توضيح ضروري:پيش نياز گذراندن نيم واحد حاضر، مطلبي است كه قبلا با عنوان "تتراگونال سپهر سياست ايران"، منتشر شده است. نگارنده در آن مطلب، جريان هاي سياسي حاضر جمهوري اسلامي ايران را در چهار جريان انقلابيون، اعتداليون، اقتصاديون و جهانيون دسته بندي نموده است.
شهدای ایران: جلسه استيضاح وزير علوم كابينه روحاني، مي تواند از منظر نظري و براي داده كاوان جهت تحليل و تفسير، ارزشمند تلقي شود.با همين نگاه است كه نگارنده نكات ذيل را بعنوان ارزشهاي تحليلي رخ داد پيش گفته، مطرح مي نمايد:
سرفصل ۱: برخورد جريان "انقلابيون" با حسن روحاني و "اعتداليون"
استيضاح فرجي دانا، جدي ترين برخورد جريان انقلابيون با حسن روحاني است. روحاني انقلابي سالهاي دور، امروز پرچم اعتدال افراشته است اما انقلابيون امروز پرچمش را نيم افراشته مي خواهند.
سرفصل ۲: ناهم راستايي "نظام" و "روحاني"
جريان انقلابيون مستظهر به پشتيباني نظام است. بنابراين ترديدي نيست كه انقلابي گري با نظام پيوند وثيقي دارد. بعلاوه حيات نظام و شاكله اصلي و جوهره نظام رسمي جمهوري اسلامي حداقل تا امروز، در رفتار انقلابي و انقلابي بودن جلوه و نمود يافته است. استيضاح نشان داد روحاني در حوزه هايي از نگرش و رفتار، با انقلابيون در يك راستا قرار ندارد.
سرفصل ۳: سايه "انتخابات ۸۸" بر سر "روحاني"
جلسه استيضاح نشان داد موضوع انتخابات ۸۸ و گفتمان هاي مرتبط با آن، به آساني دست از سر روحاني و يارانش بر نمي دارد و قرار نيست اين زخم كهنه، به فراموشي سپرده شود.
سرفصل ۴: "بورس" ويروس اپيدميك
كژي،ناراستي و رانت منحصر به چپ و راست، اصول گرا و اصلاح طلب، يا حلقه هاشمي و احمدي نژاد نيست. اگر روزي روزگاري نام همه بورسيه بگيران جمهوري اسلامي ايران در ترازوي انصاف سنجيده شود، آن وقت ابعاد رانت هويدا مي شود و جناحي را راه فرار نيست. سفره رانت و بورس هميشه باز بوده است!
سرفصل ۵: روحاني محافظه كار، محتاط و مسالمت جو
روحاني البته مثل همه ما انسان ها مي تواند در برابر آنچه كه ناخوشايندش هست، عصيانگر و عصبي شود مثل يكي دو هفته پيش كه خيلي ها را به جهنم حواله داد.
شايد روحاني با خود مي انديشيد كه اتمسفر كنوني، زمان برخورد نيست و چون دست برخي ها زير سنگ مانده است،كسي را ياراي تيراندازي نيست. اما جلسه استيضاح به روحاني نشان داد كه برخورد چندان هم دشوار نيست. شايد همين درك، موجب شد روحاني از در صلح درآيد، به اردبيل برود و نتيجه استيضاح را دركلام و ظاهر بپذيرد، هرچند كه در چهره او و برادر اندوه هويدا بود!
سرفصل ۶: روحاني ساختار پذير
روحاني امروز معتدل شده است و آدم هاي معتدل را به راحتي مي توان پيش بيني كرد...بعلاوه روحاني "پيام بر" رد صلاحيت اكبر هاشمي رفسنجاني بود.براي همين او خوب مي داند كه داستان چيست و حساب و كتاب كجا رقم مي خورد. او با درك آنچه كه در داستان استيضاح در حال شكل گيري بود، اطاعت را بر تقابل ترجيح داد.
سرفصل ۷: روحاني و چراغ قرمز
اولين چراغ قرمز براي روحاني، چهارشنبه هفته گذشته روشن شد!
اگر چراغ قرمز پيش روي احمدي نژاد بعد از داستان مصلحي روشن شد، چراغ قرمز براي روحاني در داستان فرجي دانا خود را نشان داد!
روحاني چراغ قرمزي را پيش روي خويش ديد كه احتمالا تصور نمي كرد به اين زودي ها برايش روشن شود. استيضاح فرجي دانا نقش همان چراغ را داشت!
روحاني خوب مي داند كه اقبال مردم و ساختار نظام به او ناشي از مضيقه هاي ايجاد شده بود و او گزينه ناگزير آن ايام بود... او در زمانه اي كه گريزي از آن نبود، گزينه ناگزيري بود كه پذيرفته شد!
زمانه اي كه بابك زنجاني نفت مي خريد و مي فروخت و نيروي انتظامي بابت بدهي هايش نفت مي گرفت...
اكنون روحاني احتمالا دريافته است كه نرمش و چرخش گريزپاست.
بايد منتظر ماند و ديد روحاني چگونه مسير آينده اش را شكل خواهد داد. اگرچه مي شود پيش بيني كرد كه او را راههاي بيشمار، پيش چشم نيست!
سرفصل ۸: مجلس دهم اميد روحاني و اعتداليون
هر دولتي مي داند كه مجلس ناموافق مي تواند همه انرژي هايش را خنثي كند. مجلسي ها مي توانند هر روز وزير را به مجلس بكشانند و او را از كار و زندگي بيندازند. روحاني كه خودش را فرزند مجلس مي داند، خوب مي داند چگونه مي توان يك رئيس جمهور را به عدم كفايت سياسي كشاند!
به همين سبب، عجيب نيست اگر انتظار داشته باشيم دولت و دولتي ها براي شكل دهي به مجلس دهم،به تكاپو بيفتند. قاعدتا بايد منتظر بود و ديد كه بخشي از توان و تلاش روحاني و يارانش معطوف اين خواهد شد كه فضا را بسازند و كاري كنند كه مجلس موافق با دولت، شكل بگيرد. دولتي كه مجلس موافق داشته باشد، بر پيشبرد منوياتش. موفق خواهد بود.
سرفصل ۹: مهندسان و پيش ران هاي مجلس
جلسه چهارشنبه، نوعي مجلس شناسي هم بود!
همه مجلسي ها مهندس نيستند.دغدغه بسياري از نمايندگان آب است و فاضلاب، راه است و آسفالت... مجلس هم مثل همه نهادها مهندساني دارد كه آن را اداره مي كنند. مهندسان مجلس مي دانند چگونه بايد عمل كنند كه در حرفه خود موفق شوند. استيضاح نشان داد مهندسي در مجلس چگونه مي تواند موفقيت آفرين باشد.
سرفصل ۱۰: رئيس مجلس پازلي موثر در مجلس نه همه مجلس!
روحاني، جهانگيري و فرجي دانا احتمالا بر اين باور بودند كه لاريجاني همه مجلس است.آنها هيچگاه تصور نمي كردند كه عليرغم گارانتي لاريجاني بعنوان حكم و رئيس مجلس، آنها ناكام شوند.
در دقيقه نود، فرجي دانا به اين باور رسيد كه تعامل كند و حذف چند چهره موثر و ذينفوذ را از كنار خودش، بپذيرد. جهانگيري هم قطعا به پشتوانه نداي روحاني، پذيرفت آن كند كه پيش تر نمي خواستند بكنند...اما مهندسان مجلس و صحنه سازان موثر بر مجلس، تمكين دولت و گارانتي لاريجاني را كافي نداستند. شايد لاريجاني نمي دانست كه هوا و اقليم چگونه است. شايد هم مي دانست و مي خواست رابطه اش را با روحاني چندان تير ه نكند و بعدها به رحماني فضلي بگويد من هوايتان را داشتم!
سرفصل ۱۱: روحاني سوژه افشاگري
مدارك جعلي و عدم شفافيت در تحصيل چهره هاي نام دار، بلاي جان صاحب منصبان جمهوري اسلامي ايران شده است. عجيب است كه پرونده تحصيل نام داران سياست و مديريت، غالبا تيره و تار است، حداقل اينكه شفاف نيست و پر از ابهام است. بدين سبب است كه كسي از بزرگان جرات نمي كند سوابق تحصيلي اش را عيان كند...در اين سامان تاكنون كارنامه تحصيلي شاه قاجار فقط امكان انتشار دارد!
همين است كه مهدي كوچك زاده مي تواند فارغ از انگيزه هايش، در ميدان كارزار روحاني و پايداري، روحاني را زير ذره بين بگذارد!
مخالفان آنچه كه كوچك زاده در روز روشن، نوشته بود را شب نامه ناميدند و ياران روحاني از ضرورت وحدت گفتند...شايد روحاني هم ترجيح داد به مجلس نيايد تا مدركش را رها كنند!
سرفصل ۱۲: ترمز اصلاح طلبي
جلسه استيضاح يك دستاورد هم براي گروه موسوم به اصلاح طلبان داشت.گروهي از دوم خردادي هاي اصلاح طلب كه بطور خاص در گرد خاتمي نشسته بودند، اكنون به اكراه، به جبر روزگار و بنا به اقتضاي سياست حرفه اي، به اردوي روحاني و اعتداليون پيوستند. آنها اكنون دقيق تر دريافتند كه آغوش خيلي ها منتظرشان نيست، هرچند آغوش خيلي از ملت برايشان باز باشد!
سرفصل ۱۳: فرجي دانا سرگردان سياست و اخلاق
فرجي دانا در جلسه استيضاح مانده بود كه چه كند؟ اخلاق و جوانمردي پيشه كند يا به سياست و تعامل روي خوش نشان دهد.
روشن است كه فرجي دانا ، همفكر و هم ساز توفيقي و ميلي منفرد است بنابراين بكارگيري اينها كه گاه حكم كهتري بر او دارند از سر اجبار نبوده بلكه به انتخاب و عقلانيت بوده است.
رفاقت فرجي دانا با اينها مانع آن بود كه فرجي دانا آنها را فدا كند. او مي خواست پيش دوستان و همكارانش جوانمرد بماند اما در دقيقه نود نشان داد كه در درياي سياست نمي شود منزه ماند، بلكه گاه بايد اخلاق را بوسيد و ماند! او نشان داد اگر سنبه پر زور باشد، مي توان اخلاق را به كناري نهاد!
دکتر فتح‌الله آقاسی زاده
منبع: الف
سرفصل ۱: برخورد جريان "انقلابيون" با حسن روحاني و "اعتداليون"
استيضاح فرجي دانا، جدي ترين برخورد جريان انقلابيون با حسن روحاني است. روحاني انقلابي سالهاي دور، امروز پرچم اعتدال افراشته است اما انقلابيون امروز پرچمش را نيم افراشته مي خواهند.
سرفصل ۲: ناهم راستايي "نظام" و "روحاني"
جريان انقلابيون مستظهر به پشتيباني نظام است. بنابراين ترديدي نيست كه انقلابي گري با نظام پيوند وثيقي دارد. بعلاوه حيات نظام و شاكله اصلي و جوهره نظام رسمي جمهوري اسلامي حداقل تا امروز، در رفتار انقلابي و انقلابي بودن جلوه و نمود يافته است. استيضاح نشان داد روحاني در حوزه هايي از نگرش و رفتار، با انقلابيون در يك راستا قرار ندارد.
سرفصل ۳: سايه "انتخابات ۸۸" بر سر "روحاني"
جلسه استيضاح نشان داد موضوع انتخابات ۸۸ و گفتمان هاي مرتبط با آن، به آساني دست از سر روحاني و يارانش بر نمي دارد و قرار نيست اين زخم كهنه، به فراموشي سپرده شود.
سرفصل ۴: "بورس" ويروس اپيدميك
كژي،ناراستي و رانت منحصر به چپ و راست، اصول گرا و اصلاح طلب، يا حلقه هاشمي و احمدي نژاد نيست. اگر روزي روزگاري نام همه بورسيه بگيران جمهوري اسلامي ايران در ترازوي انصاف سنجيده شود، آن وقت ابعاد رانت هويدا مي شود و جناحي را راه فرار نيست. سفره رانت و بورس هميشه باز بوده است!
سرفصل ۵: روحاني محافظه كار، محتاط و مسالمت جو
روحاني البته مثل همه ما انسان ها مي تواند در برابر آنچه كه ناخوشايندش هست، عصيانگر و عصبي شود مثل يكي دو هفته پيش كه خيلي ها را به جهنم حواله داد.
شايد روحاني با خود مي انديشيد كه اتمسفر كنوني، زمان برخورد نيست و چون دست برخي ها زير سنگ مانده است،كسي را ياراي تيراندازي نيست. اما جلسه استيضاح به روحاني نشان داد كه برخورد چندان هم دشوار نيست. شايد همين درك، موجب شد روحاني از در صلح درآيد، به اردبيل برود و نتيجه استيضاح را دركلام و ظاهر بپذيرد، هرچند كه در چهره او و برادر اندوه هويدا بود!
سرفصل ۶: روحاني ساختار پذير
روحاني امروز معتدل شده است و آدم هاي معتدل را به راحتي مي توان پيش بيني كرد...بعلاوه روحاني "پيام بر" رد صلاحيت اكبر هاشمي رفسنجاني بود.براي همين او خوب مي داند كه داستان چيست و حساب و كتاب كجا رقم مي خورد. او با درك آنچه كه در داستان استيضاح در حال شكل گيري بود، اطاعت را بر تقابل ترجيح داد.
سرفصل ۷: روحاني و چراغ قرمز
اولين چراغ قرمز براي روحاني، چهارشنبه هفته گذشته روشن شد!
اگر چراغ قرمز پيش روي احمدي نژاد بعد از داستان مصلحي روشن شد، چراغ قرمز براي روحاني در داستان فرجي دانا خود را نشان داد!
روحاني چراغ قرمزي را پيش روي خويش ديد كه احتمالا تصور نمي كرد به اين زودي ها برايش روشن شود. استيضاح فرجي دانا نقش همان چراغ را داشت!
روحاني خوب مي داند كه اقبال مردم و ساختار نظام به او ناشي از مضيقه هاي ايجاد شده بود و او گزينه ناگزير آن ايام بود... او در زمانه اي كه گريزي از آن نبود، گزينه ناگزيري بود كه پذيرفته شد!
زمانه اي كه بابك زنجاني نفت مي خريد و مي فروخت و نيروي انتظامي بابت بدهي هايش نفت مي گرفت...
اكنون روحاني احتمالا دريافته است كه نرمش و چرخش گريزپاست.
بايد منتظر ماند و ديد روحاني چگونه مسير آينده اش را شكل خواهد داد. اگرچه مي شود پيش بيني كرد كه او را راههاي بيشمار، پيش چشم نيست!
سرفصل ۸: مجلس دهم اميد روحاني و اعتداليون
هر دولتي مي داند كه مجلس ناموافق مي تواند همه انرژي هايش را خنثي كند. مجلسي ها مي توانند هر روز وزير را به مجلس بكشانند و او را از كار و زندگي بيندازند. روحاني كه خودش را فرزند مجلس مي داند، خوب مي داند چگونه مي توان يك رئيس جمهور را به عدم كفايت سياسي كشاند!
به همين سبب، عجيب نيست اگر انتظار داشته باشيم دولت و دولتي ها براي شكل دهي به مجلس دهم،به تكاپو بيفتند. قاعدتا بايد منتظر بود و ديد كه بخشي از توان و تلاش روحاني و يارانش معطوف اين خواهد شد كه فضا را بسازند و كاري كنند كه مجلس موافق با دولت، شكل بگيرد. دولتي كه مجلس موافق داشته باشد، بر پيشبرد منوياتش. موفق خواهد بود.
سرفصل ۹: مهندسان و پيش ران هاي مجلس
جلسه چهارشنبه، نوعي مجلس شناسي هم بود!
همه مجلسي ها مهندس نيستند.دغدغه بسياري از نمايندگان آب است و فاضلاب، راه است و آسفالت... مجلس هم مثل همه نهادها مهندساني دارد كه آن را اداره مي كنند. مهندسان مجلس مي دانند چگونه بايد عمل كنند كه در حرفه خود موفق شوند. استيضاح نشان داد مهندسي در مجلس چگونه مي تواند موفقيت آفرين باشد.
سرفصل ۱۰: رئيس مجلس پازلي موثر در مجلس نه همه مجلس!
روحاني، جهانگيري و فرجي دانا احتمالا بر اين باور بودند كه لاريجاني همه مجلس است.آنها هيچگاه تصور نمي كردند كه عليرغم گارانتي لاريجاني بعنوان حكم و رئيس مجلس، آنها ناكام شوند.
در دقيقه نود، فرجي دانا به اين باور رسيد كه تعامل كند و حذف چند چهره موثر و ذينفوذ را از كنار خودش، بپذيرد. جهانگيري هم قطعا به پشتوانه نداي روحاني، پذيرفت آن كند كه پيش تر نمي خواستند بكنند...اما مهندسان مجلس و صحنه سازان موثر بر مجلس، تمكين دولت و گارانتي لاريجاني را كافي نداستند. شايد لاريجاني نمي دانست كه هوا و اقليم چگونه است. شايد هم مي دانست و مي خواست رابطه اش را با روحاني چندان تير ه نكند و بعدها به رحماني فضلي بگويد من هوايتان را داشتم!
سرفصل ۱۱: روحاني سوژه افشاگري
مدارك جعلي و عدم شفافيت در تحصيل چهره هاي نام دار، بلاي جان صاحب منصبان جمهوري اسلامي ايران شده است. عجيب است كه پرونده تحصيل نام داران سياست و مديريت، غالبا تيره و تار است، حداقل اينكه شفاف نيست و پر از ابهام است. بدين سبب است كه كسي از بزرگان جرات نمي كند سوابق تحصيلي اش را عيان كند...در اين سامان تاكنون كارنامه تحصيلي شاه قاجار فقط امكان انتشار دارد!
همين است كه مهدي كوچك زاده مي تواند فارغ از انگيزه هايش، در ميدان كارزار روحاني و پايداري، روحاني را زير ذره بين بگذارد!
مخالفان آنچه كه كوچك زاده در روز روشن، نوشته بود را شب نامه ناميدند و ياران روحاني از ضرورت وحدت گفتند...شايد روحاني هم ترجيح داد به مجلس نيايد تا مدركش را رها كنند!
سرفصل ۱۲: ترمز اصلاح طلبي
جلسه استيضاح يك دستاورد هم براي گروه موسوم به اصلاح طلبان داشت.گروهي از دوم خردادي هاي اصلاح طلب كه بطور خاص در گرد خاتمي نشسته بودند، اكنون به اكراه، به جبر روزگار و بنا به اقتضاي سياست حرفه اي، به اردوي روحاني و اعتداليون پيوستند. آنها اكنون دقيق تر دريافتند كه آغوش خيلي ها منتظرشان نيست، هرچند آغوش خيلي از ملت برايشان باز باشد!
سرفصل ۱۳: فرجي دانا سرگردان سياست و اخلاق
فرجي دانا در جلسه استيضاح مانده بود كه چه كند؟ اخلاق و جوانمردي پيشه كند يا به سياست و تعامل روي خوش نشان دهد.
روشن است كه فرجي دانا ، همفكر و هم ساز توفيقي و ميلي منفرد است بنابراين بكارگيري اينها كه گاه حكم كهتري بر او دارند از سر اجبار نبوده بلكه به انتخاب و عقلانيت بوده است.
رفاقت فرجي دانا با اينها مانع آن بود كه فرجي دانا آنها را فدا كند. او مي خواست پيش دوستان و همكارانش جوانمرد بماند اما در دقيقه نود نشان داد كه در درياي سياست نمي شود منزه ماند، بلكه گاه بايد اخلاق را بوسيد و ماند! او نشان داد اگر سنبه پر زور باشد، مي توان اخلاق را به كناري نهاد!
دکتر فتح‌الله آقاسی زاده
منبع: الف
