شهدای ایران: در نوامبر ۲۰۲۲، تنها ۹ ماه پس از تهاجم ارتش روسیه به اوکراین، مارک میلی، رئیس وقت ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا، در سخنرانیای در «کلوپ اقتصادی نیویورک» هشدار داد: «پیروزی نظامی برای اوکراین دستنیافتنی است». میلی با تحلیل وضعیت جبههها تاکید کرد که ضدحمله غافلگیرکننده کییف به بنبست رسیده و مذاکره، تنها راهحل منطقی است.
یک سال بعد، همتای اوکراینیاش به همان نتیجه رسید. والری زالوژنی، فرمانده سابق ارتش اوکراین، در اواخر سال ۲۰۲۳ به ناچار اعتراف کرد که جنگ وارد «فاز ایستایی» شده است و بنبست پیشروی این جنگ، تنها توسط مذاکره با پوتین باز میشود.
وزیر خارجه روسیه، سرگئی لاوروف، دیروز در مصاحبهای با روزنامه کامرسانت گفت: «رسیدن به توافق با ایالات متحده بر روی مولفههای یک توافق صلحآمیز برای پایان دادن به جنگ در اوکراین ممکن نیست و روسیه هرگز دوباره اجازه نخواهد داد که از نظر اقتصادی به غرب وابسته شود».
لاوروف با اشاره بر اینکه روسیه دست بالاتر را در میدان دارد، افزود: « در حال حاضر، روسیه تقریبا یک پنجم اوکراین را تحت کنترل دارد، از جمله کریمه، که در سال ۲۰۱۴ توسط روسیه ضمیمه شد. به همراه بخشهایی از چهار منطقه دیگر که مسکو اکنون آنها را بخشی از روسیه میداند».
با این اوصاف، جنگ در اوکراین وارد مرحلهی تعیینکنندهای شده است. در حالی که توجه جهانی به مسائل دیگری مانند بحران در غزه و یمن معطوف شده است، نیروهای روسیه در حال پیشروی در جبهه شرقی هستند و اوکراین با چالشهای فزایندهای روبرو است. کمبود نیرو و تجهیزات، تاکتیکهای جدید و مؤثر روسیه و تاخیر در دریافت کمکهای غربی، همگی دست به دست هم دادهاند تا اوکراین را در موقعیتی شکننده قرار دهند.
به گزارش فایننشال تایمز، چند ماه قبل، ارتش اوکراین تصمیم گرفت در یک حملهی غافلگیرانه به شهر کورسک، تمرکز نیروهای روسیه را از میدان نبرد منحرف کند. حمله اوکراین به منطقهی کورسک روسیه، اکنون به عنوان یک اشتباه استراتژیک مورد انتقاد قرار میگیرد. اوکراین امیدوار بود که این عملیات جسورانه، کرملین را مجبور به استقرار مجدد نیروها در دونتسک کند؛ اما این اتفاق نیفتاد. انحراف نیروها به کورسک، جبهه شرقی را تضعیف کرد و به روسیه اجازه داد تا چندین شهر را تصرف کند و به سمت مراکز لجستیکی کلیدی پوکروفسک و میرنوهراد پیشروی کند.
اهمیت استراتژیک پوکروفسک و میرنوهراد را نمیتوان دستکم گرفت. سقوط این شهرها نه تنها ضربهای روحی به ارتش اوکراین وارد میکند، بلکه میتواند کل خط دفاعی اوکراین در شرق را در معرض خطر قرار دهد. این دو شهر به عنوان دروازهای به شهرهای بزرگتر کوستیانتینیوکا، دروژکیوکا، کراماتورسک و اسلاویانسک عمل میکنند و از دست دادن آنها میتواند به روسیه اجازه دهد تا کنترل بیشتری بر منطقه دونتسک به دست آورد.
نیروهای روسی از اشتباهات گذشتهی خود درس گرفتهاند و تاکتیکهای خود را برای مقابله با دفاع اوکراین تطبیق دادهاند. آنها دیگر به حملات بزرگ با تانکها و خودروهای زرهی تکیه نمیکنند؛ بلکه از واحدهای کوچکتر و سریعتر استفاده میکنند تا از چندین جهت به طور همزمان حمله میکنند. این تاکتیکها که از استراتژیهای گروه واگنر الهام گرفته شدهاند، هدف قراردادن نیروها را برای ارتش اوکراین دشوارتر کرده و به روسیه اجازه دادهاست تا پیشرویهای قابل توجهی داشته باشد.
استراتژی روسیه از آغاز جنگ در سال ۲۰۲۲ تا کنون ثابت مانده است: غلبه بر نیروهای اوکراینی از طریق قدرت و مزیت در منابع. گویی که عدم تمایل غرب به حمایت از اوکراین و انزوای این کشور، سالها پیش توسط روسها پیشبینی شده است. فرماندهان اوکراینی اذعان می کنند که نیروهایشان اغلب از نظر تعداد و تجهیزات با کمبود مواجه هستند و روس ها ۱۰ برابر بیشتر از آنها گلوله شلیک می کنند. کمبود تجهیزات و تاخیر در تحویل کمکهای غربی، توانایی اوکراین برای دفاع از خود را به شدت محدود کرده است.
در این حین، نیروهای اوکراینی از نظر تعداد و تجهیزات از دشمن عقب هستند و نمیتوانند به طور موثر در برابر حملات هوایی و بمبهای سُرشی روسیه مقاومت کنند. این کمبودها باعث شده است که سربازان اوکراینی ماهها بدون استراحت بجنگند. با این تفاصیل، فرسایشیشدن جنگ، منجر به خستگی و کاهش روحیه آنها میشود. چنین تزلزلی در کمکرسانی به اوکراین، باعث میشود که ناتو و اتحادیه اروپا به عنوان نهادهایی که متعهد به حمایت از امنیت و ثبات در اروپا هستند، اعتبار خود را از دست بدهند. این موضوع میتواند اتحاد بین کشورهای عضو آنها را تضعیف کند و باعث ایجاد شکاف در سیاستهای امنیتی مشترک شود.
وضعیت در جبهه شرقی اوکراین، به سود روسیه است. تاخیر در ارسال تسلیحات وعده داده شده و عدم وجود پدافند هوایی مناسب، نیروهای اوکراینی را در برابر حملات هوایی روسیه آسیبپذیر کرده است. اگر غرب به وعدههای خود عمل نکند و کمکهای لازم را در اسرع وقت در اختیار اوکراین قرار ندهد، سقوط شهرهای کلیدی اجتنابناپذیر خواهد بود و توازن قوا در منطقه به طور قابل توجهی به نفع روسیه تغییر خواهد کرد.
در مقام نتیجهگیری، میتوان دریافت که انتخاب پیشروی اوکراین، بین جنگ و سازش نیست؛ بلکه میان شکست و پیروزی است. مسیری که غرب آن را با بیمیلی به اوکراین سپری میکند، شانس شکست اوکراین در میدان نبرد را افزایش میدهد. نمونهی این بیمیلیها، همین صحبتهای چند هفتهی اخیر است که ترامپ در حضور رسانهها به زلنسکی گوشزد کرده بود: «تو در حال باختن هستی». موضع غرب در برابر اوکراین روشن است: «جنگ باید متوقف شود». هر ماه ادامهی این درگیری، اوکراین را در موقعیت بدتری قرار میدهد. به نظر میرسد کیاف باید با کاغذپارههای باقیماندهاش، به دنبال صلحی پایدار اما ذلتوار باشد./رجانیوز