شهدای ایران: حکیمه عزیزی/قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ۚ ذَٰلِکَ أَزْکَيٰ لَهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ

ای رسول ما مردان مؤمن را بگو تا چشمها (از نگاه ناروا) بپوشند و فروج و اندامشان را (از کار زشت با زنان) محفوظ دارند که این بر پاکیزگی (جسم و جان) آنان اصلح است، و البته خدا به هر چه کنید کاملا آگاه است.

مقام معظم رهبری ( مدظله العالی ) : عظمت زن آن است که بتواند حجب و حیا و عفاف زنانه را که خدا در جبلّت زن ودیعه نهاده است ، حفظ کند . این را بیامیزد با عزت مومنانه . این را بیامیزد با احساس تکلیف و وظیفه . آن لطافت را در جای خود به کار ببرد . آن تیزی و برندگی ایمان را هم در جای خود به کار ببرد.

زندگی سعادت آفرین برای بشر در سایه شناخت پروردگار و عمل به دستورهای جاودانی اسلام به دست می آید. از آنجا که حیا صفتی است در نهاد انسان که با کسب ایمان و تلاشی مطلوب به شکوفایی می رسد، ائمه معصومین(علیه السلام ) در توصیه های خویش به رعایت حیا همراه با ایمان به خدا تأکید نموده اند. صفت حیا با ایمان، مقبول تر و ایمان با حیا پسندیده تر است.

رسول خدا(صل الله علیه و آله ) فرمود : ایمان پیکری است برهنه ؛ که لباسش حیاست
وَ قَالَ علی (علیه السلام) : مَنْ کَسَاهُ الْحَيَاءُ ثَوْبَهُ، لَمْ يَرَ النَّاسُ عَيْبَهُ.

هر که حيا جامه اي بر او پوشاند، کسي عيبي در او نبيند.
در واقع، حيا سپري است در مقابل اعمال قبيح و منکرات و اگر اين سپر وجود نداشته باشد، انسان به آساني آلوده هر کار زشتي مي شود و تير قبايح بر بدن او فرو مي نشيند. «حيا» گاهي سبب ترک گناه و زشتي ها نمي شود، بلکه سبب پوشاندن و مخفي ساختن آن مي گردد که اين نيز در حدّ خود اثر مثبتي است. امام(عليه السلام) در گفتار حکيمانه بالا به هر دو اشاره مي کند; حيا را به لباس (زيبايي) تشبيه کرده که بر تن انسان مؤمن است و اگر عيبي نيز داشته باشد به وسيله آن پوشيده مي شود و مردم آن را نمي بينند. صاحب حیا وجودش خیر و نیکی است زیرا در اثر شرم از پروردگار، نفس خویش را به معصیت آلوده نمی کند و به واسطه حیا از خدا به انسان ها شر و بدی نمی رساند و به حقوق شان تجاوز نمی کند. مسلح شدن به سلاح حیا، مصونیت از امراض روحی و روانی را برای آدمی به ارمغان می آورد و او را در پیمودن پله های سعادت و رستگاری یاری می رساند. اگر حیا از میان افراد اجتماع رخت بربندد، ایمان آنها نیز دستخوش دگرگونی و بی ثباتی می گردد و نه تنها اثرات سوء آن، حلقه اتصال بنده با خدا را می ساید بلکه زشتی ها و رذیلت های بی حیایی چونان تبری روابط سالم اجتماعی را می گسلد.

انواع حیا

حیا بر دو قسم است
۱.حیای مثبت و شایسته که انسان ازانجام گناه و کارهای زشت حیا کند و به سراغ آنها نرود . این همان حیایی است که در روایات به آن سفارش شده است.

۲. حیای منفی و مذموم که کسی که از انجام کارهای واجب و لازم دینی و دنیایی خود حیا کند و انجام ندهد یا اینکه حیا کند از اینکه چیزی را که باید بداند بپرسد و این نوع حیا در روایات نهی شده است . در جامعه دیده میشود که به انسانی که بسیار خجالت می کشد و حتی در اثر این حالت حاضر نمی شود که مسائل ضروری و شرعی خود را یاد بگیرد ، با حیا اطلاق می شود . مثلا می گویند فلانی با حیا است . در صورتی که اسلام و پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله ) با این صفت مبارزه نموده است و حیای مورد تایید اسلام حیایی است که انسان را از اعمال زشت و معصیت باز دارد .

يک اشتباه بزرگ
بعضي از افراد بي خبر و بي بند و بار مي گويند: حيا نوعي ضعف نفس است و اگر پرده حيا دريده شود سبب قوت نفس خواهد بود در حالي که قضيه کاملاً بر عکس است; فرد بي حيا کسي است که تسليم خواسته هاي نفساني است و نمي تواند از آن روي گردان شود; ولي افراد با حيا بر اثر قدرت روحاني در برابر عوامل گناه مقاومت مي کنند و سد نيرومندي ميان خود و آنها به نام حيا قرار مي دهند. آري! حيا در برابر نيکي ها مانند فرا گرفتن علم، دليل بر ضعف نفس است; ولي در برابر زشتي ها نشانه روشني از قدرت نفس است.

چه اموري سبب پاره شدن پرده حيا مي شود؟
زماني که گناه آشکارا انجام شود ابهت گناه شکسته مي شود و پرده حيا کنار مي رود و افراد در انجام گناهان کبيره جسور مي شوند. به همين دليل در روايات اسلامي آمده است که گناه آشکار از گناه پنهان بسيار سنگين تر است همان گونه که در حديثي از امام علي بن موسي الرضا(عليه السلام) مي خوانيم: «الْمُذِيعُ بِالسَّيِّئَةِ مَخْذُولٌ وَالْمُسْتَتِرُ بِالسَّيِّئَةِ مَغْفُورٌ لَهُ ; کسي که گناه خود را آشکار و منتشر مي کند گرفتار خذلان مي شود و کسي که گناه را بپوشاند عفو خدا شامل او مي گردد».

حتي براي مبارزه با افراد جسور و حرمت شکن و متجاهر به فسق، اجازه غيبت داده شده است. نيز به همين دليل است که هرگاه گناه آشکار شود و مردم از آن باخبر گردند، دستور داده شده است که حد يا تعزير آشکارا انجام شود تا ابهت گناه به جاي خود برگردد و پرده حيا در سطح عموم پاره نشود. افشاگري درباره گناهان اشخاص نيز آنها را جسور کرده و از حياي آنها مي کاهد و گاه به جايي مي رسد که با زبان حال يا قال مي گويند: ما که رسواي جهانيم غم دنيا سهل است و آب که از سر گذشت چه يک قامت چه چند قامت. در حالي که اگر در اين گونه موارد تغافل شود، کمک به حفظ حياي آن گناهکار خواهد شد. نيز به همين دليل در تعليمات اسلامي تکرار گناه صغيره به منزله گناه کبيره شمرده شده است، زيرا تکرار، سبب کم شدن زشتي گناه و پاره شدن پرده حيا مي شود.

اهمیت حیا در زنان
این نکته قابل توجه است که در روایاتی از رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) آمده است
«الْحَیاءُ عَشَرَةُ أجْزاء فَتِسْعَةٌ فِي النِّساءِ وَواحِدَةٌ فِي الرِّجالِ;

حیا ده جزء دارد. نه جزء در زنان و یک جزء در مردان است
و این براي آن است که اگر حیا نباشد زنان آسیب پذیر خواهند شد.
حیا به زنان ابهت، شخصیت و ارزش مي دهد و به گفته یکي از فلاسفه معروف، دختران حوا در طول تاریخ دریافتند که عزت و احترامشان در این است که به دنبال مردان نروند ، خود را متبذل نکنند و از دسترس مرد خود را دور نگه دارند آنها این درس ها را در طول تاریخ دریافتند و به دختران خود یاد دادند.

ابوبصیر می گوید: در مسجد کوفه زنی را قرآن یاد می دادم، یک بار با او یک کلمه شوخی کردم. بعد که در مدینه حضور امام باقر(علیه السلام ) شرفیاب شدم، مرا سرزنش کرد و فرمود: «هر کس در خلوت مرتکب گناه شود، خداوند به او اعتنایی نمی کند.» من از خجالت سر به زیر انداختم. فرمود: توبه کن و دیگر با آن زن نامحرم مزاح نکن.

ریشه بسیاری از مشکلات و نابسامانی ها ی افراد بشر فقدان و یا ضعف حیا و عفت است . زیرا این فضیلت ارزنده در به وجود آوردن زندگی سالم و شاداب و به دور از تنش های اخلاقی و اجتماعی تاثیرگذار است . هر کجا حضور حیا و عفت کمرنگ شده انسان دچار خسران گردیده، نه تنها از پیشرفت واقعی عقب مانده بلکه غمی سنگین و ندامتی همیشگی وجودش را احاطه کرده است. با یادآوری، شناخت و عمل به این فضیلت فراموش شده، گرفتاری های بشر امروزی حل می گردد و قفل های بسته گشوده می شود و به دام افتادگان هوا و هوس در سایه عفت و حیا طعم شیرین آزادی و بندگی پروردگار را خواهند چشید. راه آسیب زدن به حیا در سطح جامعه، از بین بردن شرم نسبت به ناظر انسانی است. این آسیب در حقیقت خاکریز آخری است که برای از بین بردن حیای یک جامعه می توان فتح کرد که با از بین بردن اعتقاد به زشتی عمل ممکن می شود؛ روشی که در تهاجم فرهنگی غرب به وضوح مشاهده می شود.

داستانک حجب و حیا
بچه های هم سن و سالش مسخره اش می کردند برای این کارش . ولی او کار خودش را می کرد . مثل آنها لخت و عور نمی شد بپرد توی حوض و بدنش را بشوید . می رفت سر چاه ، پشت موتور و با چند ملحفه دور خودش حصاری می گرفت و آب می ریخت روی سرش . با : زنهای کشاورزان محل می آیند لب حوض ؛ درست نیست اینجا خودم را بشویم . متلک بارش می کردند : کسی اون دور و برها نره علی اصغر داره حمام میکنه .... هه .... من که تازه پدرش بودم ، توی این همه سال فقط قرص صورتش را دیدم و پشت و روی دست و پایش خیلی با حیا و کم حرف بود . (شهید علی اصغر حسینی )

-------------------------------------------------
منابع
کلام سراسر نورانی وحی / سوره نور آیه ۳۰
نهج البلاغه حکمت ۲۲۳ ص ۴۸۳
وسائل الشیعه ج ۱۴ ص ۱۴۴