شما کدام یک از شهرها و روستاهای دورافتاده کشور را میشناسید که کسی قلم به دست گرفته و شاعری کرده باشد و امروز یکی از برومندترین شاعران کشور باشد و به نوعی شاگردی آقای دهبزرگی را نکرده باشد.
به گزارش شهداي ايران به نقل از فارس ؛ محمد امین جعفری از شاعران جوان شیرازی است که دغدغه او شعر آیینی و انقلاب اسلامی است.
حضور او و هاشم کرونی کنار احد دهبزرگی باعث شده است که به سراغ او برویم تا از شعر و اندیشه ایشان بیشتر بدانیم.
جعفری، با شور عجیبی از «احد دهبزرگی» صحبت میکند که میشود فهمید او دلداده ی منش و شعر اوست؛ مصاحبه ما با او را بخوانید تا به عمق این دلداگی بیشتر پی ببرید؛
-آقای جعفری! اگر بخواهیم یک چشمانداز کلی از آقای دهبزرگی داشته باشیم یکی در حوزه نوحهسرایی خیلی جدی کار کرده، یکی هم محقق ادبیات دینی است و مورد دیگر بحث شاعر انقلاب بودن ایشان است. نمود آقای دهبزرگی در کدام یک از این موارد بیشتر است؟
اول باید عرض کنم هر کدام از شاعرانی که به عنوان شاعر معاصر ما از آنها نام میبریم یکی از این ویژگیهای سهگانه را دارند. وقتی شما میگویید آقای دهبزرگی در این سه حوزه کار کرده و به گواه کمیت و کیفیت کارهایش همه اینها قابل توجه است، به نظر من این نشان میدهد که اگر قرار است از یکی از تلاشگران جدی این چند حوزه تجلیل بشود آن شخص آقای دهبزرگی خواهد بود.
* با خواندن این اشعار بیشتر از خواندن دعای عربی داغ می شوید
- در حوزه نوحهسرایی که با آقای دهبزرگی بحث میکردیم، مطالعات گستردهای در این حوزه داشت و این نشان میدهد ایشان وقتی شعر میگوید، با مطالعات گسترده و فکورانهای این کار را میکند؛ نظر شما چیست؟
بسیاری از جاهای خالی شعر ما توسط آقای دهبزرگی جدی گرفته شده است. بسیار از شخصیتهای تاریخی، پدیدهها و مقولههای ادبیات آیینی که مورد غفلت دیگران بوده توسط آقای دهبزرگی جدی گرفته شده و این به خاطر این است که مطالعه کرده و ضرورت توجه به این مقولهها را درک کرده و به این نتیجه رسیده که در مورد آن ها کار کند. به طور مثال در این سال ها ترجمههای منظوم قرآن و کارهایی از این دست رواج پیدا کرده، ولی کاری که آقای دهبزرگی درباره زیارت ناحیه مقدسه کرده، با کارهایی که درباره نماز کرده و اذکار نماز را در شعر آورده شعر محض است. دوبیتیها و نوحه گونههایی که آقای دهبزرگی در مورد زیارت ناحیه حضرت صاحبالزمان گفته، تمام پیامهای این زیارت را به شعرترین شکل منتقل میکند و شما با خواندن این اشعار شاید حتی بیشتر از خواندن دعای عربی آن داغ میشوید.
- چند وقتی که من شعر آقای دهبزرگی را می خواندم و با شخصیتش بیشتر آشنا شدم، به جهت سادگی و صمیمیت ایشان را خیلی پسندیم. آیا واقعا آقای دهبزرگی ساده و صمیمی است یا این برداشت شخصی بنده است؟
آقای دهبزرگی آن قدر صمیمی است که تمام خوبیها و برجستگیهایی که از دور از ایشان سراغ داریم فکر میکنیم باید با یک کرنش و اقدام توام با مهربانی به ایشان نزدیک شویم، ولی وقتی با ایشان سلام و علیک میکنیم و دست روی شانه هایت میگذارد، به آدم آرامش قلبی میدهد که انگار داری با پدرت صحبت میکنی.
* تجلیل آقای دهبزرگی یعنی تجلیل شعر عاشورا، شعر انقلاب، شعر آیینی، شعر دانش آموزی کشور و تجلیل از شعر جوان کشور
- قرار است سازمان هنری رسانهای اوج از آقای دهبزرگی تجلیل کند. تجلیل آقای دهبزرگی یعنی تجلیل چه ویژگی و شاخصهای؟
تجلیل آقای دهبزرگی اول یعنی تجلیل شعر عاشورا. به ترتیب میتوانم بگویم؛ تجلیل شعر عاشورا، شعر انقلاب تجلیل شعر آیینی، تجلیل شعر دانش آموزی کشور و تجلیل از شعر جوان کشور. شاید تعجب برانگیر باشد ولی تجلیل از آقای دهبزرگی تجلیل از شعر جوان این مملکت است. شعر جوان و ترکیبی که به نام شعر جوان وجود دارد حاصل شعر انقلاب است. ما تا قبل از انقلاب با مفهومی به نام شعر جوان مواجه نبودیم، ولی حاصل تلاش بزرگانی چون آقای دهبزرگی از ابتدای انقلاب در تربیت نسل تازهای از شاعران که از کنگرههای شعر دانشآموزی شروع شد و تا امروز هم ادامه پیدا کرده، باعث شده ما مفهومی به نام شعر جوان داشته باشیم.
تجلیل از آقای دهبزرگی تجلیل از مقام معلمی در شعر است. چند وقت پیش آقای قزوه یک مفهوم درباره چند نفر از آدمهای ادبیات کشورمان از جمله خلیل عمرانی به کار برد به نام «بابا». من فکر میکنم از همه باباتر در شعر انقلاب احد دهبزرگی است.
شما کدام یک از شهرها و روستاهای دورافتاده کشور را میشناسید که کسی قلم بدست گرفته و شاعری کرده باشد و امروز یکی از برومندترین شاعران کشور باشد و به نوعی شاگردی آقای دهبزرگی را نکرده باشد. خود من اگر قرار باشد بگویم بیش از هر کسی در ادبیات به چه کسی مدیون هستیم، میگویم از راه دور مدیون قیصر امینپور هستم و از راه نزدیک و همیشه نزدیک هیچ کس به اندازه آقای دهبزرگی روی شخصیت ادبی من تاثیر نداشته. تجلیل از آقای دهبزرگی تجلیل از تمام خوبیهای است که از یک نسل میتواند به نسل بعد منتقل شود.
- آقای جعفری دوربودن آقای دهبزرگی از پایتخت باعث شده ایشان را در پایتخت و جاهای دیگر کمتر بشناسند. چرا آقای دهبزرگی در کشور ما کمتر شناخته شده است؟
همان طور که خود شما فرمودید تمام آن کسانی که به صورت جدی این مسئله را پی گیری میکنند ایشان را میشناسند و اگر بخواهند چند نفر را از حوزه ادبیات عاشورا پیگیر و پیجو نام ببرید، یکی از آنها احد دهبزرگی است. اما این درد تاریخ کشور ما است که ادبیات ایران به خصوص ادبیات معاصر -خاصتر ادبیات انقلاب و ادبیات رسمی ما- همان تهران وحومه است.
توجه رسانهها، بازی دادنها و امتیاز گرفتنها در تهران خلاصه میشود، اما مرکز دلهای بسیار از شاعران جوان کشور که امروز بزرگ شدند و خودشان به جایی رسیدهاند آقای دهبزرگی است.
این را من از کرنش و ادب و احترامی که همه شاعران و دانشآموزان سالهای گذشته و شاعران موفق امروز در برابر آقای دهبزرگی از نزدیک داشتهاند دیدم و ممکن است رسانهها به افراد دیگری بیشتر بپردازند، اما وقت رسیدن به آدمها که دست بر سینه میگذارند، احد دهبزرگی خوب شناخته میشود.
- هر وقت اسم آقای دهبزرگی را میشنوید بیشتر یاد چه شعری از او میافتید؟
«گهواره خالی قنداقه خونین» یا «باز هم مرغ سحر». احد دهبزرگی را با بسیاری از کارهای ماندگار عاشورایی به یاد میآورم، اما من مثل همه شعر «گهواره خالی قنداقه خونین» را که میشنوم بیشتر یاد ایشان میافتم و این یکی از مظلومیتهای احد دهبزرگی شاید باشد که خیلیها نمیدانند این شعر را ایشان گفته است.
- جالب است که این شعر را ایشان در شش هفت سالگی گفته است و این شعر آقای دهبزرگی این قدر گل میکند! اگر خیلی از شعرهایش به دست دیگران میرسید فکر میکنم ایشان بیشتر از این شناخته میشد.
بله، قطعا همینطور است. من فکر میکنم اگر احد دهبزرگی در تهران یا نزدیک تهران زندگی میکرد، خیلی بیشتر از این چیزی که ما امروز میبینیم قدرش را میدانستیم.
- آقای جعفری! یک ویژگی دیگر هم که در آقای دهبزرگی است این است که ایشان نه سیاسی است و نه حزبی، یعنی همه تیپ آدمی ایشان را دوست دارند.
به نظر من احد دهبزرگی در مقام یک شاعر متعهد و انقلابی یکی از سیاسیترین شاعران است.
* احد دهبزرگی؛ یک شاعر انقلابی واقعی
- منظورم این بود که سیاستزده نیستند!
بله. ایشان سیاسی واقعی است؛ یک مطیع کامل برای حضرت امام و یک مرید همیشگی برای رهبر معظم انقلاب است و همین باعث شده چتر مهربانیاش بالای سر همه کسانی باشد که در ادبیات انقلاب یا رشد کردند یا در حال رشد هستند. من فکر میکنم یک شاعر انقلابی واقعی احد دهبزرگی است. ما این روزها بازیهای پیدا و پنهان این روزهای انقلاب را میبینیم.
- اما احد دهبزرگی اهل این بازیها نیست.
بله. احد دهبزرگی یک شاعر انقلابی واقعی است. باعث جذب دلهای بسیاری شده من آدمهایی را میشناسم که نسبت به کلیت انقلاب ما خوشبین نبودند، اما امروز شاعران انقلابند؛ فقط به خاطر مهربانی بیدریغ و بیتبعیض احد دهبزرگی اینها آمدهاند دلباخته و دلسوخته انقلاب شدهاند.
- یک سوال شخصیتر بپرسم. دوستان میگویند حتی در ازدواج شما و ازدواج آقای کرونی، احد دهبزرگی هم سهیم بوده و به تعبیری در این موارد برایتان پدری کرده است.
ما هر دو شاعریم و در انجمن های ادبی همدیگر را شناختیم و بعد ازدواج کردیم. بنابراین در نزدیک شدن دلهای همه ما شاعرانی که در ادبیات استان فارس و بسیاری از استانهای دیگر هستیم نقش احد دهبزرگی زیاد است. آقای دهبزرگی وقتی که دختر من به دنیا آمد، برخوردی آن قدر صمیمی و مهربان با من و همسرم و دخترم داشت که من همان برخورد را از پدر خودم دیدم. اینها باعث شده در تار و پود شاعران جوان کشور آقای دهبزرگی باشد. این قابل احترام است و باعث شده ما همیشه این احترام را به ایشان داشته باشیم.
* تو بیمضایقه خوبی!
- اگر بخواهید یک بیت را به احد دهبزرگی تقدیم کنید، آن کدام بیت است؟
همین الان خیلی بیتها از ذهنم رد شد، اما میخواهم یک عبارت بگویم:
تو بیمضایقه خوبی!
- اگر مطلبی دیگر راجع به جناب دهبزرگی در ذهنتان است بفرمایید.
خیلی دوست دارم احد دهبزرگی و کسانی که دور از مرکز کشور هستند بهتر و بیشتر شناخته شوند. امیدوارم قدر احد دهبزرگی و احد دهبزرگیها را وقتی که هنوز هستند بیشتر بدانیم و یک خواهش از تمام کسانی که این مصاحبه را میخوانند دارم و آن این که آن روزی که موسسه اوج این مراسم با شکوه را برای آقای دهبزرگی برگزار میکند، این کلمه با شکوه را همانطور که خودشان دوست دارند پارس بدارند و حضور داشته باشند. بزرگداشت احد دهبزرگی بزرگداشت واژه مقدس شعر است و بزرگداشت همه شعرایی است که از این مملکت رفتند، چون احد دهبزرگی امانتی است که شهدا برای ما گذاشتند و خودش هم یکی از کسانی است که بسیاری از شهدای این مرز و بوم به خصوص شهدای استان فارس ایشان را احترام میکردند. ما هم برای این که شهدا را دوست داشته باشیم باید احد دهبزرگی را دوست داشته باشیم.
حضور او و هاشم کرونی کنار احد دهبزرگی باعث شده است که به سراغ او برویم تا از شعر و اندیشه ایشان بیشتر بدانیم.
جعفری، با شور عجیبی از «احد دهبزرگی» صحبت میکند که میشود فهمید او دلداده ی منش و شعر اوست؛ مصاحبه ما با او را بخوانید تا به عمق این دلداگی بیشتر پی ببرید؛
-آقای جعفری! اگر بخواهیم یک چشمانداز کلی از آقای دهبزرگی داشته باشیم یکی در حوزه نوحهسرایی خیلی جدی کار کرده، یکی هم محقق ادبیات دینی است و مورد دیگر بحث شاعر انقلاب بودن ایشان است. نمود آقای دهبزرگی در کدام یک از این موارد بیشتر است؟
اول باید عرض کنم هر کدام از شاعرانی که به عنوان شاعر معاصر ما از آنها نام میبریم یکی از این ویژگیهای سهگانه را دارند. وقتی شما میگویید آقای دهبزرگی در این سه حوزه کار کرده و به گواه کمیت و کیفیت کارهایش همه اینها قابل توجه است، به نظر من این نشان میدهد که اگر قرار است از یکی از تلاشگران جدی این چند حوزه تجلیل بشود آن شخص آقای دهبزرگی خواهد بود.
* با خواندن این اشعار بیشتر از خواندن دعای عربی داغ می شوید
- در حوزه نوحهسرایی که با آقای دهبزرگی بحث میکردیم، مطالعات گستردهای در این حوزه داشت و این نشان میدهد ایشان وقتی شعر میگوید، با مطالعات گسترده و فکورانهای این کار را میکند؛ نظر شما چیست؟
بسیاری از جاهای خالی شعر ما توسط آقای دهبزرگی جدی گرفته شده است. بسیار از شخصیتهای تاریخی، پدیدهها و مقولههای ادبیات آیینی که مورد غفلت دیگران بوده توسط آقای دهبزرگی جدی گرفته شده و این به خاطر این است که مطالعه کرده و ضرورت توجه به این مقولهها را درک کرده و به این نتیجه رسیده که در مورد آن ها کار کند. به طور مثال در این سال ها ترجمههای منظوم قرآن و کارهایی از این دست رواج پیدا کرده، ولی کاری که آقای دهبزرگی درباره زیارت ناحیه مقدسه کرده، با کارهایی که درباره نماز کرده و اذکار نماز را در شعر آورده شعر محض است. دوبیتیها و نوحه گونههایی که آقای دهبزرگی در مورد زیارت ناحیه حضرت صاحبالزمان گفته، تمام پیامهای این زیارت را به شعرترین شکل منتقل میکند و شما با خواندن این اشعار شاید حتی بیشتر از خواندن دعای عربی آن داغ میشوید.
- چند وقتی که من شعر آقای دهبزرگی را می خواندم و با شخصیتش بیشتر آشنا شدم، به جهت سادگی و صمیمیت ایشان را خیلی پسندیم. آیا واقعا آقای دهبزرگی ساده و صمیمی است یا این برداشت شخصی بنده است؟
آقای دهبزرگی آن قدر صمیمی است که تمام خوبیها و برجستگیهایی که از دور از ایشان سراغ داریم فکر میکنیم باید با یک کرنش و اقدام توام با مهربانی به ایشان نزدیک شویم، ولی وقتی با ایشان سلام و علیک میکنیم و دست روی شانه هایت میگذارد، به آدم آرامش قلبی میدهد که انگار داری با پدرت صحبت میکنی.
* تجلیل آقای دهبزرگی یعنی تجلیل شعر عاشورا، شعر انقلاب، شعر آیینی، شعر دانش آموزی کشور و تجلیل از شعر جوان کشور
- قرار است سازمان هنری رسانهای اوج از آقای دهبزرگی تجلیل کند. تجلیل آقای دهبزرگی یعنی تجلیل چه ویژگی و شاخصهای؟
تجلیل آقای دهبزرگی اول یعنی تجلیل شعر عاشورا. به ترتیب میتوانم بگویم؛ تجلیل شعر عاشورا، شعر انقلاب تجلیل شعر آیینی، تجلیل شعر دانش آموزی کشور و تجلیل از شعر جوان کشور. شاید تعجب برانگیر باشد ولی تجلیل از آقای دهبزرگی تجلیل از شعر جوان این مملکت است. شعر جوان و ترکیبی که به نام شعر جوان وجود دارد حاصل شعر انقلاب است. ما تا قبل از انقلاب با مفهومی به نام شعر جوان مواجه نبودیم، ولی حاصل تلاش بزرگانی چون آقای دهبزرگی از ابتدای انقلاب در تربیت نسل تازهای از شاعران که از کنگرههای شعر دانشآموزی شروع شد و تا امروز هم ادامه پیدا کرده، باعث شده ما مفهومی به نام شعر جوان داشته باشیم.
تجلیل از آقای دهبزرگی تجلیل از مقام معلمی در شعر است. چند وقت پیش آقای قزوه یک مفهوم درباره چند نفر از آدمهای ادبیات کشورمان از جمله خلیل عمرانی به کار برد به نام «بابا». من فکر میکنم از همه باباتر در شعر انقلاب احد دهبزرگی است.
شما کدام یک از شهرها و روستاهای دورافتاده کشور را میشناسید که کسی قلم بدست گرفته و شاعری کرده باشد و امروز یکی از برومندترین شاعران کشور باشد و به نوعی شاگردی آقای دهبزرگی را نکرده باشد. خود من اگر قرار باشد بگویم بیش از هر کسی در ادبیات به چه کسی مدیون هستیم، میگویم از راه دور مدیون قیصر امینپور هستم و از راه نزدیک و همیشه نزدیک هیچ کس به اندازه آقای دهبزرگی روی شخصیت ادبی من تاثیر نداشته. تجلیل از آقای دهبزرگی تجلیل از تمام خوبیهای است که از یک نسل میتواند به نسل بعد منتقل شود.
- آقای جعفری دوربودن آقای دهبزرگی از پایتخت باعث شده ایشان را در پایتخت و جاهای دیگر کمتر بشناسند. چرا آقای دهبزرگی در کشور ما کمتر شناخته شده است؟
همان طور که خود شما فرمودید تمام آن کسانی که به صورت جدی این مسئله را پی گیری میکنند ایشان را میشناسند و اگر بخواهند چند نفر را از حوزه ادبیات عاشورا پیگیر و پیجو نام ببرید، یکی از آنها احد دهبزرگی است. اما این درد تاریخ کشور ما است که ادبیات ایران به خصوص ادبیات معاصر -خاصتر ادبیات انقلاب و ادبیات رسمی ما- همان تهران وحومه است.
توجه رسانهها، بازی دادنها و امتیاز گرفتنها در تهران خلاصه میشود، اما مرکز دلهای بسیار از شاعران جوان کشور که امروز بزرگ شدند و خودشان به جایی رسیدهاند آقای دهبزرگی است.
این را من از کرنش و ادب و احترامی که همه شاعران و دانشآموزان سالهای گذشته و شاعران موفق امروز در برابر آقای دهبزرگی از نزدیک داشتهاند دیدم و ممکن است رسانهها به افراد دیگری بیشتر بپردازند، اما وقت رسیدن به آدمها که دست بر سینه میگذارند، احد دهبزرگی خوب شناخته میشود.
- هر وقت اسم آقای دهبزرگی را میشنوید بیشتر یاد چه شعری از او میافتید؟
«گهواره خالی قنداقه خونین» یا «باز هم مرغ سحر». احد دهبزرگی را با بسیاری از کارهای ماندگار عاشورایی به یاد میآورم، اما من مثل همه شعر «گهواره خالی قنداقه خونین» را که میشنوم بیشتر یاد ایشان میافتم و این یکی از مظلومیتهای احد دهبزرگی شاید باشد که خیلیها نمیدانند این شعر را ایشان گفته است.
- جالب است که این شعر را ایشان در شش هفت سالگی گفته است و این شعر آقای دهبزرگی این قدر گل میکند! اگر خیلی از شعرهایش به دست دیگران میرسید فکر میکنم ایشان بیشتر از این شناخته میشد.
بله، قطعا همینطور است. من فکر میکنم اگر احد دهبزرگی در تهران یا نزدیک تهران زندگی میکرد، خیلی بیشتر از این چیزی که ما امروز میبینیم قدرش را میدانستیم.
- آقای جعفری! یک ویژگی دیگر هم که در آقای دهبزرگی است این است که ایشان نه سیاسی است و نه حزبی، یعنی همه تیپ آدمی ایشان را دوست دارند.
به نظر من احد دهبزرگی در مقام یک شاعر متعهد و انقلابی یکی از سیاسیترین شاعران است.
* احد دهبزرگی؛ یک شاعر انقلابی واقعی
- منظورم این بود که سیاستزده نیستند!
بله. ایشان سیاسی واقعی است؛ یک مطیع کامل برای حضرت امام و یک مرید همیشگی برای رهبر معظم انقلاب است و همین باعث شده چتر مهربانیاش بالای سر همه کسانی باشد که در ادبیات انقلاب یا رشد کردند یا در حال رشد هستند. من فکر میکنم یک شاعر انقلابی واقعی احد دهبزرگی است. ما این روزها بازیهای پیدا و پنهان این روزهای انقلاب را میبینیم.
- اما احد دهبزرگی اهل این بازیها نیست.
بله. احد دهبزرگی یک شاعر انقلابی واقعی است. باعث جذب دلهای بسیاری شده من آدمهایی را میشناسم که نسبت به کلیت انقلاب ما خوشبین نبودند، اما امروز شاعران انقلابند؛ فقط به خاطر مهربانی بیدریغ و بیتبعیض احد دهبزرگی اینها آمدهاند دلباخته و دلسوخته انقلاب شدهاند.
- یک سوال شخصیتر بپرسم. دوستان میگویند حتی در ازدواج شما و ازدواج آقای کرونی، احد دهبزرگی هم سهیم بوده و به تعبیری در این موارد برایتان پدری کرده است.
ما هر دو شاعریم و در انجمن های ادبی همدیگر را شناختیم و بعد ازدواج کردیم. بنابراین در نزدیک شدن دلهای همه ما شاعرانی که در ادبیات استان فارس و بسیاری از استانهای دیگر هستیم نقش احد دهبزرگی زیاد است. آقای دهبزرگی وقتی که دختر من به دنیا آمد، برخوردی آن قدر صمیمی و مهربان با من و همسرم و دخترم داشت که من همان برخورد را از پدر خودم دیدم. اینها باعث شده در تار و پود شاعران جوان کشور آقای دهبزرگی باشد. این قابل احترام است و باعث شده ما همیشه این احترام را به ایشان داشته باشیم.
* تو بیمضایقه خوبی!
- اگر بخواهید یک بیت را به احد دهبزرگی تقدیم کنید، آن کدام بیت است؟
همین الان خیلی بیتها از ذهنم رد شد، اما میخواهم یک عبارت بگویم:
تو بیمضایقه خوبی!
- اگر مطلبی دیگر راجع به جناب دهبزرگی در ذهنتان است بفرمایید.
خیلی دوست دارم احد دهبزرگی و کسانی که دور از مرکز کشور هستند بهتر و بیشتر شناخته شوند. امیدوارم قدر احد دهبزرگی و احد دهبزرگیها را وقتی که هنوز هستند بیشتر بدانیم و یک خواهش از تمام کسانی که این مصاحبه را میخوانند دارم و آن این که آن روزی که موسسه اوج این مراسم با شکوه را برای آقای دهبزرگی برگزار میکند، این کلمه با شکوه را همانطور که خودشان دوست دارند پارس بدارند و حضور داشته باشند. بزرگداشت احد دهبزرگی بزرگداشت واژه مقدس شعر است و بزرگداشت همه شعرایی است که از این مملکت رفتند، چون احد دهبزرگی امانتی است که شهدا برای ما گذاشتند و خودش هم یکی از کسانی است که بسیاری از شهدای این مرز و بوم به خصوص شهدای استان فارس ایشان را احترام میکردند. ما هم برای این که شهدا را دوست داشته باشیم باید احد دهبزرگی را دوست داشته باشیم.