هیچ زمانی متخصص شدن در رشته جراحی مغز و اعصاب باعث نشده از ورزش کردن، سینما رفتن، تعامل با دوستان یا حتی خواندن کتاب‌های متفرقه جا بماند.
به گزارش شهدای ایران به نقل از همشهری، همه از فرار مغزها می‌گویند و مهاجرت تلخ پزشکان؛ اما برخی هم هستند که دوره‌های آکادمیک پیشرفته را در دانشگاه‌های مطرح دنیا سپری کرده یا پرونده کاری‌شان در بیمارستان‌های پیشرفته غربی تکمیل شده اما یک لحظه از فکر بازگشت به ایران و خدمت به مردم غافل نمانده‌اند. یک نفر از آنها سیده سهیلا سامی است؛ فوق تخصص جراحی مغز و اعصاب که 2 ویژگی جالب دارد:
تکمیل دوران تحصیلی زیرنظر پروفسور سمیعی، جراح معروف ایرانی و طبابت در آلمان با حجابی که هیچ زمان مانعی برایش ایجاد نکرده است. او حالا به کشور بازگشته و بیش از یک‌سال است که پشت در ارزیابی‌های وزارت بهداشت برای معادل‌سازی مدرکش مانده است. همین چند روز پیش البته شماره نظام‌پزشکی‌اش را گرفته و حالا امیدوار است که با صدور مجوز فعالیت بتواند مجهزترین بیمارستان تخصصی مغز و اعصاب خاورمیانه را در قلب تهران راه‌اندازی کند. البته در همین مدت هم بیکار نمانده و در حال حفظ کردن قرآن است.
او سه‌شنبه مهمان زینبیه رسانه در دومین شب هیئت در دهه اول‌ماه صفر بود و مورد تقدیر قرار گرفت. در این مراسم به یک نکته مهم اشاره کرد و گفت: «اگر دختران این سرزمین در خانواده و کشورشان درست تربیت شوند، قول می‌دهم که همه‌شان مانند من به ایران بازگردند. دختران نخبه این سرزمین می‌توانند به ایران بازگردند و در رشته و کارشان فعالیت کنند.»
این پزشک چند روز پیش هم در گفت‌وگو با همشهری درباره زندگی‌اش به نکات جالبی اشاره کرد، اینکه هیچ زمانی متخصص شدن در رشته جراحی مغز و اعصاب باعث نشده از ورزش کردن، سینما رفتن، تعامل با دوستان یا حتی خواندن کتاب‌های متفرقه جا بماند.
خیلی‌ها تصور می‌کنند جراحی مغز و اعصاب مردانه است، چه اتفاقی رخ داد که شما هم وارد این حوزه شدید؟
از ابتدا فکر می‌کردم مثل پدرم متخصص قلب می‌شوم، اما دریافت یک دعوتنامه از پروفسور سمیعی مسیر پزشکی من را تغییر داد. همان زمان هم تصور من این بود که جراحی مغز و اعصاب بسیار پیچیده است و نباید طرفش رفت اما چند پزشک زن خارجی را دیدم که در این رشته موفق شده بودند؛ به همین دلیل تصمیم خودم را برای ادامه تحصیل در این رشته گرفتم. البته انتخاب برخی رشته‌ها ازجمله همین تخصص مغز و اعصاب نیازمند شرایط فیزیکی و شخصیتی خاصی است که من از کودکی آن را داشتم. فکر می‌کنم اگر کسی هم شخصیتی نزدیک به من داشته باشد می‌تواند به این رشته ورود کند.
ویژگی‌های این شخصیت چیست؟
از کودکی ورزش می‌کردم و ضعف بدنی نداشتم. ما در اتاق عمل بیش از 10 تا 14ساعت سرپا هستیم. این مسئله برای مردان راحت‌تر است اما خانم‌ها به‌دلیل قوای جسمانی متفاوت اگر ساختار بدنی قوی نداشته باشند، دچار مشکل خواهند شد. از نظر شخصیتی هم اگر روحیات حساس داشته باشند، نمی‌توانند در این رشته موفق شوند. اگر بخواهم به زنان ایرانی توصیه‌ای داشته باشم، می‌گویم که به حرف دیگران خیلی اهمیت ندهند و آن چیزی راکه علاقه دارند با جدیت پیگیری کنند و درس‌شان را بخوانند و اگر رشته‌شان کارآموزی دارد، کاملا آن را جدی و اصولش را یاد بگیرند. اینکه فلان رشته مربوط به آقایان است و فلان رشته برای خانم‌ها، خیلی روی تصمیم‌گیری‌هایشان تأثیرگذار نباشد و مستقیم به سمت هدف‌شان بروند تا موفق باشند.
چند سال پیش گفته بودید که قصد دارید طبابت را در ایران ادامه دهید، این حضور شما در کشور به‌معنای محقق کردن همان تصمیم است؟
به‌طور کامل به ایران برگشته‌ام اما هنوز وزارت بهداشت، مدرکم را معادل نکرده که کارم را آغاز کنم. این پروسه ارزشیابی برای پزشکانی که از خارج می‌آیند، بسیار طولانی است و فعالیت در ایران را برای آنها سخت می‌کند. پزشکانی که قصد برگشت به ایران را دارند، می‌خواهند بیمارانشان را داشته باشند و این معطلی‌های چند‌ماه تا یک‌سال که گاهی حتی 2 سال می‌شود، قطعا آنها را از تصمیم برای بازگشت منصرف می‌کند. شاید درباره برخی دانشگاه‌ها که مورد تأیید وزارت بهداشت نیستند مثل روسیه، اوکراین یا سنگاپور، این مسئله قابل‌قبول باشد، اما مدرک دانشگاه‌های آلمان یا آمریکا که حوزه پزشکی آنها بسیار قوی است، فرایند خسته‌کننده‌ای دارد.
مهم‌ترین دلیل بازگشت شما به ایران چه بود؟
از همان روزی که برای تحصیل به آلمان رفتم، تصمیم داشتم در تهران یک مرکز تخصصی مغز و اعصاب راه‌اندازی کنم. بسیاری از تجهیزات و دستگاه‌های به‌روز دنیا در ایران نیست و اگر در اختیار مردم قرار بگیرد، درمان‌های به‌روز را دریافت خواهند کرد. این مرکز حتی ظرفیت دارد که قطب خاورمیانه برای جذب توریست سلامت در بیماری‌های مغز و اعصاب شود.
شما متخصص مغز و اعصاب هستید و شاید این سؤال را بهتر پاسخ دهید، اینکه نخبه شدن و برخورداری از یک مغز باهوش می‌تواند برای همه وجود داشته باشد؟
نمی‌توانم پاسخ این سؤال را بدهم چون برای من هیچ‌چیز سختی در زندگی وجود ندارد و تقریبا هر کاری را که بخواهم انجام داده‌ام. این درست است که افراد موفق از هوش بالایی برخوردارند اما من افراد زیادی را هم دیده‌ام که با هوش متوسط رو به بالا و با پشتکار و علاقه موفقیت‌های زیادی را کسب کرده‌اند.
ایتا جهان نیوز
یادگیری‌ها محدودیت سنی دارد؟
یادگیری در سن پایین راحت‌تر، اما سطحی‌تر است و اگر ادامه نداشته باشد، فراموش می‌شود؛ اما در بزرگسالی یادگیری سخت‌تر و ماندگارتر می‌شود. درباره محدودیت سنی هم افراد در سنین بالاتر سخت‌تر مطلب را فرامی‌گیرند. آموزش موسیقی به یک فرد 50ساله بسیار سخت‌تر از جوان 20ساله است؛ چون ذهن رو به کندی می‌رود و تمرکز کاهش پیدا می‌کند. اما در همین سنین بالا هم هر قدر مغز فعال‌تر نگه داشته شود، از زوال آن جلوگیری خواهد شد. به افراد در سنین بالا توصیه می‌کنم که بازی‌های فکری، شطرنج و مجسمه‌سازی انجام دهند.
زندگی مدرن، مغز را تغییر داده است؟
طی چند سال اخیر به حدی سرعت زندگی زیاد شده که در تمام دنیا هیچ‌چیزی مثل قبل نیست؛ ما مثل گذشته کتاب نمی‌خوانیم و شماره‌های تلفن را حفظ نمی‌کنیم؛ چون همه‌‌چیز در موبایل‌هاست. این مسائل باعث می‌شود که ذهن‌های امروزی مثل گذشته پویا نباشند؛ به‌ویژه درباره کودکان که از سنین بسیار پایین با تجهیزات الکترونیکی سروکار دارند منجر به بروز اختلالات یادگیری و عدم‌تمرکز شده است. در گذشته کودکان تنها بازی‌های فیزیکال و کتاب‌هایی برای خواندن داشتند؛ حتی زمان تماشای تلویزیون هم شاید به 2ساعت نمی‌رسید، اما حالا بیشترین بخش از زندگی آنها موبایل‌ها و تبلت‌هاست. یکی از آسیب‌های جدی این شرایط غیرفعال‌تر شدن مغز بچه‌هاست. من نمونه‌های عینی این وضعیت را در بسیاری از کودکان دیده‌ام.
خود شما هم به‌نظر می‌رسد که از این تجهیزات و فضای مجازی زیاد استفاده می‌کنید؟
در گذشته تعداد بیماران کمتر بود و با توجه به اینکه در ایران حضور نداشتم، بیشتر به سؤالات آنها پاسخ می‌دادم، اما اکنون روزانه 100 تا 200 عکس ام‌آرآی و سی‌تی‌اسکن دریافت می‌کنم که فرصت پاسخگویی به همه آنها را ندارم. برخی را خودم پاسخ و برخی دیگر را به سایر دوستان پزشکم ارجاع می‌دهم.
شما به‌عنوان پزشک ایرانی محجبه بسیار معروف شده‌اید؛ این شرایط تاکنون برای شما چالشی نداشته یا با واکنش منفی مواجه نشده‌اید؟
به عقیده من میزان انتخاب پوشش به فرد بستگی دارد و من هم همانطوری که در آلمان پوشش دارم، به همان میزان در ایران پوشش دارم. در زمینه جراحی هم حجاب هیچ محدودیتی برای من ایجاد نکرده است. مردم و دولت آلمان هم مثل ایران برای پزشکان احترام خاصی قائل هستند و تاکنون چنین چیزی وجود نداشته است. در آنجا به پزشکان حق انتخاب می‌دهند که پزشک برای اتاق عمل لباس آستین بلند یا کوتاه یا یقه بسته و باز داشته باشد. این مسئله را شما در کشوری مثل فرانسه نخواهید دید و نمی‌توان با داشتن حجاب کار کرد.
به‌عنوان نکته آخر توصیه‌ای درباره فراهم کردن یک زندگی مناسب برای مغز دارید؟
غذای نامناسب، پرخوری، مصرف دخانیات، کنترل نکردن استرس، مصرف مواد‌مخدر، ادامه ندادن درمان‌های ضروری به‌عنوان مثال فشار خون و... به‌شدت به مغز و رگ‌های آن آسیب می‌زند. این مسئله تنها در ایران نیست و حتی در کشوری مثل آمریکا هم افراد با اضافه وزن بسیار بالا و سبک زندگی نامناسب وجود دارند که بیماری‌های مغزی آنها را تهدید می‌کند.
مغز چه مراقبت‌هایی نیاز دارد؟
برخی موارد، عمومی است و شامل رژیم غذایی، سبک زندگی، کم کردن اضطراب و استرس که برای پیشگیری از همه بیماری‌ها توصیه می‌شود. اما نکته مهم این است که هر قدر از فکر و ذهن استفاده شود، مغز پویاتر می‌ماند. به‌عنوان مثال اگر فردی در درس خواندن یا کتاب خواندن وقفه داشته باشد، در شروع دوباره و همان ساعت‌های اول زمان مطالعه دچار خواب‌آلودگی می‌شود؛ اما اگر ادامه دهد، بعد از چند روز، دیگر خستگی وجود نخواهد داشت. استفاده مکرر از مغز، هوش را بیشتر پرورش می‌دهد و این شامل همه افراد می‌شود.
