«عصباني نيستم» و «قصه‌ها» دو فيلمي هستند كه بر سر اكران يا عدم اكران آنها حرف و حديث‌هاي زيادي وجود دارد. وضعيت عصباني نيستم در اكران بسيار بدتر از «قصه ها» است، به طوري كه وزير ارشاد چند روز پيش احتمال اكران «قصه‌ها» را داده بود اما در مورد «عصباني نيستم» موضوع را موكول به تماشاي نسخه اصلاح شده آن دانست.
شهدای ایران: شنيده‌ها حكايت از آن دارد كه قرار است با تدبير سازمان سينمايي بعد از ايام تاسوعا و عاشوراي حسيني، دو فيلم «شيار 143» و «عصباني نيستم» به طور همزمان اكران شوند؛ دو فيلم با دو نوع نگاه متفاوت كه اكران آنها به صورت برنامه‌ريزي شده‌اي همزمان شده است تا در پي آن سازمان سينمايي بتواند فضاي تعديل شده‌اي را ايجاد كند و احتمالاً از‌بار‌انتقادات نسبت به اقدام خود بكاهد.
«عصباني نيستم» و «قصه‌ها» دو فيلمي هستند كه بر سر اكران يا عدم اكران آنها حرف و حديث‌هاي زيادي وجود دارد. وضعيت عصباني نيستم در اكران بسيار بدتر از «قصه ها» است، به طوري كه وزير ارشاد چند روز پيش احتمال اكران «قصه‌ها» را داده بود اما در مورد «عصباني نيستم» موضوع را موكول به تماشاي نسخه اصلاح شده آن دانست.
فيلم سينمايي عصباني نيستم از سال گذشته كه به جشنواره فيلم فجر راه پيدا كرد تا كنون كه حدود 10 ماه از آن زمان مي‌گذرد، با تلاش‌ها و فشار‌هاي گروهي خاص در سينماي ايران بخش عمده‌اي از اخبار سينما را به خود اختصاص داده است. فيلمي كه جايگاه قابل توجهي در سينماي ايران نخواهد داشت اما بازي‌هاي سياسي و حاشيه‌هاي پيرامون «عصباني نيستم» از اين فيلم متوسط، اثري جنجالي ساخته است كه اكران يا عدم اكران آن پتانسيل به هم زدن آرامش سينما را دارد.
برنامه‌ريزي براي اكران همزمان «عصباني نيستم» و «شيار143» نيز ناشي از تلاش سازمان سينمايي براي خلاصي از جو به وجود آمده پيرامون «عصباني نيستم» است. به همين خاطر سازمان مي‌خواهد اين گونه القا كند كه «عصباني نيستم» اصلاح شده و با حذف ارجاعات آن به فتنه 88، فيلمي كاملاً اجتماعي و بدون ايراد را اكران خواهد كرد. در صورتي كه بر خلاف ادعاي سازمان سينمايي نسخه تعديل شده اين فيلم تغيير محسوسي نداشته است. با توجه به اينكه مضمون و شاكله «عصباني نيستم» ابراز ارادتي تصويري نسبت به جريان فتنه سال 88 است، حتي حذف چند سكانس از آن نيز نمي‌تواند به طور كلي فحواي فيلم را تغيير دهد. در جشنواره فجر نيز شاهد بوديم كه بخش پاياني فيلم به طور كلي حذف شده بود اما اين حذف چيزي از بار سياسي فيلم كم نكرد. در عوض پخش فيلم كامل در جشنواره برلين تنها به جشنواره‌پسند‌تر شدن «عصباني نيستم» كمك كرد.
نگاه ضد جامعه فيلمساز
تا به حال بيشتر نگاه‌ها و انتقادات نسبت به «عصباني نيستم» مرتبط با پيام‌هاي سياسي اين فيلم بوده است. ارجاعات عامدانه كارگردان به فتنه سال 88 و تجليل از كشته‌شدگان آن اتفاقات، تنها بخشي از ايرادات فيلم است. در صورتي كه نگاه سياه به جامعه و مردم‌گريزي در هر دو فيلم كارگردان «عصباني نيستم» محسوس است.
رضا درميشيان پيش از«عصباني نيستم»، فيلم «بغض» را به عنوان اولين تجربه فيلمسازي‌اش كارگرداني كرده بود. «بغض» در تركيه فيلمبرداري شده بود و داستان دو جوان مهاجر ايراني را روايت مي‌كند كه زندگي فلاكت‌باري دارند. پوستر اين فيلم با استفاده چشمگير از رنگ سبز، تداعي‌كننده عكس‌هاي جريان فتنه سال 88 بود. از سوي ديگر شعار «فيلم دهه‌شصتي‌ها» براي فروش فيلم انتخاب شد كه موفق نبود. در نگاه درميشيان به فيلمي كه به قول فيلمساز «فيلم دهه شصتي‌ها» است، جوان ايراني سرگردان در كشوري خارجي، بي‌هدف، دشمن جامعه، خلافكار و قاتل است كه براي به دست آوردن پول دست به هر كاري مي‌زند. دختر ايراني نيز بي‌خانواده، يله و سركش است كه در روابط خود حريمي قائل نيست. فيلمساز با چنين نوع نگاهي نسبت به جوانان كشور خود دومين فيلمش را نيز كليد مي‌زند، اين بار جريان انتخابات سال 88 از حاشيه به متن فيلم مي‌آيد و در قالب آن ما با چند جوان روبه‌رو مي‌شويم كه زندگي‌شان در منجلابي مي‌گذرد كه سازنده آن دولت دهم است. شخصيت‌ها باز هم سركش و ضد جامعه هستند با اين تفاوت كه اين بار كارگردان تلاش مي‌كند براي عقده‌هاي فروخفته كاراكتر‌هاي فيلمش علل و ريشه‌هايي را بيان كند. تنها دليل بدبختي‌هاي جوانان فيلم «عصباني نيستم» حوادث بعد از انتخابات سال 88 است كه از دانشجويي موفق، شخصيت عصبي و عصيانگر مي‌سازد كه در كل فيلم با خودش و خواسته‌هايش درگير است و در آخر طغيان مي‌كند. در هر دو فيلم درميشيان، جامعه و حاكميت نسبت به شرايط نسل جوان هيچ احساس مسئوليتي نمي‌كنند. حتي در فيلم «عصباني نيستم» حاكميت و اجتماع در مقابل نسل جوان قرار گرفته و مانع آسايش و راحتي آن مي‌شوند.
عاشورا فرصت خوبي براي سوءاستفاده
اكران فيلم عصباني نيستم در ايام عزاداري امام حسين(ع) كه توجه جامعه به سمت مراسم سوگواري و پاسداشت قيام عاشورا است، نوعي فرصت طلبي و سوءاستفاده از موقعيت به شمار مي‌آيد. سازمان سينمايي در موضع انفعالي نسبت به فشار‌هاي جريان تماميت‌خواه سينما كه تحت عناويني چون نامه‌هاي سرگشاده مي‌خواهند زمينه اكران «قصه ها» و «عصباني نيستم» را فراهم كنند، در صدد است عصباني نيستم را بعد از تاسوعا و عاشوراي حسيني اكران كند. عدم قاطعيت سازمان سينمايي در كنار گذاشتن فيلم‌هاي حامي فتنه از اكران سينما، شرايطي را به وجود آورده است كه سازمان مي‌خواهد از فضاي معنوي ايام محرم به عنوان حربه نمايش فيلم استفاده كند! در حالي كه اكران اين فيلم در زمان اوج‌گيري غيرت ديني نه‌تنها مؤثر نيست بلكه منجر به نتيجه عكس خواهد شد. تجربه واكنش‌هاي اجتماعي به فيلم‌هاي حاشيه‌دار پيش از اين درباره فيلم‌هاي «گشت ارشاد» و «من مادر هستم» كه باعث به چالش كشيده شدن مديريت سازمان سينمايي در دولت گذشته شده بود، مي‌تواند تجربه خوبي براي سازمان سينمايي باشد.
* جوان
«عصباني نيستم» و «قصه‌ها» دو فيلمي هستند كه بر سر اكران يا عدم اكران آنها حرف و حديث‌هاي زيادي وجود دارد. وضعيت عصباني نيستم در اكران بسيار بدتر از «قصه ها» است، به طوري كه وزير ارشاد چند روز پيش احتمال اكران «قصه‌ها» را داده بود اما در مورد «عصباني نيستم» موضوع را موكول به تماشاي نسخه اصلاح شده آن دانست.
فيلم سينمايي عصباني نيستم از سال گذشته كه به جشنواره فيلم فجر راه پيدا كرد تا كنون كه حدود 10 ماه از آن زمان مي‌گذرد، با تلاش‌ها و فشار‌هاي گروهي خاص در سينماي ايران بخش عمده‌اي از اخبار سينما را به خود اختصاص داده است. فيلمي كه جايگاه قابل توجهي در سينماي ايران نخواهد داشت اما بازي‌هاي سياسي و حاشيه‌هاي پيرامون «عصباني نيستم» از اين فيلم متوسط، اثري جنجالي ساخته است كه اكران يا عدم اكران آن پتانسيل به هم زدن آرامش سينما را دارد.
برنامه‌ريزي براي اكران همزمان «عصباني نيستم» و «شيار143» نيز ناشي از تلاش سازمان سينمايي براي خلاصي از جو به وجود آمده پيرامون «عصباني نيستم» است. به همين خاطر سازمان مي‌خواهد اين گونه القا كند كه «عصباني نيستم» اصلاح شده و با حذف ارجاعات آن به فتنه 88، فيلمي كاملاً اجتماعي و بدون ايراد را اكران خواهد كرد. در صورتي كه بر خلاف ادعاي سازمان سينمايي نسخه تعديل شده اين فيلم تغيير محسوسي نداشته است. با توجه به اينكه مضمون و شاكله «عصباني نيستم» ابراز ارادتي تصويري نسبت به جريان فتنه سال 88 است، حتي حذف چند سكانس از آن نيز نمي‌تواند به طور كلي فحواي فيلم را تغيير دهد. در جشنواره فجر نيز شاهد بوديم كه بخش پاياني فيلم به طور كلي حذف شده بود اما اين حذف چيزي از بار سياسي فيلم كم نكرد. در عوض پخش فيلم كامل در جشنواره برلين تنها به جشنواره‌پسند‌تر شدن «عصباني نيستم» كمك كرد.
نگاه ضد جامعه فيلمساز
تا به حال بيشتر نگاه‌ها و انتقادات نسبت به «عصباني نيستم» مرتبط با پيام‌هاي سياسي اين فيلم بوده است. ارجاعات عامدانه كارگردان به فتنه سال 88 و تجليل از كشته‌شدگان آن اتفاقات، تنها بخشي از ايرادات فيلم است. در صورتي كه نگاه سياه به جامعه و مردم‌گريزي در هر دو فيلم كارگردان «عصباني نيستم» محسوس است.
رضا درميشيان پيش از«عصباني نيستم»، فيلم «بغض» را به عنوان اولين تجربه فيلمسازي‌اش كارگرداني كرده بود. «بغض» در تركيه فيلمبرداري شده بود و داستان دو جوان مهاجر ايراني را روايت مي‌كند كه زندگي فلاكت‌باري دارند. پوستر اين فيلم با استفاده چشمگير از رنگ سبز، تداعي‌كننده عكس‌هاي جريان فتنه سال 88 بود. از سوي ديگر شعار «فيلم دهه‌شصتي‌ها» براي فروش فيلم انتخاب شد كه موفق نبود. در نگاه درميشيان به فيلمي كه به قول فيلمساز «فيلم دهه شصتي‌ها» است، جوان ايراني سرگردان در كشوري خارجي، بي‌هدف، دشمن جامعه، خلافكار و قاتل است كه براي به دست آوردن پول دست به هر كاري مي‌زند. دختر ايراني نيز بي‌خانواده، يله و سركش است كه در روابط خود حريمي قائل نيست. فيلمساز با چنين نوع نگاهي نسبت به جوانان كشور خود دومين فيلمش را نيز كليد مي‌زند، اين بار جريان انتخابات سال 88 از حاشيه به متن فيلم مي‌آيد و در قالب آن ما با چند جوان روبه‌رو مي‌شويم كه زندگي‌شان در منجلابي مي‌گذرد كه سازنده آن دولت دهم است. شخصيت‌ها باز هم سركش و ضد جامعه هستند با اين تفاوت كه اين بار كارگردان تلاش مي‌كند براي عقده‌هاي فروخفته كاراكتر‌هاي فيلمش علل و ريشه‌هايي را بيان كند. تنها دليل بدبختي‌هاي جوانان فيلم «عصباني نيستم» حوادث بعد از انتخابات سال 88 است كه از دانشجويي موفق، شخصيت عصبي و عصيانگر مي‌سازد كه در كل فيلم با خودش و خواسته‌هايش درگير است و در آخر طغيان مي‌كند. در هر دو فيلم درميشيان، جامعه و حاكميت نسبت به شرايط نسل جوان هيچ احساس مسئوليتي نمي‌كنند. حتي در فيلم «عصباني نيستم» حاكميت و اجتماع در مقابل نسل جوان قرار گرفته و مانع آسايش و راحتي آن مي‌شوند.
عاشورا فرصت خوبي براي سوءاستفاده
اكران فيلم عصباني نيستم در ايام عزاداري امام حسين(ع) كه توجه جامعه به سمت مراسم سوگواري و پاسداشت قيام عاشورا است، نوعي فرصت طلبي و سوءاستفاده از موقعيت به شمار مي‌آيد. سازمان سينمايي در موضع انفعالي نسبت به فشار‌هاي جريان تماميت‌خواه سينما كه تحت عناويني چون نامه‌هاي سرگشاده مي‌خواهند زمينه اكران «قصه ها» و «عصباني نيستم» را فراهم كنند، در صدد است عصباني نيستم را بعد از تاسوعا و عاشوراي حسيني اكران كند. عدم قاطعيت سازمان سينمايي در كنار گذاشتن فيلم‌هاي حامي فتنه از اكران سينما، شرايطي را به وجود آورده است كه سازمان مي‌خواهد از فضاي معنوي ايام محرم به عنوان حربه نمايش فيلم استفاده كند! در حالي كه اكران اين فيلم در زمان اوج‌گيري غيرت ديني نه‌تنها مؤثر نيست بلكه منجر به نتيجه عكس خواهد شد. تجربه واكنش‌هاي اجتماعي به فيلم‌هاي حاشيه‌دار پيش از اين درباره فيلم‌هاي «گشت ارشاد» و «من مادر هستم» كه باعث به چالش كشيده شدن مديريت سازمان سينمايي در دولت گذشته شده بود، مي‌تواند تجربه خوبي براي سازمان سينمايي باشد.
* جوان
