به گزارش شهدای ایران؛ این اطلاعات و گزارشات آزادگان وسیله ی خوبی برای شناخت اسرا و آزادگان بود. براساس این گفته ها و نوشته ها آزادگان را طبقه بندی کردند. عده ای را که در دوران اسارت خوب عمل کرده و اسوه ی صبرو مقاومت بودند، «آزاده های ممتاز» لقب دادند.
پس از تبادل انبوه اسرا در سال ۶۹ برای مدتی مذاکرات جدی برای آزادسازی اسرا صورت نگرفت. علت آن هم این بود که به دلیل بازگشت تعداد زیادی از اسرا به میهن شرایط خاصی به وجود آمده بود. در این ایام حدود یک سال از رحلت امام می گذشت و مردم که در اندوه این مسئله به سر می بردند، از آزادی این اسرا بسیار شادمان بودند.
در استان های مختلف، شهرستان ها، روستاها و حتی کوچه و بازارها و غیره همه جا بحث آزادگان بود. در کمسیون اسرا هم این بحث مطرح می شد که چگونه از آزادگان قدردانی گردد و چه امتیازاتی به آنها داده شود. در اماکن مختلف با چراغانی و پارچه نوشته ها ورود آزادگان سرافراز را تبریک می گفتند. بعضی از این اسیران آزاد شده جزو مفقودان بودند و خانواده هایشان انتظار بازگشت آنها را نداشتند. خانواده هایی هم بودند که پای صحبت این آزادگان می نشستند تا نشانی عزیزان مفقود خود را پیدا کنند. آزادگان هم در شرایط خیلی سختی قرار می گرفتند، نه می توانستند این خانواده ها را از بازگشت عزیزانشان ناامید کنند و نه می توانستند آنها را امیدوار کنند؛ چون به هر حال تبعات و مشکلات خاص خودش را داشت. خانواده ها به استناد حرف یک آزاده مسئله را پیگیری می نمودند و از مسئولان توقعاتی پیدا می کردند.
آزادگان ناگفته های اسارت اعم از شکنجه ها و اطلاعات دیگر را به سازمان های ذی ربط گزارش می دادند. در دوران اسارت، برخی از اسرا به خاطر ضعف هایی که داشتند خطاهای بزرگ و کوچکی انجام داده بودند. باید فرقی بین این افراد و آنهایی که مثل کوه مقاوم بوده اند، مشخص می شد. این اطلاعات و گزارشات آزادگان وسیله ی خوبی برای شناخت اسرا و آزادگان بود. براساس این گفته ها و نوشته ها آزادگان را طبقه بندی کردند. عده ای را که در دوران اسارت خوب عمل کرده و اسوه ی صبرو مقاومت بودند، «آزاده های ممتاز» لقب دادند.
بعضی ها هم در طبقه پائین تری قرار داشتند که آنها فقط لقب «آزاده» گرفتند. با تعدادی هم برخورد شد. برخی را حتی تحویل دادگاه دادند. این مسائل باید در تاریخ ثبت و ضبط بشود تا هر کس که اسیر شد فکر نکند هر کاری در دوران اسارت جایز است و حساب و کتابی در کار نیست و به محض بازگشت از اعتبار و امتیاز یکسان با دیگر اسیران برخوردار می شود.
با این تقسیم بندی امتیازات دیگری نیز برای اسرا درنظر گرفته شد. مثلاً با ابلاغیه رئیس جمهور،تمام دستگاه های دولت موظف شدند که آزادگان را به کار گیرند. حتی آنهایی که قبل از اسارت استخدام نبودند، با اولویتی که در نظر می گرفتند، استخدام شدند. این در حالی بود که در عراق چنین امتیازاتی به اسیران آزاد شده ی خود ندادند. درایران از حدود چهل هزار اسیر ایرانی ۳۲ هزار نفر به شکل های مختلف جذب و مشغول به کار شدند این تقریباً ۸۰ درصد اسرا را شامل می شد. بقیه هم که جذب نشدند، یا شرایط لازم برای استخدام نداشتند و یا خودشان نمی خواستند[۱].
امتیاز دیگر مسکن بود که هم به شکل واگذاری زمین و هم به صورت پرداخت وام انجام می شد. امتیاز دیگر، سهمیه دانشگاه بود که بیش از ۱۵ هزار نفر از امتیاز سهمیه استفاده کردند. از نظر هزینه ی درمان هم مقرر شد آزادگان هیچ وجهی پرداخت نکنند. امتیاز دیگر استفاده هر آزاده از ۲۵ درصد جانبازی بود. مقرر گردید حداکثر دونفر از فرزندان یک آزاده از خدمت وظیفه معاف شوند. به ازای هر سال اسارت یک آزاده، دوسال خدمت برایش حساب شد و آنهایی که بازنشست شدند، بیشترشان به این نحو بود؛ مثلاً ده سال اسارت آنها بیست سال خدمت حساب می شد و زود بازنشست شدند. امتیاز بعدی احتساب یک مقطع تحصیلی بالاتر از میزان تحصیلی درمزایای شغلی بود، مثلاً اگر کسی برای درجه ی سرهنگ می بایستی مزایای شغلی می گرفت، به او مزایای معادل سرتیپ دومی می دادند و اگر مزایای سرگردی داشت، مزایایی معادل مزایای سرهنگ دومی به او تعلق می گرفت.
[۱]. مثلاً اسیرانی بودند که جزو آزادگان ممتاز هم بودند، ولی به دلیل طولانی شدن دوران اسارت دیگر توان و روحیه ی لازم برای کار نداشتند، بنابراین بازنشست می شدند. [راوی]
به نقل از سایت جامع آزادگان
پس از تبادل انبوه اسرا در سال ۶۹ برای مدتی مذاکرات جدی برای آزادسازی اسرا صورت نگرفت. علت آن هم این بود که به دلیل بازگشت تعداد زیادی از اسرا به میهن شرایط خاصی به وجود آمده بود. در این ایام حدود یک سال از رحلت امام می گذشت و مردم که در اندوه این مسئله به سر می بردند، از آزادی این اسرا بسیار شادمان بودند.
در استان های مختلف، شهرستان ها، روستاها و حتی کوچه و بازارها و غیره همه جا بحث آزادگان بود. در کمسیون اسرا هم این بحث مطرح می شد که چگونه از آزادگان قدردانی گردد و چه امتیازاتی به آنها داده شود. در اماکن مختلف با چراغانی و پارچه نوشته ها ورود آزادگان سرافراز را تبریک می گفتند. بعضی از این اسیران آزاد شده جزو مفقودان بودند و خانواده هایشان انتظار بازگشت آنها را نداشتند. خانواده هایی هم بودند که پای صحبت این آزادگان می نشستند تا نشانی عزیزان مفقود خود را پیدا کنند. آزادگان هم در شرایط خیلی سختی قرار می گرفتند، نه می توانستند این خانواده ها را از بازگشت عزیزانشان ناامید کنند و نه می توانستند آنها را امیدوار کنند؛ چون به هر حال تبعات و مشکلات خاص خودش را داشت. خانواده ها به استناد حرف یک آزاده مسئله را پیگیری می نمودند و از مسئولان توقعاتی پیدا می کردند.
آزادگان ناگفته های اسارت اعم از شکنجه ها و اطلاعات دیگر را به سازمان های ذی ربط گزارش می دادند. در دوران اسارت، برخی از اسرا به خاطر ضعف هایی که داشتند خطاهای بزرگ و کوچکی انجام داده بودند. باید فرقی بین این افراد و آنهایی که مثل کوه مقاوم بوده اند، مشخص می شد. این اطلاعات و گزارشات آزادگان وسیله ی خوبی برای شناخت اسرا و آزادگان بود. براساس این گفته ها و نوشته ها آزادگان را طبقه بندی کردند. عده ای را که در دوران اسارت خوب عمل کرده و اسوه ی صبرو مقاومت بودند، «آزاده های ممتاز» لقب دادند.
بعضی ها هم در طبقه پائین تری قرار داشتند که آنها فقط لقب «آزاده» گرفتند. با تعدادی هم برخورد شد. برخی را حتی تحویل دادگاه دادند. این مسائل باید در تاریخ ثبت و ضبط بشود تا هر کس که اسیر شد فکر نکند هر کاری در دوران اسارت جایز است و حساب و کتابی در کار نیست و به محض بازگشت از اعتبار و امتیاز یکسان با دیگر اسیران برخوردار می شود.
با این تقسیم بندی امتیازات دیگری نیز برای اسرا درنظر گرفته شد. مثلاً با ابلاغیه رئیس جمهور،تمام دستگاه های دولت موظف شدند که آزادگان را به کار گیرند. حتی آنهایی که قبل از اسارت استخدام نبودند، با اولویتی که در نظر می گرفتند، استخدام شدند. این در حالی بود که در عراق چنین امتیازاتی به اسیران آزاد شده ی خود ندادند. درایران از حدود چهل هزار اسیر ایرانی ۳۲ هزار نفر به شکل های مختلف جذب و مشغول به کار شدند این تقریباً ۸۰ درصد اسرا را شامل می شد. بقیه هم که جذب نشدند، یا شرایط لازم برای استخدام نداشتند و یا خودشان نمی خواستند[۱].
امتیاز دیگر مسکن بود که هم به شکل واگذاری زمین و هم به صورت پرداخت وام انجام می شد. امتیاز دیگر، سهمیه دانشگاه بود که بیش از ۱۵ هزار نفر از امتیاز سهمیه استفاده کردند. از نظر هزینه ی درمان هم مقرر شد آزادگان هیچ وجهی پرداخت نکنند. امتیاز دیگر استفاده هر آزاده از ۲۵ درصد جانبازی بود. مقرر گردید حداکثر دونفر از فرزندان یک آزاده از خدمت وظیفه معاف شوند. به ازای هر سال اسارت یک آزاده، دوسال خدمت برایش حساب شد و آنهایی که بازنشست شدند، بیشترشان به این نحو بود؛ مثلاً ده سال اسارت آنها بیست سال خدمت حساب می شد و زود بازنشست شدند. امتیاز بعدی احتساب یک مقطع تحصیلی بالاتر از میزان تحصیلی درمزایای شغلی بود، مثلاً اگر کسی برای درجه ی سرهنگ می بایستی مزایای شغلی می گرفت، به او مزایای معادل سرتیپ دومی می دادند و اگر مزایای سرگردی داشت، مزایایی معادل مزایای سرهنگ دومی به او تعلق می گرفت.
[۱]. مثلاً اسیرانی بودند که جزو آزادگان ممتاز هم بودند، ولی به دلیل طولانی شدن دوران اسارت دیگر توان و روحیه ی لازم برای کار نداشتند، بنابراین بازنشست می شدند. [راوی]
به نقل از سایت جامع آزادگان
