رویای ترامپ در ونزوئلا/ آیا ایالات متحده وارد جنگ نظامی مستقیم می‌شود؟
دونالد ترامپ با تصمیم به مداخله نظامی در ونزوئلا، بار دیگر نشان داد که سیاست‌های خارجی آمریکا همچنان با منافع خودخواهانه و دخالت مستقیم در سرنوشت دیگر ملت‌ها تعریف می‌شود.
شهدای ایران:سرویس بین الملل/ به نقل از خبرگزاری دانشجو، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در روز شنبه ۱۴ نوامبر ۲۰۲۵، خبر از تصمیمی نظامی علیه ونزوئلا داد، تصمیمی که ماه‌هاست در پشت صحنه سیاست خارجی واشنگتن در حال شکل‌گیری بود. ترامپ جزئیات کامل این عملیات را اعلام نکرد، اما تأکید کرد که برنامه‌های وزارت دفاع برای «مداخله هدفمند» در این کشور آماده است. این خبر، بازتابی از سیاست تاریخی ایالات متحده در آمریکای لاتین و استمرار تنش با دولت نیکولاس مادورو است.
ریشه‌های مداخله احتمالی آمریکا در ونزوئلا به قرن نوزدهم بازمی‌گردد، زمانی که جیمز مونرو، پنجمین رئیس‌جمهور ایالات متحده، سیاستی را پایه‌ریزی کرد که بعدها به عقیده مونرو مشهور شد. بر اساس این عقیده، آمریکای جنوبی «حیاط خلوت» واشنگتن تلقی می‌شد و هرگونه نفوذ قدرت‌های خارجی در این منطقه تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا به شمار می‌رفت.
از استقلال کشورهای آمریکای جنوبی از استعمار اسپانیا و پرتغال تا دوران جنگ سرد، این دیدگاه به کرات تکرار شد. نمونه بارز آن، بحران موشکی کوبا در سال ۱۹۶۲ بود، زمانی که اتحاد جماهیر شوروی قصد نصب موشک‌های هسته‌ای در جزیره کوبا را داشت و آمریکا به سرعت واکنش نشان داد تا از نزدیکی سلاح‌های هسته‌ای به خاک خود جلوگیری کند.
با وجود گذشت بیش از شش دهه، حساسیت واشنگتن نسبت به آمریکای لاتین همچنان پابرجاست. کارشناسان می‌گویند سیاست‌های دونالد ترامپ در قبال ونزوئلا، ادامه همان خط تاریخی است.
اقتصاد و منابع طبیعی
ونزوئلا، کشوری که به «سرزمین طلای سیاه» معروف است، به دلیل منابع غنی نفتی خود همواره در معرض توجه قدرت‌های خارجی بوده است. در دهه ۱۹۷۰ و پس از جنگ اکتبر ۱۹۷۳، درآمد نفتی ونزوئلا به شدت افزایش یافت و این کشور یکی از بالاترین سطح درآمد سرانه در آمریکای جنوبی را تجربه کرد.
با این حال، روی کار آمدن هوگو چاوز در سال ۱۹۹۸، سیاست‌های این کشور را دستخوش تغییر کرد. چاوز با اتخاذ سیاست‌های سوسیالیستی و تلاش برای توزیع ثروت نفتی به فقرا، نفوذ شرکت‌های خارجی را کاهش داد و با مخالفت‌های سنتی واشنگتن مواجه شد. پس از او، نیکولاس مادورو نیز مسیر مشابهی را دنبال کرد و با تشدید تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی روبه‌رو شد.
آمریکا مادورو را به فساد، سرکوب مخالفان و تسهیل قاچاق مواد مخدر متهم می‌کند. از دید واشنگتن، این سیاست‌ها تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی آمریکا و منطقه محسوب می‌شود.
در هفته‌های اخیر، ایالات متحده حملات نظامی محدودی علیه قایق‌ها و محموله‌های مشکوک به قاچاق مواد مخدر در مسیر ونزوئلا انجام داده است. این حملات، که به کشته شدن ده‌ها نفر منجر شده‌اند، واکنش‌های گسترده بین‌المللی را به همراه داشت. بسیاری از سازمان‌های حقوق بشری این اقدامات را «قتل خارج از چارچوب قانونی» توصیف کرده‌اند.
با این حال، ترامپ در کنار این اقدامات نظامی محدود، به دنبال راهکاری بزرگ‌تر است: برکناری مادورو و تغییر نظام سیاسی در ونزوئلا. تحلیلگران می‌گویند این بار هدف واشنگتن فقط توقف قاچاق مواد مخدر نیست، بلکه «تغییر کامل بازی سیاسی در کاراکاس» مدنظر است.
تجربه ترامپ در مداخله نظامی
برای تحلیل نحوه اقدام احتمالی آمریکا در ونزوئلا، نگاه به سوابق ترامپ ضروری است. در دوره‌های پیشین و فعلی ریاست‌جمهوری، ترامپ مداخله‌های نظامی محدودی علیه ایران، یمن و گروه‌های مسلح داشت. در این عملیات‌ها، هدف عمدتاً فشار محدود بر طرف مقابل بود.
با این حال، کارشناسان معتقدند که هدف ترامپ در ونزوئلا متفاوت است. او به دنبال «تغییر دولت» و سرنگونی مادورو است، هدفی که می‌تواند به یکی از شدیدترین مداخلات نظامی آمریکا در منطقه طی دهه‌های اخیر تبدیل شود.
سناریوهای احتمالی عملیات نظامی
تحلیلگران چند سناریو برای مداخله نظامی آمریکا ارائه می‌دهند:
حمله محدود هوایی و دریایی: مشابه اقداماتی که علیه ایران و یمن صورت گرفت، با هدف فشار نظامی و توقف عملیات خصمانه بدون تغییر حکومت.
حمله گسترده با هدف سرنگونی مادورو: سناریویی که شامل حملات مستقیم به نهادهای دولتی، واحدهای نظامی و حتی هدف‌گیری شخص مادورو است.
عملیات ترکیبی و حمایت از اپوزیسیون: پشتیبانی از گروه‌های مخالف مادورو در کنار فشار نظامی مستقیم.
چالش‌ها و پیامدهای بالقوه
مداخله مستقیم آمریکا در ونزوئلا پیامدهای متعددی دارد:
انفجار بحران انسانی: ونزوئلا پیش از این نیز با مشکلات اقتصادی و کمبود غذا و دارو مواجه بوده است. جنگ مستقیم می‌تواند این مشکلات را تشدید کند.
تنش‌های منطقه‌ای: کشورهای همسایه و سازمان‌های بین‌المللی ممکن است واکنش نشان دهند و منطقه را وارد بحران ژئوپولیتیکی کنند.
مقاومت داخلی: نیروهای دولتی ونزوئلا و طرفداران مادورو می‌توانند عملیات آمریکا را با جنگ پارتیزانی و اعتراضات گسترده پاسخ دهند.
پیامدهای سیاسی برای ترامپ: در صورتی که عملیات موفق نباشد یا به هزینه‌های انسانی و مالی سنگین منجر شود، محبوبیت داخلی ترامپ ممکن است آسیب ببیند.
ونزوئلا امروزه با اقتصاد بحران‌زده، نیروهای مسلح نسبتا وفادار به مادورو و حمایت بین‌المللی از سوی کشورهای متحد مانند روسیه و چین، چالشی بسیار پیچیده برای واشنگتن محسوب می‌شود.
جمال قاسم، استاد علوم سیاسی دانشگاه گرند ولی استیت، در تحلیل خود تاکید می‌کند:«هدف ترامپ دیگر محدود به فشار اقتصادی یا توقف قاچاق مواد مخدر نیست. او به دنبال تغییر کامل بازی سیاسی در کاراکاس است. موفقیت این عملیات، بستگی به هماهنگی دقیق اطلاعات، حمایت سیاسی داخلی و مدیریت پیامدهای انسانی دارد.»
همچنین کارشناسان هشدار می‌دهند که اقدام نظامی بدون برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند موجب بی‌ثباتی طولانی‌مدت در آمریکای جنوبی شود و فرصت‌های نفوذ سایر قدرت‌های جهانی را افزایش دهد.
