به گزارش شهدای ایران، سرهنگ احمد حسینی مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان قم طی یادداشتی به بیان چگونگی احراز هویت شهید گمنام ایرانی پرداخته است که در ادامه می‌خوانیم:

هرگاه شهرها معطر به عطر حضور شهدای گمنام می‌­شود، بخصوص استان مقدس قم و حرم اهل بیت(ع)، با سوالاتی از سوی برخی مردم و بویژه جوانان عزیز روبرو می­‌شویم از جمله اینکه مکانیسم شناسایی شهدای گمنام و تشخیص آنها از اجساد عراقی و مسائلی از این قبیل چه روندی را طی می‌کند.

بدیهی است پاسخگویی مناسب به این سوالات در برطرف کردن برخی شبهات که در جهت تشویش افکار عمومی مطرح می‌شود، موثر خواهد بود.

البته این سوال از نظر ما بسیار طبیعی است و شاید به ذهن بسیاری خطور کرده باشد که واقعاً از کجا می­توان تشخیص داد که پیکری که در فرآیند عملیات جستجو پیدا می­شود هویت ایرانی دارد یا عراقی؟ اگر تشخیص این مهم فراهم نشد تکلیف پیکر تفحص شده چیست؟ سن شهدا چگونه تشخیص داده می­شود و ده­ها سوال دیگر.

به همین منظور بر آن شدیم تا به صورت مختصر در چند بند پاسخ‌هایی هر چند کوتاه جهت تنویر افکار عمومی و استحضار علاقمندان و خوانندگان عزیز تقدیم حضور گردد، بدیهی است پاسخ­های فنی از حوصله و مجال این مقال خارج است و به فرصت مناسب دیگری موکول می­­‌گردد.

1- در سیر کار تفحص و جستجوی پیکرهای مطهر شهدا از آغاز تاکنون مشاهدات شاهدان عینی، مطالعات، تجربیات و همچنین تکنولوژی روز، به یاری گروه‌های تفحص آمده و هم اینک نیز با اطلاعات کامل و کافی و کاملا تخصصی در حال پیگیری است.

2- آخرین نقشه موجود مناطق با نقشه‌های زمان جنگ تطبیق داده شده و آمار و اطلاعات شهدای به جامانده از دوران دفاع مقدس احصا شده است.

3- در برخی مکان‌ها و بنا به مورد، زمینه حضور افراد مطلع در مناطق به منظور جستجوی پیکرهای مطهر در داخل و خارج از مرزهای کشور فراهم شده است.

مشخصات ظاهری پیکر مطهر شهدا

اما در بحث شناسایی ظاهری پیکرهای مطهر شهدای ایرانی از اجساد عراقی با توجه به وسائل، اقلام و تجهیزات ایرانی­ها (کلاه، چفیه، لباس، پوتین و...) و همچنین وجه تمایز آن­ها نسبت به عراقی­ها که ملاک شناسایی قرار می­گیرد، موارد ذیل به اختصار ذکر می­شود:

کلاه:

کلاه­‌های ایرانی کاملاً با کلاه‌­های عراقی تفاوت دارد.

الف) کلاه­های آهنی عراقی طشت شکل و کلاه ایرانی­ها جمع تر و گرد می­باشد.

ب) کلاه پشمی عراقی­ها دارای آویز قسمت گوش(مخصوص شمال عراق و کردستان) و کلاه پشمی رزمندگان ایرانی دارای دید چشم و رنگ مشخص است.

ج) بر روی کلاه­‌های ایرانی معمولاً اشعار انقلابی، اسلامی با پیشانی بند درج شده است در حالی که کلاه عراقی هیچ علائمی در این خصوص ندارند.

کلاه­‌های کائوچویی هر دو کشور همانند کلاه­های آهنی تفاوت اساسی دارند.

چفیه:

برخی از شهدای ایرانی دارای شال گردن و عموماً دارای چفیه هستند در حالی که در نظام عراق از این البسه استفاده نشده است. چفیه ایرانی­ها سفید با خطوط سیاه و یا مشگی با خطوط سفید می­باشد.

پیراهن:

پیراهن ایرانی­ها:

الف) لباس فرم سپاه سبز رنگ و نازک و معمولاً آرم سپاه بر روی آن نصب شده بود.

ب) لباس بسیجی­ها هم از نوع تکاوری که امروز آن را لجنی می­گویند و یا لباس خاکی بدون سر دوشی درجه و جنس آن مشخص است.

ج) لباس­های معروف به کره­ای هم حالت نخی نداشته و فاقد سردوشی و ... می­باشند.

د) لباس نیروهای ارتشی نیز از نوع کره­ای با درجه نظامی بر روی بازو و یا سردوشی و نیز اتیکت برروی سینه مشخص می­باشد.

ه) لباس گرم بسیج و سپاه از نوع لباس ورزشی گرم کن که بلوز و شلوار باهم هستند.

ی) در زمستان نیروهای ایرانی از اورکت­های معروف به کره­ای که جنس و سایز آن­ها بطور واضح روشن است. زیر پیراهن و لباس زیر آن­ها عموماً از نوع مشخص و نوشته­های ایرانی دارد و برخی هم نوع ورزشی است.

درجه نصب شده برروی لباس­های ارتش کاملاً متفاوت از درجات عراقی­هاست.

پیراهن عراقی­ها:

الف) پیراهن عمومی آن­ها کاملاً ضخیم و سبز رنگ می­باشد. دارای سردوشی و جنس آ­ن­ها کاملاً متفاوت است.

ب) رده­های کماندویی عراقی دارای لباس لجنی با رنگ مشخص است.

ج) رانندگان تانک عراقی دارای لباس­های یک تکه سبز رنگ و به اصطلاح ملوانی می­باشد.

د) عراقی­ها دارای ژاکتی سبز رنگ و دارای سردوشی هستند که هنوز هم در ارتش فعلی عراق استفاده می­شود.

شلوار:

شلوار ایرانی­ها از نظر ظاهر و جنس عراقی تفاوت ویژه دارند.

شلوار نیروهای بسیج از جنس بلوزهای خاکی دارای جیب­های از بغل پاست، جای کمربند و یا فانسقه هم به اندازه خاص می­باشد.

بلوزهای تکاوری که معمولاً افراد پاسدار وظیفه می­پوشیدند و لباس فرم سپاه هم نازک بود. لباس نیروهای ارتش و ژاندارمری وقت هم از نوع کره­ای و برخی از آن­ها هم شلوارهای چینی قدیم به رنگ سبز بوده است.

فانسقه ایرانی

 فانسقه سبز رنگ متعلق به پاسداران، فانسقه خاکی مخصوص نیروهای بسیج و ارتش، قفل بند فانسقه و همچنین تعداد سوراخ­های تنظیم آن با فانسقه­های عراقی تفاوت دارد. فانسقه­های ایرانی از کمربندهای کوچک استفاده می­کردند که قفل بند آن­ها به صورت کمربندهای معمولی است.

پوتین:

پوتین ایرانی­ها با عراقی­ها از نظر ظاهر تفاوت دارد. در کف پوتین عراقی­ها عبارتی مانند صنع فی العراق، رقم و علامتی به صورت مثلث با حروف حروف ج به معنی جیش­الشعبی بود. پوتین­های عراقی معمولاً بزرگ پا و نوک آن قوسی شکل اما پوتین­های ایرانی چند نوع و زیر آن­ها با حروف لاتین (کلمه تاف و یا کلماتی مانند پیروزی، وین) زیپ دار و ساق پارچه­ای بود.

کفش:

در بحث کفش نیز تعداد قابل توجهی از  رزمندگان از کتانی و کفش ورزشی استفاده می­کردند که در عرف نظامی عراق وجود نداشت.

شعارهای انقلابی نوشته شده بر روی لباس­های ایرانی، وجود پول و سکه ایرانی اسناد به زبان خط فارسی از جمله موارد دیگری برای شناسایی است. در خصوص تجهیزات انفرادی ایرانی­ها ازجمله جای خشاب،کوله پشتی، سرنیزه، ماسک، قمقمه و... تفاوت اساسی با تجهیزات انفرادی عراقی دارد.

نکته مهم در خصوص عدم شناسایی ملیت پیکر تفحص شده:

در خصوص اینکه اگر ملیت پیکر پیدا شده به هر دلیلی محرز نگردید طبق فتوای مراجع عالی­قدر و معظم در قبرستان مومنین در نزدیکی مرز و بدون آنکه وارد کشور شوند دفن خواهند شد. بنابراین هر پیکری که تحت عنوان شهید گمنام وارد کشور می­شود به طور یقین بر اساس بررسی شواهد و آثار، ایرانی بودن آن اثبات شده است.

شناسایی با انجام آزمایش DNA:

در مورد تشخیص هویت واقعی شهدای عزیز با انجام آزمایش DNAکه با همکاری مراکز علمی و تحقیقاتی و دانشگاهی بخصوص دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله صورت می­گیرد، هویت آنان شناسایی می­شود.

امروزه دانش و فناوری و کار با سلول­های موجودات زنده قابلیت­های زیادی را در اختیار دانشمندان قرار داده است استفاده از این دانش و تشخیص هویت ژنتیکی از نیمه دوم 1990 در کشورهای پیشرفته مورد توجه و از سال 2000 ارتش آمریکا نیز برای تشخیص هویت نیروهایشان اقدام به تشکیل بانک اطلاعات ژنتیکی نموده­است، با توجه به اهمیت و ضرورت شناسایی شهدا گمنام، از سال 82 تحقیقات در این مورد آغاز شده که همگام با پیشرفته­ترین کشورهای جهان، کشور ما هم اکنون به فن­آوری موسوم به تعیین هویت مولکولی دست یافته است.

از سال­ها قبل بانک اطلاعات گسترده­ای از مشخصات ژنتیکی خانواده معظم شهدای گمنام در حال تهیه است که با بهره گیری قطعه کوچکی از نمونه پیکر مطهر شهدا گمنام یک بانک اطلاعاتی و یک نمونه از خانواده شهدا مفقود یک بانک اطلاعاتDNA یا ژنتیکی تشکیل و با استفاده از دانش زیست فن­آوری و ارتباط بین بانک معلوم (خانواده) و بانک مجهول (شهید گمنام) بررسی و پس از تطبیق شناسایی صورت می­گیرد که این کار در استان های کشور در حال انجام است.

استفاده از شیوه مولکولی جدیدترین و کم اشتباه ترین شیوه­ای است که مورد استفاده قرار می­گیرد در واقع احتمال خطا در این روش که به DNAموسوم است خطای آن به کمتر از یک به 500 میلیون (چیزی در حد صفر) می­رسد.

بنابراین در آزمایشگاه با استفاده از روش­های استاندارد فن­آوری زیستی و تطبیق نمونه DNAبدست آمده از شهید با DNAو ابستگان بهره گرفته می­شود و پس از مراحل خاصی هویت شهید شناسایی و انتظار خانواده پس از سال­ها به سرانجام می­رسد که نمونه اخیر آن شهید والامقام محمدعلی مبارک است که مزار مطهرش زیارتگاه مردم شریف پردیسان می­باشد.
*دفاع پرس