به گزارش شهدای ایران؛ وبلاگ سپهر حزب الله نوشت: رسانه در لغت به معنی رساندن است؛ اما هنگام جستجو درباره مفهوم و ماهیت رسانه با تعاریفی مواجه می‌شویم که یک ویژگی میان آنان مشترک است و آن انتقال پیام به مخاطب است.

رسانه وسیله نقل و انتقال اخبار، پیام‌ها و اطلاعات بین مرکز پیام و گیرنده پیام است؛ رسانه‌ها بستر و مجرای تهیه و توزیع اطلاعات در میان گروه‌های مختلف مردم یک جامعه هستند و نقش مهمی در عرصه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ، در راستای فرهنگ سازی و جهت دهی و هدایت افکار عمومی بر عهده دارند.

در میان رسانه‌های مختلفی که برای انتقال پیام وجود دارند، خط و نقاشی از قدیمی‌ترین و ساده‌ترین رسانه‌ها برای انتقال پیام میان مردم شناخته می‌شوند؛ در سال‌های بسیار دور که هنوز رسانه‌هایی مانند: رادیو، تلویزیون و اینترنت  برای انتقال پیام ایجاد نشده بودند، خط و نقاشی، نقش و تأثیر بسزایی در فضای زندگی اجتماعی داشتند.

*رسانه مردمی انقلاب اسلامی

با شروع  انقلاب اسلامی ایران، به دلیل نبود یک رسانه مردمی برای انتقال پیام‌ها و آرمان‌ها، انقلابیون در طول سال‌های مبارزه با رژیم پهلوی از خط و نقاشی به صورت دیوار نویسی  برای انتقال مفاهیم و پیام‌های ایدئولوژیک استفاده کردند  و به این ترتیب در انتخاب رسانه دست به ابتکار زدند.

از آنجا که در دوران شکل گیری و استمرار انقلاب اسلامی، رسانه‌های دیداری و شنیداری کشور، تحت تسلط کامل رژیم پهلوی قرار داشت و اخبار و رویدادهای انقلاب توسط مأمورین حکومت سانسور می‌شد و هیچ انعکاسی نمی‌یافت، یاران نهضت به دنبال رسانه‌ای مردمی برای رساندن هدف و پیام انقلاب اسلامی به گروه‌های  مختلف مردم بودند؛ آنان دنبال رسانه‌ای بودند که چند ویژگی داشته باشد:

-رسانه‌ای که بدون وابستگی سیاسی و در اختیار کامل مردم باشد و از تسلط، دخالت و سانسور حکومت دور.

- تولید و انتشار محتوای مورد نظر برای انتقال در بستر این رسانه، ساده و برای اقشار مختلف مردم ممکن باشد.

- به جهت دریافت پیام، طیف گسترده‌ای از مخاطب را در برگیرد و در اقصی نقاط کشور و در زمان‌های مختلف قابلیت انتقال محتوا را داشته باشد.

*فرم و محتوای رسانه انقلاب

در این راستا، رسانه‌ای مردمی برای پیش برد اهداف نهضت انقلاب اسلامی شکل گرفت و در و دیوار شهرهای مختلف کشور عرصه درج شعارهای انقلابی، اعلامیه و تصاویر رهبر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) و موارد دیگری از این دست شد.

مطالب نوشته شده هر کدام معنا و مفهومی خاص و پیام متفاوتی  داشت؛ شعار در حمایت رهبر انقلاب و تبیین اهداف نهضت برای عموم مردم و اعلام انزجار و انتقاد نسبت به عملکرد رژیم ستمشاهی پهلوی.

گاهی مردم از طریق این دیوار نوشته‌ها یا نصب اعلامیه‌های مختلف در جریان آخرین رویدادهای انقلاب از قبیل (رهنمودهای حضرت امام خمینی(ره) ، تجمعات و راهپیمایی ها و شهادت یاران انقلاب) قرار می‌گرفتند.

انتقال سینه به سینه متن و پیام دیوار نوشته‌ها توسط افرادی که با آن مواجه می‌شدند، میان اقشار مختلف مردم، به عنوان حلقه مکمل این رسانه، نقش بسزایی را در انتقال پیام انقلاب به مردم در گوشه و کنار کشور ایفا می‌کرد.

مکان‌یابی برای این پیام‌ها به این شکل بود  که مناطق پر رفت و آمد شهر و محله انتخاب می‌شدند تا متن نوشته شده در معرض دید هزاران نفر از عابرین قرار گیرد.

هوشمندی انقلابیون در انتخاب رسانه‌ای ساده فهم، در دسترس و ارزان از نظر به کارگیری وسایل مورد نیاز برای دیوارنویسی از قبیل: اسپری رنگ، ماژیک و نیز استفاده از فیلم‌های رادیولوژی برای طراحی کلیشه‌های شعار و چهره، نقش بسیاری در فراگیری استفاده از دیوار نویسی توسط مردم در راستای اهداف انقلاب اسلامی داشت.

حکومت پهلوی که با سانسور اخبار در رسانه‌های مختلف دیداری و شنیداری کشور توانسته بود تا حدودی از رسیدن صدای مظلومیت یاران انقلاب و وقایع مهم نهضت انقلابی ملت ایران به عموم مردم جلوگیری کند، با ابتکار یاران انقلاب در استفاده از این رسانه مردمی و مشاهده تأثیر فراوان آن در رساندن امواج نهضت به دور افتاده‌ترین نقاط کشور ناگهان غافلگیر شد.

از این رو کوشید تا با تعقیب و دستگیری شعار نویسان و افرادی که اعلامیه‌های انقلابی بر روی دیوار نصب می‌کردند و همچنین محو این اعلامیه‌ها و نوشته‌ها از روی دیوار با پاره کردن، رنگ زدن یا اقداماتی از این دست، تأثیر این رسانه فراگیر مردمی را در آگاه سازی ملت برای ایفای نقش در جهت سرنگونی حکومت پهلوی و تشکیل حکومت اسلامی  کمرنگ کند.

*پیام‌های دیوارنوشت‌ها

در ماه‌های منتهی به پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، عمده‌ترین پیام‌های این رسانه را می‌توان چنین برشمرد:

-نصب تصاویر شهیدانی که در زیر شکنجه در زندان‌های رژیم ستمشاهی یا در تظاهرات و راهپیمایی‌ها در درگیری با مأموران حکومت به شهادت رسیده بودند، برای آگاه سازی مردم نسبت به جنایات رژیم پهلوی.

- افشای مفاسد گوناگون سیاسی، اقتصادی و ... خاندان سلطنتی.

- طراحی کاریکاتور و نقاشی با مضامین انقلابی و نصب آنها برای رساندن پیام‌های مختلف در راستای برملا ساختن اهداف ضد مردمی حکومت.

- اطلاعیه گروه‌های مختلف سیاسی مبارز با رژیم پهلوی و انتشار افکار، آرمان‌ها و فعالیت‌هایشان در راستای مقابله با رژیم پهلوی.

- طراحی تصویر امام خمینی (ره) و همچنین شخصیت‌های تأثیرگذار و مبارز انقلابی از طریق کلیشه و درج در نقاط مختلف با هدف زنده نگه داشتن یاد و نام آنها در اذهان مردم.

- ترغیب انقلابیون برای پایداری ملت در ادامه نهضت تا سرنگونی نظام ستمشاهی و نزدیک بودن تشکیل حکومت اسلامی.

از نکات جالب توجه و مزیت‌های استفاده از این رسانه، قابلیت انتشار سریع اشعار، سرودها و شعارهای انقلابی، میان مردم برای استفاده در راهپیمایی‌ها و تظاهرات بود.

در روزهای پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بهمن 1357 و هنگامی که هنوز رادیو و تلویزیون به تصرف انقلابیون در نیامده بود؛ خبرهایی مانند تصرف اماکن مهم حکومتی و نظامی، مناطق درگیری انقلابیون و عوامل رژیم، تعداد شهدا و زخمی‌های درگیری‌های مناطق مختلف و موارد بی‌شماری از این دست، از طریق همین دیوار نوشت‌ها به اطلاع مردم می‌رسید.

*بقای رسانه انقلابی

پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران، گروه های مختلف سیاسی موافق و مخالف نظام اسلامی با توجه به تجربه سال‌های قبل از پیروزی انقلاب و دوران مبارزه با رژیم پهلوی، از ظرفیت تأثیرگذار این رسانه برای ارتباط با بدنه مردم، بیان مواضع و دیدگاه های خود و در مواردی نیز برای درج شعار و مطالبی له یا علیه یکدیگر استفاده کردند.

در ادامه با حمله رژیم متجاوز بعث عراق به ایران اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی، با عزم ملت برای دفاع از دین و میهن، ظرفیت این رسانه مردمی در خدمت ترویج فرهنگ مقاومت و پایداری قرار گرفت و مانند دوران پرفراز و نشیب نهضت انقلاب اسلامی نقش قابل توجهی در آگاه سازی افکار عمومی ایفا کرد.

سال‌های دهه شصت و دوران دفاع مقدس ملت ایران در مقابل دشمن متجاوز را می‌توان به عنوان نقطه عطف در استفاده از دیوار نویسی به عنوان یک رسانه فراگیر مردمی برای انتقال مفاهیم فرهنگ پایداری و ترویج روحیه حماسی و اتحاد میان آحاد مختلف مردم ایران اسلامی در راستای حمایت از مقاومت در برابر دشمن و دفاع از نظام اسلامی نامید.

در آن سال‌ها گروه های چندین نفره خودجوش مردمی، به صورت داوطلبانه در قالب نیروهای مردمی بسیج، در مساجد یا دیگر مراکز فرهنگی گرد هم آمدند و هر کدام از هنرهای مختلف مانند نقاشی، خطاطی، کلیشه‌سازی در این راستا بهره گرفتند؛ این گروه‌ها عمدتاً تحت عنوان «واحد تبلیغات» در پایگاه‌های بسیج، فعالان‌های اصلی در حوزه دیوار نویسی در گوشه و کنار کشور بودند.

درج تصاویر و بیانات حضرت امام خمینی(ره) پیرامون انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، نقاشی و ساخت کلیشه از چهره شهدای جنگ تحمیلی، شعار نویسی در حمایت از مجاهدت‌های یاران انقلاب و بر علیه توطئه‌های ضد انقلاب، درج اهداف و آرمان‌های نهضت انقلاب اسلامی ایران، بیان دیدگاه‌های سیاسی- فرهنگی حکومت اسلامی و تلاش برای تغییر و محو آثار فرهنگ غربی بازمانده از دوران حکومت رژیم ستمشاهی پهلوی در رفتار و زندگی مردم در قالب استفاده از شعار، جملات کوتاه و نقاشی، از جمله پیام‌هایی بودند که در آن سال‌های فراموش نشدنی و خاطره انگیز از سوی این گروه‌های مردمی هنرمند، با استفاده از ظرفیت این رسانه مردمی صورت گرفت.      

*مردمی‌ترین رسانه    

به یقین می‌توان دیوار نوشت‌ها را مردمی‌ترین رسانه برای انتقال پیام در سال‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نامید، زیرا این رسانه توسط مردم انتخاب شد، محتوای پیام ها و شعارها نیز توسط آنان تولید و منتشر شد و حتی جامعه هدف و مخاطب این رسانه نیز خود مردم بودند.