فرهنگ ایثار و شهادت، به عنوان یک فرهنگ متعالی در زمره‌ی عالی‌ترین مفاهیم الهی و نتیجه والاترین ارزش‌هایی می‌باشند که یک انسان متعهد می‌تواند به آن مقام دست یابد.
شهدای ایران: ترویج فرهنگ ایثار و شهادت یکی از مهمترین عناصر فرهنگی در تقویت همبستگی ملی در ایران است؛ همبستگی ملی در دوران دفاع مقدس موجب شد تا رزمندگان اسلام در جبهه‌های حق علیه باطل به پیروزی برسند و این مهم در عملیات‌های مختلف آن دوران همچون عملیات‌های پیروز «فتح‌المبین» و «بیت المقدس» و «والفجر ۸» تکرار شد.
عوامل مختلفی در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت موثر است که از جمله آن ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. عوامل دینی و مذهبی
آموزه‌های دینی اسلام، به ویژه تشیع، بر ارزش ایثار و شهادت تأکید فراوانی دارد؛ مفاهیمی مانند جهاد، شهادت‌طلبی و فداکاری در راه خدا از اصول مهم دینی هستند. همچنین شخصیت‌هایی مثل امام حسین (ع) و یارانش در واقعه کربلا به عنوان نماد‌های ایثار و شهادت در فرهنگ شیعه شناخته می‌شوند یا شخصیت‌های برجسته‌ای مانند «مختار ثقفی» در خونخواهی از امام حسین علیه‌السلام که در نبرد با قاتلان امام حسین عملکرد بی‌نظیری داشت. مختار ثقفی و یارانش بعد از حماسه کربلا حماسه دیگری رقم زدند و در تقابل با «بنی امیه» و «آل زبیر» تاریخ‌ساز شدند.
۲. عوامل تاریخی
مبارزات تاریخی علیه استعمار و استبداد در شکل‌گیری فرهنگ ایثار و شهادت میان ایرانیان مؤثر بود، یعنی شناخت افرادی مانند «ستارخان»، «باقرخان» و «نواب صفوی» و ... نقش مهمی در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت داشته و دارد.
۳. عوامل اجتماعی و فرهنگی
نهاد خانواده به عنوان نخستین نهاد اجتماعی، نقش مهمی در انتقال ارزش‌های ایثار و شهادت به نسل‌های بعدی دارد. همچنین نظام آموزشی با ترویج مفاهیم ایثار و شهادت از طریق کتاب‌های درسی، مراسم و برنامه‌های فرهنگی، در نهادینه‌سازی این فرهنگ مؤثر است. رسانه‌های جمعی مانند تلویزیون، رادیو، مطبوعات و فضای مجازی با تولید محتوا‌های مرتبط، در ترویج این فرهنگ نقش دارند؛ چرا که تریبون اصلی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت همین موضوع خواهد بود.
۴. عوامل سیاسی و ایدئولوژیک
دولت‌ها و نظام‌های سیاسی می‌توانند با تبلیغ و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، این فرهنگ غنی را توسعه دهند. همچنین نگاه ویژه انقلاب اسلامی ایران بر پایه ارزش‌هایی مانند ایثار، شهادت و مقاومت استوار است و این مفاهیم در گفتمان سیاسی و اجتماعی کشور جایگاه ویژه‌ای دارند.
۵. عوامل روان‌شناختی
احساس تعلق و مسئولیت؛ احساس تعلق به جامعه، دین و میهن می‌تواند افراد را به سمت ایثار و فداکاری سوق دهد. الهام‌پذیری از الگوها؛ وجود الگو‌های ایثار و شهادت در جامعه می‌تواند به عنوان منبع الهام برای افراد عمل کند و آنها را به سمت این ارزش‌ها متمایل سازد.
۶. عوامل هنری و ادبی
اشعار و متون ادبی که به موضوع ایثار و شهادت می‌پردازند، در تقویت این فرهنگ نقش دارند. هنر‌های تجسمی و نمایشی همچون فیلم‌ها، تئاتر‌ها و آثار هنری که به موضوع ایثار و شهادت می‌پردازند، در ترویج این فرهنگ مؤثرند.
۷. سیستم‌ها و ساز و کارهای بین ملت‌ها
وجود تهدیدات خارجی و جنگ‌ها می‌تواند روحیه ایثار و شهادت را در یک جامعه تقویت کند؛ علاوه بر این بعضا همبستگی با سایر ملت‌ها در مبارزه علیه ظلم و ستم نیز می‌تواند به تقویت این فرهنگ کمک کند. این عوامل در تعامل با یکدیگر، فرهنگ ایثار و شهادت را در یک جامعه شکل می‌دهند و تقویت می‌کنند.
حمایت از خانواده معظم شهدا و ایثارگران نیز می‌تواند گامی مهم در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت باشد؛ چرا که خانواده این عزیزان حس می‌کنند که در جامعه ارزشمند هستند و همین ارزشگذاری در جامعه می‌تواند مهم و موثر باشد.
