رفتارها و زبان بدن پزشکیان در اجلاس دی۸ قاهره در عکس یادگاری با رهبران منطقه‌ای به خصوص برخورد با اردوغان، بازتاب گسترده‌ای داشت؛ آیا تیم تشریفات ریاست‌جمهوری و مشاوران نقش خود را به درستی ایفا کرده‌اند؟
شهدای ایران:سرویس سیاسی/به نقل از خبرگزاری دانشجو، اجلاس سران دی۸ در قاهره، بستری مهم برای تعاملات دیپلماتیک و همکاری‌های منطقه‌ای بود. حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان، در کنار دیگر روسای جمهور مانند رجب طیب اردوغان و عبدالفتاح السیسی، می‌توانست پیام‌های قدرتمندی از سوی ایران به جهان مخابره کند اما انتشار تصاویر مربوط به عکس یادگاری و برخی رفتارهای خارج از عرف، به‌جای تقویت پیام‌های دیپلماتیک، واکنش‌های متفاوتی را در داخل و خارج از کشور برانگیخت. به همراه داشت.
آیا پزشکیان به دیپلماسی توجه نمیکند؟
مسعود پزشکیان در بسیاری از سخنرانی‌هایش صریحاً اظهار می‌کند که در برخی حوزه‌ها «بلد نیست» یا «نمی‌دانم چرا رئیس‌جمهور شدم». این صداقت، هرچند در نگاه اول می‌تواند نشانه تواضع باشد، اما وقتی پای مسائل کلیدی مانند دیپلماسی و روابط بین‌الملل به میان می‌آید، نمی‌توان با چنین رویکردی ساده‌انگارانه برخورد کرد.
شاید پزشکیان موضوعاتی مانند اهمیت زبان بدن، رفتار دیپلماتیک، و تأثیرگذاری در مجامع بین‌المللی را نیز مانند بسیاری از مسائل دیگر، کم‌اهمیت می‌داند یا شاید واقعاً «بلد نیست» اما باید به او یادآوری کرد که عرصه دیپلماسی، جایی برای آزمون‌وخطا یا اتکا به رفتارهای نمایش‌گونه و «لوتی گرایانه» نیست.
زبان بدن؛ زبان نانوشته دیپلماسی
اجلاس سران دی۸ در قاهره فرصتی طلایی برای تعامل دیپلماتیک و نمایش اقتدار ایران بود. اما آنچه از رفتارها و زبان بدن مسعود پزشکیان در لحظات کلیدی این نشست مشاهده شد، بیش از آنکه اقتدار و هماهنگی را نمایش دهد، نشانه‌هایی از عدم آمادگی و ناهماهنگی را القا کرد.
زبان بدن در دیپلماسی، ابزاری حیاتی برای ارسال پیام‌های قاطع و ایجاد اعتماد متقابل است. حالت ایستادن، نگاه‌ها، و حتی کوچک‌ترین ژست‌ها می‌توانند معنایی فراتر از کلمات داشته باشند. اما در تعاملات پزشکیان با رهبرانی مانند اردوغان یا السیسی، این هماهنگی دیده نمی‌شد.
تشریفات ریاست‌جمهوری؛ مسئولیت‌های مغفول؟
یکی از وظایف مهم تیم تشریفات ریاست‌جمهوری، آماده‌سازی رئیس‌جمهور برای رویدادهای حساس بین‌المللی است. آیا این تیم وظایف خود را در قبال رئیس‌جمهور به درستی انجام داده است؟
تشریفات موظف است نه‌تنها برنامه‌ریزی دقیق برای رویدادها را انجام دهد، بلکه نکات ظریف رفتارهای دیپلماتیک، زبان بدن، و آداب تشریفاتی را به رئیس‌جمهور یادآوری کند. اگر قرار است رئیس‌جمهور در کنار رهبران جهان قرار گیرد، باید از پیش بداند که چگونه این حضور را به فرصتی برای نمایش اقتدار و توانایی ایران تبدیل کند، نه صحنه‌ای برای بروز ناهماهنگی.
مثال‌هایی از کاستی‌ها
به نظر می‌رسد در اجلاس دی۸، نه تنها زبان بدن رئیس‌جمهور پیام قاطعی را مخابره نکرد، بلکه واکنش‌های او در لحظات مهم، مانند عکس یادگاری با روسای جمهور، بیشتر به‌عنوان رفتارهای نمادین و غیرحرفه‌ای تعبیر شد. این موارد مسبوق به سابقه است و در دیدارهای قبلی، از جمله در حاشیه عکس یادگاری در نشست بریکس یا تعاملات و مجامع بین المللی نیز دیده شده است.
چرا این نقدها مهم است؟
در عرصه بین‌الملل، هر رفتار یا حرکتی از سوی مقامات عالی‌رتبه به دقت زیر ذره‌بین قرار می‌گیرد. ضعف در هماهنگی یا پیام‌های اشتباه از طریق زبان بدن می‌تواند هزینه‌های سنگینی برای اعتبار کشور به همراه داشته باشد. رئیس‌جمهور نه‌تنها نماینده سیاسی کشور است، بلکه نماینده فرهنگی و دیپلماتیک ایران نیز به شمار می‌رود.
تیم تشریفات باید اطمینان حاصل کند که مقامات ارشد، به‌ویژه در دیدارهای رسمی با مقامات برجسته، به طور کامل با آداب دیپلماتیک و پیامدهای رفتار خود آشنا هستند. این آمادگی، بخشی از الزامات اساسی برای حفظ شأن و جایگاه ایران در عرصه جهانی است.
رفتارها و زبان بدن مسعود پزشکیان در اجلاس دی۸، بار دیگر نشان داد که ایران نیازمند تقویت سیستم تشریفات و آموزش دیپلماتیک مقامات خود است. تیم تشریفات ریاست‌جمهوری باید به‌طور جدی نقش خود را بازبینی کند و برای جلوگیری از بروز چنین کاستی‌هایی، اقدامات اصلاحی را در دستور کار قرار دهد. عرصه دیپلماسی بین‌المللی جای آزمون و خطا نیست؛ هر اشتباه کوچک می‌تواند به پیامدهای بزرگ منجر شود.
