مقابله غول‌های فناوری با آزادی بیان

فیس‌بوک و گوگل از جمله اولین شرکت‌هایی بوده اند که رسانه‌های روسی را در شبکه‌های اجتماعی وابسته به خود محدود کرده‌اند و تلاش کرده‌اند مانع از انتشار محتوا توسط آن‌ها شوند.

البته روسیه هم در برابر این هجمه ساکت ننشسته است. روز جمعه، روسیه اعلام کرد که فیسبوک را تا حدی محدود خواهد کرد. توییتر هم اعلام کرد که دسترسی به خدمات آن برای برخی از کاربران روسی محدود شده است.

به گفته کاربران، پس از تحولات مذکور، تصاویر و ویدیوها در فیس‌بوک کندتر بارگذاری می‌شوند، قبلا پیام رسان فیس‌بوک هم در روسیه مشکلات مشابهی داشته و برای دوره‌های طولانی مدت فیلم و عکس در آن اصلاً بارگذاری نمی شد. دسترسی به توئیتر بر روی تلفن همراه در روسیه نیز کند شده است.

از سوی دیگر برخی از وب سایت‌های دولتی، از جمله سایت کاخ کرملین به نشانی  kremlin.ru نیز در روزهای اخیر دچار اختلال شده که مشخص نیست ناشی از حملات هکرهای وابسته به غرب است یا علت دیگری دارد.

پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی، پخش ویدئو و پخش زنده از فیس‌بوک گرفته تا  تیک تاک و توئیچ تحت فشار فزاینده‌ای از سوی دولت‌های غربی قرار گرفته اند تا روایت آمریکا و اروپا را از درگیری‌ها ارائه کنند، این در حالی است که پخش عکس و فیلم‌های گمراه‌کننده و دروغین به نفع اوکراین از سوی آنها بدون هیچ چالشی ادامه دارد. از جمله این عکس و فیلم‌ها می‌توان به نمایش تصاویر یک پیرزن زخمی اوکراینی اشاره کرد که ادعا شده بود در بمباران‌های روسیه آسیب دیده، ولی بعدا مشخص شد وی کارمند سرویس اطلاعاتی اوکراین است و کل ماجرا یک تصویرسازی دروغین برای فریب مخاطبان بوده است.

مقابله روسیه با غول‌های فناوری آمریکایی

به دنبال فعالیت شبکه‌های اجتماعی غربی علیه روسیه، روز دوشنبه، این کشور به گوگل دستور داد فورا دسترسی به اطلاعاتی که به عنوان بخشی از خدمات تبلیغات گوگل ارسال شده بودند، را محدود کند. به گفته روسیه داده‌های مذکور حاوی اطلاعات نادرستی در مورد تلفات نیروهای روسی و غیرنظامیان اوکراینی است. رگولاتور ارتباطات دولتی روسیه موسوم به Roskomnadzor گفت که نامه‌ای به گوگل ارسال کرده و خواستار حذف مطالب توهین آمیز شده است و افزوده که منابع اینترنتی که چنین اطلاعاتی را منتشر می‌کنند مسدود خواهد کرد.

تشدید درگیری روسیه با شرکت‌های فناوری بزرگ چند روز قبل از ضرب الاجل تعیین شده توسط مسکو برای شرکت‌های بزرگ فناوری خارجی رخ می‌دهد. این کار بر مبنای قانون جدیدی است که آنها را ملزم به ایجاد نمایندگی رسمی در روسیه می‌کند تا بررسی عملکرد این پلت فرم‌ها را برای کرملین آسان تر کند.

قبلا مجموعه‌ای از جریمه‌ها و روندهای کاهش سرعت بر پلتفرم هایی اعمال شده که از نظر دولت روسیه برای حذف محتوای غیرقانونی تعلل کرده اند. جدیت روسیه در این زمینه باعث شد پیش از پایان ضرب الاجل ماه مارس اپل، اسپاتیفای و وایبر هر سه الزام قانون مذکور را برآورده کنند که عبارتند از: ثبت حساب نزد رگولاتور، ارائه راهی برای ارتباط مستقیم کاربران با شرکت و راه اندازی دفتر نمایندگی.

توقف کامل فعالیت پلتفرم‌ها فعلا ممکن نیست

در شرایطی که برخی سیاستمداران غربی خواستار توقف فعالیت اینستاگرام، فیس‌بوک و غیره در روسیه شده اند، مدیران این شرکت‌ها هنوز با این کار مخالفند. در پاسخ به این خواسته‌ها، نیک کلگ، رئیس امور جهانی متا، روز یکشنبه در توییتی نوشت متوقف کردن فعالیت فیس‌بوک و اینستاگرام در روسیه انتشار اظهارنظرهای مهم را در یک زمان حیاتی متوقف می‌کند

مدیران برخی شرکت‌های فناوری دیگر هم با چالش مشابهی دست و پنجه نرم می‌کنند. پاول دوروف، بنیانگذار تلگرام، ابتدا با انتشار پستی در روز یکشنبه گفت نرم افزار پیام رسان تلگرام به دنبال محدودیت برخی کانال‌ها به علت انتشار اطلاعات نادرست است. اما این شرکت پس از دریافت بازخورد از کاربران تصریح کرد دیگر این کار را انجام نخواهد داد.

تلاش برای حذف رسانه‌های روسیه از شبکه‌های اجتماعی

توقف فعالیت‌ رسانه‌های تحت کنترل دولت روسیه مانند RT و اسپوتنیک - که روز یکشنبه به علت تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا ضربه خوردند - عامل اصلی درگیری بین مسکو و پلتفرم‌های بزرگ فناوری بوده است، زیرا فعالان و سیاستمداران امریکایی و اروپایی از شرکت‌های فناوری خواسته‌اند که فعالیت رسانه‌های روسی را ممنوع کنند.  

در عین حال روسیه به رسانه‌های محلی هشدار داده که در مورد عملیات نظامی مسکو، «اطلاعات نادرست» منتشر نکنند و استفاده از کلمات «تهاجم» و «حمله» را برای توصیف حمله خود به اوکراین ممنوع کرده است.  یاندکس غول فناوری روسی هم به کاربرانی که به دنبال اخبار اوکراین در موتور جستجوی آن هستند، در مورد وجود اطلاعات غیر قابل اعتماد در این زمینه در اینترنت هشدار داده است.

روسیه اقدامات خود را یک «عملیات ویژه» می‌نامد که برای اشغال سرزمینی طراحی نشده و هدف آن از بین بردن قابلیت‌های نظامی اوکراین و دستگیری افرادی است که به‌عنوان ملی‌گرایان خطرناک نام گذاری شده اند. دولت کیف و قدرت‌های غربی می‌گویند این موارد تبلیغاتی بی‌اساس است. در بحبوحه جنگ اوکراین و روسیه، فیس‌بوک، توییتر، گوگل و سرویس پخش ویدیوی آن یوتیوب، همگی اقدامات جدیدی را برای محدود کردن روند کسب درآمد رسانه‌های دولتی روسیه از طریق تبلیغات در سایت‌های خود انجام داده اند.

توییتر که در سال 2019 تبلیغات رسانه‌های دولتی روسیه را ممنوع کرد، اعلام کرد تمام تبلیغات در روسیه و اوکراین را متوقف می‌کند. گوگل، بزرگترین فروشنده خدمات تبلیغات در جهان، هم گفت به رسانه‌های دولتی روسیه اجازه نمی دهد با استفاده از ابزارهای خود از تبلیغات در گوگل کسب درآمد کنند.

فیس‌بوک و گوگل همچنین اعلام کردند به درخواست دولت اوکراین دسترسی به برخی از حساب‌های رسانه‌های دولتی در اوکراین را محدود کرده اند. گوگل روز یکشنبه اعلام کرد در پاسخ به درخواست کیف، دانلود اپلیکیشن موبایلی شبکه RT در اوکراین را ممنوع کرده است.