شهدای ایران: نهم مرداد 1366 مصادف با شش ذیحجه در مراسم راهپیمایی برائت از مشرکین در شهر مکه اتفاق عجیب وبسیار دردناکی افتاد. سخنرانی روز جمعه، ساعت شش بعدازظهر تمام شد و بعد از آن جمعیت مسیر راهپیمایی را با شعار علیه آمریکا و اسرائیل به سمت پل حجون در کنار قبرستان ابوطالب طی کرد. نزدیک غروب، راهپیمایی تقریبا تمام شده بود و بلندگوها خاموش بود که فاجعه شروع شد.

بخشی از حجاج ایرانی را خانواده شهدا و جانبازان دفاع مقدس تشکیل می‌داد. خیلی از شهدای حج خونین، مادر و همسر شهید بودند. جانبازان بر اثر ضربات چماق از روی صندلی چرخدار بر زمین می‌افتادند. آن‌قدر شلوغ بود که هر کس روی زمین می‌افتاد زیر دست و پا می‌ماند.



زمانی که پلیس مردم را کتک می‌زد، عده‌ای از چماق‌داران لباس شخصی سوت و کف می‌زدند و هلهله می‌کردند. ارتش شروع به تیراندازی کرد. اول اشک‌آور و گاز سمی خفه‌کننده. عده زیادی از زنان و کسانی که روی زمین افتاده بودند به علت استنشاق گاز خفه‌کننده شهید شدند. رگبار گلوله‌ مسلسل‌های دستی به سمت حاجیان گرفته شد. ازدحام آن‌قدر زیاد بود که کسی که گلوله می‌خورد شاید روی زمین هم نمی‌افتاد.در بدن بعضی شهدا چندین تیر بود. یوزی، کلت، ام-1، حتی بعضی از شهدا با گلوله‌ای که در پیشانی‌شان خورده بود شهید شده بودند. تک‌تیراندازها با قناسه از بالای پل مردم را می‌زدند.



 در بین پلیس‌ها عده‌ای با لباس معمولی حاضر بودند و با چماق‌های میخ‌دار و میله‌های آهنی مردم را می‌زدند. بالای پشت‌بام‌ ساختمان‌های اطراف، عده‌ای با لباس عربی هر چه به دستشان می‌رسید بر سر حاجیان می‌انداختند. بلوک، شیشه، سطل شن، کپسول، کولر گازی! عده زیادی بر اثر برخورد جسم سنگین و متلاشی شدن سر شهید شده بودند. همه هتل‌ها درهای ورودی را بسته بودند و فقط ساختمانی که فلسطینی‌ها در آن بودند درها را گشوده بود که عده‌ای توانستند جان خود را نجات دهند. جمعیت در محاصره سفاکان رژیم آل‌سعود افتاده بود. ازدحام جمعیت خیلی زیاد بود.

چهره تک‌تیر‌اندازها اروپایی بود. چند ماه قبل، ژنرال اولریخ وِگِنِر، آلمانی‌تبار، مسئول هماهنگی امنیتی شهر مکه شده بود. در روز حادثه سوار بر هلی‌کوپتر بالای سر جمعیت دیده شده بود.  او قبل از این در عملیات گروه دلتا، در آزادی اسرای لانه جاسوسی آمریکا در تهران شرکت داشت و در تهران مسئول تیم بود که تحت پوشش خبرنگار شبکه ZDF آلمان فعالیت می‌کرد.

از روزهای قبل هماهنگ شده بود که هیچ بیمارستانی در روز نهم مرداد مجروح نپذیرد. آمبولانس‌هایی که نزدیک می‌شدند مورد هجوم واقع می‌شدند و سربازان با چماق شیشه‌های آن‌ها را خورد می‌کردند و دکترها و پرستارها را بیرون می‌کشیدند و می‌زدند. چند آمبولانس توانستند از بین مأمورین عبور کنند و با سرعت مجروحین را سوار کنند. ولی سربازان راه برگشت را بستند و مجروحین را از پشت آمبولانس بیرون ریختند و کتک زدند. عده‌ای همان جا شهید شدند. خیلی از شهدا اول مجروح بودند و به علت عدم رسیدگی شهید شدند. تیراندازی که تمام شد تا ساعت یازده شب محاصره ادامه داشت. مردم روی زمین نشسته بودند. هر کس بلند می‌شد با چماق بر سرش می‌زدند.



 

اسامی شهدای جامعه ایثارگری

نذرآغا سلیمان دوخت (مادر شهید محمد عسگر عسگری)- زهرا چپ چاپ(مادر شهید)- فاطمه نیک (مادر 3 شهید)- حاجیه ربابه رنجبر ریزی(مادر شهید)- صفیه خانم گنجینیه(مادر شهید) - حاجیه فاطمه فتاحی(مادر شهید) - رقیه مردانی(مادر شهید) - زهرا کلاغ نشین(مادر شهید) - عذرا باب(مادر شهید) - فاطمه ورشابی(مادر شهید) - لیلا حسنی(مادر شهید) - صدیقه قصابی خلیل‌ آباد(مادر شهید) - شرافت خسروی هاچه سو(مادر چهار شهید و همسر شهید) - گوهر سراجی(مادر شهید) - رقیه سلطان پریشانی(مادر شهید) -منور کفاشی زاده تهرانی(مادر سه شهید) - شهربانو قویدل(همسر شهید) - طاهره کبابیان(مادر شهید) - پروین کوثری(مادر شهید) - بی بی طاهره سروری(مادر اسیر) - خاتون عقیقی(مادر شهید) - اقدس استوار چولایی(مادر شهید) - حافظه سلیمان شاهی(مادر شهید) - حاجیه بیگم اسلامی(مادر شهید) - کبری تلخ آبادی(مادر دو شهید و همسر شهید) - کبری سبز علی قلعه میر زمانی(مادر شهید) - صدیقه موسویان(مادر دو شهید) - خدیجه محمد نیا(مادر شهید) - حاجیه فرح زور بخش(مادر شهید) - زهرا صادق زادگان(مادر شهید)- محترم اخلاقی(مادر شهید) - صدیقه جلوانی خوزانی(مادر شهید) - صغری وطن دوست سر مزده(مادر و همسر شهید) - زهرا دادرسان(مادر شهید) - هاجر حائری عراقی(مادر شهید) - سکینه عسگری‌ باقرآبادی(مادر شهید) - سکینه احمدی(مادر شهید) - ربابه اکبرزاده رضایی(مادر شهید) - شاه زنان زمانی(مادر دو شهید و همسر جانباز دوپا قطع) - خدیجه مار نانی(مادر شهید) - زهرا حسینی (مادر شهید) - عصمت حسینی(مادر مفقودالاثر) - اقدس حسن زاده(مادر شهید)

اسامی شهدای عادی

 مفتول(بتول)نجفی - سکینه خانی زارچی- قمرخانم علیپور - فاطمه صادقی برزانی- نجم بیگم کرابی - راضیه بیگ شهپری فرد- فاطمه وکیلی سهر- خانم ریاستی- لیلا جلالی ورنامخواستی - صاحب جان شاملی طرقی- فاطمه خسروی اجگردی- ملک خانم جوادی- سلطنت یار بیگی درویشوند- حمیده قضاوی خوراسگانی- طاهره السادات زرکش- زیبا خانم شریعتی- کبری غفوری- شاهزاده مظاهری- حمیده مولوی(مولائی) دستجردی- شایسته محمدحاجی کریمی- بی بی تاج رضایی - اشرف اشتری- معصومه شاه سنائی- سیده خانم ذوالفقاری- رقیه حق نگهدار- صغری شهسواری- معصومه عرب بالا جلینی- احترام حداد- سکینه خاتون ناظمیان - انیس بهروز ماشالی- خدیجه اسدی - خدیجه کدیور- فاطمه کوچی- بتول فیروزمند - کبکیه جلیلی- رقیه رفعت بخش آسمان- مرحمت حسینی ویروجی- عفت شریفی فروشانی- بتول شیخ العارفین بافقی- عفت السادات میر محمدی- سرور شجاعی بورآبادی- زهرا بیگم افلاکیان- خدیجه بیگم آیت- مهین حبیبی- نرگس آهن آهنچیان- میهن السادات محقق مطلق- لیلا ناصری- صغری حبیب اللهی - نصرت اعظمی- الهام مهدوی- بتول اعلایی- فتانه امینی- منیژه کریمی-خدیجه جمشیدی- حاجیه بیگم شفیعی خوزانی- معصومه غفوریان- زهرا مداح- ناهید فولادی سمنانی- فاطمه پروین روحی- خدیجه ژاله حلاجی- پروین مفاره عابد- سرور داور پناه- زهرا محمد مراد پور- قمر کاظمی برجی خواندی- مهری رعنائی-حورا صفریان- زهرا بسکابادی- شهین کاظمی- زهرا همتیان- طیبه بنی حسن- عزت وکیلی سهر فروزانی- لیلا قارداش- پروین آقا کوچکی- صغری پور شعبانی- ملیحه کدیور- مهین فاخرمنش- رقیه رضایی- محمد ابراهیم فخرایی(پدر اسیر) - رضا محمدزاده(پدر شهید) - محمدحسن متولی امامی(پدر شهید) - علی اکبر کثیری(پدر شهید) - حاج درویش جهانگیری(پدر شهید) - محمد ابراهیم پور(پدر اسیر) - مانده علی پور قاسمیان(پدر شهید) - یوسف اسماعیلی(پدر شهید) - نجفعلی اشکستانی(پدر شهید) - سید حسین حسینی جهانگیر(پدر شهید) - حسین مجیدی(جانباز قطع نخاع) - احمد زائری امیرانی(جانباز قطع دو پا) - مجید بابا زاده(جانباز قطع دو پا) - حجت الله شجاعی(جانباز قطع دو پا) - رضا صالحی دشت بیاض- نعمت الله نعمتی- حجی قربان مجرد نرم- ماه نساء ابراهیمی- صدیقه احمدزاده کلائی- صورت کاظمی- زهرا پسندیده- طاهره لعل شهبازی- فاطمه ملائی هرندی- فاطمه خباز توکلی- خاتون عبیدی- کنیز رضا صفدرنیا- حمیده طالب زاده سروستانی- ماه سلطان اسماعیلی تزنگی- عشرت رحیمیان- فاطمه قربانی سینی- سکینه خانم رعیتی- ملک خانم راعی- عصمت هنرور زاده- ام هانی نیک بخت- صفیه هاشمی- جمیله یوسفی میرآبادی- مریم دهقانی حبیب آبادی- بتول تحویلیان- طاهره طاهری- توران کیان افراز- فاطمه چرخکار- صدیقه ابراهیم نیا نجف آبادی- احترام ملاحیان- فضه خاکپور- فاطمه گنجی- رقیه بیگم موسوی اشترجانی- صفیه مطیعی دهنوی- خاتون مهدیان- کوکب مجیری- معصومه اعظم زاده- ربابه کریمی علویجه- نورسته خواجی- سیده مهتاب نوربخش آهنگر کلائی- زهرا اصغری- فاطمه جهاندیده- خانم بالا چشمه- صغری رامشکی- بتول معزی- عشرت محمدخانی- مریم خاتون آقا کوچک- نصرت ژیانی زرگرانی- بتول جلیلی هواخواه- فاطمه حسینی- صدیقه نم نیانی- فاطمه کفاش فارآمد- سکینه امامی میبدی- ربابه دهقان نیری- صاحب جان احمدنژاد- کنیز زنگوئی- محترم ضیایی سهر فیروزانی- ایراندوخت نماینده- رقیه کاظم زاده دریان- طوبی تاجریزی- پری اقبالی فخرآبادی- عصمت ناعم اصفهانی-بهجت دهکردی زادگان- کبری جوزدرختکی- حسنیه آلبو کردی- طهرا علیدوست جلالی- قمر تاج زارع- مهین عشقی- حلیمه عزیز آبادی- زهرا کته- طلحت فلاحتی- فاطمه سلمان طوسی- علیا اسماعیلی- قدسیه سخی قمصری- اکرم ساعدی- مه لقا شاکری- ساره عیوندی- طیبه تازنگ- ربابه عبداللهی نسب عیش آبادی- ملوک سوزنچی- طاهره احمدنژاد- مهرانگیز امینی-صفا نعیمی- منصوره رزاقی- نرگس قادری-کبری اروجلو- صغری شهسواری- معصومه عرب بالا جلینی- احترام حداد- رجبعلی رمضانی- محمد حسین برهان- حمدالله احمدی حمید-غلامعلی یعقوبی اکبر- لطف الله علیمرادی- علیجان رحیمی- محمد ماندنی بادی-حسین یونسی کلاکی-رضا رضادوست- حسین مودب بیلندی- علی محمد معینی کربه کندی- محمودعلی علیپور- امیر حسین نصیری اردلی- حسنعلی اسماعیلی- عوض بازآمده- سید محمد پور حقیقی- محمود مومن-براتعلی کاخکی طرقی- احمد شایسته- سید حسین حبیب نژاد- سید رضا مدرس زمانی- سید محمد تقی امامی دره بیدی- عبدالحسین عابدین باجگیران- رضا فروغی طالخونچه-میر عزیز سیادت- ابوالقاسم راستگو- سید محمد باقر امامی دره بیدی-عبدالصاحب سقازاده- احمد دیانت کاشانی- عباس مختاری- علی ابراهیمی- سید ابوالحسین موسوی- رمضانعلی اسماعیلی شادیر-سید مصطفی موسوی- قربان بشگرد- سید ذبیح الله یاسینی- حسن رحمانی مطلق- سید کمال موسویان- اکبر سلحشور- محمد مهدی متدین طوسی- احمد محمودیان کلهرودی- ابوالقاسم عباس زاده- علی اکلیلی- محمود شمسائی ترک- محمد علی عالمی- مرتضی حدادی- محمد صادق ابراهیم زاده- نظام صنیعی- حسین فرخ آشتیانی- گنجعلی بخشی- علی اکبر معافیان- مرتضی حمصیان- عباس امینی- رحمانعلی درتومی- محمد اصغری- مرتضی مسچیان نشرودی- مصطفی علی پور-غلامرضا کتابی- قربان مرادی- آل یوسف انواری- محمد بهنامی فر-عباس کلاهی- هیبت الله ترکی- حسین رسولی نیا- عبدالعلی غلامی-محمود کاراندیش- سید جمال غنی پور- صفر علی مرادی- محمد علی مهدوی پاک- محمد محمدباغیان- آل محمد وطهانی- سید جعفر حسینی- صفت الله محمد خانلو- الله قلی شرفی فرد- غلامعلی کاورزیان کلیشادی- سرافراز پور رشید- حسین مهتدی- سید رضا اسدی شکار اسطلخی- علیرضا دیودار- محمد جواد دهقانی کلیشادی- عبدالله حسن اعلائی- رضا حاجی صفری- ابوالقاسم تیموری نژاد- حسین علی یاس- محمد آقاکریمی- سید مهدی عندلیب مقدم- عبدالحسین سالاری- براتعلی کلالی- غلامرضا عطوفی- محسن ارومی- حسن ابراهیمی پور سیابی- حسین گورکی-محمدصادق رفیعی خیرآبادی-عبدالحمید بادروج- احمد شهریاری- رجبعلی عزیزی- سید کمال الدین کامروا- حسین نقیبی نستری- رسول اشرف پایین دروازه- غلامرضا رحمانی سیاهکوهی- عزت الله شعبانلو- محمد علی بشارت- فیض الله شیخی- حسین حاتمی- علیرضا وقار- عبدالکریم وحید