به گزارش شهدای ایران به نقل از فارس، ترکیه طی سال‌های گذشته همواره ارتباط نزدیکی با گروه «هیئت تحریر الشام» داشته است و شاید بتوان گفت این گروه در سال‌های قبل به عنوان بازوی اجرایی، بسیاری از سیاست‌های ترکیه را در شمال سوریه اجرا کرده است.

ترکیه و تحریر الشام

می‌توان گفت اولین همکاری علنی طرفین از زمانی آغاز شد که تحریر الشام پذیرفت از ایست‌های بازرسی ترکیه در شمال سوریه محافظت کند و به گشتی‌های ترکیه اجازه گشت‌زنی در مناطق تحت کنترل خود را بدهد.
  این همکاری اندک به مرور گسترده‌تر شد تا آنجا که تحریر الشام عملیات‌های لجستیکی و نظامی ترکیه را در شمال سوریه تسهیل می‌کرد. البته وضعیت در این حد باقی نماند و باز هم به‌لطف منافع مشترک ارتباط طرفین تقویت شد، چراکه تحریر الشام نیاز به حمایت سیاسی در منطقه و در سطح بین‌المللی داشت تا در لیست تروریستی دیگر کشورها قرار نگیرد.

از سوی دیگر، ترکیه نیز به‌شدت به تشکیلاتی نظامی در سوریه نیاز داشت که تحت فرمان قدرتی دیگر نباشد و بتواند به‌ وسیله آن بدون آنکه وارد خاک سوریه شد، کنترل مناطق شمالی سوریه را در دست داشته باشد.

تحریر الشام با توجه به منافعی که از طریق ترکیه عایدش می‌شد، به دیگر گروه‌های معارض اجازه نمی‌داد بدون کسب اجازه با ترکیه در ارتباط باشند. حتی گروه تروریستی «فیلق الشام» که ارتباط بسیار نزدیکی با ترکیه داشت بدون مجوز تحریر الشام نمی‌توانست با ترکیه ارتباط برقرار کند.

تحریر الشام با دیگر گروه‌های معارض همواره در درگیری به‌سر می‌برد. در بحبوحه درگیری هیئت تحریر الشام و دیگر گروه‌های معارضِ متحد ترکیه مانند «احرار الشام» بود که آنکارا به‌خوبی خلأ تشکیلاتی و عدم اتحاد این گروه‌ها را احساس کرد. این عوامل باعث شد ترکیه به این نتیجه برسد گروه‌های معارض دیگر، نمی‌توانند به عنوان یک گزینه مناسب و اثرگذار در خاک سوریه برای آنکارا نقش‌آفرینی کنند.

ناتوانی دیگر گروه‌ها در کنترل عناصر خود باعث شد که ترکیه شکل ارتباطش با این گروه‌ها را بازنگری کند. آنکارا تحریر الشام را گروهی اثرگذار می‌دانست و خیالش آسوده بود که این گروه با دیگر کشورهایی که سیاست‌هایشان در تضاد با منافع آنکارا بود، در ارتباط نیست. بنابراین روابط خود را با تحریر الشام تقویت کرد.

ترکیه از تحریر الشام از یک سو به‌عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر حکومت بشار اسد استفاده می‌کرد و از سوی دیگر از این گروه برای امن نگه داشتن مرزهایش بهره می‌برد. تحریر الشام در سال‌های گذشته مأمور کنترل مرزهای ترکیه بود. بدون موافقت این گروه کسی نمی‌توانست وارد خاک ترکیه شود. اجرای سیاست‌های ترکیه توسط تحریر الشام به‌قدری افزایش یافت که این گروه حتی افرادی را که تحت‌تعقیب دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی ترکیه بودند، دستگیر می‌کرد و به آنکارا تحویل می‌داد.
  البته ائتلاف با ترکیه برای تحریر الشام نیز سودمند بود، چراکه این گروه از طریق ترکیه به‌نوعی به خود مشروعیت می‌بخشید و هم به عنوان بازوی اجرایی ترکیه کمک‌های امنیتی و تسلیحاتی دریافت می‌کرد. تحریر الشام در سال‌های ارتباط با ترکیه بسیاری از سیاست‌های خود را به‌درخواست آنکارا تغییر داد. ائتلاف غیررسمی با ترکیه به تحریر الشام همچنین این امکان را دارد که با هزینه‌ای کم بر دیگر گروه‌های معارض مسلط شود.
  ابو محمد الجولانی سرکرده هیئت تحریر الشام پس از آنکه با کمک تسلیحاتی و اطلاعاتی آنکارا قدرت را در دمشق به دست گرفت، به‌صورت ضمنی از ترکیه به عنوان متحد راهبردی خود یاد کرد. او در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با «هاکان فیدان» وزیر خارجه ترکیه گفت: «ترکیه همواره حامی مردم سوریه بوده و در کنار آن‌ها ایستاده است. ان‌شاءالله روابط راهبردی با ترکیه خواهیم داشت.»
 

ترکیه و اسرائیل

پس از آغاز حملات تحریر الشام در استان حلب، بسیاری این تحرکات را بی‌ارتباط با سخنان «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نمی‌دانستند.

چراکه تنها 24 ساعت مانده به آغاز حملات هیئت تحریر الشام، نتانیاهو تصریح کرد بشار اسد «با آتش‌ بازی می‌کند و تاوان همپیمانی‌اش با ایران و حزب‌الله را خواهد داد.»

احتمال دست داشتن اسرائیل در تحولات سوریه سرانجام دوشنبه‌شب با اذعان رسمی تل‌آویو قطعی شد. «یسرائیل کاتز» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی بعد از قدرت گرفتن شورشیان متحدِ ترکیه در دمشق، دوشنبه شب، در اظهاراتی که از همکاری آنکارا، تل‌آویو و تحریرالشام حکایت داشت، اذعان کرد: «ما حکومت اسد را ساقط کردیم.»


اکنون و پس از به قدرت رسیدن شورشیان در دمشق، ترکیه و اسرائیل در راستای منافع خود در حال بهر‌ه‌برداری از سوریه هستند. خبرگزاری «بلومبرگ» در گزارشی که به‌تازگی آن را منتشر کرده، اوضاع کشور سوریه بعد از سرنگونی اسد را این‌گونه توصیف می‌کند که مرزهای سوریه توسط اسرائیل از جنوب غربی و توسط ترکیه از شمال در حال ناپدید شدن است.

بلومبرگ در این گزارش که تحت عنوان «اسرائیل و ترکیه از مرزهایشان در حال ایجاد سوریه جدید هستند» منتشر شده است، می‌نویسد ارتش اسرائیل بعد از سرنگونی اسد از هیچ فرصتی برای پیشروی در خاک سوریه دریغ نکرده است.

ترکیه و اسرائیل در سال‌های گذشته همواره در بسیاری از زمینه‌ها بخصوص تجارت با یکدیگر روابط خوبی داشته‌اند، هر چند آنکارا به‌ویژه بعد از خشم فزاینده جهانی از نسل‌کشی‌های اسرائیل در نوار غزه همواره در روابط خود با تل‌آویو سعی کرده روی یک خط باریک حرکت کند.

حدود 8 ماه پیش بود که رسانه‌های ترکیه‌ای خبر دادند این کشور روابط تجاری خود را در پاسخ به جنایات رژیم صهیونیستی به حالت تعلیق درآورده است. منابع ترکیه‌ای می‌گفتند روابط طرفین تا زمانی که اسرائیل اجازه ورود کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه را بدهد، معلق خواهد ماند.

باتوجه به تردید بسیاری در اجرای این تصمیم، «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه مجبور شد خود رسما در یک سخنرانی به این مسئله اشاره کند. اردوغان گفت این کشور روابط تجاری خود را به طور کامل با اسرائیل قطع کرده است و تا پایان در کنار فلسطین خواهد ایستاد.
  اما زمان زیادی از این سخنرانی اردوغان نگذشته بود که پایگاه «میدل ایست آی» فاش کرد تجارت بین ترکیه و رژیم صهیونیستی از طریق کشورهای ثالثی مانند یونان در حال انجام است.

میدل ایست آی خبر داد آمارهای منتشرشده از سوی اداره مرکزی آمار اسرائیل نشان می‌دهد اسرائیل کالاهایی به‌ارزش 116 میلیون دلار از ترکیه در ماه می 2024 وارد کرده است.

این خبر توسط 2 بازرگان که تجارت میان ترکیه و اسرائیل را تسهیل می‌کردند، فاش شد. یکی از این تاجران به میدل ایست آی گفت: «مقامات اسرائیلی حتی از شرکت‌های ترکیه‌ای نمی‌خواهند که مبدأ خود را برای صادرات مجدد کالا از طریق یونان اصلاح کنند، چون این اقدام باعث افزایش بیشتر هزینه‌ها می‌شود.»
 
این تجارت پنهانی در شرایطی انجام می‌شد که اردوغان در سخنرانی‌های آتشین خود به «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی حمله می‌کرد.

رئیس‌جمهور ترکیه در سخنرانی‌های متعدد خود نتانیاهو را به «هیتلر» تشبیه کرد و حتی او را چندین بار «قصاب غزه» خواند.

اردوغان طی یک سال گذشته با آنکه به‌شدت نتانیاهو را مورد انتقاد قرار داده؛ اما معمولا از اتخاذ اقداماتی که ممکن بود به رابطه دوجانبه آسیب بزند، خودداری کرده است.