دادگاه و داوری نهایی گازی بین ایران و ترکیه امروز در لاهه سوئیس آغاز به کار کرده است و گفته می شود تا چند هفته آینده این دادگاه رای نهایی خود در این باره را صادر خواهد کرد.
به گزارش شهدای ایران به نقل از مهر، ماجرای پرونده داوری قرارداد گازی ایران- ترکیه از پائیز سال گذشته با شکایت گازی شرکت بوتاش ترکیه از شرکت ملی گاز ایران به دادگاه لاهه سوئیس آغاز شد و در متن این شکوائیه ترکها از گران فروشی و کم فروشی گاز توسط شرکت گاز ایران شکایت کردند.
با گذشت چند ماه از این شکایت گازی، وزارت نفت که در دولت تدبیر و امید سیاست " احیای دیپلماسی انرژی" را یدک می کشد، پیشنهاد تازه ای به ترکها مطرح کرد. البته باید توجه داشت که در صورت محکومیت ایران، شرکت ملی گاز باید بین 2.5 تا 3 میلیارد دلار خسارت به گازی به ترکها بدهد.
از این رو سال گذشته در نشست مشترکی بین بیژن زنگنه و تانر ایلدیز وزرای نفت و انرژی ایران و ترکیه، تهران خواستار افزایش حجم صادرات گاز به ترکیه در ازای کاهش قیمت گاز صادراتی شد که این پیشنهاد به مذاق ترکها خوش نیامد.
از سوی دیگر، خرداد ماه سالجاری همزمان با سفر رئیس جمهوری به آنکارا، دور جدید مذاکرات گازی جمهوری اسلامی ایران و ترکیه با حضور وزرای نفت و انرژی دو کشور برای حل و فصل پرونده داوری گازی بین دو کشور برگزار شد که این مذاکرات هم بدون نتیجه به پایان رسید.
با این وجود علی ماجدی معاون امور بین‌الملل وزیر نفت در روزهای اخیر با رد این ادعا که پیشنهاد افزایش صادرات گاز در ازای کاهش قیمت ارتباطی به پرونده داوری ندارد، تاکید می کند: اگر ترکیه خواهان کاهش قیمت است، شرط ایران افزایش صادرات به این کشور است.
از سوی دیگر با بالا گرفتن اختلافات گازی تهران- آنکارا بر سر قرارداد 25 ساله صادرات گاز طبیعی به این کشور، از امروز تا 26 تیر ماه سال جاری دور جدید داوری گازی ایران و ترکیه به میزبانی دادگاه لاهه برگزار خواهد شد.
بر اساس اظهارات علی ماجدی معاون امور بین الملل و بازرگانی وزیر نفت پس از شنیدن دلایل دو طرف، دیوان داوری سوئیس برای صدور رای وارد شور می شود که ممکن است چندین ماه طول بکشد.
ایران برنده داوری گازی است؟
به گزارش مهر، از چند ماه قبل و در حالی هنوز دور نهایی داوری گازی ایران- ترکیه برگزار نشده بود، مسئولان شرکت ملی گاز و وزارت نفت، ایران را برنده این داوری بین‌المللی عنوان می کردند.
حمیدرضا عراقی معاون وزیر نفت اسفند ماه سال گذشته و در جمع خبرنگاران با تاکید بر اینکه ادعاهای گازی ترکیه در داوری بین‌المللی راه به جایی نخواهد بود، اعلام کرده بود: ایران تابع نظر داوری بین‌المللی است.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با تاکید بر اینکه ترکیه مطابق با قرارداد تقاضاهایی را مطرح کرده‌اند که اگر به نتیجه نرسند به دادگاه آی.سی.سی و یا تجارت جهانی مراجعه خواهند کرد، اظهار کرده بود: ترکیه هم مطابق با قرارداد گازی با ایران ادعاهایی را مطرح می کند و دلایلی را مطرح اعلام کرده است.
در همین حال تانیر ییلدیز وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه اخیرا در گفتگو با رسانه‌های ترکیه با تاکید بر اینکه وی 99 درصد "یقین" دارد که رای دادگاه به نفع ترکیه خواهد بود و آنکارا 2 میلیارد دلار غرامت از ایران می‌گیرد، گفته است: به ایران گفته‌ایم قیمت گاز صادراتی شما گران است و در صورت عدم مذاکره پیرامون آن به دیوان داوری بین‌المللی شکایت خواهیم کرد.
با این وجود، در طول چند ماه گذشته تاکنون تمامی مدیران سابق شرکت ملی گاز در دولت دهم و مدیران فعلی این مجموعه گازی به منظور جلوگیری از محکومیت ایران در این داوری بین‌المللی گاز بسیج شده اند که پیش بینی می‌شود تا چند هفته آینده نتایج این داوری رسما اعلام شود.
تاریخچه داوری گاز ایران و ترکیه
به گزارش مهر، در طول یک دهه گذشته تاکنون ترکیه یکی از مشتریان سنتی گاز طبیعی ایران بوده به طوری‌که در طول چند سال اخیر به طور متوسط روزانه 25 میلیون مترمکعب گاز به این کشور همسایه صادر شده است.
افزایش تحریم‌های بین‌المللی هم تاثیری در صادرات گاز ایران به ترکیه نداشته به طوری‌که با وجود فشارهای واشنگتن، دولت آنکارا کماکان مشتری گازهای ترش ایران باقی مانده است.
از حدود سه سال گذشته تاکنون هم با افزایش محدودیت‌های بانکی و توقف ارائه خدمات سوئیفت به ایران، تهران و آنکارا بر روی تهاتر طلا و گاز طبیعی به توافق رسیده اند.
همزمان با این توافق ایران علاوه بر افزایش تامین امنیت خط لوله انتقال گاز به ترکیه، سرمایه گذاری‌هایی به منظور افزایش ظرفیت صادرات گاز به ترکیه را در دستور کار قرار داده به طوری‌که هم اکنون ظرفیت انتقال به حدود 40 میلیون مترمکعب در روز رسیده و پیش بینی می‌شود با ساخت چندین تاسیسات جدید تقویت فشار گاز و خط لوله ششم سراسری این ظرفیت حتی تا مرز 100 میلیون مترمکعب در روز افزایش یابد.
با این وجود، پس از دستیابی آمریکا به تکنولوژی استخراج و پالایش گازهای نامتعارف "شیل گس" به یک باره قیمت گاز ابتدا در بازارهای آمریکای شمالی و سپس بازارهای گازی اروپا کاهش یافت و حتی روسیه هم برای حفظ بازارهای سنتی خود قیمت گاز صادراتی خود را به کشورهای مختلف از جمله ترکیه کاهش داد.
با کاهش قیمت گاز صادراتی روسیه به ترکیه، شرکت بوتاش این کشور نسبت به گران بودن بهای گاز وارداتی از ایران انتقاد کرد و حتی خواستار کاهش بهای قیمت گاز وارداتی از ایران شد.
جودت ییلماز وزیر توسعه ترکیه در طول دو سال گذشته بارها در جمع خبرنگاران از مذاکره با ایران برای کاهش قیمت نفت صادراتی این کشور خبر داده و اعلام کرده است: اگر این مذاکرات به نتیجه برسد ترکیه به داوری بین‌المللی مراجعه نمی‌کند.
تانر ییلدیز وزیر نفت و انرژی ترکیه هم تاکنون بارها نسبت به کاهش قیمت گاز وارداتی از ایران هشدار داده و تاکید کرده بود: در صورت عدم کاهش بهای گاز ترکیه به داوری بین‌المللی مراجعه نخواهد کرد.
با این وجود، مسئولان سابق وزارت نفت با رد هرگونه گران فروشی گاز به ترکیه، تاکید کرده بودند: گاز ایران با قیمتی عادلانه و منطقی به ترکیه صادر می‌شود.
در این بین مقامات مختلف کابینه دولت آنکارا، خواستار مذاکره با ایران برای کاهش قیمت گاز وارداتی شده‌اند و از این رو تاکنون در چندین نوبت مذاکرات گازی بین دو طرف در تهران و آنکارا برگزار شده که تاکنون این مذاکرات نتیجه به همراه نداشته است.
بیژن زنگنه وزیر نفت اخیرا در یک برنامه تلویزیونی درباره گران بودن بهای گاز صادراتی ایران به ترکیه با تاکید بر اینکه در تمامی قراردادهای صادرات گاز وجود چنین ادعاهایی طبیعی و عادی است، تاکید کرده است: از این رو در تمامی قراردادهای صادرات گاز بندی به نام "بازنگری در قیمت و شرایط قرارداد" نهفته است.
این عضو کابینه دولت از هرگونه اظهار نظر دیگری درباره گران و یا ارزان بودن قیمت گاز صادراتی ایران خودداری کرده است و یادآور می‌شود: ایران آماده است که با انجام مذاکره با ترکیه به توافق نهایی دست یابد.
همزمان با آغاز داوری گازی بین ایران و ترکیه در مراجع بین‌المللی، یک موسسه مطالعاتی در ترکیه با بیان اینکه هم اکنون گران ترین فروشنده گاز به ترکیه بوده است، اعلام کرد: ترکیه برای واردات هر یکهزار مترمکعب گاز از ایران ٥٧٠ دلار به این کشور می‌پردازد در حالی که برای واردات هر یکهزار متر مکعب گاز از روسیه و آذربایجان به ترتیب ٤٠٦ دلار و ٣٨٠ دلار به این کشورها پرداخت می‌کند.
در ادامه گزارش این موسسه آمده است: روسیه گاز خود را با قیمت‌های مختلف به کشورهای مختلف می‌فروشد، برای نمونه آنها هر یکهزار مترمکعب گاز فروشی به انگلیس را با قیمت ٣١٣ دلار، به لهستان با قیمت ٥٢٥ دلار، به مقدونیه با قیمت ٥٦٤ دلار، به بوسنی با قیمت ٥١٥,٢ دلار و به جمهوری چک با قیمت ٥٠٣ دلار می‌فروشند.
در گذشته روسیه گاز خود را به قیمت ٥٠٠ دلار برای هر یکهزار مترمکعب گاز به ترکیه می فروخت اما دو کشور توافق کردند که گازبها را به ٤٤٥ دلار و سپس به ٤٠٦ دلار برای هر یکهزار مترمکعب گاز کاهش دهند.
به هر حال، این احتمال وجود دارد که در صورت توافق تهران برای کاهش قیمت گاز صادراتی به ترکیه، پاکستان هم که در طول دو سال گذشته همواره شرط و شروط های مختلفی برای واردات گاز ایران تعیین کرده هم بار دیگر خواستار بازنگری در قیمت گاز وارداتی از ایران شود.
با گذشت چند ماه از این شکایت گازی، وزارت نفت که در دولت تدبیر و امید سیاست " احیای دیپلماسی انرژی" را یدک می کشد، پیشنهاد تازه ای به ترکها مطرح کرد. البته باید توجه داشت که در صورت محکومیت ایران، شرکت ملی گاز باید بین 2.5 تا 3 میلیارد دلار خسارت به گازی به ترکها بدهد.
از این رو سال گذشته در نشست مشترکی بین بیژن زنگنه و تانر ایلدیز وزرای نفت و انرژی ایران و ترکیه، تهران خواستار افزایش حجم صادرات گاز به ترکیه در ازای کاهش قیمت گاز صادراتی شد که این پیشنهاد به مذاق ترکها خوش نیامد.
از سوی دیگر، خرداد ماه سالجاری همزمان با سفر رئیس جمهوری به آنکارا، دور جدید مذاکرات گازی جمهوری اسلامی ایران و ترکیه با حضور وزرای نفت و انرژی دو کشور برای حل و فصل پرونده داوری گازی بین دو کشور برگزار شد که این مذاکرات هم بدون نتیجه به پایان رسید.
با این وجود علی ماجدی معاون امور بین‌الملل وزیر نفت در روزهای اخیر با رد این ادعا که پیشنهاد افزایش صادرات گاز در ازای کاهش قیمت ارتباطی به پرونده داوری ندارد، تاکید می کند: اگر ترکیه خواهان کاهش قیمت است، شرط ایران افزایش صادرات به این کشور است.
از سوی دیگر با بالا گرفتن اختلافات گازی تهران- آنکارا بر سر قرارداد 25 ساله صادرات گاز طبیعی به این کشور، از امروز تا 26 تیر ماه سال جاری دور جدید داوری گازی ایران و ترکیه به میزبانی دادگاه لاهه برگزار خواهد شد.
بر اساس اظهارات علی ماجدی معاون امور بین الملل و بازرگانی وزیر نفت پس از شنیدن دلایل دو طرف، دیوان داوری سوئیس برای صدور رای وارد شور می شود که ممکن است چندین ماه طول بکشد.
ایران برنده داوری گازی است؟
به گزارش مهر، از چند ماه قبل و در حالی هنوز دور نهایی داوری گازی ایران- ترکیه برگزار نشده بود، مسئولان شرکت ملی گاز و وزارت نفت، ایران را برنده این داوری بین‌المللی عنوان می کردند.
حمیدرضا عراقی معاون وزیر نفت اسفند ماه سال گذشته و در جمع خبرنگاران با تاکید بر اینکه ادعاهای گازی ترکیه در داوری بین‌المللی راه به جایی نخواهد بود، اعلام کرده بود: ایران تابع نظر داوری بین‌المللی است.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با تاکید بر اینکه ترکیه مطابق با قرارداد تقاضاهایی را مطرح کرده‌اند که اگر به نتیجه نرسند به دادگاه آی.سی.سی و یا تجارت جهانی مراجعه خواهند کرد، اظهار کرده بود: ترکیه هم مطابق با قرارداد گازی با ایران ادعاهایی را مطرح می کند و دلایلی را مطرح اعلام کرده است.
در همین حال تانیر ییلدیز وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه اخیرا در گفتگو با رسانه‌های ترکیه با تاکید بر اینکه وی 99 درصد "یقین" دارد که رای دادگاه به نفع ترکیه خواهد بود و آنکارا 2 میلیارد دلار غرامت از ایران می‌گیرد، گفته است: به ایران گفته‌ایم قیمت گاز صادراتی شما گران است و در صورت عدم مذاکره پیرامون آن به دیوان داوری بین‌المللی شکایت خواهیم کرد.
با این وجود، در طول چند ماه گذشته تاکنون تمامی مدیران سابق شرکت ملی گاز در دولت دهم و مدیران فعلی این مجموعه گازی به منظور جلوگیری از محکومیت ایران در این داوری بین‌المللی گاز بسیج شده اند که پیش بینی می‌شود تا چند هفته آینده نتایج این داوری رسما اعلام شود.
تاریخچه داوری گاز ایران و ترکیه
به گزارش مهر، در طول یک دهه گذشته تاکنون ترکیه یکی از مشتریان سنتی گاز طبیعی ایران بوده به طوری‌که در طول چند سال اخیر به طور متوسط روزانه 25 میلیون مترمکعب گاز به این کشور همسایه صادر شده است.
افزایش تحریم‌های بین‌المللی هم تاثیری در صادرات گاز ایران به ترکیه نداشته به طوری‌که با وجود فشارهای واشنگتن، دولت آنکارا کماکان مشتری گازهای ترش ایران باقی مانده است.
از حدود سه سال گذشته تاکنون هم با افزایش محدودیت‌های بانکی و توقف ارائه خدمات سوئیفت به ایران، تهران و آنکارا بر روی تهاتر طلا و گاز طبیعی به توافق رسیده اند.
همزمان با این توافق ایران علاوه بر افزایش تامین امنیت خط لوله انتقال گاز به ترکیه، سرمایه گذاری‌هایی به منظور افزایش ظرفیت صادرات گاز به ترکیه را در دستور کار قرار داده به طوری‌که هم اکنون ظرفیت انتقال به حدود 40 میلیون مترمکعب در روز رسیده و پیش بینی می‌شود با ساخت چندین تاسیسات جدید تقویت فشار گاز و خط لوله ششم سراسری این ظرفیت حتی تا مرز 100 میلیون مترمکعب در روز افزایش یابد.
با این وجود، پس از دستیابی آمریکا به تکنولوژی استخراج و پالایش گازهای نامتعارف "شیل گس" به یک باره قیمت گاز ابتدا در بازارهای آمریکای شمالی و سپس بازارهای گازی اروپا کاهش یافت و حتی روسیه هم برای حفظ بازارهای سنتی خود قیمت گاز صادراتی خود را به کشورهای مختلف از جمله ترکیه کاهش داد.
با کاهش قیمت گاز صادراتی روسیه به ترکیه، شرکت بوتاش این کشور نسبت به گران بودن بهای گاز وارداتی از ایران انتقاد کرد و حتی خواستار کاهش بهای قیمت گاز وارداتی از ایران شد.
جودت ییلماز وزیر توسعه ترکیه در طول دو سال گذشته بارها در جمع خبرنگاران از مذاکره با ایران برای کاهش قیمت نفت صادراتی این کشور خبر داده و اعلام کرده است: اگر این مذاکرات به نتیجه برسد ترکیه به داوری بین‌المللی مراجعه نمی‌کند.
تانر ییلدیز وزیر نفت و انرژی ترکیه هم تاکنون بارها نسبت به کاهش قیمت گاز وارداتی از ایران هشدار داده و تاکید کرده بود: در صورت عدم کاهش بهای گاز ترکیه به داوری بین‌المللی مراجعه نخواهد کرد.
با این وجود، مسئولان سابق وزارت نفت با رد هرگونه گران فروشی گاز به ترکیه، تاکید کرده بودند: گاز ایران با قیمتی عادلانه و منطقی به ترکیه صادر می‌شود.
در این بین مقامات مختلف کابینه دولت آنکارا، خواستار مذاکره با ایران برای کاهش قیمت گاز وارداتی شده‌اند و از این رو تاکنون در چندین نوبت مذاکرات گازی بین دو طرف در تهران و آنکارا برگزار شده که تاکنون این مذاکرات نتیجه به همراه نداشته است.
بیژن زنگنه وزیر نفت اخیرا در یک برنامه تلویزیونی درباره گران بودن بهای گاز صادراتی ایران به ترکیه با تاکید بر اینکه در تمامی قراردادهای صادرات گاز وجود چنین ادعاهایی طبیعی و عادی است، تاکید کرده است: از این رو در تمامی قراردادهای صادرات گاز بندی به نام "بازنگری در قیمت و شرایط قرارداد" نهفته است.
این عضو کابینه دولت از هرگونه اظهار نظر دیگری درباره گران و یا ارزان بودن قیمت گاز صادراتی ایران خودداری کرده است و یادآور می‌شود: ایران آماده است که با انجام مذاکره با ترکیه به توافق نهایی دست یابد.
همزمان با آغاز داوری گازی بین ایران و ترکیه در مراجع بین‌المللی، یک موسسه مطالعاتی در ترکیه با بیان اینکه هم اکنون گران ترین فروشنده گاز به ترکیه بوده است، اعلام کرد: ترکیه برای واردات هر یکهزار مترمکعب گاز از ایران ٥٧٠ دلار به این کشور می‌پردازد در حالی که برای واردات هر یکهزار متر مکعب گاز از روسیه و آذربایجان به ترتیب ٤٠٦ دلار و ٣٨٠ دلار به این کشورها پرداخت می‌کند.
در ادامه گزارش این موسسه آمده است: روسیه گاز خود را با قیمت‌های مختلف به کشورهای مختلف می‌فروشد، برای نمونه آنها هر یکهزار مترمکعب گاز فروشی به انگلیس را با قیمت ٣١٣ دلار، به لهستان با قیمت ٥٢٥ دلار، به مقدونیه با قیمت ٥٦٤ دلار، به بوسنی با قیمت ٥١٥,٢ دلار و به جمهوری چک با قیمت ٥٠٣ دلار می‌فروشند.
در گذشته روسیه گاز خود را به قیمت ٥٠٠ دلار برای هر یکهزار مترمکعب گاز به ترکیه می فروخت اما دو کشور توافق کردند که گازبها را به ٤٤٥ دلار و سپس به ٤٠٦ دلار برای هر یکهزار مترمکعب گاز کاهش دهند.
به هر حال، این احتمال وجود دارد که در صورت توافق تهران برای کاهش قیمت گاز صادراتی به ترکیه، پاکستان هم که در طول دو سال گذشته همواره شرط و شروط های مختلفی برای واردات گاز ایران تعیین کرده هم بار دیگر خواستار بازنگری در قیمت گاز وارداتی از ایران شود.
