با فروپاشی حکمرانی حزب بعث در سوریه، برخی از مخالفان اسد امید بسیاری برای ایجادفصل جدیدی دراین کشور داشتندامابرخلاف آرزوهای دور و دراز،کرانه شرقی مدیترانه به آوردگاه قدرت‌های فرامنطقه‌ای،به‌ویژه ترکیه و رژیم صهیونیستی بدل گشته است.
شهدای ایران:با فروپاشی حکمرانی حزب بعث در سوریه، برخی از مخالفان اسد امید بسیاری برای ایجادفصل جدیدی دراین کشور داشتندامابرخلاف آرزوهای دور و دراز،کرانه شرقی مدیترانه به آوردگاه قدرت‌های فرامنطقه‌ای،به‌ویژه ترکیه و رژیم صهیونیستی بدل گشته است.
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به دنبال جذب ۸۰ درصد سنی‌های سوریه به سمت محور اخوان است. در این مسیر، اخوان‌المسلمین بازوی سیاسی اردوغان و سلفی-تکفیری‌ها بازوی نظامی او محسوب می‌شوند. ارتش آزاد سوریه نخستین گروه سازمان‌یافته مسلح ضد حزب بعث بود که از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ توسط سازمان اطلاعات ترکیه (میت) حمایت می‌شد.این سازمان که بعد از پایان فاز اول جنگ داخلی سوریه نام خود را به ارتش ملی تغییر داد، دارای استعداد ۲۲ تا ۳۵ هزار نفر تخمین زده می‌شود. قدرتمندترین نهاد نیابتی آنکارا در سوریه، جبهه آزادیبخش ملی با ۲۲ گروه شبه‌نظامی است که دو گروه اصلی یعنی «احرار‌الشام» سلفی و «فیلق‌الشام» اخوانی به‌‌استعداد ۷۰هزار نفر، چماق آنکارا بر مرزهای فلسطین اشغالی تلقی می‌شود. بخش قابل توجهی از این تکفیری‌ها از آسیای مرکزی به سمت لوانت (کرانه شرقی مدیترانه) اعزام شده‌اند.
پروژه نفوذ ترکیه در زیرساخت‌های سوریه
اردوغان از زمان به‌قدرت رسیدنش به‌تنهایی چهره ترکیه را از یک سیستم سکولار به یک ساختار اقتدارگرا تغییر داده است. اردوغان می‌خواهد روزهای شکوه امپراتوری عثمانی را بازگرداند و خودرا به‌عنوان رهبر خاورمیانه سنی و یک رهبر خط اول پان‌اسلامی مطرح کند. با الهام ازایدئولوژی اخوان‌المسلمین ودرپی پان‌اسلامیسم، نئوعثمانی‌گرایی و افراط‌گرایی ملی، اردوغان از فروپاشی دولت‌ها، افزایش هرج‌ومرج و بی‌ثباتی فزاینده در خاورمیانه، آفریقا و فراتر از آن برای گسترش نفوذ و قدرت خود و هموار‌کردن مسیرش به‌سوی برتری استفاده می‌کند. اردوغان رهبری ماهر، بدبین ومصمم است که هر فرصتی را که می‌تواند برای جمع‌آوری قدرت و نفوذ دنبال کند.آنکاراحمایت دیپلماتیک همه‌جانبه‌ای رادرسطح منطقه‌ای و بین‌المللی از هیأت تحریر‌الشام داشته است، به‌گونه‌ای که بارها از اتحادیه اروپا و آمریکا درخواست کرده تا تحریم‌های سوریه تعلیق شود. ترک‌ها رابط اصلی دمشق با بروکسل محسوب می‌شوند.مهندسان ترکیه، در راستای احیای شبکه برق سوریه از طریق کشتی‌های برق شناور (دارای نیروگاه برقی) دیپلماسی برق را در شامات پیگیری می‌کند تا درنتیجه شرکت‌های ترکی خدمات محور به بازار صنعتی سوریه نفوذ کنند. در نهایت، مقامات ترک با ارسال تیم فنی در ماه فوریه به فرودگاه دمشق خواهان برپایی مجدد پروازهای هوایی با کمک قطر هستند. انتقال ۱۱۳خودرو به‌واسطه ۶ کامیون از جمله برنامه‌های آنکارا جهت تقویت فرودگاه بین‌المللی سوریه است.
واهمه تل‌آویو از محور اخوان
یسرائیل کاتس، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی دلیل تهاجم مکرر جنگنده‌های تل آویو به سوریه را مقابله با آنچه «رژیم تروریسم اسلامی رادیکال» می‌خواند عنوان و خاطر نشان کرد:«اجازه نخواهیم داد به دروزی‌ها آسیبی برسد و اگر رژیم سوریه دروزی‌ها را هدف قرار دهد، آنها را خواهیم زد.» دروزیه عناصر و مفاهیمی ازدیگر ادیان و منابع فلسفی مانند تشیع، فلسفه یونان (به‌ویژه جریان‌های نوافلاطونی و گنوسی) و تصوف اسلامی را ترکیب می‌کند. مانند دیگر گروه‌های نامتعارف، وضعیت حقوقی دروزیان در اسلام سنی جریان اصلی همواره مشکل‌ساز و بحث‌برانگیز بوده است. تعداد دروزیان در خاورمیانه امروزه حدود یک میلیون نفر تخمین زده می‌شود که عمدتا در سراسر سوریه، لبنان و اسرائیل پراکنده شده‌اند. یک جامعه کوچک نیز در پایان قرن بیستم به شمال اردن مهاجرت کردند و همچنین جوامع کوچک دیاسپورا که در حال حاضر در آمریکا، استرالیا و غرب آفریقا وجود دارند. امروزه، بزرگ‌ترین جامعه دروزیان در سوریه است که حدود۷۰۰هزارنفر(حدود ۳درصد از جمعیت کشور) تخمین زده می‌شود. همان‌طور که توزیع جغرافیایی دروزیان نشان می‌دهد، جامعه دروزیان عمدتا روستایی و کوهستانی است و بیشتر اعضای آن در مناطق تپه‌ای جنوب کوه لبنان، کوه حوران، کوه هرمون، منطقه ادلب، تپه‌های جلیل و کوه کرمل زندگی می‌کنند.مرز حوزه نفوذ ترکیه و رژیم صهیوینستی در منطقه شامات بسیار شکننده است؛ اخیرا گروه‌های مسلح محلی در استان جنوبی سویدا پرچم تل آویو را برافراشته کردند که نشانه‌ای از گرایش گروه‌های مختلف جنوب سوریه به ارتش اشغالگر قدس ارزیابی می‌شود.سه ساعت بعد از بمباران طرطوس، نیروهای مسلح رژیم‌صهیونیستی عملیات نظامی را با بهره‌‌گیری از بالگرد و خودروهای زرهی در قنیطره و درعا ترتیب دادند که به نقل از شاهدان محلی، منجر‌به تخریب ساختمان‌ها و امکان عمومی شده است.رژیم صهیونیستی همچنین با پذیرش کارگران دروزی درمنطقه بلندی‌های جولان باحقوق روزانه۱۰۰دلاربه همراه تسهیلات کاری به دنبال تعمیق روابط با اقلیت‌های مذهبی بعنوان ابزاری در برابر شبه نظامیان تکفیری تحت حمایت ترکیه است.
*سیدرضا حسینی/جام جم
