«استقلال دانشگاهها» طرحی است که از سوی وزارت علوم دولت یازدهم دنبال می شود؛ هرچند در ظاهر معنای خوبی را به ذهن متبادر می سازد اما به نظر می رسد طراحان آن اهداف تامل برانگیز و بعضا خطرناکی را دنبال و از همین جهت تلاش می کنند این طرح به آهستگی و بی سر و صدا پیگیری شود.
به گزارش شهدای ایران به نقل ازخبرنامه دانشجویان ایران؛ پس از طرح های مختلف وزارت علوم جدید، همچون بازگشت دانشجویان ستاره دار، تعویض روسای دانشگاه ها و اعزام هیات های بازرس به دانشگاه ها و انتصابات تامل برانگیز، طرحی دیگر از سوی مسئولان وزارت علوم در یک سکوت خبری دنبال می شود.
*توفیقی مسئول استقلال دانشگاه ها
طرح «استقلال دانشگاه ها» چند مدتی است که از سوی وزارت علوم دنبال می شود و رضا فرجی دانا مسئولیت این کار را به چهره جنجالی وزارت علوم یعنی جعفر توفیقی سپرده است.
چندی پیش رضا فرجی دانا، وزیر علوم، در گفتگویی با روزنامه اعتماد به وضعیت دانشگاهها در لایحه بودجه 93 پرداخته است.
وی پس از توضیحاتی در این باره گفت: دادن اختيارات به هيات‌هاي امنا بر اساس قانون برنامه چهارم و مفاد 49 و بند ماده 20 قانون پنجم. براين اساس دانشگاهها همه امور خود را از تشكيلاتي، اداري، مالي بايد برنامه‌ريزي كنند و مصوبات آن را انجام دهند. وزارت علوم اختياراتي كه از دانشگاهها گرفته شده را برمي‌گرداند. برنامه ما اين است كه هيات‌هاي امنا را به عنوان مرجع در امور قرار خواهيم داد و سعي كنيم دانشگاه را به يك دانشگاه پاسخگو تبديل كنيم.
فرجی دانا در اولین روز حضور خود در وزارت علوم با اشاره به اینکه توفیقی توانست در این دو ماه، نشاط را به فضای دانشگاه بازگرداند، وی را مسوول استقلال دانشگاه ها دانست و در این باره تصریح کرد: من بهتر از شما این تغییرات را در وزارت علوم حس می کنم زیرا در یک فرصت یک ساله مطالعاتی بودم و تازه بازگشته ام.
*معنای استقلال دانشگاه ها از نظر جعفر توفیقی
توفیقی آن زمان که مسئولیت سرپرستی وزارت علوم را داشت معنای استقلال دانشگاه ها این گونه تشریح کرده بود که استقلال دانشگاهها به معنای خودمحوری نیست.
استناد مسئولان وزارت علوم به استقلال دانشگاه ها عدم دخالت سیاست در دانشگاه ها و قانونی از برنامه پنجم توسعه است.
توفیقی در گفت‌وگوی خود با ایسنا بر لزوم افزایش اختیارات و استقلال دانشگاهها و تقویت هیات امنای دانشگاه به عنوان یک برنامه تاکید کرد و گفته بود: استقلال دانشگاهها یک قانون است. ماده 49 قانون برنامه چهارم توسعه و ماده 20 قانون برنامه پنجم بر این موضوع تاکید دارد. بنده همانطور که پیش از این اعلام کرده‌ام، محور برنامه‌هایم در وزارت علوم، اجرای قانون پنجم توسعه، نقشه جامع علمی کشور، سند اسلامی شدن دانشگاهها، تلاش برای تحقق اهداف سند چشم‌انداز و سیاست‌های کلی نظام است که استقلال دانشگاهها هم یکی از این قوانین است.
به گفته وی، منظور از استقلال دانشگاهها بر اساس آنچه در قانون آمده، افزایش اختیار در زمینه امور مالی، اداری، تشکیلاتی، استخدامی و برنامه‌ریزی دانشگاهها بر اساس مصوبات هیات امناست؛ به عبارت دیگر هر آنچه که به اداره خود دانشگاه برمی‌گردد.
هرچند توفیقی گفته است طبیعی است دانشگاهها هر اختیاری که داشته باشند، باید در چارچوب سیاست‌های نظام، قانون اساسی، قوانین و مقررات مصوب مجلس شورای اسلامی حرکت کند؛ اما به نظر می رسد این طرح، طرحی در مسیری غلط یعنی تبدیل دانشگاه به یک گروه فشار لیبرال سرمایه داری علیه جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی باشد. به طوریکه دادن اختیارات در زمینه امور مالی، اداری، تشکیلاتی، استخدامی و برنامه‌ریزی دانشگاهها عملا دانشگاه ها را از مسیر تعیین شده سیاست های کلان نظام خارج می سازد.
این طرح زمانی تامل برانگیز می شود که به نظر می رسد طرح «استقلال دانشگاه ها» تلاشی برای محدود کردن نظارت حاکمیت بر دانشگاه ها باشد. چیزی که شبیه به آن چندی پیش در خصوص فرهنگ با عنوان هایی همچون دین دولتی و فرهنگ دولتی توسط برخی رسانه ها دنبال می شد.
رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی با ایشان در این خصوص فرمودند: «می‌بینم در بعضی از مطبوعات، نوشته‌ها و گفته‌ها، بعضی‌ها با عنوان کردن «دین دولتی» و «فرهنگ دولتی» می‌خواهند نظارت دولت را محدود کنند و تخریب کنند و به اصطلاح یک انگ غلطی به آن بزنند که آقا اینها می‌خواهند دین را دولتی کنند، فرهنگ را دولتی کنند! این حرف‌ها یعنی چه؟! دولت دینی با دین دولتی هیچ فرقی ندارد. دولت جزو مردم است دین دولتی یعنی دین مردمی، همان دینی که مردم دارند، دولت هم همان دین را دارد.»
ایشان از تلاش مدعیان این موضوع برای محدود کردن نظارت دولت پرده برمی‌دارند. واقعیت این است که غربزدگان به دروغ ادعا می‌کنند که دین دولتی در حریم خصوصی مردم دخالت می‌کند و جامعه را محسوس و نامحسوس مدیریت می‌کند-مشابه تعبری که در خصوص دانشگاه ها می شود- و این در حالی است که حکومت اسلامی با تکیه بر موازین دینی نه فقط حریم خصوصی افراد را محترم می‌شمارد بلکه سخت‌ترین مجازات‌ها و موانع را برای دخالت‌کنندگان در حریم خصوصی مردم قائل است و بیشترین تساهل و تسامح را در مواردی که پای حریم خصوصی مردم در میان است، روا می‌دارد.
استقلال دانشگاه ها از آن جهت قابل تامل است که سابقه چندان خوبی هم در وزارت علوم ندارد و نمونه کوچک آن در پذیرش دانشجویان مقطع دکتری به چشم می خورد. هنگامی که استقلال محدودی به اساتید دانشگاه ها برای جذب دانشجو مقطع دکتری داده شد، عملا فضا برای انحصار گرایی مهیا شد و چه بسیار دانشجویان مستعدی که به علت نداشت رانت از تحصیل در این مقطع محروم شدند.
وزارت علوم چگونه می خواهد دانشگاه ها را مستقل کند؟
1. کوبیدن بر طبل بی پولی دانشگاه ها و زمزمه ای به نام خیرین دانشگاهی و ایجاد بنگاه های حمایت مالی از دانشگاه ها
چندی پیش معاون اداری مالی وزارت علوم با اشاره به سه راه کسب درآمد برای کمک به بهبود شرایط مالی دانشگاهها، از ایجاد بنیاد توسعه آموزش عالی کشور برای گرد هم آمدن خیرین دانشگاهی خبر داد.
محمدحسین امید در گفتگو با مهر درباره راه های درآمد‌زایی دانشگاهها برای کمک به افزایش درآمدشان، گفت: دانشگاهها تقریباً 30 درصد هزینه های خود را تامین می‌کنند و تلاشمان این است تا پایان سال آینده این عدد به 50 درصد برسد.
وی ادامه داد: ادامه آموزشهای نوبت دوم در مقاطع تحصیلات تکمیلی و ایجاد ظرفیت جدید همچنین همکاری در پروژه‌ها و انجام تحقیقات کاربردی، دو راه افزایش درآمد زایی دانشگاهها به شمار می‌آید.
معاون اداری مالی وزارت علوم از یک راه سوم برای افزایش درآمد دانشگاهها خبر داد و گفت: استفاده از کمک خیرین و بنیادهای حامی دانشگاههای کشور، بیش از گذشته مد نظر وزارت علوم است.
امید در این باره، تاکید کرد: کمک خیرین، برای امور تملک دارایی، ساختمان سازی، تجهیزات و آزمایشگاهها است و به بودجه جاری اختصاص نمی‌یابد.
معاون وزیر علوم اظهار داشت: قصد داریم بنیادی برای توسعه آموزش عالی کشور راه اندازی کنیم که بنیادهای خیریه دانشگاهها را حمایت و خیرین دانشگاهی در هر استان را دور هم جمع کند و به دانشگاهها کمک کنند.
امید اواخر ماه آبان گفته بود دانشگاه ها به غم نان دچار شده اند.
معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم از کسری هزار میلیارد تومانی بودجه جاری و دو هزار و 500 میلیارد تومانی بودجه عمرانی دانشگاه ها خبر داد و اعلام کرد که دانشگاه ها با تخصیص هایی که تا کنون دریافت کرده اند، فقط قادر به پرداخت حقوق کارکنان و تامین غذای دانشجویان خواهند بود.
2. آغاز طرح از دانشگاه های شهرستان و تاسيس بنيادهاي خصوصي «حامي» در دانشگاهها
محمد حسین امید با بيان اينكه اين تجربه موفق در دانشگاه‌هاي ديگري ازجمله وليعصر رفسنجان، كاشان، شريف و فردوسي مشهد نيز وجود داشته است، تصريح كرد: در همه دنيا افراد خيري حاضرند به دانشگاه كمك كنند و در ايران نيز اين افراد وجود دارند، بنابراين قصد ايجاد يك بنياد مركزي در وزارت علوم با نام «بنياد حمايت از دانشگاهها» يا «بنياد توسعه آموزش عالي» را داريم.
معاون اداري مالي وزارت علوم افزود: وظيفه اين بنياد مركزي راه اندازي و حمايت از بنيادهاي استان‌ها در دانشگاه‌هاست.
برخی تحلیل گران ابراز نگرانی کرده اند که این طرح سرنوشت نامبارکی داشته باشد و علم و دانشگاه در مسیر کارتل های سیاسی و اقتصادی حرکت کند و به نظر می رسد این طرح هم از طرح ها زمین مانده دوره دوم خرداد باشد.
*توفیقی مسئول استقلال دانشگاه ها
طرح «استقلال دانشگاه ها» چند مدتی است که از سوی وزارت علوم دنبال می شود و رضا فرجی دانا مسئولیت این کار را به چهره جنجالی وزارت علوم یعنی جعفر توفیقی سپرده است.
چندی پیش رضا فرجی دانا، وزیر علوم، در گفتگویی با روزنامه اعتماد به وضعیت دانشگاهها در لایحه بودجه 93 پرداخته است.
وی پس از توضیحاتی در این باره گفت: دادن اختيارات به هيات‌هاي امنا بر اساس قانون برنامه چهارم و مفاد 49 و بند ماده 20 قانون پنجم. براين اساس دانشگاهها همه امور خود را از تشكيلاتي، اداري، مالي بايد برنامه‌ريزي كنند و مصوبات آن را انجام دهند. وزارت علوم اختياراتي كه از دانشگاهها گرفته شده را برمي‌گرداند. برنامه ما اين است كه هيات‌هاي امنا را به عنوان مرجع در امور قرار خواهيم داد و سعي كنيم دانشگاه را به يك دانشگاه پاسخگو تبديل كنيم.
فرجی دانا در اولین روز حضور خود در وزارت علوم با اشاره به اینکه توفیقی توانست در این دو ماه، نشاط را به فضای دانشگاه بازگرداند، وی را مسوول استقلال دانشگاه ها دانست و در این باره تصریح کرد: من بهتر از شما این تغییرات را در وزارت علوم حس می کنم زیرا در یک فرصت یک ساله مطالعاتی بودم و تازه بازگشته ام.
*معنای استقلال دانشگاه ها از نظر جعفر توفیقی
توفیقی آن زمان که مسئولیت سرپرستی وزارت علوم را داشت معنای استقلال دانشگاه ها این گونه تشریح کرده بود که استقلال دانشگاهها به معنای خودمحوری نیست.
استناد مسئولان وزارت علوم به استقلال دانشگاه ها عدم دخالت سیاست در دانشگاه ها و قانونی از برنامه پنجم توسعه است.
توفیقی در گفت‌وگوی خود با ایسنا بر لزوم افزایش اختیارات و استقلال دانشگاهها و تقویت هیات امنای دانشگاه به عنوان یک برنامه تاکید کرد و گفته بود: استقلال دانشگاهها یک قانون است. ماده 49 قانون برنامه چهارم توسعه و ماده 20 قانون برنامه پنجم بر این موضوع تاکید دارد. بنده همانطور که پیش از این اعلام کرده‌ام، محور برنامه‌هایم در وزارت علوم، اجرای قانون پنجم توسعه، نقشه جامع علمی کشور، سند اسلامی شدن دانشگاهها، تلاش برای تحقق اهداف سند چشم‌انداز و سیاست‌های کلی نظام است که استقلال دانشگاهها هم یکی از این قوانین است.
به گفته وی، منظور از استقلال دانشگاهها بر اساس آنچه در قانون آمده، افزایش اختیار در زمینه امور مالی، اداری، تشکیلاتی، استخدامی و برنامه‌ریزی دانشگاهها بر اساس مصوبات هیات امناست؛ به عبارت دیگر هر آنچه که به اداره خود دانشگاه برمی‌گردد.
هرچند توفیقی گفته است طبیعی است دانشگاهها هر اختیاری که داشته باشند، باید در چارچوب سیاست‌های نظام، قانون اساسی، قوانین و مقررات مصوب مجلس شورای اسلامی حرکت کند؛ اما به نظر می رسد این طرح، طرحی در مسیری غلط یعنی تبدیل دانشگاه به یک گروه فشار لیبرال سرمایه داری علیه جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی باشد. به طوریکه دادن اختیارات در زمینه امور مالی، اداری، تشکیلاتی، استخدامی و برنامه‌ریزی دانشگاهها عملا دانشگاه ها را از مسیر تعیین شده سیاست های کلان نظام خارج می سازد.
این طرح زمانی تامل برانگیز می شود که به نظر می رسد طرح «استقلال دانشگاه ها» تلاشی برای محدود کردن نظارت حاکمیت بر دانشگاه ها باشد. چیزی که شبیه به آن چندی پیش در خصوص فرهنگ با عنوان هایی همچون دین دولتی و فرهنگ دولتی توسط برخی رسانه ها دنبال می شد.
رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی با ایشان در این خصوص فرمودند: «می‌بینم در بعضی از مطبوعات، نوشته‌ها و گفته‌ها، بعضی‌ها با عنوان کردن «دین دولتی» و «فرهنگ دولتی» می‌خواهند نظارت دولت را محدود کنند و تخریب کنند و به اصطلاح یک انگ غلطی به آن بزنند که آقا اینها می‌خواهند دین را دولتی کنند، فرهنگ را دولتی کنند! این حرف‌ها یعنی چه؟! دولت دینی با دین دولتی هیچ فرقی ندارد. دولت جزو مردم است دین دولتی یعنی دین مردمی، همان دینی که مردم دارند، دولت هم همان دین را دارد.»
ایشان از تلاش مدعیان این موضوع برای محدود کردن نظارت دولت پرده برمی‌دارند. واقعیت این است که غربزدگان به دروغ ادعا می‌کنند که دین دولتی در حریم خصوصی مردم دخالت می‌کند و جامعه را محسوس و نامحسوس مدیریت می‌کند-مشابه تعبری که در خصوص دانشگاه ها می شود- و این در حالی است که حکومت اسلامی با تکیه بر موازین دینی نه فقط حریم خصوصی افراد را محترم می‌شمارد بلکه سخت‌ترین مجازات‌ها و موانع را برای دخالت‌کنندگان در حریم خصوصی مردم قائل است و بیشترین تساهل و تسامح را در مواردی که پای حریم خصوصی مردم در میان است، روا می‌دارد.
استقلال دانشگاه ها از آن جهت قابل تامل است که سابقه چندان خوبی هم در وزارت علوم ندارد و نمونه کوچک آن در پذیرش دانشجویان مقطع دکتری به چشم می خورد. هنگامی که استقلال محدودی به اساتید دانشگاه ها برای جذب دانشجو مقطع دکتری داده شد، عملا فضا برای انحصار گرایی مهیا شد و چه بسیار دانشجویان مستعدی که به علت نداشت رانت از تحصیل در این مقطع محروم شدند.
وزارت علوم چگونه می خواهد دانشگاه ها را مستقل کند؟
1. کوبیدن بر طبل بی پولی دانشگاه ها و زمزمه ای به نام خیرین دانشگاهی و ایجاد بنگاه های حمایت مالی از دانشگاه ها
چندی پیش معاون اداری مالی وزارت علوم با اشاره به سه راه کسب درآمد برای کمک به بهبود شرایط مالی دانشگاهها، از ایجاد بنیاد توسعه آموزش عالی کشور برای گرد هم آمدن خیرین دانشگاهی خبر داد.
محمدحسین امید در گفتگو با مهر درباره راه های درآمد‌زایی دانشگاهها برای کمک به افزایش درآمدشان، گفت: دانشگاهها تقریباً 30 درصد هزینه های خود را تامین می‌کنند و تلاشمان این است تا پایان سال آینده این عدد به 50 درصد برسد.
وی ادامه داد: ادامه آموزشهای نوبت دوم در مقاطع تحصیلات تکمیلی و ایجاد ظرفیت جدید همچنین همکاری در پروژه‌ها و انجام تحقیقات کاربردی، دو راه افزایش درآمد زایی دانشگاهها به شمار می‌آید.
معاون اداری مالی وزارت علوم از یک راه سوم برای افزایش درآمد دانشگاهها خبر داد و گفت: استفاده از کمک خیرین و بنیادهای حامی دانشگاههای کشور، بیش از گذشته مد نظر وزارت علوم است.
امید در این باره، تاکید کرد: کمک خیرین، برای امور تملک دارایی، ساختمان سازی، تجهیزات و آزمایشگاهها است و به بودجه جاری اختصاص نمی‌یابد.
معاون وزیر علوم اظهار داشت: قصد داریم بنیادی برای توسعه آموزش عالی کشور راه اندازی کنیم که بنیادهای خیریه دانشگاهها را حمایت و خیرین دانشگاهی در هر استان را دور هم جمع کند و به دانشگاهها کمک کنند.
امید اواخر ماه آبان گفته بود دانشگاه ها به غم نان دچار شده اند.
معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم از کسری هزار میلیارد تومانی بودجه جاری و دو هزار و 500 میلیارد تومانی بودجه عمرانی دانشگاه ها خبر داد و اعلام کرد که دانشگاه ها با تخصیص هایی که تا کنون دریافت کرده اند، فقط قادر به پرداخت حقوق کارکنان و تامین غذای دانشجویان خواهند بود.
2. آغاز طرح از دانشگاه های شهرستان و تاسيس بنيادهاي خصوصي «حامي» در دانشگاهها
محمد حسین امید با بيان اينكه اين تجربه موفق در دانشگاه‌هاي ديگري ازجمله وليعصر رفسنجان، كاشان، شريف و فردوسي مشهد نيز وجود داشته است، تصريح كرد: در همه دنيا افراد خيري حاضرند به دانشگاه كمك كنند و در ايران نيز اين افراد وجود دارند، بنابراين قصد ايجاد يك بنياد مركزي در وزارت علوم با نام «بنياد حمايت از دانشگاهها» يا «بنياد توسعه آموزش عالي» را داريم.
معاون اداري مالي وزارت علوم افزود: وظيفه اين بنياد مركزي راه اندازي و حمايت از بنيادهاي استان‌ها در دانشگاه‌هاست.
برخی تحلیل گران ابراز نگرانی کرده اند که این طرح سرنوشت نامبارکی داشته باشد و علم و دانشگاه در مسیر کارتل های سیاسی و اقتصادی حرکت کند و به نظر می رسد این طرح هم از طرح ها زمین مانده دوره دوم خرداد باشد.
