این موضوع مورد مناقشه تنها سبب بلندشدن صدای حماس یا بازیگران میانجی نشده بلکه سران سرویس‌های امنیتی و فرماندهان نظامی اسرائیل نیز با توجه به وضعیت نابسامان اسرا معتقدند که تل‌آویو وقت زیادی برای چانه‌زنی ندارد و برای زنده برگرداندن اسرا باید سریعاً توافق آتش‌بس را بپذیرد.

مهم‌ترین اختلاف میان نتانیاهو و اعضای کابینه امنیتی رژیم اشغالگر را می‌توان باقی ماندن نیروهای ارتش اسرائیل در کریدور نتساریم و محور فیلادلفیا دانست. نخست وزیر اسرائیل معتقد است مناطق یادشده شاهراه‌های حیاتی حماس هستند که اگر تحت کنترل ارتش نباشند، تمام دستاوردهای اسرائیل در ماه‌های اخیر از بین خواهد رفت.

وی در جلسه اخیر کابینه از اعضای آن خواست تا به طرحی رأی دهند که در سناریوهای مختلف آن حضور نیروهای ارتش اسرائیل در محور فیلادفیا در نظر گرفته شده باشد. در جریان این رأی گیری گالانت رأی «منفی» و بن گویر رأی «ممتنع» داده است. در حالی که نتانیاهو بر این شرط پافشاری می‌کند که داوید بارنع و رونان بار رؤسای موساد و شین‌بت معتقدند تداوم این وضعیت می‌تواند جان اسرای صهیونیست را با خطر جدی مواجه سازد.

دیگر نقطه اختلاف میان سران صهیونیست را می‌توان اختلاف نتانیاهو و گالانت بر سر تعداد اسرای آزاد شده دانست. نخست وزیر اسرائیل معتقد است اگر تعداد زیادی از اسرای فلسطینی، به ویژه رهبران سیاسی و فرماندهان نظامی آن آزاد شوند امنیت داخلی اسرائیل با خطر جدی مواجه خواهد شد. در سوی مقابل وزیر جنگ اسرائیل معتقد است تل‌آیو چاره‌ای جز پذیرش این موضوع برای رسیدن به نقطه توافق ندارد. دامنه این اختلاف در ایده تبعید زندانیان فلسطینی نیز دیده می‌شود. راست گرایان صهیونیست خواستار تبعید زندانیان آزاد شده به کشورهای اروپایی، ترکیه با قطر هستند اما گالانت و مقامات امنیتی معتقدند که این کار در آینده نزدیک می‌تواند منجر به مشکلات بین‌المللی برای اسرائیل شود.

تفاوت در درک و فهم اولویت‌ها را می‌توان علت اصلی اختلاف میان نتانیاهو، گالانت، بارنع و بار بدانیم. نتانیاهو به عنوان نخست وزیر به مسائلی همچون حفظ دستاوردهای میدانی و عدم سقوط کابینه توجه می‌کند و فرماندهان نظامی و افسران امنیتی تحت تأثیر فشارهای بین‌المللی خواستار انعطاف بیشتر در مذاکرات برای رسیدن به توافقی هستند که منافع تمام بازیگران را تأمین نماید.

نتانیاهو در میان وزرای خود صراحتاً اعلام کرده است که اگر مجبور شود بین اسرا و حفظ کریدور فیلادلفیا یکی از انتخاب کند، قطعاً مورد دوم را انتخاب خواهد نمود. شاید به همین دلیل رئیس موساد در دیدار با مادر یکی از اسرا به وی گفته بود که احتمال کمی وجود دارد که در دولت نتانیاهو توافق تبادل اسرا حاصل شود. پس از پیدا شدن جسد ۶ اسیر صهیونیست، بیش از ۳۵۰ هزار نفر در شامگاه یکم سپتامبر به خیابان‌های فلسطین اشغالی آمدند تا نظر مخالف خود را به گوش نتانیاهو رسانده و خواستار توافق سریع با حماس شوند.

تجربه ۱۰ ماه اخیر نشان داده زمانی که نتانیاهو از سوی آمریکا یا افکار عمومی تحت فشار شدید قرار می‌گیرد دست به «انتحار» زده و سعی می‌کند با ایجاد بحران در خارج از فلسطین اشغالی، تمرکز مخالفان و منتقدان خود را برهم بزند. حمله غیرقانونی به کنسولگری ایران در دمشق و ترور شهید هنیه دقیقاً در هنگامی اتفاق افتاد که نتانیاهو تحت شدیدترین فشارها برای پذیرش آتش‌بس و ترک مخاصمه در غزه قرار داشت.

برهمین اساس لازم است تا اعضای شبکه مقاومت با درک رفتار سیاسی نتانیاهو در «آماده باش کامل» بوده و اجازه ماجراجویی جدید به صهیونیست‌ها را ندهند. به بیان دیگر رهبر حزب لیکود ممکن با صدور مجور ترور رهبران برجسته مقاومت یا حمله به مراکز حماس در لبنان یا مناطق دیگر گام بلندی به سمت تشدید تنش منطقه‌ای و به حاشیه رفتن مذاکرات تبادل اسرا بردارد.

بهره سخن

عدم بازگشت ۱۰۳ اسیر باقی مانده در نوار غزه می‌تواند به مثابه مهر پایانی بر عمر سیاسی تمام مقامات سیاسی، امنیتی و نظامی اسرائیل باشد. هم‌اکنون برخی خانواده‌های اسرا که نزدیکان خود را از دست داده‌اند، سران رژیم صهیونیستی را مقصر مرگ این افراد می‌دانند و ممکن است برای حذف فیزیکی نتانیاهو اقدام کنند. برپایی اعتصاب عمومی از دانشگاه‌ها تا فرودگاه بن گورین نشان دهنده عمق خشم جامعه اسرائیل علیه نتانیاهو است. تحلیلگران معتقدند با برانگیخته شدن افکار عمومی علیه نخست وزیر و تیم مذاکره کننده اسرائیلی این امکان وجود دارد که دولت بایدن از ابزارهایی برای تحت فشار قرار دادن تل‌آویو جهت پذیرش توافق آتش بس استفاده کند؛ هرچند که آمریکا شریک جرم اول اسرائیل در ارتکاب شنیع‌ترین جنایات تاریخ علیه مردم مظلوم غزه محسوب می‌شود.

مهم‌ترین مانع در روند توافق آتش بس را می‌توان ترس نتانیاهو از «سقوط کابینه» و خروج بن گویر رئیس حزب «قدرت ملی» از دولت دانست. با آنکه در نظرسنجی اخیر روزنامه «معاریو» نتانیاهو از شانس خوبی در انتخابات احتمالی برخوردار است اما همچنان «اما» و «اگر» های بسیاری برای پیروزی مجدد وی و متحدان او وجود دارد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد نتانیاهو به دنبال دریافت نوعی تضمین از سمت آمریکا و افکار عمومی است که در صورت پذیرش آتش‌بس و سقوط احتمالی کابینه، وی نه تنها وارد فرایند بازداشت به دلیل داشتن پرونده فساد نشود، بلکه شانس پیروزی در انتخابات و ابقاء در پست نخست وزیری را نیز داشته باشد.

*مهر