شهدای ایران:  روزنامه آرمان با تیتر «حضور گسترده بازرگانان آمریکایی در ایران» مطلبی از روزنامه آمریکایی واشنگتن پست و برخی حواشی مرتبط را در صفحه اول خود منتشر کرد.

واشنگتن پست هفته گذشته در مطلبی با عنوان «سرمایه‌داران آمریکائی به فکر بازگشت ایران» با درج مطلبی از حضور شمار زیادی از بازرگانان و صاحبان صنایع آمریکا در ایران برای بررسی بازگشت به ایران خبر داده بود. در این گزارش آمده است:

برای نخستین بار در چند دهه گذشته بازرگانان آمریکایی به تعداد قابل توجه به ایران سفر کرده و احتمال شراکت آینده را در صورت گشایش مجدد کانال‌های تجاری میان دو کشور بررسی می‌کنند. در ادامه این مطلب آمده است هرچند در حال حاضر تمام تحریم‌ها علیه ایران برقرار هستند، اما سفر به ایران ممنوعیت ندارد و شهروندان آمریکایی می‌توانند ویزای ایران دریافت کنند و توسط میزبانان ایرانی مورد استقبال قرار گیرند که سفرهای اخیر شرکت‌های سرمایه‌گذاری آمریکایی به ایران از این جمله است. برای شهروندان آمریکایی که برای سفر به ایران ویزا دریافت می‌کنند، میزبانان ایرانی می‌‌توانند برنامه‌هایی را ترتیب دهند که شامل بازدید از شرکت‌‌های سرمایه‌گذاری، بازار بورس تهران، کارخانه‌ها، مزارع و شرکت‌‌های فناوری است. در این گزارش آمده است با وجود تحریم‌ها علیه ایران در سال‌های گذشته و کاهش سرمایه‌گذاری کشورهای غربی در ایران، جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران در سال ۲۰۱۲ حدود ۵ میلیارد دلار بوده است که قسمت عمده آن توسط چین، روسیه و ترکیه انجام شده اند. شراکت بلند مدت در بخش‌های انرژی و خودرو میان ایران و شرکت‌هایی از آلمان، فرانسه و ایتالیا در سال‌‌های اخیر به دلیل تحریم‌‌های اتحادیه اروپا علیه تهران کاهش یافته است. با وجود کاهش سرمایه‌گذاری خارجی ناشی از تحریم‌های غربی، کنفرانس توسعه و تجارت ملل متحد برآورد کرده است که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران رو به افزایش بوده و به پنج میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ رسید که عمدتا از سوی شرکت‌‌های چینی، روسی و ترک بوده است. با این همه این رقم کمتر از هفت میلیارد دلاری بود که ایران برای سال ۲۰۱۲ پیش بینی کرده بود و نیاز این کشور برای سرمایه خارجی همچنان رو به رشد است. در حالی که بعید است سرمایه‌گذاری آمریکایی این شکاف را به‌زودی پر کند اما سرمایه‌گذارانی که اخیرا به ایران سفر کرده‌اند، پتانسیل بالا در بخش‌های متعدد را مورد تاکید قرار داده‌اند. این روزنامه آمریکایی در ادامه می‌‌نویسد: دولت حسن روحانی فعالانه به دنبال جذب سرمایه‌گذاران خارجی به ایران بوده اما مطلب چندانی در مورد آمریکا نگفته است با این همه تصور می‌‌رود از زمان روی کار آمدن دولت جدید ایران، غول‌‌های نفتی و خودرو‌سازان آمریکایی سرگرم مذاکرات ادامه‌دار با همتایان ایرانی هستند.

ایران؛ نقطه ارتباط مرکزی میان شرق-غرب و شمال-جنوب

دیک سیمون، مدیر اجرایی شرکت سرمایه و توسعه املاک ISR در بوستون و هماهنگ کننده سفر اخیر بازرگانان آمریکایی، کانادایی و انگلیسی به ایران در این خصوص می‌گوید: فرصت‌های فوق‌العاده‌ای برای سرمایه‌گذاران در ایران وجود خواهد داشت و من قطعا سرمایه‌گذاری در ایران را مد نظر قرار می‌دهم و فکر می‌‌کنم که این یک پاسخ جهانی است. بر اساس گزارش واشنگتن پست، در نبود روابط دیپلماتیک چنین تماسی به کاهش فشارها میان دو کشور کمک خواهد کرد. به گفته رضا مرعشی، مدیر تحقیقات شورای ملی ایران‌- آمریکا، این سازمان امسال با سیل تماس آمریکایی‌هایی روبه‌رو شده که مایلند به ایران سفر کنند با این همه گشایش تجارت میان دو کشور با چالش‌های جدی روبه‌رو بوده و ممکن است چندین سال به طول بینجامد. به طوری که شمار زیادی از آمریکایی‌ها چه در درون دولت آمریکا و چه بیرون از آن ارزش تشویق بازرگانان برای سرمایه‌گذاری در ایران را درک می‌کنند. واشنگتن پست در بخش دیگری از گزارش خود به این موضوع اشاره می‌کند که علاوه بر تحریم‌‌ها و دستورالعمل داخلی موسسات مالی آمریکایی در خصوص همکاری با ایران، ترغیب کردن شرکت‌‌های آمریکایی برای سرمایه‌گذاری در ایران ممکن است به دلیل نگرشی که نسبت به این کشور وجود دارد، دشوار باشد. با این همه هر چه ارتباطات نفر به نفر و شرکت به شرکت بیشتر ایجاد شود، راه برای یک ارتباط واقعی و طولانی‌تر راحت‌‌تر خواهد بود. در ادامه این گزارش آمده است علاوه‌بر بخش انرژی ایران بسیاری دیگر از بخش‌های ایران در حال حاضر خواستار مشارکت سرمایه‌گذار خارجی هستند از جمله بخش IT و فناوری نانو. به نوشته این روزنامه آمریکایی، با وجود بسیاری از محدودیت‌ها، بسیاری از بازرگانان آمریکایی که از ایران دیدار داشته اند، میزان پیشرفته بودن شیوه‌های تولید در ایران توسط مهندسان ایرانی را در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه تعجب‌انگیز خوانده اند. این رسانه آمریکایی خاطرنشان کرده کسانی که از آمریکا به ایران سفر کرده اند، تحت تاثیر پیشرفته بودن کار مهندسان و برنامه‌نویسان ایرانی نسبت به سطحی که کشورشان در منطقه برخوردار است، قرار گرفته اند. کریستوفر شرودر، کار آفرین اینترنت آمریکایی و نویسنده کتاب راه‌اندازی شرکت در خاورمیانه که در آوریل به ایران سفر کرده است، معتقد است ایران با موقعیت جغرافیایی فوق‌العاده و استعدادی که دارد می‌‌تواند یک نقطه ارتباط مرکزی میان شرق-غرب و شمال-جنوب باشد. نادیده گرفتن اقتصاد‌هایی مانند ایران به مثابه نادیده گرفتن سمت و سویی است که جهان در آن جهت حرکت می‌کند. در این گزارش از دیگر زمینه‌های مناسب سرمایه‌گذاری در ایران زمینه کشاورزی و تولید میوه با توجه به اینکه ایران یکی از بزرگ‌‌ترین تولیدکنندگان میوه است، خوانده شده و به نقل از جیم ریدل کشاورز بلوبری از وینونای مینه‌ سوتا و کارشناس محصولات کشاورزی که برای صحبت در مورد مقررات مربوط به محصولات ارگانیک در آمریکا از سوی یک کنفرانس سالانه در تهران دعوت شده بود، می‌نویسد: اگر روابط بهبود یابد من می‌توانم تصور کنم محصولات منحصر به فرد ایران تقاضاهای خود را در بازار آمریکا خواهند داشت. وی در ادامه افزود: دلیل وی برای رفتن به ایران کمک به توسعه زیرساخت ارگانیک است که وی در مورد آن در سراسر جهان سخنرانی دارد. وی در ادامه گفته‌هایش خاطرنشان کرد: اگر روابط میان دو کشور بهبود پیدا کند هر تعداد محصولی که منحصر به ایران باشد، در آمریکا متقاضی خواهد داشت. واشنگتن پست می‌نویسد جیم ریدل وقتی که از وی برای حضور در ایران دعوت شده بود نگران حضورش در ایران به خاطر تحریم‌ها بود که در نهایت وزارت خارجه آمریکا به او اجازه سفر به ایران را داده و به وی گفت: سفر شما به ایران در راستای منافع ملی آمریکا خواهد بود. در انتهای این گزارش آمده است: در بلند مدت و در صورت برداشته شدن تحریم‌‌ها، بهبود روابط به نفع شرکت‌‌های آمریکایی خواهد بود که می‌توانند محصولاتشان را به مصرف کنندگان ایرانی که توجه بالایی به محصولات ساخت این کشور دارند، بفروشند.

راه‌اندازی اتاق بازرگانی تهران – واشنگتن

پیش از این ابوالفضل حجازی، عضو هیات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران گفته بود که تهران و واشنگتن در حال راه‌اندازی اتاق بازرگانی هستند و همچنین از آمادگی ایران برای برقراری خط پرواز مستقیم میان دو کشور گفته بود. به گفته حجازی، این اتاق مشترک بازرگانی که قبلا در آمریکا به ثبت رسیده است، امکانی در راستای برقراری روابط مجدد میان دو کشور است. حجازی گفته است که دولت ایران نیز مجوز فعالیت مشترک برای بخش خصوصی با آمریکا را صادر کرده است. پیش‌تر برای اولین بار پدرام سلطانی به‌عنوان نایب‌رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران از ثبت اتاق بازرگانی ایران و آمریکا در ایالات متحده خبر داده بود. گزارش‌ها نشان می‌دهد که در جریان سفر هیات ایرانی از بانک مرکزی و وزارت اقتصاد به کشور آمریکا به منظور شرکت در اجلاس بانک جهانی و صندوق بین‌‌المللی پول، جلسه‌ای با حضور مسئولان ایرانی و ایرانیان مقیم آمریکا در دفتر حافظ منافع ایران در آمریکا برگزار شد و رئیس بانک مرکزی ایران از دستور ویژه نهاوندیان برای تشکیل اتاق بازرگانی ایران و آمریکا خبر داد و اظهار داشت که این موسسه هم‌اکنون به ثبت رسیده است. در عین حال درباره برنامه پرواز مستقیم، حجازی گفته بود که خط پرواز مستقیم در مسیر جزیره کیش-نیویورک خواهد بود. به گفته این عضو اتاق بازرگانی ایران، جزیره کیش یک منطقه آزاد تجاری هست و اتباع آمریکایی برای ورود به آنجا نیازی به دریافت ویزا از ایران ندارند. وی در ادامه اظهار داشته است که ایران می‌تواند از طریق این خط پرواز، محصولات خود را به آمریکا صادر کند و محصولات خام و تکنولوژی‌های پیشرفته آمریکایی را نیز از این مسیر وارد کشور کند.

رقابت اروپا و آمریکا برای حضور در اقتصاد ایران

این در حالی است که چندی پیش سفر یک هیات بازرگانی فرانسوی به ایران هشدار واشنگتن نسبت به پا بر‌جا بودن تحریم‌‌ها و مجازات ناقضان آن را به دنبال داشت. این هیات فرانسوی که نمایندگان شرکت‌های بزرگی مانند توتال، لافارگ و پژو در آن حضور داشتند در نوع خود بزرگترین هیات از اروپاست که از زمان توافق هسته‌‌ای و لغو شماری از تحریم‌ها، به ایران سفر کردند. خبرگزاری فرانسه در گزارشی نوشت: یک مقام آمریکایی اظهار داشته است که جان کری، وزیر خارجه آمریکا با لوران فابیوس، همتای فرانسوی خود تماس تلفنی گرفته تا به وی بگوید این دیدار – اگرچه از سوی بخش خصوصی است – مفید نبوده است. از سوی دیگر وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا در امور سیاسی و مذاکره‌‏ کننده هسته‌ای این کشور با ایران، در نشستی با نمایندگان سنا که نسبت به مذاکرات هسته‌ای بدبین هستند، گفت: واشنگتن به شمار زیادی از هیات‌های بازرگانی که به ایران سفر کرده ‌اند، هشدار داده است که بیشتر تحریم‌‌ها به قوت خود باقی هستند. شرمن گفت: تحریم‌‌های لغو شده موقتی، محدود و کاملاً هدفمند هستند. وی به کمیته روابط خارجی سنا گفت: مهم نیست کشورها دوست هستند یا دشمن، اگر از تحریم‌‌های ما سر باز بزنند مجازاتشان خواهیم کرد. پیش‌تر وزارت خزانه ‌‏داری آمریکا اعلام کرد که موسسه تهاتر مالی کلیراستریم بانکینگ لوکزامبورگ برای فیصله دادن به اتهام کمک غیرقانونی به بانک مرکزی ایران برای دسترسی به سیستم مالی آمریکا در سال‌‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ که نقض تحریم‌های آمریکا بوده، ۱۵۲ میلیون دلار پرداخت خواهد کرد. روزنامه فایننشیال‏‌تایمز، اخیراً از قول یک تحلیلگر اقتصادی نوشت: وقتی نمایندگان بازرگانی اروپایی از محل مذاکره با مقام‏‌های ایرانی خارج می‌‌شوند، گاهی نمایندگان شرکت‌های آمریکایی را می‌بینند که وارد محل مذاکره می‌‌شوند. به گفته این تحلیلگر، با اینکه حضور آمریکایی‌ها فرصت‏‌های اروپایی‌ها را محدود خواهد کرد اما سبب دلگرمی آنها می‌شود که تحریم‌‌ها لغو خواهند شد.