رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، به جز آنکه قاطعانه از دولت حمایت کرد و درعین حال، واکنش برخی منتقدان علیه دولت را طبیعی دانست، صداوسیما را توصیه به «ایجاد آرامش» به جای «دامن زدن به اختلافات» کرد و البته گفت که منظورش از «جعبه سانسور»، فقط «صداوسیما» نبوده است «منظورم همه ی رسانه هایی بود که این آلودگی را دارند»
به گزارش شهدای ایران به نقل ازانتخاب؛وی در مورد توافق ژنو نیز گفته بود: به نظرم خیلی خوب و با سرعت مطلوب به
توافقی رسیدند که معمولاً باور نمی شد به اینجا برسیم البته همین جا بعضی
از افراد منتقد می گویند که ما امتیازاتی دادیم که من این را قبول ندارم.
منتها توضیح دادن اینکه چرا امتیاز ندادیم ؛کار آسانی نیست . گفتن بعضی
موارد ممکن است مانعی در راه اجرا پیش بیاورد؛ ولی واقعاً من که آشنا به
مشکلات هستم، می دانم که امتیازی یک طرفه ندادیم . نفعی که هم ما بردیم و
هم همه آنها بردند؛ یعنی برد - برد این است که هم ملت ما و هم دنیا که از
یک وضع بحرانی در خیلی جاها بخاطر این مساله نگران بودند ؛آرامش پیدا کرد .
خیال همه جمع شده که داریم در مسیر حل پیش می رویم.
آیت الله هاشمی رفسنجانی در بخش دوم گفت و گو با پایگاه خبری «انتخاب» ، به تفصیل و مشروح از «توافق ژنو» سخن گفته و برخی انتقادات به این توافق را غیرمنصفانه می خواند. او معتقد است، این دسته از «اصولگرایان» ، «حرف های شعاری» می زنند.
هاشمی می گوید امیدوار نیست که شش ماهه مسئله هسته ای جمع شود ؛ «این شش ماه مقدمه ای برای مذاکرات اصلی است»
متن بخش دوم گفت و گوی «انتخاب» با رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پی می آید:
در رابطه با مذاکرات هسته ای ، با توجه به ابراز امیدواری دکتر روحانی و همچنین اظهارات آقای ظریف و البته مجموعه گفتارهای 5+1، رسیدن به یک طرح جامع را ممکن می دانید؟
● آیت الله هاشمی: اگر غربی ها در اظهاراتشان صادق باشند ؛ بله . من این را در مصاحبه با فاینشنال تایمز هم گفتم. تا به حال حرف عمده آنها ها این بوده که ما اصل غنی سازی را برای شما قبول داریم ؛ ولی شما باید شفاف باشید و اعتماد سازی کنید . عمده نزاع ما سر این بود. در شرایطی که زورگویی می کردند ؛ سئوالاتی هم داشتند که ایران حاضر نبود جواب بدهد . سیاست جدید این گونه است که ما شفاف شویم و حق قانونی ما به رسمیت شناخته شود . بیشتر از حق قانونی نمی خواهیم . به هر حال می خواهیم از تکنولوژی بسیار مهم هسته ای برای بخش های مختلف زندگی ؛ مانند کشاورزی، صنعت ، بهداشت و بسیاری از علوم استفاده کنیم و این حق هر کشوری و هر انسانی است و ما هم این را می خواهیم . حقی هم آژانس دارد که باید نظارت کند. در قوانین آژانس رفتن به سوی ساخت سلاح هسته ای ممنوع است. ما این را امضا کردیم و در آن جا عضو هستیم . اگر آن ها صادق باشند ؛ ما هم حاضریم شفاف سازی و اعتماد سازی کنیم. به نظرم خیلی جای بحث ندارد. یک جا بپذیریم که آنها هر تردیدی دارند ؛ ما برطرف کنیم و دیگر مزاحم ما نباشند . همیشه هم بر کار ما نظارت کنند، چنانکه حقشان است . اگر دو طرف به این مساله پایبند باشند و وظیفه خودشان را انجام بدهند ؛ مسایل حل می شود. حاضریم انجام بدهیم و الان تردید ما روی آن هاست. اگر آنها اغراض دیگری از این فشارها داشته باشند ؛ طبعاً مشکل می شود. ولی اگر واقعاً و صادقانه بخواهند مطمئن شوند که ایران نمی خواهد به طرف سلاح هسته ای برود، فکر می کنم وقت زیادی لازم ندارد . کارشناسان و مسولان تصمیم گیر ؛ یعنی وزرای خارجه یا هر کس که می خواهند بنشینند ؛ در دو سه جلسه بر این اساس اصولی را بنویسند و امضا کنند .نظارتشان هم در هر حدی که لازم است ؛ عملی شود.
فکر می کنید ظرف شش ماه این محقق می شود؟
● آیت الله هاشمی: ظرف شش ماه ؛ نه . این شش ماه مقدمه ای برای مذاکرات اصلی است.اوایل دی ماه خبرهایی که رسیده بود که مذاکرات کارشناسی خوب بود . نکته جالب این بود که بنا نبود دیگر جلسه ای باشد و بنا بود که بعد از کریسمس باشد. هم آقای جان کری و هم آقای ظریف خواستند و خانم اشتون گفت :برای یک جلسه یک روزه بیایید تا بین مذاکرات فاصله نیفتد . قرار نبود دو جلسه داشته باشند؛ یک روز بود؛ ولی وقتی دیدند که خوب دارد پیش می رود؛ گفتند : یک روز دیگر هم اضافه شود. اگر این گونه باشد ؛ معلوم می شود آن ها هم مایل هستند که پیش برود.
به نظر شما جدالی که در مورد حق غنی سازی وجود دارد؛ برای چیست؟ از آن طرف جان کری می گوید : حق غنی سازی را به رسمیت نشناختیم و از این طرف مقامات ایرانی می گوید که این حق به رسمیت شناخته شده است. این تناقض در سخنان دو طرف برای چیست؟ اصلاً تناقضی در کار است یا ماجرا چیز دیگری است؟
● آیت الله هاشمی: به نظرم این بحث فنی است و اگر کسانی که مذاکره می کنند؛ عاقلانه نگاه کنند؛ رسیدن به نقطه مشترک خیلی آسان است. برای اینکه آن ها نمی گویند که شما غنی سازی نکنید . می گویند دارید می کنید و جایی در قانون نیامده که حق غنی سازی دارید. آمده است که حق بهره برداری از منافع صلح آمیز را دارید .جوابش هم این است که اگر حق ماست که از منافع صلح آمیز برخوردار باشیم؛ باید غنی سازی کنیم . یکی از متخصصان مثالی زده و گفته است:« اینکه بعضی از غربی ها می گویند غنی سازی نداشته باشید و از منافع صلح آمیز استفاده کنید ؛ مثل این است که من ماشینم را به شما اجاره می دهم و یا می فروشم؛ به شرط اینکه شما در آن بنزین نریزید . این چه منطقی دارد؟! پس اگر به ما می گویند که حق بهره برداری دارید که داریم و قانون هم شناخته و قوانین بین المللی و مقررات جهانی این را شناخته ، معنایش این است که غنی سازی کنیم تا استفاده کنیم.
البته بعضی ها معتقدند که این کلید واژه برای این مطرح شده که بتوانند تندرو های دو طرف را به سکوت وادارند. شما به این تحلیل معتقد هستید یا نه ؟
● آیت الله هاشمی: البته علایمی هست که هر دو طرف دارند به گونه ای حرف هایی می زنند تا تندرو ها را قانع کنند .من این را احساس می کنم . بالاخره غربی ها دیدند که اسرائیل قدرت مانور رسانه ای زیادی دارد و لابی های صهیونیستی در سراسر دنیا و بخصوص اروپا و آمریکا در پارلمان ها اعمال نفوذ می کنند ، چون در انتخابات خیلی به تبلیغات نامزدها کمک می کنند به علاوه جمهوری خواهان آمریکا هم نمی خواهند آقای اوباما بتواند این مساله را حل کند. اگر مساله را حل و خاورمیانه را راحت کند؛ امتیاز بزرگی برای دموکرات ها در ذهن مردم آمریکا ست . آن ها کارشکنی می کنند ، لابی های اسرائیل کارشکنی می کنند و در اروپا هم کسانی هستند که این وضع را دارند . منتها تناقضی هم دارند ؛ چون اکثر اروپایی ها نمی خواهند توافقات بهم بخورد. در آن فضا بین آمریکا و اروپایی ها اختلاف افتاده و این برایشان خیلی ضرر دارد . آن ها هم تناقضی دارند. در داخل ایران هم آدم هایی هستند که حرف های شعاری می زنند . نمی توان همه واقعیت ها را رسانه ای کرد .مسئولان هم نمی توانند همه مسایل سرّی را بگویند . رهبری کمک کردند و گفتند: « من به این هایی که برای مذاکره رفتند ؛ اعتماد دارم .این ها برای انقلاب می خواهند مخلصانه کار کنند .» با این حرف اصولگراها باید اعتماد کنند و بی خودی بهانه نگیرند . خودی های این طرف هم مواظب باشند . به هر حال الان جریان مذاکره شروع شده و نباید یک کاری کنند که مذاکره کننده ها مجبور شوند حرف هایی بزنند که کار را خراب کند .
در این میان، یک سری گزارش های بدبیانانه و تایید نشده حکایت از این دارد که به احتمال زیاد بسیاری از فعالیت های هسته ای ایران به حالت تعلیق در می آید ، آیا اساساً شما این را پذیرفتنی می دانید؟
● آیت الله هاشمی: هیچ وقت هدف ما دسترسی به سلاح هسته ای نبوده و نیست، هدف ما استفاده صلح آمیز است و یکی از استفاده های مهم ما نیروگاه های برق است که باید بسازیم . آنها حتماً احتیاج به غنی سازی دارد . یا باید سوخت آماده بخریم که دلیلی ندارد . چون هم دانش ؛ هم ابزار و هم مصرفش را داریم و طبیعی است که خودمان این ها را تولید کنیم .
وقتی حقوق ما را بشناسند ؛ باید معدنکاری و کار تجارت مواد اولیه مثل کیک زرد و خرید وسایل فنی که انحصاری در بعضی جاهاست و ما نمی توانیم خودمان تولید کنیم ، آزاد باشد و ما هم این ها را داشته باشیم تا بتوانیم سوخت لازم را تهیه و آماده کنیم و نیروگاه های متعددی بسازیم . چون سوخت های فسیلی کم کم دارد فضای کشور را آلوده می کند و همه دنیا به طرف منابع دیگر مانند نور خورشید ؛ آب و یا باد می روند.حتّی بعضی ها دارند به طرف جوش هسته ای بجای شکاف هسته ای می وند که اگر آن صنعت شکل بگیرد - که دارد می گیرد و الان هفت، هشت کشور شریک شدند و سرمایه بزرگی گذاشتند - یک منبع عظیم سوختی است که شاید دنیا را از خیلی از منابع انرژی بی نیاز کند .
به هر حال ما که نمی خواستیم به طرف سلاح برویم و در آن بخش نباید هیچ کاری انتظار داشته باشیم. چون رهبری گفتند :« حرام است » نباید به آن طرف برویم و مشکل دیگری نداریم . مهم این است که اعتماد باشد. الان ژاپن ؛ کره جنوبی و خیلی جاهای دیگر و چندین کشور استفاده می کنند و مشکلی ندارند.
به نظر شما این طرح 60 درصد غنی سازی که در مجلس ایران طرح شده ؛ برای چیست؟
● آیت الله هاشمی: فکر می کنم این ها می خواهند با سنا و کنگره آمریکا مقابله کنند ؛چون آنها حرف های زور می زنند و این ها مقابله می کنند . آن ها باید بدانند که اگر بنا باشد با پارلمان مزاحم شوند ، پارلمان ما برای چنین کارهایی آماده تر است.
آیت الله هاشمی رفسنجانی در بخش دوم گفت و گو با پایگاه خبری «انتخاب» ، به تفصیل و مشروح از «توافق ژنو» سخن گفته و برخی انتقادات به این توافق را غیرمنصفانه می خواند. او معتقد است، این دسته از «اصولگرایان» ، «حرف های شعاری» می زنند.
هاشمی می گوید امیدوار نیست که شش ماهه مسئله هسته ای جمع شود ؛ «این شش ماه مقدمه ای برای مذاکرات اصلی است»
متن بخش دوم گفت و گوی «انتخاب» با رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پی می آید:
در رابطه با مذاکرات هسته ای ، با توجه به ابراز امیدواری دکتر روحانی و همچنین اظهارات آقای ظریف و البته مجموعه گفتارهای 5+1، رسیدن به یک طرح جامع را ممکن می دانید؟
● آیت الله هاشمی: اگر غربی ها در اظهاراتشان صادق باشند ؛ بله . من این را در مصاحبه با فاینشنال تایمز هم گفتم. تا به حال حرف عمده آنها ها این بوده که ما اصل غنی سازی را برای شما قبول داریم ؛ ولی شما باید شفاف باشید و اعتماد سازی کنید . عمده نزاع ما سر این بود. در شرایطی که زورگویی می کردند ؛ سئوالاتی هم داشتند که ایران حاضر نبود جواب بدهد . سیاست جدید این گونه است که ما شفاف شویم و حق قانونی ما به رسمیت شناخته شود . بیشتر از حق قانونی نمی خواهیم . به هر حال می خواهیم از تکنولوژی بسیار مهم هسته ای برای بخش های مختلف زندگی ؛ مانند کشاورزی، صنعت ، بهداشت و بسیاری از علوم استفاده کنیم و این حق هر کشوری و هر انسانی است و ما هم این را می خواهیم . حقی هم آژانس دارد که باید نظارت کند. در قوانین آژانس رفتن به سوی ساخت سلاح هسته ای ممنوع است. ما این را امضا کردیم و در آن جا عضو هستیم . اگر آن ها صادق باشند ؛ ما هم حاضریم شفاف سازی و اعتماد سازی کنیم. به نظرم خیلی جای بحث ندارد. یک جا بپذیریم که آنها هر تردیدی دارند ؛ ما برطرف کنیم و دیگر مزاحم ما نباشند . همیشه هم بر کار ما نظارت کنند، چنانکه حقشان است . اگر دو طرف به این مساله پایبند باشند و وظیفه خودشان را انجام بدهند ؛ مسایل حل می شود. حاضریم انجام بدهیم و الان تردید ما روی آن هاست. اگر آنها اغراض دیگری از این فشارها داشته باشند ؛ طبعاً مشکل می شود. ولی اگر واقعاً و صادقانه بخواهند مطمئن شوند که ایران نمی خواهد به طرف سلاح هسته ای برود، فکر می کنم وقت زیادی لازم ندارد . کارشناسان و مسولان تصمیم گیر ؛ یعنی وزرای خارجه یا هر کس که می خواهند بنشینند ؛ در دو سه جلسه بر این اساس اصولی را بنویسند و امضا کنند .نظارتشان هم در هر حدی که لازم است ؛ عملی شود.
فکر می کنید ظرف شش ماه این محقق می شود؟
● آیت الله هاشمی: ظرف شش ماه ؛ نه . این شش ماه مقدمه ای برای مذاکرات اصلی است.اوایل دی ماه خبرهایی که رسیده بود که مذاکرات کارشناسی خوب بود . نکته جالب این بود که بنا نبود دیگر جلسه ای باشد و بنا بود که بعد از کریسمس باشد. هم آقای جان کری و هم آقای ظریف خواستند و خانم اشتون گفت :برای یک جلسه یک روزه بیایید تا بین مذاکرات فاصله نیفتد . قرار نبود دو جلسه داشته باشند؛ یک روز بود؛ ولی وقتی دیدند که خوب دارد پیش می رود؛ گفتند : یک روز دیگر هم اضافه شود. اگر این گونه باشد ؛ معلوم می شود آن ها هم مایل هستند که پیش برود.
به نظر شما جدالی که در مورد حق غنی سازی وجود دارد؛ برای چیست؟ از آن طرف جان کری می گوید : حق غنی سازی را به رسمیت نشناختیم و از این طرف مقامات ایرانی می گوید که این حق به رسمیت شناخته شده است. این تناقض در سخنان دو طرف برای چیست؟ اصلاً تناقضی در کار است یا ماجرا چیز دیگری است؟
● آیت الله هاشمی: به نظرم این بحث فنی است و اگر کسانی که مذاکره می کنند؛ عاقلانه نگاه کنند؛ رسیدن به نقطه مشترک خیلی آسان است. برای اینکه آن ها نمی گویند که شما غنی سازی نکنید . می گویند دارید می کنید و جایی در قانون نیامده که حق غنی سازی دارید. آمده است که حق بهره برداری از منافع صلح آمیز را دارید .جوابش هم این است که اگر حق ماست که از منافع صلح آمیز برخوردار باشیم؛ باید غنی سازی کنیم . یکی از متخصصان مثالی زده و گفته است:« اینکه بعضی از غربی ها می گویند غنی سازی نداشته باشید و از منافع صلح آمیز استفاده کنید ؛ مثل این است که من ماشینم را به شما اجاره می دهم و یا می فروشم؛ به شرط اینکه شما در آن بنزین نریزید . این چه منطقی دارد؟! پس اگر به ما می گویند که حق بهره برداری دارید که داریم و قانون هم شناخته و قوانین بین المللی و مقررات جهانی این را شناخته ، معنایش این است که غنی سازی کنیم تا استفاده کنیم.
البته بعضی ها معتقدند که این کلید واژه برای این مطرح شده که بتوانند تندرو های دو طرف را به سکوت وادارند. شما به این تحلیل معتقد هستید یا نه ؟
● آیت الله هاشمی: البته علایمی هست که هر دو طرف دارند به گونه ای حرف هایی می زنند تا تندرو ها را قانع کنند .من این را احساس می کنم . بالاخره غربی ها دیدند که اسرائیل قدرت مانور رسانه ای زیادی دارد و لابی های صهیونیستی در سراسر دنیا و بخصوص اروپا و آمریکا در پارلمان ها اعمال نفوذ می کنند ، چون در انتخابات خیلی به تبلیغات نامزدها کمک می کنند به علاوه جمهوری خواهان آمریکا هم نمی خواهند آقای اوباما بتواند این مساله را حل کند. اگر مساله را حل و خاورمیانه را راحت کند؛ امتیاز بزرگی برای دموکرات ها در ذهن مردم آمریکا ست . آن ها کارشکنی می کنند ، لابی های اسرائیل کارشکنی می کنند و در اروپا هم کسانی هستند که این وضع را دارند . منتها تناقضی هم دارند ؛ چون اکثر اروپایی ها نمی خواهند توافقات بهم بخورد. در آن فضا بین آمریکا و اروپایی ها اختلاف افتاده و این برایشان خیلی ضرر دارد . آن ها هم تناقضی دارند. در داخل ایران هم آدم هایی هستند که حرف های شعاری می زنند . نمی توان همه واقعیت ها را رسانه ای کرد .مسئولان هم نمی توانند همه مسایل سرّی را بگویند . رهبری کمک کردند و گفتند: « من به این هایی که برای مذاکره رفتند ؛ اعتماد دارم .این ها برای انقلاب می خواهند مخلصانه کار کنند .» با این حرف اصولگراها باید اعتماد کنند و بی خودی بهانه نگیرند . خودی های این طرف هم مواظب باشند . به هر حال الان جریان مذاکره شروع شده و نباید یک کاری کنند که مذاکره کننده ها مجبور شوند حرف هایی بزنند که کار را خراب کند .
در این میان، یک سری گزارش های بدبیانانه و تایید نشده حکایت از این دارد که به احتمال زیاد بسیاری از فعالیت های هسته ای ایران به حالت تعلیق در می آید ، آیا اساساً شما این را پذیرفتنی می دانید؟
● آیت الله هاشمی: هیچ وقت هدف ما دسترسی به سلاح هسته ای نبوده و نیست، هدف ما استفاده صلح آمیز است و یکی از استفاده های مهم ما نیروگاه های برق است که باید بسازیم . آنها حتماً احتیاج به غنی سازی دارد . یا باید سوخت آماده بخریم که دلیلی ندارد . چون هم دانش ؛ هم ابزار و هم مصرفش را داریم و طبیعی است که خودمان این ها را تولید کنیم .
وقتی حقوق ما را بشناسند ؛ باید معدنکاری و کار تجارت مواد اولیه مثل کیک زرد و خرید وسایل فنی که انحصاری در بعضی جاهاست و ما نمی توانیم خودمان تولید کنیم ، آزاد باشد و ما هم این ها را داشته باشیم تا بتوانیم سوخت لازم را تهیه و آماده کنیم و نیروگاه های متعددی بسازیم . چون سوخت های فسیلی کم کم دارد فضای کشور را آلوده می کند و همه دنیا به طرف منابع دیگر مانند نور خورشید ؛ آب و یا باد می روند.حتّی بعضی ها دارند به طرف جوش هسته ای بجای شکاف هسته ای می وند که اگر آن صنعت شکل بگیرد - که دارد می گیرد و الان هفت، هشت کشور شریک شدند و سرمایه بزرگی گذاشتند - یک منبع عظیم سوختی است که شاید دنیا را از خیلی از منابع انرژی بی نیاز کند .
به هر حال ما که نمی خواستیم به طرف سلاح برویم و در آن بخش نباید هیچ کاری انتظار داشته باشیم. چون رهبری گفتند :« حرام است » نباید به آن طرف برویم و مشکل دیگری نداریم . مهم این است که اعتماد باشد. الان ژاپن ؛ کره جنوبی و خیلی جاهای دیگر و چندین کشور استفاده می کنند و مشکلی ندارند.
به نظر شما این طرح 60 درصد غنی سازی که در مجلس ایران طرح شده ؛ برای چیست؟
● آیت الله هاشمی: فکر می کنم این ها می خواهند با سنا و کنگره آمریکا مقابله کنند ؛چون آنها حرف های زور می زنند و این ها مقابله می کنند . آن ها باید بدانند که اگر بنا باشد با پارلمان مزاحم شوند ، پارلمان ما برای چنین کارهایی آماده تر است.
