انسداد خط لوله نفت عراق به دریای مدیترانه در دوران دفاع مقدس توسط سوریه درآمد نفتی صدام را ۳۰ درصد کاهش داد.
به گزارش شهدای ایران، رهبر انقلاب در سخنرانی خود پیرامون آخرین تحولات منطقه در تشریح دلایل حمایت ایران از سوریه در مقابل توطئه داعش، به یک واقعه تاریخی اشاره کرد.
مقام معظم رهبری در این باره فرمودند: «ما به دولت سوریه کمک کردیم، لکن قبل از اینکه ما به دولت سوریه کمک کنیم، در یک مقطع حساسی دولت سوریه یک کمک حیاتی به ما کرد؛ این را اغلب اطلاع ندارند.»
ایشان ادامه دادند: «در بحبوحه‌ی دفاع مقدس، دولت سوریه یک حرکت تعیین کننده‌ی بزرگی به نفع ما و علیه صدام انجام داد و لوله‌ی نفتی را که نفت عراق را به مدیترانه و به اروپا می‌برد و پولش درکیسه‌ی صدام برمی‌گشت، این لوله را قطع کرد، غوغایی در دنیا شد.
خود دولت سوریه هم از این ترانزیت نفت سود می‌برد. از آن پول هم صرفنظر کرد. البته عوضش را گرفت، یعنی جمهوری اسلامی این خدمت را بی‌عوض نگذاشت. ولی آنها اول کمک کردند.»
حمایت سوریه از ایران در دفاع مقدس از زبان یک دیپلمات با سابقه
مطابق مستندات تاریخی موجود در مرکز اسناد انقلاب اسلامی، نقش سوریه در حمایت از ایران در دوران جنگ تحمیلی هشت ساله قابل توجه بود. اهمیت این نقش‌آفرینی زمانی روشن می‌شود که دریابیم سوریه برخلاف همه کشورهای عربی، مقابل صدام ایستاد.
در این راستا، رئیس هیئت رهبری و سخنگوی جبهه ملی ایران داوود هرمیداس باوند می‌گوید که کشورهای عربی در جنگ ایران و عراق حتی نیروی نظامی در اختیار صدام قرار دادند، حتی مصر که با حمایت عراق از اتحادیه عرب اخراج شده بود از حمله حزب بعث به ایران حمایت کرد.
این دیپلمات اضافه کرد: برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس تا ۵۷ میلیارد دلار کمک مالی به تجاوزگران بعثی عراقی کردند.وی افزود: در آن دوره حمله عراق به جزیره سیری ایران از طریق پایگاه‌های هوایی که عربستان در اختیار صدام قرار داده بود، انجام شد.باوند تاکید کرد: تنها کشوری که زمینه تبلیغاتی عراق علیه ایران را در آن دوره تخریب کرد، کشور سوریه بود.
ماجرای انسداد شاهراه اقتصاد صدام توسط حافظ اسد
طبق اشاره رهبر انقلاب، یکی از اقدامات بسیار مهمی که سوریه دوران حافظ اسد برای حمایت از جمهوری اسلامی ایران و تحت فشار قرار دادن عراق انجام داد، قطع خط لوله نفتی عراق به دریای مدیترانه بود.
عراق به دلیل داشتن مرز بسیار محدود زمینی با خلیج فارس و انهدام کامل نیروی دریایی‌اش، به استفاده از خطوط زمینی از جمله خط لوله‌ای که از بصره به سمت دریای مدیترانه کشیده شده بود، روی آورد.
بر اساس گزارشات موجود در مرکز اسناد انقلاب اسلامی، این خط لوله که نفت عراق را به میزان ۵۰۰ هزار بشکه در روز در اختیار نفتکش‌ها قرار می‌داد، برای بغداد از اهمیت حیاتی برخوردار بود.سوریه برای دفاع از ایران، در سال ۱۹۸۲ این خط لوله را به طور کامل مسدود کرد و سبب شد تا درآمد نفتی عراق تا ۳۰ درصد کاهش پیدا کند.
این ضربه چنان برای رژیم بعث عراق سهمگین بود که بلافاصله تلاش خود را برای سرنگونی حکومت سوریه افزایش داد و شروع به تسلیح نیروهای اخوان‌المسلمین در خاک سوریه کرد.
پی یر ترزیان نویسنده کتاب داستان اوپک که تحولات سیاست نفتی ایران را در این دوره از نزدیک بررسی کرده است، در کتابش می نویسد: سیاست نفتی ایران همزمان با عملیات آزاد سازی خرمشهر یک ویژگی بارز دیگر نیز داشت و آن عبارت بود از فشار بر اقتصاد عراق از طریق ترغیب سوریه به توقف صادرات نفت این کشور.
ایران در مذاکره با سوریه این کشور را متقاعد ساخت که صادرات نفت عراق را از طریق خط لوله ای که به بندر بانیاس در ساحل مدیترانه می رسید متوقف سازد.آن گونه که ترزیان می گوید ایران در مقابل موافقت کرد تا حق عبوری را که سوریه از عراق دریافت می کرد به دمشق بپردازد و معادل نفت خامی را که عراق به پالایشگاه های سوریه می داد، تامین کند.
نتیجه این همکاری ها به سوریه تشدید مشکلات اقتصادی عراق بود زیرا سوریه در ۱۰ آوریل ۱۹۸۲ صادرات نفت عراق از طریق خاک خود را متوقف ساخت و مرزهایش را با عراق بست.حمایت نفتی سوریه در کنار سایر محورهای حمایت از جمله حمایت سیاسی، تسلیحاتی و موشکی مواردی است که در دفاع مقدس به کمک ایران آمد.
