محمد ثقفی یکی از کارگردانان مستند «رازهای جماران» که به روایت ناگفته‌هایی از زبان محافظان حضرت امام خمینی(ره) اختصاص دارد، به ارائه توضیحاتی درباره این مجموعه مستند پرداخت.
شهدای ایران:محمد ثقفی یکی از کارگردانان مجموعه مستند «رازهای جماران» همزمان با عرضه اینترنتی این مستند در گفتگو با خبرنگار مهر درباره آن توضیح داد: این مستند یک روایت چهارقسمتی درباره محافظان حضرت امام (ره) در دوره سکونت ایشان در جماران است. ما در قالب مصاحبه با محافظان حضرت امام (ره) روایت‌های ناگفته‌ای را از چند سال سکونت ایشان در جماران ارائه کرده و به جنبه‌های جدیدی از زندگی حضرت امام (ره) پرداخته‌ایم.
وی در ادامه افزود: روایت‌ها و خاطراتی به نقل از محافظان حضرت امام (ره) در این مستند روایت می‌شود که از برنامه‌های روزانه ایشان و ارتباطات‌شان با مسئولان و مردم گرفته تا ماجرای ترور ناکام ایشان را شامل می‌شود، همان ماجرای بمب‌گذاری در جماران که محافظان جلوی آن را می‌گیرند. موضوعات دیگری درباره موضع امام (ره) درباره بنی‌صدر، رابطه ایشان با همسرشان و حاج احمد به‌عنوان فرزند بزرگ‌شان نیز در این مستند مطرح شده است.
ثقفی تأکید کرد: هر قسمت از مستند «رازهای جماران» تم مشخصی دارد. به‌عنوان مثال یک قسمت به‌طور کامل به حاج احمدآقا اختصاص دارد و قسمت دیگر به همسر ایشان. یک قسمت هم روایت ورود حضرت امام (ره) به ایران و ماجرای سفرشان به قم و سپس سکونت در جماران است. در تمام این قسمت‌ها محوریت حضرت امام (ره) است و خط روایت هم برمبنای روایت‌هایی است که محافظان از ایشان ارائه می‌کنند.
وجه مشترک روایت محافظان از حضرت امام (ره) چه بود؟
این مستندساز درباره جنس روایت محافظان حضرت امام (ره) و وجه مشترک آن‌ها توضیح داد: آنچه از زاویه دید همه این محافظان جالب و مورد تأکید بود، رفتار حضرت امام (ره) با محافظان، مردم و خانواده‌شان بود. مثلاً در ایام رمضان که محافظان روزه بودند، حضرت امام (ره) برای آن‌ها که مشغول شیفت بودند، سحری می‌بردند. این محافظان خرده روایت‌های جذابی هم از رفتار حضرت امام (ره) با خانواده و مشخصاً همسرشان ارائه می‌کنند که شاید خیلی مطرح نشده و شنیدن آن‌ها برای مخاطبان می‌تواند جذاب باشد.
وی با اشاره به جزئیاتی از عادات روزانه حضرت امام (ره) ادامه داد: این‌ها همه از نکاتی است که در این مستند از زبان محافظان مطرح شده و در مجموع نکات تازه و جدید درباره بنیان‌گذار انقلاب محسوب می‌شود. حجم این روایت‌ها به اندازه‌ای بود که بخش‌هایی از آن را توانستیم برای پخش از تلویزیون در مدت زمان کوتاهی که فرصت داشتیم در مستند بگنجانیم و بخش‌هایی هم ناگفته باقی ماند.
ثقفی درباره ارتباط حضرت امام (ره) با محافظان خود هم توضیح داد: حضرت امام (ره) مدام به محافظان تأکید داشتند خیلی با مردمی که برای دیدار با ایشان به جماران می‌آمدند، رفتار بدی نداشته باشند و خیلی ویژه حواس‌شان به رفتار محافظان با مردم بود. یکی از محافظان تعریف می‌کرد در اوایلی که به جماران رفته بودم، یک روز جمعیت زیادی آمد و از آنجایی که می‌خواستم خودی هم به امام (ره) نشان دهم، بخشی از جمعیت را هل می‌دادم که پراکنده شوند اما در همان موقع متوجه نگاه تند و تیز حضرت امام (ره) می‌شود. بعد می‌گوید بعد از مراسم شنیدم که امام (ره) گفته بود به این محافظ جدید بگویید اگر یک بار دیگر بخواهد با مردم اینگونه رفتار کند، جایی در جماران ندارد.
ماجرای رأی همسر حضرت امام (ره) به بنی‌صدر
وی ضمن اشاره به ماجرای بستری شدن حضرت امام (ره) در بیمارستان قلب تهران و ماجرای ریاست جمهوری بنی‌صدر که در این مستند به بخش‌هایی از آن هم اشاره شده است، گفت: یکی از نکات جذابی که در مستند به آن پرداخته‌ایم ماجرای اختلاف‌نظرهای حضرت امام (ره) و همسرشان است. ایشان حتی در مواردی اختلاف‌نظرهای سیاسی هم با هم داشتند. در یک مورد همسر امام (ره) به آقای بنی‌صدر رأی می‌دهد و امام (ره) هم هیچ دخالتی در این جریان نمی‌کند و اعلام می‌کند که شما کاملاً حق رأی دارید و می‌توانید به هر کسی که دوست دارید، رأی بدهید.
این مستندساز تأکید دارد: رفتار امام (ره) با مردم رفتاری بسیار صمیمانه بوده است. در عین محافظتی که وجود داشت، حضرت امام (ره) تلاش بسیاری داشت که با مردم ارتباط نزدیک داشته باشد، هم در قم و هم در جماران این رویکرد را داشتند و همواره محافظان از این مسئله یاد می‌کنند که ایشان خیلی در قید و بند مسائل امنیتی نبودند، تنها به فکر این بودند که مردم اگر آمده‌اند و یک ساعت در آفتاب ایستاده‌اند، ایشان حتماً به احساسات آن‌ها پاسخ بگوید و با آن‌ها صحبت کند. حضرت امام (ره) هفته‌ای یک یا دوبار جلسات عقد و ازدواج حضوری هم داشتند.
وی در پایان مطرح کرد: نکته دیگری که در فیلم به آن اشاره می‌شود ساده‌زیستی حضرت امام (ره) و وسایل منزل‌شان است. گفته می‌شود حضرت امام (ره) در دورانی که در جماران بودند هیچ‌گاه از منزل خارج نمی‌شدند، حتی برای زیارت به قم هم نمی‌رفتند و مدام در جماران حضور داشتند. فیلم‌ها کمتر دیده‌شده‌ای هم از آرشیو در این مستند داریم که مربوط به تصاویری می‌شود که عروس حضرت امام (ره) از ایشان ضبط کرده و ما در این مستند شاهد بخش‌هایی از آن هستیم.
وی در ادامه افزود: روایت‌ها و خاطراتی به نقل از محافظان حضرت امام (ره) در این مستند روایت می‌شود که از برنامه‌های روزانه ایشان و ارتباطات‌شان با مسئولان و مردم گرفته تا ماجرای ترور ناکام ایشان را شامل می‌شود، همان ماجرای بمب‌گذاری در جماران که محافظان جلوی آن را می‌گیرند. موضوعات دیگری درباره موضع امام (ره) درباره بنی‌صدر، رابطه ایشان با همسرشان و حاج احمد به‌عنوان فرزند بزرگ‌شان نیز در این مستند مطرح شده است.
ثقفی تأکید کرد: هر قسمت از مستند «رازهای جماران» تم مشخصی دارد. به‌عنوان مثال یک قسمت به‌طور کامل به حاج احمدآقا اختصاص دارد و قسمت دیگر به همسر ایشان. یک قسمت هم روایت ورود حضرت امام (ره) به ایران و ماجرای سفرشان به قم و سپس سکونت در جماران است. در تمام این قسمت‌ها محوریت حضرت امام (ره) است و خط روایت هم برمبنای روایت‌هایی است که محافظان از ایشان ارائه می‌کنند.
وجه مشترک روایت محافظان از حضرت امام (ره) چه بود؟
این مستندساز درباره جنس روایت محافظان حضرت امام (ره) و وجه مشترک آن‌ها توضیح داد: آنچه از زاویه دید همه این محافظان جالب و مورد تأکید بود، رفتار حضرت امام (ره) با محافظان، مردم و خانواده‌شان بود. مثلاً در ایام رمضان که محافظان روزه بودند، حضرت امام (ره) برای آن‌ها که مشغول شیفت بودند، سحری می‌بردند. این محافظان خرده روایت‌های جذابی هم از رفتار حضرت امام (ره) با خانواده و مشخصاً همسرشان ارائه می‌کنند که شاید خیلی مطرح نشده و شنیدن آن‌ها برای مخاطبان می‌تواند جذاب باشد.
وی با اشاره به جزئیاتی از عادات روزانه حضرت امام (ره) ادامه داد: این‌ها همه از نکاتی است که در این مستند از زبان محافظان مطرح شده و در مجموع نکات تازه و جدید درباره بنیان‌گذار انقلاب محسوب می‌شود. حجم این روایت‌ها به اندازه‌ای بود که بخش‌هایی از آن را توانستیم برای پخش از تلویزیون در مدت زمان کوتاهی که فرصت داشتیم در مستند بگنجانیم و بخش‌هایی هم ناگفته باقی ماند.
ثقفی درباره ارتباط حضرت امام (ره) با محافظان خود هم توضیح داد: حضرت امام (ره) مدام به محافظان تأکید داشتند خیلی با مردمی که برای دیدار با ایشان به جماران می‌آمدند، رفتار بدی نداشته باشند و خیلی ویژه حواس‌شان به رفتار محافظان با مردم بود. یکی از محافظان تعریف می‌کرد در اوایلی که به جماران رفته بودم، یک روز جمعیت زیادی آمد و از آنجایی که می‌خواستم خودی هم به امام (ره) نشان دهم، بخشی از جمعیت را هل می‌دادم که پراکنده شوند اما در همان موقع متوجه نگاه تند و تیز حضرت امام (ره) می‌شود. بعد می‌گوید بعد از مراسم شنیدم که امام (ره) گفته بود به این محافظ جدید بگویید اگر یک بار دیگر بخواهد با مردم اینگونه رفتار کند، جایی در جماران ندارد.
ماجرای رأی همسر حضرت امام (ره) به بنی‌صدر
وی ضمن اشاره به ماجرای بستری شدن حضرت امام (ره) در بیمارستان قلب تهران و ماجرای ریاست جمهوری بنی‌صدر که در این مستند به بخش‌هایی از آن هم اشاره شده است، گفت: یکی از نکات جذابی که در مستند به آن پرداخته‌ایم ماجرای اختلاف‌نظرهای حضرت امام (ره) و همسرشان است. ایشان حتی در مواردی اختلاف‌نظرهای سیاسی هم با هم داشتند. در یک مورد همسر امام (ره) به آقای بنی‌صدر رأی می‌دهد و امام (ره) هم هیچ دخالتی در این جریان نمی‌کند و اعلام می‌کند که شما کاملاً حق رأی دارید و می‌توانید به هر کسی که دوست دارید، رأی بدهید.
این مستندساز تأکید دارد: رفتار امام (ره) با مردم رفتاری بسیار صمیمانه بوده است. در عین محافظتی که وجود داشت، حضرت امام (ره) تلاش بسیاری داشت که با مردم ارتباط نزدیک داشته باشد، هم در قم و هم در جماران این رویکرد را داشتند و همواره محافظان از این مسئله یاد می‌کنند که ایشان خیلی در قید و بند مسائل امنیتی نبودند، تنها به فکر این بودند که مردم اگر آمده‌اند و یک ساعت در آفتاب ایستاده‌اند، ایشان حتماً به احساسات آن‌ها پاسخ بگوید و با آن‌ها صحبت کند. حضرت امام (ره) هفته‌ای یک یا دوبار جلسات عقد و ازدواج حضوری هم داشتند.
وی در پایان مطرح کرد: نکته دیگری که در فیلم به آن اشاره می‌شود ساده‌زیستی حضرت امام (ره) و وسایل منزل‌شان است. گفته می‌شود حضرت امام (ره) در دورانی که در جماران بودند هیچ‌گاه از منزل خارج نمی‌شدند، حتی برای زیارت به قم هم نمی‌رفتند و مدام در جماران حضور داشتند. فیلم‌ها کمتر دیده‌شده‌ای هم از آرشیو در این مستند داریم که مربوط به تصاویری می‌شود که عروس حضرت امام (ره) از ایشان ضبط کرده و ما در این مستند شاهد بخش‌هایی از آن هستیم.
