زمستان سخت با وابستگی ۸۶ درصدی برق ایران به گاز

به گزارش شهدای ایران ، در دنیای امروز، پایداری شبکه برق به‌عنوان یکی از ارکان اصلی امنیت ملی و زیربنای زندگی اجتماعی، بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است.

ایران به‌دلیل وابستگی شدید به نیروگاه‌های حرارتی و مصرف انبوه گاز طبیعی برای تولید برق، در برابر بحران‌های انرژی و تهدیدات خارجی به‌شدت آسیب‌پذیر است.


کارشناسان معتقدند راه نجات کشور از این وضعیت، حرکت به‌سوی انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه انرژی خورشیدی است که هم از نظر زیست‌محیطی پاک و هم از نظر امنیتی مقاوم‌تر است.

پدافند غیرعامل و ضرورت تنوع در سبد انرژی
تجربه بحران‌ها و جنگ‌ها نشان داده که زیرساخت‌های حیاتی کشورها، به‌ویژه شبکه‌های برق، همواره هدف نخست حملات هستند.

جنگ ۱۲روزه اخیر در ایران نشان داد که تکیه بیش از اندازه به چند نیروگاه حرارتی متمرکز، شبکه برق کشور را در شرایط بحرانی به شدت شکننده می‌کند.

در آن مقطع، تأمین برق تنها از طریق چند نیروگاه محدود انجام شد که به روشنی ضعف ساختاری نظام انرژی کشور را آشکار کرد. این رویداد زنگ خطری بود برای تصمیم‌گیران تا هرچه سریع‌تر تنوع در منابع تولید برق را در دستور کار قرار دهند.

بحران گاز و وابستگی خطرناک نیروگاه‌ها
اکنون بیش از ۸۶ درصد برق کشور از گاز طبیعی تأمین می‌شود. این میزان وابستگی، ایران را در فصل‌های سرد و دوره‌های بحران اقتصادی یا سیاسی با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌کند.
 

به‌عنوان نمونه، در زمستان گذشته کسری گاز به حدود ۱۷۵ میلیون مترمکعب در روز رسید که می‌توانست کل شبکه برق را دچار اختلال کند.


در چنین شرایطی، هر بحران در تأمین سوخت، به خاموشی گسترده منجر می‌شود.

بنابراین، وابستگی شدید به سوخت فسیلی، تهدیدی مستقیم برای امنیت انرژی کشور محسوب می‌شود.

خورشید؛ منبعی بی‌پایان برای تاب‌آوری
در این میان، انرژی خورشیدی به‌عنوان مطمئن‌ترین راهکار مقاوم‌سازی شبکه برق شناخته می‌شود. ایران با دارا بودن یکی از بالاترین ظرفیت‌های تابش خورشیدی در جهان، می‌تواند بخش قابل‌توجهی از برق خود را از طریق این منبع پاک و بی‌پایان تولید کند.

نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس خورشیدی، علاوه بر تأمین انرژی محلی، موجب کاهش وابستگی مناطق دورافتاده به شبکه سراسری می‌شوند و در شرایط بحرانی، مانع از قطع کامل برق خواهند شد.

در مقایسه با نیروگاه‌های حرارتی، انرژی خورشیدی پس از نصب اولیه هزینه بسیار اندکی دارد و فاقد هرگونه آلودگی محیطی است. تجربه کشورهایی مانند آلمان، هند و چین نشان داده است که با توسعه تجدیدپذیرها، می‌توان تاب‌آوری شبکه برق را به شکل چشمگیری افزایش داد و خطرات ناشی از بحران‌های خارجی را کاهش داد.

چالش‌های پیش‌رو و راه‌حل‌ها
با وجود ظرفیت بالا، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در ایران با موانعی روبه‌روست. طولانی بودن بازگشت سرمایه (حدود ۴ تا ۵ سال)، نبود تسهیلات کم‌بهره، و بروکراسی اداری در فرآیند صدور مجوزها، انگیزه سرمایه‌گذاران و خانوارها را کاهش داده است.