پس از به توپ بسته شدن مجلس در دوره‌ی مشروطیت و دستگیری سردمداران مشروطیت در سوم تیرماه ۱۲۸۷، میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل و ملک‌المتکلمین (میرزا نصرالله‌خان بهشتی) دو روزنامه‌نگار مشروطه‌خواه توسط نیروهای هوادار محمدعلی شاه در «باغشاه» تهران به قتل رسیدند و جسدشان توسط قزاقان به خندقی بیرون از «باغشاه» پرتاب شد. وقتی دوستان‌شان از این اتفاق خبردار شدند، آن‌ها را شبانه در همان خندق پشت دیوارهای باغشاه، یعنی در خیابان کمالی، خیابان مخصوص، کوچه‌ی شهید ابراهیمی فعلی دفن کردند. پس از دوران استبداد صغیر، سنگ قبری برای‌شان تهیه شد.

حالا پس از گذشت حدود 100 سال از آن اتفاق که این زمین در اختیار اشخاص حقیقی قرار گرفته و مالک خصوصی دارد، از آرامگاه شهدای روزنامه‌نگار مشروطه‌خواه آثار کمی باقی مانده است و شرایط آن اصلا متناسب با جایگاه و شأن آن مبارزان راه آزادی نیست. همچنین در کنار این دو قبر، زیرزمینی بوده که دو نفر نیز در آنجا دفن شده بودند؛ اما حالا این بخش نیز به‌شکل کامل از بین رفته است.

آرامگاه «ملک‌المتکلمین» و «صوراسرافیل» - عکس از سمیه ایمانیان

احمد مسجدجامعی، رییس شورای شهر تهران دربازدیدی که 29 آذرماه از آرامگاه این دو شهید داشت، گفت: مشکل این است که چنین بناهایی در سطح شهر تهران دیده نمی‌شوند. این نخستین دیدار ما از این بنا بود و امیدواریم بتوانیم مشکلات آن را زودتر برطرف کنیم.

اما شهردار منطقه‌ی 11 تهران در همین بازدید، اظهار کرد: درست نیست که ما در این زمینه هزینه کنیم، ولی سازمان میراث فرهنگی کار را تأیید نکند. نخست اداره کل میراث فرهنگی استان تهران باید پیش‌قدم شود و سپس ما وارد کار می‌شویم.

محمدمهدی شادالویی تأکید کرد: تا وقتی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران از شهرداری درخواست انجام کار در این زمینه را نداشته باشد، هیچ کاری برای این مکان انجام نمی‌دهیم، چون سازمان میراث فرهنگی با آغاز شدن هر پروژه و هزینه کردن اعتبار، آن را متوقف می‌کند.

سرایدار این بنا نیز که حدود 30 سال در این مکان زندگی کرده است به خبرنگار ایسنا گفت: وارثان این خانه چندین سال پیش، برای جلوگیری از تخریب کامل بنا، روی قبرهایی را که در زیرزمین بودند با سیمان پوشاندند. البته در سال‌های اخیر، هرقدر ما به وارثان گفتیم که این بنا در حال نابودی است، آن‌ها گفتند که شما در را روی کسی باز نکنید.

بازدید مسجدجامعی از آرامگاه

آرامگاه این دو روزنامه‌نگار مشروطه‌خواه «ملک‌المتکلمین» و «صوراسرافیل» در سال 1383 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. با توجه به این‌که اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران 10 نفر نیرو در یگان حفاظت برای سرکشی به حدود 400 بنای تاریخی و ثبت ملی شده‌ی شهر تهران دارد، چرا آن‌ها براساس ضوابط تصویب‌شده، شش‌ماه یک‌بار به بناهای ثبت‌شده در فهرست آثار ملی سرکشی نمی‌کنند؟

در پایان این بازدید، احمدمسجدجامعی به شوخی به خبرنگاران گفت«سرانجام شما اهالی قلم این‌گونه می‌شود» و این جمله‌ لبخندی تلخ را بر لب خبرنگاران نشاند.