رئیس کل بانک مرکزی که مخالفتش با کاهش قیمت دلار هنوز در خاطره افکار عمومی زنده است، اکنون هم سخنانی غیرمنتظره در رد وجود ربا در سیستم بانکداری کشور بیان کرده است.
شهدای ایران: ولی‌الله سیف روز پنج‌شنبه گرچه گفت "مدعی نیستیم که آثاری از ربا در سیستم بانکی کشور وجود ندارد"، اما اضافه کرد: دستورالعمل‌ها و آئین‌نامه‌های اجرایی که صادر شده غیرربوی بوده و شبهه‌ای از ربا در آنها وجود ندارند.
مشکل فقط در برخی شعب است!
وی مشکل را در شیوه اجرا در "بعضی از شعب بانکی" دانست و تاکید کرد که این مسئله فقط با انجام وظیفه بانک مرکزی حل شدنی نیست و باید مشتریان نظام بانکی نیز عزم لازم را داشته باشند که ربا وارد کسب و کار ایشان نشود.
سیف همچنین در پاسخ به سئوال دیگری در خصوص اینکه با وجود فتوای مراجع تقلید درباره حرام بودن جریمه دیرکرد ولی همچنان این رویه از سیستم بانکی حذف نمی‌شود، گفت که ما ملزم به رعایت قانون هستیم.
وی به دیدارهای خود با علما و مراجع تقلید هم اشاره کرد و گفت: "نباید فقط به ایجاد بانکداری بدون ربا قانع باشیم بلکه باید هدفگذاری ما تحقق کامل بانکداری اسلامی باشد." وی به گونه ای سخن گفته که گویا اکنون بانکداری بدون ربا در حال اجراست.
اظهارات جناب رئیس کل و اشاره‌اش به دیدار با مراجع تقلید در حالی است که مراجع عظام بارها و بارها درباره وجود ربا در سیستم بانکی و حرام بودن جریمه دیرکرد هشدار داده‌اند.
هشدارهایی که سیف نشنید
جناب سیف، چند ساعت پیش از ابراز این سخنان، از آیت الله حسین نوری همدانی شنیده بود که "اخذ دیرکرد از سوی بانک‌ها ربا و حرام است." این مرجع تقلید همچنین به رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرده بود که "عقود اسلامی باید در بانک‌های کشور به طور کامل رعایت شود و تنها بر روی کاغذ نباشد."
بانک ها به دنبال خدمت باشند نه اهداف اقتصادی خود
آیت الله نوری همدانی در ادامه به یک درد بزرگ دیگر در سیستم بانکی اشاره و تاکید کرده بود: "هدف اصلی بانک‌ها باید خدمت به مردم باشد و نباید اهداف اقتصادی خود را دنبال کنند." اشاره وی به برج سازی، تجارت و حتی دلالی برخی بانک‌ها با سپرده های مردم است که هم خلاف قانون و هم خلاف شرع است.
این حقوق هم حرام است
دیگر هشداری که روز پنج شنبه به سیف داده شد، از سوی آیت الله جوادی آملی بود. ایشان با تصریح بر اینکه "ربا و جریمه دیرکردی حرام است"، حتی تاکید کرد: حقوقی که از این طریق پرداخت می‌شود نیز حرام است.
آیت‌الله مکارم شیرازی هم به صراحت به سیف تلنگر زد که "بانکداری ما توام با ربا است و عقود اسلامی هم تنها بر روی کاغذ است و افرادی نیز در خصوص جریمه دیرکردها و نیز ارائه فاکتورهای صوری برای دریافت تسهیلات از ما سئوال می‌پرسند ما در جواب می‌گوییم که این موارد ربا و حرام است."
آیت الله جعفر سبحانی هم مشابه همین سخنان را خطاب به رئیس کل بانک مرکزی بیان کرد تا شاید جناب سیف به خود آید و تصمیمی عملی برای اصلاح وضع موجود بگیرد؛ اما سخنان وی پس از این دیدارها معنای دیگری داشت. گویا عزمی برای اصلاح آنچه در سیستم بانکی در جریان است، وجود ندارد جز تکرار شعارهای چند ده ساله!
قانونی برای وام گیرندگان خرد
نکته دیگری که در سخنان سیف وجود داشت، تاکید وی بر اجرای قانون و اخذ جریمه دیرکرد بود! او این جریمه حرام را قانون دانست و از آن دفاع کرد اما نگفت چرا این جریمه اغلب شامل حال وام گیرندگان خرد و طبقه ضعیف و متوسط می‌شود و گردن‌کلفت‌های بانکی نه تنها جریمه که حتی ده ها و صدها میلیارد تومان وام دریافتی را هم پس نمی‌دهد؟ و اینکه چرا بانک‌ها برای دریافت جریمه دیرکرد و اقساط بانکی از وام گیرندگان خرد، حتی شرخر هم استخدام کرده‌اند اما برای بازگشت وام های میلیاردی به کیسه بیت المال حتی حاضر به شکایت از بدهکاران نجومی که بعضا مفسد اقتصادی اند، نیستند؟
برخورد دوگانه بانک‌ها در وصول معوقات بانکی
فردی که 650 میلیون یورو رانت گرفته، هزار میلیارد معوقات بانکی داشته است
شرخرها مامور دریافت معوقات بانکی شدند
در تایید همین واقعیت تلخ است که خود سیف اعلام کرد: بدهی بدهکاران کلان بانکی به ۸۴ هزار میلیارد تومان رسیده است.
چرا ربا حرام است؟
اما این همه تاکید و اصرار بر حرام بودن ربا بر چه پایه ای استوار است. آیا جز جنبه اخروی، ربا می تواند مضرات دیگری هم داشته باشد؟
در پاسخ به این سوالات باید گفت، ربا در همه ادیان حرام است. در قرآن این کار حتی مصداق "اعلام جنگ با خدا" شمرده شده در حالی که خدا برای هیچ گناهی غیر از ربا، چنین تعبیر بکار نبرده است. اما ربا آثار منفی زیادی هم در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... دارد که برخی از آن ها قابل جبران هم نیست.
دلایل زیادی برای حرام بودن ربا عنوان شده که از آن جمله می تواند به موارد زیر اشاره کرد:
۱. ربا در مقابل انفاق قرار دارد. انفاق، دادن بلاعوض است و ربا، گرفتن بلاعوض. امام باقر(ع): خبیث ترین درآمدها، رباخواری است)
۲. انفاق، محبّت آور و ربا كینه آور است.
۳. اگر ربا حلال باشد، مردم تلاش، كسب و كار و تولید را رها می كنند و به رباخواری روی می آورند.(بحار، ج ۱۰۰، ص ۱۱۹)
۴. اگر ربا شایع شود، راه وام و قرض الحسنه دادن بسته می شود.(امام رضا(ع) الحیاة، ج ۴، ص ۳۳۴)
۵. گرفتن پول اضافه بدون انجام كار مفید یا مشاركت در تولید، نوعی ظلم و سبب پیدایش دشمنی و قساوت می شود.
۶. گاهی بدهی های تصاعدی ربا دهنده، او را ورشكسته و مجبور به قبول انواع ذلّت ها و اسارت ها می‌كند.
۷. ایجاد حرص و طمع در جامعه
حوزه و دانشگاه وارد شوند
با توجه به این آثار زیانبار که تنها جنبه دنیوی وجود ربا در جامعه است، به نظر نمی رسد کسی بتواند نسبت به وجود این معضل در سیستم بانکی، بی تفاوت باشد چه رسد به اینکه به دلایل سیاسی و جناحی در جهت توجیه آن برآید.
اکنون و با زخم های بزرگی که شمشیر ربا بر پیکر جامعه ایران اسلامی زده است، اهمیت تهیه یک طرح جامع اسلامی که قابلیت اجرای سریع در سیستم بانکی کشور را داشته باشد، بیش از پیش احساس می شود؛ در این زمینه ورود جدی و کارشناسی حوزه علمیه و دانشگاه و حمایت اجرایی دولت و مجلس ضروری است.
البته تا آن زمان نباید از اجرای قانون بانکداری بدون ربا که هنوز به قول آیت الله نوری همدانی بر روی کاغذ مانده است، غافل شد و شاهد پاسخ های غیرمنتظره ای همانند سخنان اخیر رئیس کل بانک مرکزی شد.
منبع: جهان
مشکل فقط در برخی شعب است!
وی مشکل را در شیوه اجرا در "بعضی از شعب بانکی" دانست و تاکید کرد که این مسئله فقط با انجام وظیفه بانک مرکزی حل شدنی نیست و باید مشتریان نظام بانکی نیز عزم لازم را داشته باشند که ربا وارد کسب و کار ایشان نشود.
سیف همچنین در پاسخ به سئوال دیگری در خصوص اینکه با وجود فتوای مراجع تقلید درباره حرام بودن جریمه دیرکرد ولی همچنان این رویه از سیستم بانکی حذف نمی‌شود، گفت که ما ملزم به رعایت قانون هستیم.
وی به دیدارهای خود با علما و مراجع تقلید هم اشاره کرد و گفت: "نباید فقط به ایجاد بانکداری بدون ربا قانع باشیم بلکه باید هدفگذاری ما تحقق کامل بانکداری اسلامی باشد." وی به گونه ای سخن گفته که گویا اکنون بانکداری بدون ربا در حال اجراست.
اظهارات جناب رئیس کل و اشاره‌اش به دیدار با مراجع تقلید در حالی است که مراجع عظام بارها و بارها درباره وجود ربا در سیستم بانکی و حرام بودن جریمه دیرکرد هشدار داده‌اند.
هشدارهایی که سیف نشنید
جناب سیف، چند ساعت پیش از ابراز این سخنان، از آیت الله حسین نوری همدانی شنیده بود که "اخذ دیرکرد از سوی بانک‌ها ربا و حرام است." این مرجع تقلید همچنین به رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرده بود که "عقود اسلامی باید در بانک‌های کشور به طور کامل رعایت شود و تنها بر روی کاغذ نباشد."
بانک ها به دنبال خدمت باشند نه اهداف اقتصادی خود
آیت الله نوری همدانی در ادامه به یک درد بزرگ دیگر در سیستم بانکی اشاره و تاکید کرده بود: "هدف اصلی بانک‌ها باید خدمت به مردم باشد و نباید اهداف اقتصادی خود را دنبال کنند." اشاره وی به برج سازی، تجارت و حتی دلالی برخی بانک‌ها با سپرده های مردم است که هم خلاف قانون و هم خلاف شرع است.
این حقوق هم حرام است
دیگر هشداری که روز پنج شنبه به سیف داده شد، از سوی آیت الله جوادی آملی بود. ایشان با تصریح بر اینکه "ربا و جریمه دیرکردی حرام است"، حتی تاکید کرد: حقوقی که از این طریق پرداخت می‌شود نیز حرام است.
آیت‌الله مکارم شیرازی هم به صراحت به سیف تلنگر زد که "بانکداری ما توام با ربا است و عقود اسلامی هم تنها بر روی کاغذ است و افرادی نیز در خصوص جریمه دیرکردها و نیز ارائه فاکتورهای صوری برای دریافت تسهیلات از ما سئوال می‌پرسند ما در جواب می‌گوییم که این موارد ربا و حرام است."
آیت الله جعفر سبحانی هم مشابه همین سخنان را خطاب به رئیس کل بانک مرکزی بیان کرد تا شاید جناب سیف به خود آید و تصمیمی عملی برای اصلاح وضع موجود بگیرد؛ اما سخنان وی پس از این دیدارها معنای دیگری داشت. گویا عزمی برای اصلاح آنچه در سیستم بانکی در جریان است، وجود ندارد جز تکرار شعارهای چند ده ساله!
قانونی برای وام گیرندگان خرد
نکته دیگری که در سخنان سیف وجود داشت، تاکید وی بر اجرای قانون و اخذ جریمه دیرکرد بود! او این جریمه حرام را قانون دانست و از آن دفاع کرد اما نگفت چرا این جریمه اغلب شامل حال وام گیرندگان خرد و طبقه ضعیف و متوسط می‌شود و گردن‌کلفت‌های بانکی نه تنها جریمه که حتی ده ها و صدها میلیارد تومان وام دریافتی را هم پس نمی‌دهد؟ و اینکه چرا بانک‌ها برای دریافت جریمه دیرکرد و اقساط بانکی از وام گیرندگان خرد، حتی شرخر هم استخدام کرده‌اند اما برای بازگشت وام های میلیاردی به کیسه بیت المال حتی حاضر به شکایت از بدهکاران نجومی که بعضا مفسد اقتصادی اند، نیستند؟
برخورد دوگانه بانک‌ها در وصول معوقات بانکی
فردی که 650 میلیون یورو رانت گرفته، هزار میلیارد معوقات بانکی داشته است
شرخرها مامور دریافت معوقات بانکی شدند
در تایید همین واقعیت تلخ است که خود سیف اعلام کرد: بدهی بدهکاران کلان بانکی به ۸۴ هزار میلیارد تومان رسیده است.
چرا ربا حرام است؟
اما این همه تاکید و اصرار بر حرام بودن ربا بر چه پایه ای استوار است. آیا جز جنبه اخروی، ربا می تواند مضرات دیگری هم داشته باشد؟
در پاسخ به این سوالات باید گفت، ربا در همه ادیان حرام است. در قرآن این کار حتی مصداق "اعلام جنگ با خدا" شمرده شده در حالی که خدا برای هیچ گناهی غیر از ربا، چنین تعبیر بکار نبرده است. اما ربا آثار منفی زیادی هم در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... دارد که برخی از آن ها قابل جبران هم نیست.
دلایل زیادی برای حرام بودن ربا عنوان شده که از آن جمله می تواند به موارد زیر اشاره کرد:
۱. ربا در مقابل انفاق قرار دارد. انفاق، دادن بلاعوض است و ربا، گرفتن بلاعوض. امام باقر(ع): خبیث ترین درآمدها، رباخواری است)
۲. انفاق، محبّت آور و ربا كینه آور است.
۳. اگر ربا حلال باشد، مردم تلاش، كسب و كار و تولید را رها می كنند و به رباخواری روی می آورند.(بحار، ج ۱۰۰، ص ۱۱۹)
۴. اگر ربا شایع شود، راه وام و قرض الحسنه دادن بسته می شود.(امام رضا(ع) الحیاة، ج ۴، ص ۳۳۴)
۵. گرفتن پول اضافه بدون انجام كار مفید یا مشاركت در تولید، نوعی ظلم و سبب پیدایش دشمنی و قساوت می شود.
۶. گاهی بدهی های تصاعدی ربا دهنده، او را ورشكسته و مجبور به قبول انواع ذلّت ها و اسارت ها می‌كند.
۷. ایجاد حرص و طمع در جامعه
حوزه و دانشگاه وارد شوند
با توجه به این آثار زیانبار که تنها جنبه دنیوی وجود ربا در جامعه است، به نظر نمی رسد کسی بتواند نسبت به وجود این معضل در سیستم بانکی، بی تفاوت باشد چه رسد به اینکه به دلایل سیاسی و جناحی در جهت توجیه آن برآید.
اکنون و با زخم های بزرگی که شمشیر ربا بر پیکر جامعه ایران اسلامی زده است، اهمیت تهیه یک طرح جامع اسلامی که قابلیت اجرای سریع در سیستم بانکی کشور را داشته باشد، بیش از پیش احساس می شود؛ در این زمینه ورود جدی و کارشناسی حوزه علمیه و دانشگاه و حمایت اجرایی دولت و مجلس ضروری است.
البته تا آن زمان نباید از اجرای قانون بانکداری بدون ربا که هنوز به قول آیت الله نوری همدانی بر روی کاغذ مانده است، غافل شد و شاهد پاسخ های غیرمنتظره ای همانند سخنان اخیر رئیس کل بانک مرکزی شد.
منبع: جهان
