به گزارش شهداي ايران به نقل از فارس، شرف داشتن خصلت با ارزشی است که هر کسی از آن برخوردار نیست. آدم هایی که در شرایط سخت همچون جنگ و بلایای طبیعی مردم سرزمینشان را با هر بهانه ای تنها می‌گذارند انسانهای شرافتمندی نیستند. هم آنان که در جنگ خودمان وقتی اوضاع را بهم ریخته دیدند سعی کردند دو تومن خود را به پنج تومن افزایش دهند. هم آنان که مایحتاج مردم را احتکار کردند و خون ملت را در شیشه کردند.

یا آنهایی که رفتند به خارج از کشور تا هم تحصیلشان را ادامه دهند و هم اینکه صحنه های خشن جنگ روح لطیفشان را خراش ندهد. خیلی ها هم همین جا ماندند و چون زنان ریش دار از ترس دنبال سوراخ موشی می‌گشتند برای پنهان شدن.

عده ای هم که اسمشان روشنفکر است و تکلیفشان با خودشان هم روشن نیست جای رفتن به جبهه و جنگ نشستند و طبق معمول غر زدند و گیر دادند به فلان نظریه فلان دانشمند خارجی.

اما عده ای بودند که اگر چه دلبستگی و وابستگی‌های زیادی داشتند اما آنقدر آماده جانفشانی بودن که نفس مسیحایی حضرت روح الله(ره) چنان زنده شان کرد که گذاشتند و گذشتند از همه چیزشان. تنها چیزی که با خود به میدان بردند جانشان بود که قرار بود بدهند در راه خدا.

این گونه افراد در هر سرزمین و دین و مذهبی قابل ستایش هستند و در اغلب کشورهای دنیا به افرادی که در راه خدمت به کشورشان کوچکترین خدمتی کردند بهترین امکانات و بیشترین احترامات گذاشته می‌شود.

نمی دانم خنده دار است یا تاسف بار این که باید بگویم در کشور ما گاهی بی مهری هایی صورت می‌گیرد و بعضی ها که خودشان جرات جنگ رفتن نداشتند حالا جای دست بوسی جانبازان و خانواده های شهدا غر می‌زنند که مثلا چرا این عزیزان فلان سهمیه یا تسهیلات را می‌توانند داشته باشند و ما نه؟!

این هم رسم روزگار است که در همه اعصار نامردمانی چون آنها وجود داشته اند.

بارها و بارها پای درد دل جانبازان عزیز و دیگر خانواده های ایثار گر نشستیم و علی رغم اینکه می‌گفتند بنیاد شهید و امور ایثارگران خدمات خوبی ارائه دادند اما بعضا گلایه مند بودند که چرا برخی تسهیلات از عده ای دریغ و به عده ای دیگر داده می‌شود. تسهیلاتی مانند خدمات پزشکی. این بهانه ای شد تا ما برویم محل کار دکتر عبدالرضا عباسپور معاون بهداشت و درمان بنیاد شهید و امور ایثارگران تا بپرسیم اصلا وضعیت درمانی جانبازان چگونه است و یا چگونه مشخص می‌شود که یک جانباز چند درصد جانبازی دارد. دکتر عباسپور به اتفاق دکتر کفاش رییس کمیسیون های پزشکی بنیاد شهید و امورایثارگران دور یک میز نشستند و با سعه صدر به سوالات ما پاسخ دادند. گفتگویی که خواهید خواند ماحصل این مصاحبه است.

                                                                                                          ***

*فارس: به عنوان اولین سوال بفرمایید چه افرادی به عنوان خانواده جانباز یا شهید تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار می‌گیرد؟

*عباسپور: افرادی که طبق قوانین و دستورالعمل های تعیین مصادیق شهادت، شهید تلقی می‌شوند و یا طبق آیین نامه ابلاغی 14/1/1389 توسط کمیسیون پزشکی بنیاد شهید، تعیین درصد می‌شوند جانباز شناخته می‌شوند. این عزیزان دز خانوده بزرگ ایثار گران قرار می‌گیرند و خدمات مربوط به خود را توسط بنیاد شهید یا دستگاه مربوطه دریافت می‌کنند، مثلا در خصوص درمان ایثارگران غیرشاغل و خانواده آنان که حدود یک میلیون و سیصد هزار نفر می‌باشند تحت پوشش درمان بیمه همگانی و تکمیلی بنیاد شهید قرار می‌گیرند و ایثارگران شاغل از سوی دستگاه مربوطه خدمات درمانی خود را دریافت می‌کنند.

*فارس: طبق آمار تعداد جانبازان چند نفر است؟

*عباسپور: طبق آخرین آمار  544557 نفر جانباز داریم که با خانواده‌هایشان قریب به یک میلیون و 300هزار نفر تحت پوشش بیمه‌های ما قرار گرفته‌اند. البته این یک میلیون و 300هزار نفر شامل بیمه تکمیلی هم می‌شوند و بقیه جانبازان اعم از لشکر و کشوری شامل بیمه همگانی هستند. تقریبا حدود پانصد هزار نفر نیز جامعه آماری خانواده شهدا اعم از والدین، همسران و فرزندان شهدا می‌باشد.

*فارس: خدمات درمانی به چه ترتیبی به ایثارگران ارائه می‌شود؟

*عباسپور: طبق قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران بند «ب» ماده 44 برنامه پنجم توسعه، آیین‌نامه اجرایی این بند ابلاغی توسط دولت در 9/10/91 و استفساریه مجلس شورای اسلامی مورخ 27/7/92 ایثارگران غیر شاغل و خانواده آنان تحت پوشش درمانی بنیاد هستند که به این منظور بنیاد شهید برای همه این عزیزان بیمه همگانی صادر کرده و مضافا تحت پوشش بیمه تکمیلی قرار دارد و کارت بیمه طلایی برای آنان صادر شده که با ارائه این کارت از خدمات درمانی رایگان می‌توانند بهره‌مند شوند.

بدیهی است طبق قوانین فوق جانبازانی که استخدام کشوری و لشکری محسوب می‌شوند از دستگاه مربوطه خدمات درمانی دریافت می‌کنند. مثل نیروهای مسلح که انصافا خدمات خوبی به جانبازان ارائه می‌دهند. همین جا از کلیه دستگاه‌ها درخواست می‌کنم که قوانین فوق را اجرائی نمایند تا در درمان جانبازان مشکلی پیش نیاید.

*فارس: یک جانباز چگونه تعیین درصد می‌شود؟

*کفاش: کمیسیون پزشکی بنیاد بر اساس قانون تسهیلات اجتماعی استخدامی جانبازان مصوب 30/1/74 تنها مرجع مجاز برای تعیین درصد جانبازان است که بر اساس آیین‌نامه مشترکی که بین بنیاد و نیروی مسلح تدوین شده و در 14/1/89 توسط هیئت دولت ابلاغ شده تعیین درصد جانبازان صورت می‌گیرد. بر اساس همین بند قانون، تجدید نظر روی پروند‌ه‌ها هم باز با خود پزشکان کمیسیون بنیاد است. یعنی کمیسیون پزشکی هم تعیین درصد می‌کند و هم خودش بر حسب مورد می‌تواند تجدید نظر کند. البته معمولاً در همه جای دنیا کمیسیون تجدید نظر با کمیسیون اولیه باید تفاوت داشته باشد اما قانون اینطور گفته که در نوع خودش هم عجیب است.

اما ما برای اینکه مشکلی پیش نیاید خودمان آمدیم کمیسیون‌ها را در سه سطح بدوی، تجدید نظر و عالی  تعریف کرد‌یم که آن‌ها را سطح‌بندی کرده‌ایم و در هر کدام از اینها چند تیم تخصصی گذاشته‌ایم که اگر پرونده‌ای نیاز به تجدید نظر داشت یک گروه دیگر آن را بررسی کند تا این گونه در حق کسی اجحاف نشود.

کمیسیون‌های پزشکی چند شعبه دارد من جمله: اعصاب و روان، شیمیایی و زنان. کمیسیون استیناف هم برای بازبینی رای های داده شده داریم.‌ حتی در خود تیم کمیسیون عالی هم چند گروه داریم تا حتی اگر کسی به کمیسیون عالی هم اعتراض داشت در همان سطح گروه دیگری باشند که خواسته‌اش را بررسی کنند.

قانون تسهیلات چند کار را به عهده کمیسیون پزشکی گذاشته است. مثلاً بررسی درصد از کار افتادگی جانبازان، احراز شهادت، حق پرستاری و نیز ماده 7 که تعیین شغل مناسب با شأن جانباز و وضعیت جسمی او است، معافیت سربازی و حالت اشتغال.

*فارس: جانباز به چه کسی گفته می‌شود؟

*کفاش: افرادی که در جریان انقلاب اسلامی یا در طول جنگ تحمیلی و یا در راستای اهداف انقلاب اسلامی طی حادثه‌ای آسیب ببینند اعم از جسمی و روحی که مستقیم باشد و در روند زندگیشان دچار معلولیت شوند که به خاطر این عارضه فرد در انجام کارهای شغلی و اجتماعی‌اش دچار محدودیت نیز شود جانباز است.

*فارس: بر اساس چه چارچوبی جراحت های یک فرد ارزیابی می‌شود؟

*کفاش: ارزیابی این موضوع بسیار سخت و پیچیده است که چگونه به یک فرد بگویند چند درصد از کار افتادگی دارد. ستاد کل نیرو های مسلح و بنیاد شهید و امور ایثارگران با استفاده از تجارب قبلی و معیارهای جهانی و تجارب کشورهای دیگر ارزیابی را انجام می‌دهد. معیارها حدود 4000 آیتم دارد. آیین نامه تعیین درصد بعد از تایید این دو نهاد به تایید هیئت دولت رسیده است. همچنین کتابی است برای WHA که شغل‌های مختلف را و کارهای مختلف را که توسط اندام ما انجام می‌شود بررسی کرده‌اند و نوشته‌اند: مانند زدن، خوردن.

مثلاً 500 فعل است که اگر شما دست نداشته باشید 25 کار آن را نمی‌توانید انجام دهید و از روی همین درصد از کار افتادگی مشخص می‌شود. به هر حال این خیلی موضوع پیچیده ‌ایست. افراد فارغ از سنشان، جنسشان و بیماری‌های قبلی‌شان بررسی می‌شوند و به این می‌گویند درصد جانبازی.

در واقع این تسهیلات است که به درصد جانبازی ارزش می‌دهد و الا نفس درصد جانبازی یعنی درصد از کار افتادگی یک فرد و هرچه درصد زیادتر شود یعنی این فرد بیشتر از کار افتاده است یا می‌توانیم بگوییم مثلاً شاید بیشتر هم ایثارگر است. اگر این فرد شغلی داشته باشد که نتواند با این آسیب‌دیدگی کارش را انجام دهد می‌شود از کار افتادگی شغلی.

ممکن است دو نفر یک مشکل را داشته باشند اما یکی از کارافتاده شغلی محسوب شود و دیگری نشود. برای مثال: کسی که مچ دستش قطع شده نمی‌تواند کارگری کند و از کار افتاده شغلی می‌شود اما یک معلم با مچ قطع شده می‌تواند به شغلش ادامه دهد.

یا مثال دیگری بزنم که: کسی که قطع نخاع گردن است خوردنش، پوشیدنش طوری است که باید یک نفر دائماً مواظب این آدم باشد. به این خاطر ما به جانبازان قطع‌نخاعی‌مان 4 تا حق پرستاری می‌دهیم یعنی روزانه 4 نفر لازم است که از او پرستاری کنند. اینها همه طبق قوانین توسط کمیسیون پزشکی بنیاد انجام می‌شود.

*فارس: یعنی ممکن است دو نفر یک مجروحیت را داشته باشند اما یکی شامل محدودیت شغلی شود اما یکی دیگر نشود؟

*کفاش: این افراد در میزان تعیین درصد باهم تفاوتی ندارند اما در محدودیت شغلی ممکن است متفاوت باشند. مثلا کارگری که مچ دستش قطع می‌شود ممکن است کار روزانه خود را نتواند انجام دهد ولی معلمی که مچ دستش قطع است ممکن است بتواند کار شغلی خود را انجام دهد. البته تاکید می کنم این عزیزان در درصد با هم تفاوت نمی‌کنند. بر اساس 4000 آیتم که عرض کردم درصد جانبازان از پنج درصد الی 70 درصد ارزیابی می‌شود.

با همه این تفاسیر بنده شخصا معتقدم اگر کسی حتی یک روز رفته جبهه باید خدمات فول را بگیرد. اما دست ما هم نیست، چراکه وظیفه داریم به عنوان یک پزشک درصد را درست ارزیابی کنیم. و الان خدمات درمانی برای جانبازان و خانواده‌هایشان صد در صد است که این در نوع خود بسیار مهم است. جانبازان عزیز ممکن است در معیشت مشکل داشته باشند اما به لحاظ درمانی فکر نمی‌کنم.

*عباسپور: البته خب این مخصوص بنیاد است اما ممکنه برخی ارگان ها به دلیل نداشتن بودجه یا هر دلیل دیگری هنوز صد در صد خدمات درمانی ارائه نمی دهند. اگر دستگاهی خدمات را ارائه ندهد ما پیگیری می کنیم و مکاتبه می کنیم تا موضوع حل شود.

*کفاش: تقریبا هر خدمتی که به جانباز ارائه می‌شود به درصدش ربط دارد و شاید همین باعث می‌شود که جانبازی اعتراض کند به مقدار درصدش. این خدمات هم به این گونه نیست که مثلا بگوییم جانباز که 5 درصد است از 5 درصد خدمات استفاده می کند و یا 30 درصد از 30 درصد تسهیلات. جانبازان تقسیم شده اند به زیر 25 درصد و بالای 25 درصد که تسهیلاتشان خیلی با هم متفاوت است. و همین تسهیلات است که باعث می‌شود فردی به درصدش اعتراض ‌کند و الا کسی دنبال این نیست که بگوید از کار افتادگی من بیشتر است. ممکن است در آینده مجلس شورای اسلامی قوانینی وضع کند تا خدمات را بسط دهد و قید درصد را حذف کند. کمااینکه در خصوص درمان این قید برداشته شده و از لحاظ درمانی جانباز 5 درصد مانند جانباز 70 درصد خدمات دریافت می‌کند.

برخی ارگان ها برای ارائه خدمات به همه جانبازان تسهیلاتی را غیر کارشناسی ارائه می دهند بدون هماهنگی با بنیاد که تبعیض ایجاد می کند. گاهی خدمتی ارائه نشود بهتر است از اینکه تبعیض آمیز ارائه شود. ای کاش امکانات کشور به قدری بود که همه می توانستند از همه امکانات استفاده کنند.

جانباز 65 درصد با 70 درصد واقعا به لحاظ مجروحیت خیلی تفاوت ندارند اما تسهیلاتی که به جانبازان 70 درصد می شود بیشتر از 65 درصد است. فرق شاید دو سه درصد باشد.

*فارس: گاهی ممکن است فرد به مرور زمان مشکلات ناشی از جراحتش بیشتر شود آن وقت درصد قابل تغییر است؟

*کفاش: بله. ممکن است یک جانباز بیماری اش به چند دلیل افزایش پیدا کند: مثلا بالا رفتن سن نمود یک بیماری را بیشتر می کند. یا عوارض ناشی از یک جراحت گسترده شده باشد، به صورت غیر مستقیم یا مستقیم. مثلا کسی پایش قطع است و بر اثر فشار به کمر مهره‌ها مشکل پیدا کند که این می شود عارضه مستقیم. یا مثلا کسی 5 درصد شیمیایی باشد و عوارض شیمیایی گسترش پیدا می کند و درصد بالاتر می رود. یعنی ماهیت بیماری تغییر می‌کند و یا بیماری ای که روی اندام دیگری تاثیر بگذارد. یا مثلا غیر مستقیم دچار مشکل می شود یعنی همان قطع نخاع به خاطر نداشتن پای سالم می خورد زمین و دستش می شکند که این ارتباط غیر مستقیم دارد. جراحت‌های غیر مستقیم اگر چه درمان می شود ولی به درصد افزوده نمی شود.

*فارس: اگر موقع دادن درصد به خاطر پیچیدگی یک پرونده کمیسیون پزشکی نتواند تصمیم بگیرد تکلیف چیست؟

*کفاش: ما هم پزشک هستیم و ارادتمند این عزیزان. گاهی دچار مشکل پیچیده ای می‌شویم در تعیین درصد. در این مواقع پزشک های ما پیش آمده که گفتند ما نمی توانیم تعیین کنیم چقدر درصد به این جانباز تعلق می‌گیرد و لازمه چند گروه پزشکی دیگر هم پرونده را مطالعه کنند که در این صورت ارجاع می‌شود به کمیسیون های عالی تا بحث کنیم روی آن.

*فارس: جانبازی که تحت پوشش بنیاد است برای درمان به چه بیمارستان هایی می تواند مراجعه کند؟

*عباسپور: تقریبا تمام بیمارستان های سطح کشور. در بنیاد رای درمان هرم سلامت تعریف شده است. در قاعده هرم بیمه همگانی است که افراد با دفتر چه بیمه می توانند از امکانات بیمارستان های دولتی بهره مند شوند.

در مرحله بعد بیمه تکمیلی است. که بنیاد با یکی از بیمه گر ها قرار داد دارد که بیمه ایران است. و بیمه شدگان اعم از جانبازان و افراد تحت تکفل آنان و والدین و همسران و فرزندان شهدا می توانند با کارت طلایی از تمام بیمارستانهای طرق قرارداد بیمه ایران استفاده کنند.

خدمات ما برای این عزیزان در سرپایی و بستری و پاراکلینیک رایگان می‌باشد. البته این نکته را تاکید می کنم که مراجعه به مراکز طرف قرار داد بیمه ها مثل بیمه همگانی و بیمه تکمیلی ایران باید صورت بگیرد. خوشبختانه اکثر بیمارستان های درجه یک کشور با بیمه ایران قرارداد داردکه بیمه شدگان با دریافت معرفی نامه می‌توانند از خدمات استفاده نمایند.

*فارس: بزرگترین مشکلی که در بنیاد با آن مواجه هستید چیست؟

 *عباسپور: یکی از مشکلات اساسی بنیاد شهید و امور ایثارگران کمبود بودجه است که امیدواریم با کمک مجلس و دولت بودجه مناسبی به خصوص در قضیه درمان برای بنیاد برنامه ریزی کنیم. زیرا اساسی ترین نیاز ایثارگران درمان است. چرا که سرانه درمانی ما بسیار بالاست.