شهدای ایران:«خانه» که چه عرض کنم؛ نمی دانم با گذشت چندماه، توانسته اینجا را به عنوان خانه قبول کند یا نه. بعد از این که پدرش را جلوی چشمان او و مادرش شهید کردند، به خاطر مسائل روحی، به این محل نقل مکان کرده اند.

خانه ای ظاهرا نوساز که هنوز به جز یک قاب عکس بزرگ از پدر، چیز دیگری روی دیوارهایش نصب نشده حتی عکس آرمیتا روی دوش پدر هم روی میز است.

سعی می کنم سر صحبت را با آرمیتا باز کنم. اما بر خلاف ظاهر بازیگوشش، انگار خیلی اهل حرف زدن نیست.

عمویش می گوید: «به این راحتی ها با کسی کنار نمی آید.» ناچار می شوم از تخصصم استفاده کنم. می روم سراغ حساس ترین موضوع برای دختربچه ها: «چی کار کردی موهات اینقدر بلند شده؟» جواب می دهد: «شیر خوردم.»

لحن شیرین کودکانه اش بیشتر از بازیگوشی هایش جذاب است. کتابی که دستش هست را نشانم می دهد و از روی آن اعداد را می خواند. همه عددها را بلد است. به جز «صفر» که به آن می گوید «10».

قبول می کند که تا «20» برایم بشمرد و این کار را می کند. بعد هم کلمات نامفهومی زیر لب زمزمه می کند و می گوید: «تا 30 شمردم. اما تند تند.» ظاهراً یخش آب شده. می گویم کتابش را برایم بخواند. کتاب را روی زمین می گذارد و دراز می کشد برای خواندن کتاب. اما برگه های وسط کتاب پاره می شود. فوری می گوید: «شیطون پارش کرد.»

کم کم عکاس و فیلمبردار هم از راه می رسند. شلوغی اتاق، آرمیتا را کمی ساکت و مظلوم می کند و کار من را مشکل. پیشنهاد می کنم از مادرش اجازه بگیرد و برایم نقاشی بکشد.

خوشبختانه انگار از نقاشی هم خیلی خوشش می آید. مادرش هم استقبال می کند و یک مقوای کوچک و بسته پاستل هایش را به او می دهد.

خودش هم تاج قرمز رنگش را می آورد و کنار من مشغول نقاشی می شود البته حواسش هست که: «اگه اینجا رو به هم ریخته بکنم، مامانم دعوام می کنه.»

قرار می شود نقاشی خودش را بکشد. اول سر، بعد بدن، بعد دست و پاها. از او می پرسم: «پس صورتش کو؟» تذکر می دهد که صبر داشته باشم. اول دهان را می کشد و بعد چشم ها را. آخر سر هم یک نقطه می گذارد و می گوید: «حوصله ندارم دماغ بکشم.»

پاهای نقاشی که شبیه دم ماهی می شود، نظرش عوض می شود: «این پری دریاییه.» بعد هم برای پری دریایی یا همان آرمیتای سابق، یک تاج می کشد.

لباس پری را بنفش می کند و می گوید: «لباسش صورتی باشه. از صورتی خیلی خوشم میاد.» و با رنگ زرد، تاج پری را رنگ می کند و برای این که مبادا من رنگ ها را اشتباه کنم، توضیح می دهد: «زرد همون طلاییه دیگه.» نقاشی کشیدن آرمیتا فرصت خوبی برای عکاس ها مهیا می کند تا قبل از رسیدن آقا، چند عکس خوب از او بگیرند.

من هم به سمت دیگر اتاق می روم، جایی که مادر آرمیتا در حال صحبت با یکی از مسئولین است و عمو هم با یکی از عکاس ها گرم گرفته. در جایی که بتوانم حرف های دو طرف را بشنوم، می ایستم.

مادر از سوابق همسرش می گوید: «متولد 56 بود. اهل آبدانان ایلام هستیم. دو سال جهشی خوند و دیپلمش رو تو 16 سالگی گرفت. برای این که به خانواده فشار مالی نیاد، رفت دانشگاه مالک اشتر؛ مهندسی برق. همیشه شاگرد اول بود. حتی توی دانشگاه. قرار بود از مهرماه دکتراش رو شروع کنه. استادی که باهاش مصاحبه کرده بود، خیلی ازش راضی بود.»

اینها را می گوید و لابه لای حرف هایش، چند چیز دیگر هم می گوید و بعد تذکر می دهد که: «البته اینا رو که نباید منتشر کنید.» و این چند چیز، از موضوع تحقیقات «داریوش» هست تا جایگاه مدیریتی و علمی اش. عمو هم آن طرف دارد همین حرف ها را می زند.

خود مادر، کارشناسی ارشد علوم سیاسی اش را از دانشگاه علامه گرفته. البته دوره لیسانسش را دانشگاه تهران بوده و همانجا از طریق برادر شهید که حقوق می خوانده با داریوش آشنا شده. برادر شهید که الان هم در خانه هست و همه «عمو» صدایش می زنند، الان دیگر قاضی شده.

همسر شهید می رود سراغ خاطراتش از شهید. از این که روز ترور، اول مرداد بوده و روز 26 تیر، یازدهمین سالگرد ازدواجشان. از این که هر از گاهی خواب شهید را می بیند که در آرامش است. و از این که «متاسفانه مادر شهید، کمتر خواب پسرش رو می بینه.» مادر و خواهر شهید هم در خانه هستند و توی آشپزخانه مشغول صحبت با یکدیگرند.

همسر شهید از احوال بعد از ترور می گوید و این که آنقدر پریشان حال بوده که یک روز بعد از ترور، پدرشوهرش او را نشناخته. می گوید معمولاً مردم در این شرایط دچار شوک می شوند. چند اصطلاح روان شناسی هم می گوید. حرف هایش چندان عجیب نیست.

بالاخره وقتی مردی را جلوی همسر و دخترش ترور کنند، شوکه شدن چیز ساده ای به نظر می رسد. توضیح هم می دهد: «به خاطر همین هم دو تا روانشناس برای ما گذاشتن. اما چون من و دخترم، هر دوتامون «برون گرا» هستیم، مدام درباره ی روز حادثه باهم حرف می زنیم و دخترم اون روز رو برام تعریف می کنه. همین هم باعث شد که ما به اون شوک دچار نشیم. دکترها هم خیلی تعجب کرده بودن. حتی من دیگه وقتی ماجرای اون روز رو تعریف می کنم، گریه هم نمی کنم.» جمله همسر شهید تمام نشده که بغض می پرد توی گلویش البته خیلی زود بر خودش مسلط می شود.

تازه متوجه می شوم که چرا وقتی از او اجازه گرفتم که عکس پدر را به آرمیتا بدهم، آنقدر راحت اجازه داد البته مادر اشاره می کند که دخترش خیلی حساس است که تلویزیون حتما پدرش را در کنار سایر شهیدان نشان دهد و تعریف می کند که چند روز پیش، بعد از ترور مهندس احمدی روشن که تلویزیون کلیپی از دانشمندان شهید نشان می داده و تصویر داریوش در آنها نبوده، دخترش اعتراض کرده که: «پس چرا عکس بابا رو نشون ندادن.»

همسر ادامه می دهد که اگرچه اهل آبدانان ایلام بوده، نه در خانواده خودش و نه در خانواده همسرش، شهید نداشته اند. برای همین هم تازه متوجه حال و هوای خانواده شهدا می شود: «حالا که خودم قربانی هستم.» و ادامه می دهد که همین موضوع باعث شده با همسر سه دانشمند شهید دیگر، دکتر علی محمدی، دکتر شهریاری و مهندس احمدی روشن رابطه نزدیکی پیدا کند.

از جنب و جوش مسئولین می فهمیم که میهمان خانه شهید تا چند لحظه دیگر می آیند. عکاس ها و فیلمبردارها سعی می کنند در محل مناسبی قرار بگیرند. اما همسر شهید خیلی راحت در حال مصاحبه است.

یکی از مسئولین پیش او می رود و آرام می گوید: «من فقط یه نکته خدمتتون عرض کنم. الان آقا تشریف میارن خونه تون.»

همسر که حرف این مسئول را جدی نگرفته است، لبخندی می زند. اما بعد از چند لحظه که انگار تازه متوجه تغییر رفتار خبرنگارها می شود، می پرسد: «جدی می گین؟» و تازه متوجه می شود که میهمان امشب شان کیست. از او می پرسم مگر خبر نداشتید و می فهمم که او فکر می کرده قرار است از «روایت فتح» برای مصاحبه بیایند.

نگاهی به ظاهر تیم خبرنگاری می اندازم. تازه متوجه می شوم که واقعاً هم شک برانگیز نیست که از روایت فتح آمده باشند.

مادر و خواهر شهید هم که اینجا هستند، امروز صبح برای معالجه مادر شهید به تهران آمده بودند. اولین جمله ی همسر شهید این است: «کاش خبر داده بودین که به پدر شهید هم می گفتیم بیان تهران. تو روحیه شون خیلی تاثیر داشت.» یاد چند دقیقه قبل می افتم که تعریف می کرد پدر شهید، پاسدار بوده و از روز اولِ جنگ به جبهه رفته؛ با تفنگ «برنو» و «ام یک». تا آخر جنگ هم به ندرت مرخصی می آمده. همین هم باعث شده بود که داریوش همیشه با عکسی از امام خمینی که روی دیوار خانه شان قرار داشته درد و دل کند.

هرچند میوه و شیرینی و شکلات روی میز چیده شده و قبلا هم با چای از ما پذیرایی کرده اند، اما همسر شهید تازه به فکر می افتد که چه باید بکند.

اولین کار این است: «آرمیتا! آقای خامنه ای میخوان بیان خونه مون. همونی که عکسشون رو نشونت می دادم. وقتی اومدن، بهشون خوشامد بگو.»

بعد هم می پرسد: «لازمه روسری سرش کنم؟» و پاسخ می ­شنود که هیچکدام از این کارها لازم نیست. بهترین کار این است که بچه را به حال خودش بگذارد و خودش هم دم در برود. چون آقا چند لحظه دیگر می رسند.

مادر به دختر می گوید که برای آقا نقاشی بکشد و «روز حادثه» را هم به عنوان موضوع پیشنهاد می دهد. دختر هم که انگار متوجه کم بودن وقت شده، همانجا فوری روی زمین دراز می کشد و شروع می کند به نقاشی. اول یک دایره می کشد که ظاهراً «سر» است. بعد هم یک دایره بزرگ توی همان سر. بعد هم دو تا چشم. مثل نقاشی قبلی، حوصله دماغ ندارد و جای آن یک نقطه بین دو چشم می گذارد. بعد هم روسریِ نقاشی را می کشد و در آخر بدن و دست و پا را.

مادر که از نقاشی بچه تعجب کرده، می پرسد: «این چیه کشیدی؟ گفتم روز حادثه رو بکش.» و آرمیتا جواب می دهد: «خب. این تویی دیگه.» مادر که انگار از چهره زشت نقاشی ناراحت شده، می گوید: «پس چرا دهنم انقدر بزرگه؟» و آرمیتا توضیح می دهد: «یادت نیس؟ داشتی جیغ می کشیدی دیگه.» و معلوم می شود این تصویر دختربچه از مادرش است، روزی که پدرش را جلوی چشمانش شهید کردند.

‫از او می پرسم «اون روز چی شد؟» و آرمیتا جواب می دهد: «بابام رو با تفنگ کشتن. من بالا سرش بودم. مامان جیغ می کشید. من رفتم خونه همسایه مون. بابا رو بردن بیمارستان. بعد رفتم خونه عمو خوابیدم. چون مامان نبود.» می پرسم: «کی بابات رو کشت؟» می گوید: «اسراییلیا. اسراییل جزیره آدم بدهاست. آدم خوبا رو شهیدشون می کنن.» می گویم: «می خوای چی کارشون کنی؟» می گوید: «اول دستگیرشون می کنیم. بعد میندازیمشون جهنم.» جهنم را آنقدر سفت و سخت می گوید که خنده ام می گیرد و می پرسم: «خودت؟» می گوید: «نه. پلیسا می گیرنشون. خدا هم میندازدشون جهنم.» جوابش به نظر قانع کننده می رسد.



بالاخره چند دقیقه انتظار به پایان می رسد. ساعت حدود 7:45 است که مادر به همراه دختر به استقبال آقا می روند. عمو و مادر شهید هم همین طور.

شروع صحبت ها طبق معمول، تسلیت است و صحبت از شهید. همسر شهید که از مقامات علمی داریوش می گوید، آقا حرفش را تایید و تکمیل می کنند: «اینها هم برجستگی علمی داشته اند، هم برجستگی معنوی. نشانه اش هم شهادت است. این حرف اینقدر تکرار شده که عمقش پنهان مانده اما خدا شهادت را نصیب هر کسی نمی کند.»

رهبر سراغی از پدر شهید می گیرند و وقتی می شنوند در آبدانان است، از خاطرات حضورشان در آبدانان در زمان جنگ تعریف می کنند و می گویند:«آبدانان، اولین محل اسکان آواره های جنگ بود. به خاطر نزدیکیش به مناطق جنگی و از آنجا آواره ها را به تهران و شیراز و جاهای دیگر می فرستادند.»

لابه لای همین صحبت هاست که آرمیتا نقاشی اش از مادر را به مهمان نشان می دهد. وقتی از او می خواهند نقاشی را توضیح بدهد، ترجیح می دهد نقاشی را بگیرد تا کاملش کند و از آن طریق حرفش را بزند. انگار هنوز یخش برای حرف زدن باز نشده.

می خواهد همانجا روی زمین نقاشی کند اما آقا او را کنار خودشان می آورند و میز کنار دست خودشان را هم برای «آرمیتا خانوم» خالی می کنند تا همانجا مشغول نقاشی شود. بعد هم همانطور که به حرف های میزبان گوش می دهند، چشم از نقاشی کشیدن دختر برنمی دارند و با دست هم نوازشش می کنند. آرمیتا هم تندتند نقاشی می کشد و رنگ می کند.

این را از سریع عوض کردن پاستل هایش می توان فهمید. اما بعد از چند دقیقه نظرش عوض می شود. نقاشی را رها می کند و می دود و نقاشی «پری دریای » اش را از اتاق دیگر می آورد و به دست رهبر می دهد.

آقا می پرسند: «این تو آبه؟ داره شنا می کنه؟» و آرمیتا که دیگر نطقش باز شده، جواب می دهد: «فکر کنم تو خشکی هم با دستاش بتونه راه بره.» همه از این حاضر جوابی خنده شان می گیرد.

به خصوص خود آقا که می گویند: «معلومه خیلی باهوشه. از زمینی ها هم قوی تره.» و عمو باتعجب می گوید: «آرمیتا به این زودیا با کسی صمیمی نمی شه. با شما خیلی راحت صمیمی شد.» و آقا می گویند «القلب یهدی الی القلب».

آرمیتا از مادر اجازه می گیرد که از شکلات های روی میز بخورد. بعد هم شکلاتی برمی دارد و آن را جوری باز می کند و گاز می زند که میهمانشان هم ببیند.

معنای این حرکاتش معلوم است. هرچند میزبانان به قدری در فضای جلسه قرار گرفته اند که چیزی تعارف نمی کنند.



همسر شهید از برادر دیگر شهید می گوید که رشته برق را رها کرده و حقوق خوانده. و حالا که برادرش شهید شده، می گوید کاش من هم همان برق را می خواندم. رهبر هم تایید می کنند: «البته در همه رشته ها می شود موثر بود. واقعا کی فکرش رو می کرد مهندس برق یا فیزیک بتواند اینقدر در سرنوشت کشور تاثیر بگذارد. هرکس باید در بخش خودش قوی باشد. فقط باید مانع جلویش نباشد و بستر برای پیشرفت آن فراهم باشد. هرکس هم نیتش را خدایی کند، سودش مضاعف می شود.» بعد هم تعریف می­ کنند که رئیس یکی از مهمترین دانشگاه های تونس، چند روز پیش چند دقیقه ای بعد از نماز پیش ایشان رفته و از حیرتش از رشد علمی ایران گفته است. رهبر اینها را می گویند و می رسند به این مطلب که جوان جمهوری اسلامی اینقدر مؤثر است که هزینه می کنند تا ترورش کنند؛ هم هزینه ی مالی، هم اعتباری، هم وقت، هم نیرو؛ چون این جوان برای سایر کشورها هم الگو می شود.



آرمیتا که حالا یک نقاشی دیگر هم کشیده، آن را به رهبر نشان می دهد: «این خودمم.» توی این نقاشی، آرمیتا دو جفت بال دارد که بعداً به من می گوید قرار است با آنها تا «اون ور دنیا» پرواز کند.

آقا هم حرفشان را قطع می­کنند و باز دختر را نوازش می­کنند؛ البته از همان موضوع حساس برای دختربچه ها می گویند: «چه موهای بلندی!» مادر که ظاهراً فکر می کند شاید بلندبودن موها چیز خوبی نبوده، فوری توضیح می دهد: «باباش خیلی این موها رو دوست داشت. برای همین آرمیتا نمی ذاره کوتاهش کنیم.» اما رهبر با یک حدیث منظورشان را تکمیل می کنند: «روایتی از امام صادق(ع) داریم که فرموده موهای «ام سلمه» همسر پیامبر(ص) آنقدر بلند بوده که آن را به «هجل» (پابند)ش می بسته و وقتی می ایستاده، از زیبایی مثل «پری» می شده است.»

خیلی برایم جالب است که آرمیتا هم وقتی خودش را با موهای بلند نقاشی کرد، ترجیح داد نقاشی اش، تبدیل به تصویر یک پری بشود.


رهبر حال و احوالی هم با مادر شهید می کنند. مادر از فرزندانش می گوید که به جز داریوش که شهید شده، دو تا از پسرها قاضی هستند و یکی معلم. هر چهار دخترش هم تحصیل کرده هستند که دو نفر از آنها هم معلم هستند.

تحصیل کرده بودن هر 8فرزند، دوباره صحبت ها را برمی گرداند به ماجرای شهید و این که در جواب آشنایانی که پیشرفت های کشور را کوچک می دانستند، جواب می داده: «ما پیشرفت هایی کرده ایم که فعلا لازم نیست کسی بداند.» و این خاطره، انگار داغ رهبر را تازه می کند تا ایشان هم خاطره ای تعریف کنند: «البته بعضی ها غرض ندارند اما باور نمی کنند.

اون اوایل که هنوز نطنز کامل نبود و تازه یکی از این آبشارهای 64 تایی را راه انداخته بودند، یکی از دانشمندان فیزیک کشور که هم پیرمرد خوبی است و هم از نظر علمی برجسته است، نامه ای به من نوشت که شما واقعاً باور کرده اید؟ من هم نوشتم که ایشان را در جریان ماجرا قرار بدهند.»

آقا البته تاکید می کنند که «پیشرفت کار جوانهاست. موتور حرکت، جوان ها هستند. پیرها، تجربه شان مفید است.» و بعد اشاره می کنند که زمانی موانع ذهنی درونی و موانع بیرونی و البته خیانت ها اجازه پیشرفت به ما نمی داد. همسر شهید هم که واقعا خوب صحبت می کند، ادامه می دهد: «شهادت دکتر علی محمدی، آغاز مسوولیت پذیری و تعهد دانشمندان بود.» اما حرفش نصفه می ماند. چون آرمیتا حالا نقاشی مادربزرگ را هم کشیده و می خواهد آن را به میهمان نشان دهد.

بالاخره وقتی آرمیتا می دود به اتاق دیگر، بحث ادامه پیدا می کند. کسی هم به صدای باز و بسته شدن کشوها در اتاق دیگر توجه نمی کند، به جز من که کنجکاو می شوم و می روم تا ببینم چرا آرمیتا به اتاق دیگر رفته. هرچند من هم سردر نمی آوردم او به دنبال چه چیزی می گردد.

همسر شهید، از داریوش می گوید که پیشنهادهای زیادی از دانشگاه های خارجی داشت، اما حتی جواب آنها را هم نمی داد. می گوید داریوش مسیرش را آگاهانه انتخاب کرده بوده و نشانش هم این که بعد از ترور 2 دانشمند، حاضر نشد از کارش دست بکشد. بعد هم می گوید که خوشحال است همسرش شهید شده چون: «می شد همسرم تو همین سن، خیلی عادی بمیره. اما اونوقت من دیگه چه توجیهی برای دخترم داشتم؟» هرچند حرف های همسر شهید، خیلی شبیه حرف هایی است که همسران شهید در ایام جنگ می زدند، اما وقتی دقت می کنم به تغییر شرایط جامعه، به روحیه ی بلندش غبطه می خورم.

دختر با بسته ای «بادام زمینی» برمی گردد و جلوی رهبر شروع می کند به خوردن آن. آقا حرف های همسر شهید را ادامه می دهند: «واقعا یک زمانی شاید اگر کسی می خواست شهید نشود، می رفت سراغ دانشگاه. ولی حالا برعکس شده. بعد از شهادت شهید احمدی روشن، چندصد نفر از دانشجویان تقاضای تغییر رشته به فیزیک هسته ای داده اند. این یعنی انتخاب آگاهانه.»

رهبر که اینها را می گویند، طبق معمول دست چپشان را هم تکان می دهند و همین فرصتی می شود برای آرمیتا که معلوم بود چند لحظه ای است برای انجام کاری، دل دل می کند. آرمیتا جلو می رود و چند دانه بادام زمینی توی دست میهمان می گذارد. محبت کودک که تعارف کردن هم بلد نیست، همه را به وجد می آورد. عمو توضیح می دهد که آرمیتا خوراکی هایش را به کسی نمی دهد و مادر ادامه می دهد که آرمیتا اصلا دست ودل باز نیست و هیچکدامشان این رفتارهای دختر را باور نمی کنند. رهبر هم از آرمیتا اجازه می گیرند که بادام ها را بخورند.

آرمیتا که خیلی خوشحال شده، شروع می کند به چرخیدن جلوی رهبر. توی همین چرخیدن، بادام هایش روی زمین می ریزد. اما او ابتکار دیگری به خرج می دهد. یک دستمال کاغذی برمی دارد و بادام زمینی هایش را توی آن می ریزد و دستمال کاغذی را به میهمان می دهد. رهبر می گویند: «اینا برای من زیاده.» و آرمیتا ساده جواب می دهد: «خب یه کمش رو بخور.»

آقا از آرمیتا اسم مهد کودکش را می پرسد و اسم «خانمشان» را. آرمیتا هم اسم مهد فعلی و قبلی اش را می گوید و اسم خانمشان که زینب است. مادر توضیح می دهد که آرمیتا عکس چهار شهید دانشمند را با خودش به مهد می برد. بعد هم ادامه می دهد که هرچند می داند علم به سرعت پیشرفت می کند، اما جزوه های همسرش را نگه داشته تا بعدها به آرمیتا بدهد.



دیگر کم کم وقت خداحافظی می رسد. رهبر قرآن هایی را به یادگار به همسر و مادر شهید هدیه می دهند. آرمیتا هم از دور سرک می کشد که ببیند رهبر چه چیزی در آنها می نویسند. بعد هم که مادرش قرآن را می گیرد، آن را توی دست مادر می بوسد. رهبر از آرمیتا اجازه می گیرند که یکی از نقاشی هایش را بردارند. آرمیتا اجازه می دهد: «باشه. همین رو ببر.» و آقا نقاشی آرمیتا از خودش را برمی دارند. در این نقاشی هم، لباس دختر صورتی است. از همان صورتی ها که ما بزرگترها می گوییم «بنفش». موقع خداحافظی، رهبر از آرمیتا می خواهند که «یک بوس خوشمزه» بدهد. آرمیتا هم همین کار را می کند و بعد هم خودش با بوسیدن صورت آقا، محبتش را تمام می کند.

*پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری