بر این اساس هر چند برخی از کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی عضو اوپک همچون نیجریه، لیبی، آنگولا و ونزوئلا نسبت به کاهش قیمت نفت واکنش سفت و سختی نشان داده اند اما کارشناسان بازار معتقدند که عربستان سعودی بزرگترین تولید کننده نفت اوپک و آمریکا ائتلافی را شکل دادند تا با کاهش بهای نفت اقتصاد کشورهایی همچون ایران، روسیه و ونزوئلا را آزار دهند.

اتحاد نفتی میان عربستان و آمریکا مسبوق به سابقه هم بوده است و این دو کشور در سال 1985 میلادی با پائین کشیدن فیتیله قیمت طلای سیاه زمینه فروپاشی امپراطوری شوروی را فراهم کردند.

توماس فریدمن در تحلیلی نوشته است:"کاهش قیمت نفت در نتیجه کاهش سرعت رشد اقتصادی در اروپا و چین است. همچنین ایالات متحده هم به لطف تکنولوژی های جدید و استخراج نفت شیل، توانسته به عنوان یکی از بزرگترین تولید کننده های نفت مطرح شود. "

در این تحلیل تاکید شده است: علاوه بر این عربستان هم میزان تولیدش را کاهش نمی دهد تا قیمت نفت کاهش یابد، در عوض به گونه ای عمل می کند که سهمش در بازار بیشتر از دیگر کشورهای اوپک است. در نتیجه اوضاع سختی برای روسیه و ایران به وجود می آید. آن هم در زمانی که آمریکا و عربستان در جنگ نیابتی با هر دو کشور در سوریه هستند. این مسئله درباره تجارت است ولی نشانه ای از جنگی دیگر، به نام جنگ نفت است.

فریدمن در تحلیل خود نتیجه می گیرد: مسکو و تهران فردا دچار فروپاشی اقتصادی نخواهند شد، ولی اگر قیمت نفت به کمتر از 70 دلار برسد، تولید آمریکا هم کاهش خواهد یافت چون در آن صورت روش های جدید اکتشاف نفت مقرون به صرفه نخواهد بود و قیمت ها ثابت خواهد ماند. اما بدون شک، کاهش قیمت نفت به نفع ایالات متحده و عربستان و به ضرر روسیه و ایران خواهد بود. درآمد حاصل از صادرات انرژی حدود 60 درصد درآمد دولت ایران و بیش از نیمی از درآمد روسیه را تشکیل می دهد.

برنامه‌ای با هدف زمین زدن اقتصاد ایران و روسیه

حسین عسکری استاد تجارت بین‌الملل و امور بین المللی دانشگاه جرج واشنگتن در خصوص این موضوع که آیا کاهش قیمت‌های کنونی نفت را نشان جنگ نفتی عربستان و آمریکا علیه ایران و روسیه می داند یا خیر، در گفتگویی با مهر گفت: بله، همین طور است. کاهش قیمت‌های نفت در حال حاضر جنگ نفتی عربستان و آمریکا علیه روسیه و ایران است.

وی تصریح کرد: این کاهش قیمت با هدف از بین بردن اقتصاد ایران و روسیه صورت گرفته است تا بتوانند بهره برداری های سیاسی و اقتصادی کنند.

مشاور بانک جهانی در ادامه تأکید کرد: کاهش قیمت نفت به بشکه ای 50 دلار و تداوم این قیمت برای 2 یا 3 سال می تواند اقتصاد ایران را به سختی بیندازد. اگر چنین شرایطی را متصور شویم، در این صورت از بین رفتن تحریم‌ها نیز نمی تواند این کاهش قیمت‌ها را جبران کند.

وی با بیان اینکه در واقع وابستگی اقتصاد ایران به نفت سبب شوک ناشی از کاهش قیمت نفت است، اظهار داشت: باید توجه داشت که اقتصاد ایران نیازمند تغییر، تحولات و اصلاحات ساختاری است. باید نهادهای اقتصادی بهبود یابند و نهادهای بهتری جایگزین آنها شوند و فساد اقتصادی محدود شود.

پیکان کاهش نفت تیزتر از تحریم نفت

عضو پیشین هیئت اجرایی صندوق بین‌المللی پول در ادامه تأکید کرد: معتقد هستم که اقتصاد ایران ضرر و آسیبی که از سوی کاهش قیمت نفت می بیند، بیش از تحریمهاست. اما توجه داشته باشید که اصلاحات اقتصادی و سیاست‌های اقتصادی کارآمد که نیازمند نوعی شهامت است، کارآمدتر و مؤثرتر از افزایش قیمت نفت و رفع تحریم‌هاست.

وی در پایان تصریح کرد: در واقع تمرکز اقتصاد ایران باید بر کارآمد کردن اقتصاد ایران باشد و نه اینکه تمام توان خود را معطوف به افزایش قیمت نفت کند یا درصدد رفع تحریم‌ها باشد.

حسین عسکری استاد تجارت بین‌الملل و امور بین‌المللی دانشگاه جرج واشنگتن آمریکاست. وی رئیس مؤسسه تحقیقات و مدیریت جهانی و رئیس پیشین دپارتمان تجارت بین‌الملل دانشگاه جرج واشنگتن بوده است. زمینه تخصصی و بحث‌های او در دانشگاه جورج واشنگتن بر اقتصاد، توسعه سیاسی و انسانی در خاورمیانه، اختلافات و جنگ‌ها در خاورمیانه، اقتصاد سیاسی نفت و اقتصاد اسلامی متمرکز است.  

از سوابق اجرایی وی می توان به دو و نیم سال فعالیت در هیئت اجرایی صندوق بین‌المللی پول اشاره کرد. او در زمینه‌ سیاست‌توسعه اقتصادی، سیاست‌های نفتی و اقتصاد و تجارت بین‌الملل مشاور وزیران دارایی، روسای بانک‌های مرکزی، وزیران نفت و دیگر مقامات در خلیج فارس بوده است. او در گذشته مشاور نهادها و شرکت‌هایی نظیر سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)، بانک جهانی، موسسه مالی بین‌المللی (IFC)، APDF، صندوق سرمایه‌اری کشورهای در حال توسعه (IFU)، سازمان ملل متحد و... بوده است.

حسین عسکری 20 کتاب، شش رساله، بیش از 100 مقاله‌ و... درباره‌ تحولات اقتصادی در خاورمیانه، اقتصاد اسلامی، تجارت و اقتصاد بین‌الملل، اقتصاد کشاورزی، اقتصاد نفت و تحریم‌های اقتصادی  منتشر کرده است. وی سابقه تدریس در دانشگاه‌های تگزاس در آستین، دانشگاه تافتس آمریکا، دانشگاه MIT، دانشگاه جانز هاپکینز و دانشگاه کلارک را دارد. "جهانی شدن و مالیه اسلامی"(انتشارات جان ویلی اند سانز)، "ثبات مالیه اسلامی" (انتشارات جان ویلی اند سانز)، "اسلام و راه بشر و توسعه اقتصادی" (انتشارت پلاگریو مک میلان) از جمله آثار او به شمار می‌روند.

*مهر