چرا دلار به ۱۴۰ هزار تومان رسید؟

به گزارش شهدای ایران ، افزایش قیمت دلار در ماه‌های اخیر حاصل یک شوک ناگهانی نیست، بلکه نتیجه انباشت چند عامل هم‌زمان در اقتصاد ایران است؛ عواملی که مسیر صعودی بازار ارز را به‌تدریج تثبیت کرده‌اند.

مهم‌ترین دلایل رشد دلار چیست؟


کاهش بازگشت ارز صادراتی
سیاست‌هایی مانند نسبت‌های بازگشت ارز (۱۰-۹۰) باعث شده بخشی از ارز با تأخیر یا خارج از چرخه رسمی به اقتصاد برگردد و عرضه مؤثر کاهش یابد.

پیام‌های منفی دولتمردان
تأکید مکرر بر «نبود دلار نفتی» یا «محدودیت منابع ارزی» سیگنال کمبود ارز را به بازار منتقل و انتظارات تورمی را تشدید کرده است.

نقش خنثی بازارساز
بانک مرکزی بیشتر به کنترل نوسان پرداخته تا کنترل سطح قیمت؛ این پیام به بازار منتقل شده که سیاست‌گذار قصد مقابله جدی با نرخ‌های بالا را ندارد.

تأخیر در مداخلۀ مؤثر
ورود دیرهنگام سیاست‌گذار باعث شده بخش زیادی از مسیر افزایشی طی شود و هزینه کنترل بازار بالا برود.

کسری بودجۀ مزمن دولت
ابهام در تأمین منابع بودجه، افزایش تورم آینده را پیش‌خور کرده و دلار را به ابزار پوشش ریسک تبدیل کرده است.

تداوم نااطمینانی‌های اقتصادی
ابهام در سیاست‌ها و روابط خارجی باعث شده هر کاهش قیمت دلار، به‌جای سیگنال نزولی، به فرصت خرید تعبیر شود.

به‌گفتۀ کارشناسان، آرامش پایدار بازار ارز تنها با اصلاح هم‌زمان بودجه، سیاست‌های ارزی، مدیریت انتظارات و کاهش نااطمینانی‌ها ممکن است؛ درغیراین‌صورت دلار همچنان پناهگاه تورمی باقی می‌ماند.

ماجرای پَرش دلار از ۳ زاویۀ متفاوت
التهاب بازار ارز فقط نتیجۀ شایعه یا سفته‌بازی نیست. سرنخ ماجرا به یک جلسه غیرعلنی دولت و مجلس برمی‌گردد؛ جایی که یک جمله کلیدی مطرح شد: «ورود ارز نفتی به کشور دچار اختلال شده است».

یک نماینده مجلس عددی تکان‌دهنده مطرح کرد: ۶.۷ میلیارد دلار ارز نفتی برنگشته است.اما روایت‌ها در ایستگاه‌های بعدی متفاوت شد.

وزارت نفت: پول هست، اما…
طبق آمار رسمی، تا پایان آذر حدود ۲۲ میلیارد دلار فروش نفت ثبت شده است.

کمتر از ۲ میلیارد دلار از این رقم سررسید شده اما هنوز وارد کشور نشده.


وزارت نفت می‌گوید وقتی پول «نشسته» و توسط بانک خارجی تأیید می‌شود، بانک مرکزی مسئول تخصیص است.

اما اگر پول نشسته، چرا بازار ارز آشفته است؟

بانک مرکزی: عرضه کم شده
بانک مرکزی مسئول نظارت بر بازگشت ارز نفتی را نهادی دیگر می‌داند.

این مسئولیت، به‌گفتۀ آن‌ها، برعهدۀ یک شرکت در یک وزارتخانه دیگر و یک کمیته در یک نهاد بالادستی است.

ارز نفتی امسال کمتر از سال گذشته است.

حدود ۱۰ میلیارد دلار ارز صادرات غیرنفتی برنگشته است.

۲ سیاست دولت (۹۰-۱۰ و واردات بدون انتقال ارز) باعث افزایش تقاضا و فشار به بازار شده‌اند.

کارشناسان: بحران تصمیم داریم

مجید شاکری: نمی‌شود هم قیمت ارز را کنترل کرد، هم واردات را کاملاً باز گذاشت؛ دولت باید انتخاب کند.

رضا نیک‌قدم: دولت هنوز مشخص نکرده نظام ارزی «شناور» می‌خواهد یا «تثبیتی»؛ هزینه این بی‌تصمیمی را بازار می‌دهد.

محمدرضا عباسی: بازار فقط با عدد نمی‌چرخد؛ نبود چشم‌انداز و خبرهای منفی، رفتار هیجانی می‌سازد.

نتیجۀ همۀ این‌ها چه شده؟
بخشی از ارز نفتی در مسیر است، بخشی از ارز غیرنفتی اصلاً برنگشته، سیاست‌های وارداتی تقاضا را بالا برده، نظام ارزی بلاتکلیف مانده و روایت‌های رسمی هم‌خوان نیستند.

دلاری که روی کاغذ هست، اما در بازار نیست و بازاری که در خلأ تصمیم، مسیر خودش را می‌رود.

این یک شایعه یا حملۀ سفته‌بازانه نیست؛ محصول زنجیره‌ای از اختلال‌ها، تعویق‌ها و تصمیم‌های ناتمام است.