در حالی که شاید تصور کنید دوران مومیایی کردن اجساد تنها برای مصر باستان بوده است اما این اقدام در بسیاری از کشورها برای چهره های سیاسی و در ایران در برخی موارد خاص انجام می شود.
شهدای ایران: این روزها وقتی نام مومیایی به میان می آید بی اختیار به یاد فیلم سه گانه مومیایی ساخته "استیون سامرز" می افتیم که چطور یک مومیایی چند هزار ساله در دل اهرام مصر بیدار می شود!
البته در ایران هم موضوع مومیایی وارد فضای سینما شده و طنز مومیایی 3 با بازی پرویز پرستویی و مهتاب کرامتی هم برای خودش مخاطبان زیادی به همراه داشته است. اما آنچه مخاطب می داند این است که مومیایی کردن اجساد حقیقت داشته و هنوز هم این رسم در برخی کشورها به روش های مختلف در حال انجام است.
شاید در تعریف مومیایی باید گفت که با استفاده از تبحر، مواد گیاهی و شیمیایی و استفاده از الیاف ویژه بدن انسان یا حیوان را بعد از مرگ به مدت زیادی سالم نگه می دارد. پیشینیان در زمان مصرباستان بر این باور بودند که مردگان با مومیایی حیات دوباره می یابند برای همین برای مومیایی های خود اتاق مجلل، خوراک و پوشاک و طلا همراه با مردگان دفن می کردند. اما سئوال این است که بعد از گذشت سالیان سال از این رسم غلط و اینکه مردم جهان می دانند که آدمی بعد از مرگ در این دنیا حیاتی مجدد ندارد چرا باز هم اقدام به مومیایی می کنند.
مومیایی شدن "لنین" با دستور کرملین
این سئوال در حالی است که در قرن 19 و 20 و حتی 21 میلادی یعنی در دوران تجدد و توسعه جهان مومیایی کردن اجساد همچنان در عناوین مختلف ادامه دارد. بعنوان نمونه معروفترین مومیایی‌ها مربوط به "ولادیمیر لنین" از رهبران شوروی سابق است. لنین در سال 1924 درگذشت و دستور مومیایی شدن او در کرملین صادر شد. موادی که به بدن لنین زده شده همچنان توسط روسها به عنوان راز نگه داشته شده است اما این مواد به شکلی انتخاب شدند که "لنین" حتی مایع‌های بدنش را هم از دست نداد و کاملا سالم ماند.
چهره هایی که در 60 سال اخیر مومیایی شدند
ژوزف استالین: جنازه دیکتاتور کمونیست شوروی پس از مرگش مومیایی شد و در ۹ مارس سال ۱۹۵۳ در کناره جنازه لنین قرار گرفت. مقام‌های اتحاد جماهیر شوروی در ۳۱ اکتبر سال ۱۹۶۱ دستور برداشته شدن جنازه او را از این محل صادر کردند و در دوران استالین زدایی جنازه او دفن شد.
هو شی مین: جسد رهبر مردم ویتنام پس از مومیایی شدن در ۲۹ آگوست ۱۹۷۵به نمایش درآمد. وی اولین رئیس‌جمهور جمهوری دموکراتیک ویتنام بود. جنازه مومیایی شده او در موزه هوشی مین در هانوی قرار گرفته که مقصد گردشگران بسیاری در جهان است.
مائو تسه تونگ (مائو زدونگ): جنازه بنیانگذار جمهوری خلق چین پس از مومیایی شدن ۹ سپتامبر سال ۱۹۷۷ رونمایی شد. گفته می‌شود مائو خودش خواستار سوزانده شدن جنازه‌اش شده بود اما مقام‌های چین توجهی به وصیت او نکردند.
فردیناند مارکوس: جنازه رئیس جمهور فیلیپین که در ۲۸ سپتامبر ۱۹۸۹ فوت کرد توسط کسی که حالا پیشنهاد مومیایی کردن جنازه چاوز را به مقام‌های ونزوئلا داده مومیایی شده است. جنازه فردیناند مارکوس در محفظه‌ای شیشه‌ای در موزه نگهداری می‌شود.
کیم ایل سونگ: جنازه بنیانگذار کره شمالی و کسی که رئیس جمهور ابدی این کشور نامیده می‌شود از ۸ جولای ۱۹۹۵ به نمایش درآمده است. جنازه او در محفظه‌ای شیشه‌ای در موزه کومسوسان نگهداری می‌شود.
کیم جونگ ایل: قبل از چاوز او آخرین رهبری است که جنازه‌اش مومیایی شده است. جسد رهبر کره شمالی با آن لباس خاکی رنگ معروفش در ۱۷ سپتامبر سال ۲۰۱۲ در سالگرد مرگش به نمایش گذاشته شد.
به گزارش مهر، یک سئوال شاید در ذهن شهروندان پیش آید و آن این است که آیا هم اکنون در ایران هم اجساد مومیایی می شوند؟ پاسخ این سوال مثبت است اما نیازی به توضیحات تکمیلی دارد.
مراحل مومیایی کردن اجساد در ایران
بشیر نازپرور مدیرکل پزشکی قانونی تهران در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: وقتی فردی خارجی در یک کشور به هر دلیلی فوت کند و خانواده اش درخواست کنند متوفی به کشورش بازگردد پزشکی قانونی یک سری اقداماتی را در دستور کار خود دارد. ابتدا اینکه باید علت فوت متوفی را مشخص کرده و بعد اقدام به مومیایی کردن جسد برای انتقال از ایران به کشور مقصد کند. بعد از اقدامات اداری و فرایند مومیایی شدن توسط متخصصین پزشکی قانونی گواهی تایید مومیایی شدن به سفارتخانه کشور مقصد در ایران ارسال شده تا به وسیله آن تمامی اقدامات اداری در بخش هواپیمایی و گمرکی انتقال متوفی انجام شود.
بر اساس این گزارش، جسد مومیایی شده با حضور بستگان فرد یا نماینده قانونی آنها همراه با یک نماینده از سفارت کشور مقصد و نماینده گمرک در سازمان پزشکی قانونی در جعبه های مخصوص (چوبی یا فلزی) بسته بندی و پلمپ شده و وارد هواپیما می شود. البته اجساد را می توان از راه زمینی هم انتقال داد که بیشتر برای کشورهای همسایه است.
روش مومیایی کردن در ایران
ناگفته نماند که دیگر از پارچه ها و مواد خاص دوران مصرباستان برای مومیایی کردن اجساد استفاده نمی شود. در برخی کشور ها از روش انجماد، استفاده از انواع مواد شیمیایی، فیکساتور و روشهای دیگر استفاده می شود اما در ایران این اقدام با استفاده از برخی مواد شیمیایی خاص صورت می گیرد. در ابتدا متخصصان مواد داخل روده و معده جسد را خالی می کنند و بعد با استفاده از دستگاه مخصوص مواد شیمیایی از طریق عروق به داخل تمامی بافت ها هدایت می شود. این اقدام موجب می شود تا در مدتی که برای نقل و انتقال جسد تا کشور مقصد صرف می شود جسد فاسد نشده و ظاهر خود را تا لحظه تدفین از دست ندهد.
بعد از انجام مراحل مومیایی شدن جسد در سردخانه پزشکی قانونی رفته تا تمامی مراحل قانونی آن انجام شود و بعد از این مراحل جسد منتقل می شود.
شاید این سئوال مطرح شود که برای انتقال جسد اموات ایرانی از شهری به شهر دیگر نیاز به مومیایی کردن اجساد است؟ کارشناسان پزشکی قانونی می گویند مومیایی کردن این اجساد نیاز به تزریق مواد شیمیایی ندارد و تنها از طریق ضد عفونی کردن جسد انجام می شود.
هزینه مومیایی کردن اجساد در پزشکی قانونی
مدیرکل پزشکی قانونی تهران در پاسخ به اینکه هزینه مومیایی کردن هر جسد در پزشکی قانونی تهران (کهریزک) چقدر است گفت: طبق جدول تعرفه های پزشکی قانونی هزینه مومیایی کردن به تنهایی یک میلیون و 500 هزار تومان است. البته هزینه نگهداری، تابوت و غیره هم در تعرفه ها عنوان شده است.
مومیایی کردن اجساد اموات در کشور ممنوع است
وی در پاسخ به اینکه آیا اگر یک شهروند ایرانی درخواست کند تا امواتش مومیایی شود این کار را انجام می دهید گفت: مومیایی کردن اجساد در ایران ممنوع است و این کار تنها برای اتباع خارجه که در کشور فوت می کنند و برای سالم ماندن جسد و جلوگیری از فساد جسد در مسیر انتقال انجام می شود.
*مهر
البته در ایران هم موضوع مومیایی وارد فضای سینما شده و طنز مومیایی 3 با بازی پرویز پرستویی و مهتاب کرامتی هم برای خودش مخاطبان زیادی به همراه داشته است. اما آنچه مخاطب می داند این است که مومیایی کردن اجساد حقیقت داشته و هنوز هم این رسم در برخی کشورها به روش های مختلف در حال انجام است.
شاید در تعریف مومیایی باید گفت که با استفاده از تبحر، مواد گیاهی و شیمیایی و استفاده از الیاف ویژه بدن انسان یا حیوان را بعد از مرگ به مدت زیادی سالم نگه می دارد. پیشینیان در زمان مصرباستان بر این باور بودند که مردگان با مومیایی حیات دوباره می یابند برای همین برای مومیایی های خود اتاق مجلل، خوراک و پوشاک و طلا همراه با مردگان دفن می کردند. اما سئوال این است که بعد از گذشت سالیان سال از این رسم غلط و اینکه مردم جهان می دانند که آدمی بعد از مرگ در این دنیا حیاتی مجدد ندارد چرا باز هم اقدام به مومیایی می کنند.
مومیایی شدن "لنین" با دستور کرملین
این سئوال در حالی است که در قرن 19 و 20 و حتی 21 میلادی یعنی در دوران تجدد و توسعه جهان مومیایی کردن اجساد همچنان در عناوین مختلف ادامه دارد. بعنوان نمونه معروفترین مومیایی‌ها مربوط به "ولادیمیر لنین" از رهبران شوروی سابق است. لنین در سال 1924 درگذشت و دستور مومیایی شدن او در کرملین صادر شد. موادی که به بدن لنین زده شده همچنان توسط روسها به عنوان راز نگه داشته شده است اما این مواد به شکلی انتخاب شدند که "لنین" حتی مایع‌های بدنش را هم از دست نداد و کاملا سالم ماند.
چهره هایی که در 60 سال اخیر مومیایی شدند
ژوزف استالین: جنازه دیکتاتور کمونیست شوروی پس از مرگش مومیایی شد و در ۹ مارس سال ۱۹۵۳ در کناره جنازه لنین قرار گرفت. مقام‌های اتحاد جماهیر شوروی در ۳۱ اکتبر سال ۱۹۶۱ دستور برداشته شدن جنازه او را از این محل صادر کردند و در دوران استالین زدایی جنازه او دفن شد.
هو شی مین: جسد رهبر مردم ویتنام پس از مومیایی شدن در ۲۹ آگوست ۱۹۷۵به نمایش درآمد. وی اولین رئیس‌جمهور جمهوری دموکراتیک ویتنام بود. جنازه مومیایی شده او در موزه هوشی مین در هانوی قرار گرفته که مقصد گردشگران بسیاری در جهان است.
مائو تسه تونگ (مائو زدونگ): جنازه بنیانگذار جمهوری خلق چین پس از مومیایی شدن ۹ سپتامبر سال ۱۹۷۷ رونمایی شد. گفته می‌شود مائو خودش خواستار سوزانده شدن جنازه‌اش شده بود اما مقام‌های چین توجهی به وصیت او نکردند.
فردیناند مارکوس: جنازه رئیس جمهور فیلیپین که در ۲۸ سپتامبر ۱۹۸۹ فوت کرد توسط کسی که حالا پیشنهاد مومیایی کردن جنازه چاوز را به مقام‌های ونزوئلا داده مومیایی شده است. جنازه فردیناند مارکوس در محفظه‌ای شیشه‌ای در موزه نگهداری می‌شود.
کیم ایل سونگ: جنازه بنیانگذار کره شمالی و کسی که رئیس جمهور ابدی این کشور نامیده می‌شود از ۸ جولای ۱۹۹۵ به نمایش درآمده است. جنازه او در محفظه‌ای شیشه‌ای در موزه کومسوسان نگهداری می‌شود.
کیم جونگ ایل: قبل از چاوز او آخرین رهبری است که جنازه‌اش مومیایی شده است. جسد رهبر کره شمالی با آن لباس خاکی رنگ معروفش در ۱۷ سپتامبر سال ۲۰۱۲ در سالگرد مرگش به نمایش گذاشته شد.
به گزارش مهر، یک سئوال شاید در ذهن شهروندان پیش آید و آن این است که آیا هم اکنون در ایران هم اجساد مومیایی می شوند؟ پاسخ این سوال مثبت است اما نیازی به توضیحات تکمیلی دارد.
مراحل مومیایی کردن اجساد در ایران
بشیر نازپرور مدیرکل پزشکی قانونی تهران در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: وقتی فردی خارجی در یک کشور به هر دلیلی فوت کند و خانواده اش درخواست کنند متوفی به کشورش بازگردد پزشکی قانونی یک سری اقداماتی را در دستور کار خود دارد. ابتدا اینکه باید علت فوت متوفی را مشخص کرده و بعد اقدام به مومیایی کردن جسد برای انتقال از ایران به کشور مقصد کند. بعد از اقدامات اداری و فرایند مومیایی شدن توسط متخصصین پزشکی قانونی گواهی تایید مومیایی شدن به سفارتخانه کشور مقصد در ایران ارسال شده تا به وسیله آن تمامی اقدامات اداری در بخش هواپیمایی و گمرکی انتقال متوفی انجام شود.
بر اساس این گزارش، جسد مومیایی شده با حضور بستگان فرد یا نماینده قانونی آنها همراه با یک نماینده از سفارت کشور مقصد و نماینده گمرک در سازمان پزشکی قانونی در جعبه های مخصوص (چوبی یا فلزی) بسته بندی و پلمپ شده و وارد هواپیما می شود. البته اجساد را می توان از راه زمینی هم انتقال داد که بیشتر برای کشورهای همسایه است.
روش مومیایی کردن در ایران
ناگفته نماند که دیگر از پارچه ها و مواد خاص دوران مصرباستان برای مومیایی کردن اجساد استفاده نمی شود. در برخی کشور ها از روش انجماد، استفاده از انواع مواد شیمیایی، فیکساتور و روشهای دیگر استفاده می شود اما در ایران این اقدام با استفاده از برخی مواد شیمیایی خاص صورت می گیرد. در ابتدا متخصصان مواد داخل روده و معده جسد را خالی می کنند و بعد با استفاده از دستگاه مخصوص مواد شیمیایی از طریق عروق به داخل تمامی بافت ها هدایت می شود. این اقدام موجب می شود تا در مدتی که برای نقل و انتقال جسد تا کشور مقصد صرف می شود جسد فاسد نشده و ظاهر خود را تا لحظه تدفین از دست ندهد.
بعد از انجام مراحل مومیایی شدن جسد در سردخانه پزشکی قانونی رفته تا تمامی مراحل قانونی آن انجام شود و بعد از این مراحل جسد منتقل می شود.
شاید این سئوال مطرح شود که برای انتقال جسد اموات ایرانی از شهری به شهر دیگر نیاز به مومیایی کردن اجساد است؟ کارشناسان پزشکی قانونی می گویند مومیایی کردن این اجساد نیاز به تزریق مواد شیمیایی ندارد و تنها از طریق ضد عفونی کردن جسد انجام می شود.
هزینه مومیایی کردن اجساد در پزشکی قانونی
مدیرکل پزشکی قانونی تهران در پاسخ به اینکه هزینه مومیایی کردن هر جسد در پزشکی قانونی تهران (کهریزک) چقدر است گفت: طبق جدول تعرفه های پزشکی قانونی هزینه مومیایی کردن به تنهایی یک میلیون و 500 هزار تومان است. البته هزینه نگهداری، تابوت و غیره هم در تعرفه ها عنوان شده است.
مومیایی کردن اجساد اموات در کشور ممنوع است
وی در پاسخ به اینکه آیا اگر یک شهروند ایرانی درخواست کند تا امواتش مومیایی شود این کار را انجام می دهید گفت: مومیایی کردن اجساد در ایران ممنوع است و این کار تنها برای اتباع خارجه که در کشور فوت می کنند و برای سالم ماندن جسد و جلوگیری از فساد جسد در مسیر انتقال انجام می شود.
*مهر
