شهدای ایران: جواد شمقدری، کارگردان و فیلمنامه نویس «طوفان شن» در گفتوگو با تسنیم، در مورد ساخت این فیلم گفت: قبل از اینکه من این فیلم را بسازم این داستان در تاریخ دفن شده بود. حتی در زمانی که این فیلم به جشنواره فجر آمد خبرنگاران آن دوره در نشست خبری فیلم گفتند که این دروغ بزرگ جمهوری اسلامی ایران است.
وی افزود: یکی از همان افراد هم به طعنه گفت که جمهوری اسلامی زیر خاکی پیدا کرده است. آنها عصبانی بودند که چرا یک نفر قصهای را که تلاش میشد در تاریخ دفن شود را زنده کرده است. امروز این ماجرا بقدری آشکار است که همه به آن میپردازند.
کارگردان «طوفان شن» در مورد واقعه تاریخی طبس خاطرنشان کرد: این اتفاق شکست بزرگی برای آمریکاییها بود. این اتفاق در تاریخ آمریکا نادر است.آانها تلاش کردند این حادثه در تاریخ محو شود و اگر هم قرار است روایت شود یک روایت کوتاه از زبان و نقطه نظر آمریکایی ها باشد. فیلم «delta force» در یک صحنه خیلی کوتاه قبل از تیتراژ صحرای طبس را نشان میدهد که هلیکوپتری منفجر میشود و افرادی قهرمانانه زخمیها را جمع میکنند و از منطقه بیرون میروند. این فیلم بیش از این نشان نمیدهد که داستان چیست.
شمقدری افزود: آمریکایی ها سعی کرده بودند راجع به این قصه، مطلبی در جایی کار نشود تا اینکه من فیلم «طوفان شن» را ساختم. بعد از آن بود که مجبور شدند به این موضوع بپردازند و روی آن مانور دهند. بحمدلله امروز بقدری به این موضوع پرداخته شده است که سایتهای مختلف حتی اگر میخواهند فحش بدهند و توجیه کنند، نمیتوانند اصل ماجرا را کتمان کنند. کمترین اثر این فیلم این بود که یک حادثه بزرگ تاریخی را که داشت محو میشد را زنده کرد.
وی تصریح کرد:این فیلم اثرات دیگری هم داشت. «طوفان شن» این سوال را مطرح کرد که چرا در سینما به این موضوعات پرداخته نمیشود. در طول همه این سالها که از انقلاب گذشته چرا سینما در این مورد فیلم نمیسازد. این کوتاهی هم از جانب سیاستگذاران و هم از جانب فیلمسازان است. یک نوع جهتگیری وجود دارد که کسی راجع به این موضوعات فیلم نسازد.
کارگردان «طوفان شن» با انتقاد از برخورد اخیر رسانهها با این فیلم، گفت: بعد از 20 سال هنر آقایان این است که به این فیلم حمله کنند. خوب حمله کنید، چه اتفاقی میافتد؟ به اصل قضیه و فیلم را که نمیتوانید منکر شوید. در سال 74 که فیلم ساخته شد خیلیها سعی کردند که فیلمهای دیگر را رقیب این فیلم کنند اما اکنون همه آن فیلمها از خاطره مردم حذف شده است و دیگر نمایش داده نمیشود. اما «طوفان شن» بارها از تلویزیون نمایش داده شده است و باز هم قابل رجوع است. آنها میخواهند کینه خود را به یک جریان، تفکر و گرایش نشان دهند.
شمقدری اضافه کرد: وقتی ما در یک صحنه رودررویی با آمریکا هستیم و آمریکا هر لحظه بر علیه مردم کشور ما در حال توطئه چینی است، طبیعی است که انتظار داشته باشیم صنعت سینمای ایران نگاهی به این توطئه ها داشته باشد و از زاویه دید خود این توطئههای تاریخی را که بارزترین آنها طبس بود را نشان دهد.
وی افزود: حادثه طبس یکی از قطعیترین امداد های الهی به مردم ایران بود. این امداد الهی بقدری بارز است که دشمن هم مجبور به اعتراف به آن شده است. دشمن سعی میکند بگوید که ما جادو شدیم ولی ما میدانیم چیزی به نام جادو وجود ندارد و این اراده الهی بود. روایتی که خیلی مصطلح است و گفته میشود همان حرفهای وزیر دفاع وقت آمریکاست که میگوید خمینی در بالکن خانهاش ایستاد و با هر دستی که تکان داد یکی از هلیکوپترهای ما را از کار انداخت.
کارگردان «طوفان شن» اضافه کرد:فرمانده عملیاتی که در این صحنه حضور داشت میگوید که ما گرفتار یک ترس و رعب شدیم. آنها وقتی که هلیکوپتر و هواپیماها به هم میخورند فرار را بر قرار ترجیح میدهند و سراسیمه فرار میکنند. آنها اسناد و پنج هلیکوپتر سالم و حتی هشت جنازه آمریکایی را به جای میگذارند. این در حالی است که این با منطق یک نیروی نظامی ورزیده جور در نمیآید. چنین عقب نشینی زمانی توجیه دارد که دشمنی پشت سر باشد. در صحرای طبس کسی نبود و اولین اطلاعات مربوط به این حادثه ساعت 10 تا 11 صبح میرسد. کسی از این عملیات به غیر از یک سری عوامل داخلی خبر نداشت.
شمقدری در ادامه گفت: باید یک نیروی رعب آور و ترس آوری در آنجا باشد که آنها به این اعتراف میکنند. از دید ما جز اراده اللهی چیزی نبود که آمریکاییها اینجوری فرار کردند و اسناد خوبی هم برای ما باقی گذاشتند. البته برخی از این اسناد با بمبارانهایی که توسط هواپیماهای خودی انجام شد که این هم توطئه برخی از عوامل خودی بود از بین رفت. اسنادی که باقی ماند نشان داد که عمق عملیات آنها چه بوده است. آنها بعدها هم اعتراف کردند که هدف این عملیات فقط بحث آزادسازی گروگانها هم نبود و هدف یک کودتای فراگیر و کشتار وحشتناک بود. در واقع اینها می خواستند که گروگانها را خارج کنند و بعد نقاط حساس تهران ازجمله بیت امام (ره) را با حملات سراسری بمب باران کنند. کودتای نوژه هم که دو ماه بعد از این حادثه روی داد بی ارتباط با این ماجرا نبود.
وی تصریح کرد:این حادثه بقدر بزرگ است که دوستان به جای اینکه بنشینند و نقد کنند بهتر است در مورد آن فیلم بسازند. برای من هم اگر فرصتی فراهم شود به این حادثه از زاویهای دیگر و با شرایط دیگر خواهم پرداخت. پرداخت به موضوعاتی این چنینی از وظایف قطعی سینمای ایران است و خدا را شکر که در بیست و پنج سال پیش این فرصت برای من فراهم شد که این فیلم را بسازم.
کارگردان «طوفان شن» اضافه کرد: البته شرایط ساخت این فیلم ویژه بود. مشکلاتی برای انجام آن وجود داشت. ساخت این فیلم مثل خود حادثه طبس به یک معجزه شبیه بود. به طور مثال در این فیلم نیاز به سرمایهای داشتیم که هواپیما و هلیکوپترهای آمریکایی را در فیلم قرار دهیم. زمانی که ما فیلم را میساختیم فقط یک هلیکوپتر با این مشخصات بود که بتواند بپرد ولی ما توانستیم چهار فروند از این هلیکوپترها را برای برخی از صحنههای فیلم آماده کنیم که این فقط با یک نامه نگاری انجام شد.
شمقدری ادامه داد: بعضیها دوست دارند هم حادثه طبس و هم فیلم «طوفان شن» را مسخره کنند. انبیاء الهی را هم خیلیها مسخره کردند. در دوران جنگ هم بعضیها بودند که رزمندگان جنگ را مسخره میکردند. آنهایی که مسخره کردند در کجای تاریخ هستند؟ در زبالهدان تاریخ هستند. شهدای ما و بسیجیان ما در نقطهی اوج افتخارات ملت ایران قرار دارند به طوری که دشمنان ما هم در مقابل عظمت آنها سر تسلیم فرود می آورند. این برخوردها و تمسخرها پیش از این بوده و ادامه هم دارد. همین الان هم اگر کسی خالصانه بخواهد به یکی از حوادث بزرگ انقلاب مثل واقعه صحرای طبس بپردازد، یک سری قلم بدست که از جاهای دیگر خط میگیرند قطعا او را مسخره خواهند کرد. من شخصا از تمسخر این جماعت هیچ ناراحت نمیشوم چون این جریان مسخره میکند تا اینکه در تولید این گونه آثار، سستی و توقف ایجاد کنند.
وی افزود: یکی از همان افراد هم به طعنه گفت که جمهوری اسلامی زیر خاکی پیدا کرده است. آنها عصبانی بودند که چرا یک نفر قصهای را که تلاش میشد در تاریخ دفن شود را زنده کرده است. امروز این ماجرا بقدری آشکار است که همه به آن میپردازند.
کارگردان «طوفان شن» در مورد واقعه تاریخی طبس خاطرنشان کرد: این اتفاق شکست بزرگی برای آمریکاییها بود. این اتفاق در تاریخ آمریکا نادر است.آانها تلاش کردند این حادثه در تاریخ محو شود و اگر هم قرار است روایت شود یک روایت کوتاه از زبان و نقطه نظر آمریکایی ها باشد. فیلم «delta force» در یک صحنه خیلی کوتاه قبل از تیتراژ صحرای طبس را نشان میدهد که هلیکوپتری منفجر میشود و افرادی قهرمانانه زخمیها را جمع میکنند و از منطقه بیرون میروند. این فیلم بیش از این نشان نمیدهد که داستان چیست.
شمقدری افزود: آمریکایی ها سعی کرده بودند راجع به این قصه، مطلبی در جایی کار نشود تا اینکه من فیلم «طوفان شن» را ساختم. بعد از آن بود که مجبور شدند به این موضوع بپردازند و روی آن مانور دهند. بحمدلله امروز بقدری به این موضوع پرداخته شده است که سایتهای مختلف حتی اگر میخواهند فحش بدهند و توجیه کنند، نمیتوانند اصل ماجرا را کتمان کنند. کمترین اثر این فیلم این بود که یک حادثه بزرگ تاریخی را که داشت محو میشد را زنده کرد.
وی تصریح کرد:این فیلم اثرات دیگری هم داشت. «طوفان شن» این سوال را مطرح کرد که چرا در سینما به این موضوعات پرداخته نمیشود. در طول همه این سالها که از انقلاب گذشته چرا سینما در این مورد فیلم نمیسازد. این کوتاهی هم از جانب سیاستگذاران و هم از جانب فیلمسازان است. یک نوع جهتگیری وجود دارد که کسی راجع به این موضوعات فیلم نسازد.
کارگردان «طوفان شن» با انتقاد از برخورد اخیر رسانهها با این فیلم، گفت: بعد از 20 سال هنر آقایان این است که به این فیلم حمله کنند. خوب حمله کنید، چه اتفاقی میافتد؟ به اصل قضیه و فیلم را که نمیتوانید منکر شوید. در سال 74 که فیلم ساخته شد خیلیها سعی کردند که فیلمهای دیگر را رقیب این فیلم کنند اما اکنون همه آن فیلمها از خاطره مردم حذف شده است و دیگر نمایش داده نمیشود. اما «طوفان شن» بارها از تلویزیون نمایش داده شده است و باز هم قابل رجوع است. آنها میخواهند کینه خود را به یک جریان، تفکر و گرایش نشان دهند.
شمقدری اضافه کرد: وقتی ما در یک صحنه رودررویی با آمریکا هستیم و آمریکا هر لحظه بر علیه مردم کشور ما در حال توطئه چینی است، طبیعی است که انتظار داشته باشیم صنعت سینمای ایران نگاهی به این توطئه ها داشته باشد و از زاویه دید خود این توطئههای تاریخی را که بارزترین آنها طبس بود را نشان دهد.
وی افزود: حادثه طبس یکی از قطعیترین امداد های الهی به مردم ایران بود. این امداد الهی بقدری بارز است که دشمن هم مجبور به اعتراف به آن شده است. دشمن سعی میکند بگوید که ما جادو شدیم ولی ما میدانیم چیزی به نام جادو وجود ندارد و این اراده الهی بود. روایتی که خیلی مصطلح است و گفته میشود همان حرفهای وزیر دفاع وقت آمریکاست که میگوید خمینی در بالکن خانهاش ایستاد و با هر دستی که تکان داد یکی از هلیکوپترهای ما را از کار انداخت.
کارگردان «طوفان شن» اضافه کرد:فرمانده عملیاتی که در این صحنه حضور داشت میگوید که ما گرفتار یک ترس و رعب شدیم. آنها وقتی که هلیکوپتر و هواپیماها به هم میخورند فرار را بر قرار ترجیح میدهند و سراسیمه فرار میکنند. آنها اسناد و پنج هلیکوپتر سالم و حتی هشت جنازه آمریکایی را به جای میگذارند. این در حالی است که این با منطق یک نیروی نظامی ورزیده جور در نمیآید. چنین عقب نشینی زمانی توجیه دارد که دشمنی پشت سر باشد. در صحرای طبس کسی نبود و اولین اطلاعات مربوط به این حادثه ساعت 10 تا 11 صبح میرسد. کسی از این عملیات به غیر از یک سری عوامل داخلی خبر نداشت.
شمقدری در ادامه گفت: باید یک نیروی رعب آور و ترس آوری در آنجا باشد که آنها به این اعتراف میکنند. از دید ما جز اراده اللهی چیزی نبود که آمریکاییها اینجوری فرار کردند و اسناد خوبی هم برای ما باقی گذاشتند. البته برخی از این اسناد با بمبارانهایی که توسط هواپیماهای خودی انجام شد که این هم توطئه برخی از عوامل خودی بود از بین رفت. اسنادی که باقی ماند نشان داد که عمق عملیات آنها چه بوده است. آنها بعدها هم اعتراف کردند که هدف این عملیات فقط بحث آزادسازی گروگانها هم نبود و هدف یک کودتای فراگیر و کشتار وحشتناک بود. در واقع اینها می خواستند که گروگانها را خارج کنند و بعد نقاط حساس تهران ازجمله بیت امام (ره) را با حملات سراسری بمب باران کنند. کودتای نوژه هم که دو ماه بعد از این حادثه روی داد بی ارتباط با این ماجرا نبود.
وی تصریح کرد:این حادثه بقدر بزرگ است که دوستان به جای اینکه بنشینند و نقد کنند بهتر است در مورد آن فیلم بسازند. برای من هم اگر فرصتی فراهم شود به این حادثه از زاویهای دیگر و با شرایط دیگر خواهم پرداخت. پرداخت به موضوعاتی این چنینی از وظایف قطعی سینمای ایران است و خدا را شکر که در بیست و پنج سال پیش این فرصت برای من فراهم شد که این فیلم را بسازم.
کارگردان «طوفان شن» اضافه کرد: البته شرایط ساخت این فیلم ویژه بود. مشکلاتی برای انجام آن وجود داشت. ساخت این فیلم مثل خود حادثه طبس به یک معجزه شبیه بود. به طور مثال در این فیلم نیاز به سرمایهای داشتیم که هواپیما و هلیکوپترهای آمریکایی را در فیلم قرار دهیم. زمانی که ما فیلم را میساختیم فقط یک هلیکوپتر با این مشخصات بود که بتواند بپرد ولی ما توانستیم چهار فروند از این هلیکوپترها را برای برخی از صحنههای فیلم آماده کنیم که این فقط با یک نامه نگاری انجام شد.
شمقدری ادامه داد: بعضیها دوست دارند هم حادثه طبس و هم فیلم «طوفان شن» را مسخره کنند. انبیاء الهی را هم خیلیها مسخره کردند. در دوران جنگ هم بعضیها بودند که رزمندگان جنگ را مسخره میکردند. آنهایی که مسخره کردند در کجای تاریخ هستند؟ در زبالهدان تاریخ هستند. شهدای ما و بسیجیان ما در نقطهی اوج افتخارات ملت ایران قرار دارند به طوری که دشمنان ما هم در مقابل عظمت آنها سر تسلیم فرود می آورند. این برخوردها و تمسخرها پیش از این بوده و ادامه هم دارد. همین الان هم اگر کسی خالصانه بخواهد به یکی از حوادث بزرگ انقلاب مثل واقعه صحرای طبس بپردازد، یک سری قلم بدست که از جاهای دیگر خط میگیرند قطعا او را مسخره خواهند کرد. من شخصا از تمسخر این جماعت هیچ ناراحت نمیشوم چون این جریان مسخره میکند تا اینکه در تولید این گونه آثار، سستی و توقف ایجاد کنند.