آیه ۷ سوره مبارکه «بیّنه» به بیان خصوصیات بهترین مخلوقات خدا می‌پردازد و روایت است که پیامبر اعظم(ص) منظور از این آیه را علی(ع) و شیعیانش بیان می‌کنند و این روایت سند تاریخی نسبت دادن شیعه به امیرالمؤمنین است.
شهدای ایران: آیه 7 سوره مبارکه «بیّنه» به بیان خصوصیات بهترین مخلوقات خدا می‌پردازد.
در این آیه آمده است؛
«إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ؛ کسانى که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، بهترین مخلوقات (خدا)یند!».
«على(ع)» و شیعیانش «خَیْرُ الْبَرِیَّةِ»اند
در روایات فراوانى که از طرق اهل سنت و منابع معروف آنها و همچنین در منابع معروف شیعه نقل شده، آیه «أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ؛ آنها بهترین مخلوقات خدا هستند» به «على(ع)» و پیروان او تفسیر شده است.
«حاکم حسکانى نیشابورى» از دانشمندان معروف اهل سنت در قرن پنجم هجرى، این روایات را در کتاب معروفش «شواهد التنزیل» با اسناد مختلف نقل مى‌کند، تعداد آن بیش از 20 روایت است، که به عنوان نمونه چند روایت را از نظر مى‌گذارنیم؛
1. «ابن عباس» مى‌گوید: هنگامى که آیه «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ» نازل شد، پیغمبر‌اکرم(ص) به «على»(ع) فرمود: «هُوَ أَنْتَ وَ شِیعَتُکَ تَأْتِی أَنْتَ وَ شِیعَتُکَ یَوْمَ الْقِیامَةِ راضِیْنَ مَرْضِیِّینَ، وَ یَأْتِی عَدُوُّکَ غَضْباناً مُقْمَحِین؛ منظور از این آیه، تو و شیعیانت هستید که در روز قیامت وارد عرصه محشر مى‌شوید، در حالى که هم شما از خدا راضى و هم خدا از شما راضى است و دشمنت خشمگین وارد محشر مى‌شود و به زور به جهنم مى‌رود (در بعضى از نسخه‌هاى حدیث «مُقْمَحِیْن» آمده است که به معنى بالا نگاه داشتن سر به وسیله غل و زنجیر است)».
2. در حدیث دیگرى از «ابو برزه» آمده است؛ وقتى پیغمبر‌اکرم(ص) این آیه را قرائت کرد، فرمود: «هُمْ أَنْتَ وَ شِیْعَتُکَ یا عَلِىُّ، وَ مِیْعادُ ما بَیْنِى وَ بَیْنَکَ الحَوْضُ؛ آنها تو و شیعیانت هستید، اى على! و وعده من و شما کنار حوض کوثر است».
3. در حدیث دیگرى از «جابر بن عبداللّه انصارى» آمده است؛ ما خدمت پیغمبر‌اکرم(ص) کنار خانه خدا نشسته بودیم، «على»(ع) به سوى ما آمد، هنگامى که چشم پیامبر(ص) به او افتاد فرمود: «قَدْ أَتاکُمْ أَخِى» برادرم به سراغ شما مى‌آید.
آن گاه رو به کعبه کرده، گفت: «وَ رَبِّ هذِهِ الْبُنْیَةِ! اِنَّ هذا وَ شِیْعَتِهُ هُمُ الْفائِزُونَ یَوْمَ الْقِیامَةِ» به خداى این کعبه قسم، که این مرد و شیعیانش در قیامت رستگارانند» سپس رو به سوى ما کرد و افزود: «أَما وَ اللّهِ اِنَّهُ أَوَّلُکُمْ اِیْماناً بِاللّهِ وَ أَقْوَمُکُمْ بِأَمْرِ اللّهِ وَ أَوْفاکُمْ بِعَهْدِ اللّهِ وَ أَقْضاکُمْ بِحُکْمِ اللّهِ وَ أَقْسَمُکُمْ بِالسَّوِیَّةِ وَ أَعْدَلُکُمْ فِى الرَّعِیَّةِ، وَ أَعْظَمُکُمْ عِنْدَ اللّهِ مَزِیَّةً»؛ قالَ جابِر: فَأَنْزَلَ اللّهُ: «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ» فَکانَ عَلِىٌّ اِذا أَقْبَلَ قالَ أَصْحابُ مُحَمَّد(ص) قَدْ أَتاکُمْ خَیْرَ الْبَرِیَّةِ بَعْدَ رَسُولِ اللّهِ؛ به خدا سوگند او قبل از همه شما به خدا ایمان آورد و قیام او به فرمان خدا بیش از همه شما است، وفایش به عهد الهى از همه بیشتر، قضاوتش به حکم اللّه افزون‌تر و مساواتش در تقسیم (بیت‌المال) از همه زیادتر، عدالتش درباره رعیت از همه فزون‌تر و مقامش نزد خداوند از همه بالاتر است. «جابر» مى‌گوید: در اینجا خداوند آیه «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ» را نازل فرمود و از آن به بعد، هنگامى که «على(ع)» مى‌آمد، یاران «محمّد(ص)» مى‌گفتند: بهترین مخلوق خدا بعد از رسول اللّه آمد».
نزول این آیه، در کنار خانه کعبه، منافات با «مدنى» بودن سوره ندارد، زیرا ممکن است از قبیل نزول مجدد، و یا تطبیق بوده باشد، به علاوه، بعید نیست نزول این آیات در سفرهائى که پیامبر(ص) از مدینه به مکّه آمده است واقع شده باشد، به خصوص این که راوى روایت «جابر بن عبداللّه انصارى» است که در مدینه به حضرت ملحق شد و اطلاق «مدنى» بر این گونه آیات بعید نیست.
بعضى از این احادیث را «ابن حجر» در کتاب «صواعق» آورده و بعضى را «محمّد شبلنجى» در «نور الابصار».
«جلال الدین سیوطى» در «درّالمنثور» نیز قسمت عمده روایت اخیر را از «ابن عساکر» از «جابر بن عبداللّه» نقل کرده است.
4. در «درّالمنثور» از «ابن عباس» نقل شده: وقتى آیه «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ» نازل شد، پیغمبر‌اکرم(ص) به «على»(ع) فرمود: «هُوَ أَنْتَ وَ شِیْعَتُکَ یَوْمَ الْقِیامَةِ راضِیْنَ مَرْضِیِّیْنَ؛ منظور تو و شیعیان تو در قیامت هستید، که هم شما از خدا خشنود هستید و هم خدا از شما خشنود».
5. نامبرده در حدیث دیگرى از «ابن مردویه» از «على»(ع) نقل مى‌کند که پیغمبر‌اکرم(ص) به من فرمود: «أَلَمْ تَسْمَعْ قَوْلَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ: إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ؟ أَنْتَ وَ شِیعَتُکَ وَ مَوْعِدِی وَ مَوْعِدُکُمُ الْحَوْضُ، إِذا جِئْتُ الأُمَمَ لِلْحِسابِ، تُدْعَوْنَ غُرّاً مُحَجَّلِیْنَ؛ آیا این سخن خدا را نشنیده‌اى که مى‌فرماید: کسانى که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند، بهترین مخلوقاتند. این تو و شیعیانت هستید و وعده‌گاه من و شما کنار حوض کوثر است، هنگامى که من براى حساب امت‌ها مى‌آیم، شما دعوت مى‌شوید در حالى که پیشانى سفید و شناخته شده‌اید».
بسیارى دیگر از دانشمندان اهل سنت نیز همین مضمون را در کتب خود نقل کرده‌اند، از جمله «خطیب خوارزمى» در «مناقب»، «ابونعیم اصفهانى» در «کفایة‌الخصام»، «علامه طبرى» در «تفسیر معروفش»، «ابن صباغ مالکى» در «فصول المهمّه»، «علامه شوکانى» در «فتح الغدیر»، «شیخ سلیمان قندوزى» در «ینابیع المودة» و «آلوسى» در «روح المعانى» ذیل آیات مورد بحث و جمعى دیگر.
کوتاه سخن این که حدیث فوق از احادیث بسیار معروف و مشهور است، که از سوى غالب دانشمندان و علماى اسلام پذیرفته شده و این فضیلتى است بزرگ و بى نظیر براى «على(ع)» و پیروانش.
ضمناً از این روایات به خوبى این حقیقت آشکار مى‌شود که واژه «شیعه» از همان عصر پیامبر(ص) به وسیله آن حضرت، در میان مسلمین نشر شد و اشاره به پیروان خاص امیرمؤمنان «على»(ع) است و آنها که گمان مى‌کنند تعبیر «شیعه» از تعبیراتى است که قرن‌ها بعد به وجود آمده سخت در اشتباهند.
در این آیه آمده است؛
«إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ؛ کسانى که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، بهترین مخلوقات (خدا)یند!».
«على(ع)» و شیعیانش «خَیْرُ الْبَرِیَّةِ»اند
در روایات فراوانى که از طرق اهل سنت و منابع معروف آنها و همچنین در منابع معروف شیعه نقل شده، آیه «أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ؛ آنها بهترین مخلوقات خدا هستند» به «على(ع)» و پیروان او تفسیر شده است.
«حاکم حسکانى نیشابورى» از دانشمندان معروف اهل سنت در قرن پنجم هجرى، این روایات را در کتاب معروفش «شواهد التنزیل» با اسناد مختلف نقل مى‌کند، تعداد آن بیش از 20 روایت است، که به عنوان نمونه چند روایت را از نظر مى‌گذارنیم؛
1. «ابن عباس» مى‌گوید: هنگامى که آیه «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ» نازل شد، پیغمبر‌اکرم(ص) به «على»(ع) فرمود: «هُوَ أَنْتَ وَ شِیعَتُکَ تَأْتِی أَنْتَ وَ شِیعَتُکَ یَوْمَ الْقِیامَةِ راضِیْنَ مَرْضِیِّینَ، وَ یَأْتِی عَدُوُّکَ غَضْباناً مُقْمَحِین؛ منظور از این آیه، تو و شیعیانت هستید که در روز قیامت وارد عرصه محشر مى‌شوید، در حالى که هم شما از خدا راضى و هم خدا از شما راضى است و دشمنت خشمگین وارد محشر مى‌شود و به زور به جهنم مى‌رود (در بعضى از نسخه‌هاى حدیث «مُقْمَحِیْن» آمده است که به معنى بالا نگاه داشتن سر به وسیله غل و زنجیر است)».
2. در حدیث دیگرى از «ابو برزه» آمده است؛ وقتى پیغمبر‌اکرم(ص) این آیه را قرائت کرد، فرمود: «هُمْ أَنْتَ وَ شِیْعَتُکَ یا عَلِىُّ، وَ مِیْعادُ ما بَیْنِى وَ بَیْنَکَ الحَوْضُ؛ آنها تو و شیعیانت هستید، اى على! و وعده من و شما کنار حوض کوثر است».
3. در حدیث دیگرى از «جابر بن عبداللّه انصارى» آمده است؛ ما خدمت پیغمبر‌اکرم(ص) کنار خانه خدا نشسته بودیم، «على»(ع) به سوى ما آمد، هنگامى که چشم پیامبر(ص) به او افتاد فرمود: «قَدْ أَتاکُمْ أَخِى» برادرم به سراغ شما مى‌آید.
آن گاه رو به کعبه کرده، گفت: «وَ رَبِّ هذِهِ الْبُنْیَةِ! اِنَّ هذا وَ شِیْعَتِهُ هُمُ الْفائِزُونَ یَوْمَ الْقِیامَةِ» به خداى این کعبه قسم، که این مرد و شیعیانش در قیامت رستگارانند» سپس رو به سوى ما کرد و افزود: «أَما وَ اللّهِ اِنَّهُ أَوَّلُکُمْ اِیْماناً بِاللّهِ وَ أَقْوَمُکُمْ بِأَمْرِ اللّهِ وَ أَوْفاکُمْ بِعَهْدِ اللّهِ وَ أَقْضاکُمْ بِحُکْمِ اللّهِ وَ أَقْسَمُکُمْ بِالسَّوِیَّةِ وَ أَعْدَلُکُمْ فِى الرَّعِیَّةِ، وَ أَعْظَمُکُمْ عِنْدَ اللّهِ مَزِیَّةً»؛ قالَ جابِر: فَأَنْزَلَ اللّهُ: «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ» فَکانَ عَلِىٌّ اِذا أَقْبَلَ قالَ أَصْحابُ مُحَمَّد(ص) قَدْ أَتاکُمْ خَیْرَ الْبَرِیَّةِ بَعْدَ رَسُولِ اللّهِ؛ به خدا سوگند او قبل از همه شما به خدا ایمان آورد و قیام او به فرمان خدا بیش از همه شما است، وفایش به عهد الهى از همه بیشتر، قضاوتش به حکم اللّه افزون‌تر و مساواتش در تقسیم (بیت‌المال) از همه زیادتر، عدالتش درباره رعیت از همه فزون‌تر و مقامش نزد خداوند از همه بالاتر است. «جابر» مى‌گوید: در اینجا خداوند آیه «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ» را نازل فرمود و از آن به بعد، هنگامى که «على(ع)» مى‌آمد، یاران «محمّد(ص)» مى‌گفتند: بهترین مخلوق خدا بعد از رسول اللّه آمد».
نزول این آیه، در کنار خانه کعبه، منافات با «مدنى» بودن سوره ندارد، زیرا ممکن است از قبیل نزول مجدد، و یا تطبیق بوده باشد، به علاوه، بعید نیست نزول این آیات در سفرهائى که پیامبر(ص) از مدینه به مکّه آمده است واقع شده باشد، به خصوص این که راوى روایت «جابر بن عبداللّه انصارى» است که در مدینه به حضرت ملحق شد و اطلاق «مدنى» بر این گونه آیات بعید نیست.
بعضى از این احادیث را «ابن حجر» در کتاب «صواعق» آورده و بعضى را «محمّد شبلنجى» در «نور الابصار».
«جلال الدین سیوطى» در «درّالمنثور» نیز قسمت عمده روایت اخیر را از «ابن عساکر» از «جابر بن عبداللّه» نقل کرده است.
4. در «درّالمنثور» از «ابن عباس» نقل شده: وقتى آیه «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ» نازل شد، پیغمبر‌اکرم(ص) به «على»(ع) فرمود: «هُوَ أَنْتَ وَ شِیْعَتُکَ یَوْمَ الْقِیامَةِ راضِیْنَ مَرْضِیِّیْنَ؛ منظور تو و شیعیان تو در قیامت هستید، که هم شما از خدا خشنود هستید و هم خدا از شما خشنود».
5. نامبرده در حدیث دیگرى از «ابن مردویه» از «على»(ع) نقل مى‌کند که پیغمبر‌اکرم(ص) به من فرمود: «أَلَمْ تَسْمَعْ قَوْلَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ: إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ؟ أَنْتَ وَ شِیعَتُکَ وَ مَوْعِدِی وَ مَوْعِدُکُمُ الْحَوْضُ، إِذا جِئْتُ الأُمَمَ لِلْحِسابِ، تُدْعَوْنَ غُرّاً مُحَجَّلِیْنَ؛ آیا این سخن خدا را نشنیده‌اى که مى‌فرماید: کسانى که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند، بهترین مخلوقاتند. این تو و شیعیانت هستید و وعده‌گاه من و شما کنار حوض کوثر است، هنگامى که من براى حساب امت‌ها مى‌آیم، شما دعوت مى‌شوید در حالى که پیشانى سفید و شناخته شده‌اید».
بسیارى دیگر از دانشمندان اهل سنت نیز همین مضمون را در کتب خود نقل کرده‌اند، از جمله «خطیب خوارزمى» در «مناقب»، «ابونعیم اصفهانى» در «کفایة‌الخصام»، «علامه طبرى» در «تفسیر معروفش»، «ابن صباغ مالکى» در «فصول المهمّه»، «علامه شوکانى» در «فتح الغدیر»، «شیخ سلیمان قندوزى» در «ینابیع المودة» و «آلوسى» در «روح المعانى» ذیل آیات مورد بحث و جمعى دیگر.
کوتاه سخن این که حدیث فوق از احادیث بسیار معروف و مشهور است، که از سوى غالب دانشمندان و علماى اسلام پذیرفته شده و این فضیلتى است بزرگ و بى نظیر براى «على(ع)» و پیروانش.
ضمناً از این روایات به خوبى این حقیقت آشکار مى‌شود که واژه «شیعه» از همان عصر پیامبر(ص) به وسیله آن حضرت، در میان مسلمین نشر شد و اشاره به پیروان خاص امیرمؤمنان «على»(ع) است و آنها که گمان مى‌کنند تعبیر «شیعه» از تعبیراتى است که قرن‌ها بعد به وجود آمده سخت در اشتباهند.
