دولتمردان کاخ سفید در حالی که تلاش می‌کردند مانع اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران به دست کنگره شوند، خود نام ۱۴ شرکت دیگر را به فهرست سیاه تحریم‌های ایران اضافه کردند؛ اقدامی که قطعا موفقیت توافقنامه ژنو را پیچیده خواهد ساخت.
به گزارش شهدای ایران به نقل از فارس، هر چند «حرف و عمل» متضاد دولتمردان
آمریکایی مسبوق به سابقه است و چیز جدیدی نیست اما عملکرد متناقض آنها در
برهه کنونی قابل هضم و درک نیست. درست همزمان با شروع دور جدید مذاکرات
هسته‌ای ایران با گروه 5+1 بود که جان کری، وزیر خارجه آمریکا به کنگره
آمریکا هشدار داد، «تشدید تحریم‌ها علیه ایران، مذاکرات با تهران درباره
برنامه هسته‌ای را در خطر ناکام ماندن می‌گذارد».
او حتی به کمیته امور بانکی سنا که قرار بود یک بسته تحریمی جدید را علیه ایران بررسی کند، اعلام کرد، «اگر جریمه‌های اقتصادی بیشتری برای نقض تحریم‌های ایران وضع شود، ممکن است ایالات متحده همراهی برخی از طرفین مذاکرات هسته‌ای را از دست بدهد».
جان کری همچنین گفته بود، وضع تحریم‌های بیشتر علیه ایران، گفت‌وگو با ایران را که بیش از 30 سال طول کشیده تا انجام شود، ناکام خواهد گذاشت.
بعد از وزیر خارجه آمریکا، باراک اوباما، رئیس جمهور این کشور نیز وارد عمل شد و در آستانه دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 در ژنو، در دیدار با شماری از سناتورهای صاحب‌نفوذ بار دیگر از آنان خواست در بررسی تحریم‌های بیشتر علیه ایران دست نگه دارند.
بعد از آنکه در مذاکرات ژنو 3، ایران و 1+5 به توافق اولیه رسیدند و بیانیه مشترکی را در اوایل آذر ماه به امضا رساندند، تلاش‌های دولتمردان آمریکایی برای جلوگیری از تصویب تحریم‌های جدید در کنگره مضاعف شد چراکه آنها، با استناد به یک بند در توافقنامه ژنو، اعمال تحریم‌های جدید را ضربه‌ای به آن بیانیه قلمداد می‌کردند. در واقع، طبق بیانیه ژنو، «دولت آمریکا باید در چارچوب اختیارات قانونی رئیس جمهور و کنگره از تحمیل تحریم‌های جدید هسته‌ای خودداری کند».
با توجه به متن توافقنامه ژنو و رایزنی‌هایی که دولتمردان آمریکایی با سناتورها در دستورکار خود قرار داده بودند، به نظر می‌رسید همه هم‌وغم آنها این است که با نشان دادن حسن‌نیت خود در زمینه ممانعت از تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران، راه را برای رسیدن به توافقنامه نهایی و جامع هموار سازند.
بعد از آنکه خبرگزاری رویترز گزارش داد، درخواست دولت اوباما از کنگره برای تعویق تحریم‌های بیشتر علیه ایران از حمایت کلیدی در سنا برخوردار شد زیرا رئیس کمیته بانکداری سنا اعلام کرده، در حال حاضر از طرح تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران حمایت نمی‌کند، فرضیه «تلاش آمریکا برای جلوگیری از تنش در بیانیه ژنو»، قطع به یقین شد.
اما به ناگاه، دو روز بعد از انتشار این خبر، کاخ سفید چند شرکت دیگر را به خاطر آنچه نقض قوانین تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران خواند، جریمه کرد! وزارت خزانه‌داری آمریکا در گزارشی که روز پنجشنبه 21 آذر در سایت خود قرار داد، 14 شرکت و 4 فرد دیگر را به فهرست تحریم‌های ایران اضافه کرد. شرکت‌های سنگاپوری «مید اویل ایشیا» و «سینگا تانکر»، شرکت دریایی فیلیپینی «سیکریا»، شرکت اوکراینی «فرلند» و «ویتالی سوکولنکو» مدیر عامل این شرکت از جمله افراد و شرکت‌هایی هستند که در این فهرست قرار دارند. شرکت‌های ذکر شده در بالا به خاطر نقض تحریم‌های مالی و نفتی ایران در فهرست سیاه آمریکا قرار گرفتند.
شرکت‌های ایرانی «عیوض تکنیک»، شرکت «اکتشاف و تولید مواد خام هسته‌ای» وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران، شرکت «مارو صنعت»، شرکت «مواد ترکیبی نوید»، شرکت «نگین پرتو خاور»، «ایرج محمدی کهورین» و «محمود محمدی داینی» دو مقام ارشد شرکت «نکا نوین» (این شرکت دو سال قبل از طرف آمریکا تحریم شد)، شرکت «نکا نوین آلیاژ»، شرکت «صنایع هوایی قدس» وابسته به سپاه پاسداران و رضا عمیدی مدیر مالی این شرکت، سازمان «صنایع هوایی ایران» شرکت «فن‌پردازان» و شرکت «ارتباط گسترنوین» هم به دلیل آنچه همکاری و کمک به برنامه هسته‌ای و نظامی ایران خوانده شده در این فهرست قرار گرفتند.
اقدام دولتمردان کاخ سفید در اضافه کردن تحریم‌های جدید علیه ایران آنهم بعد از این همه تلاش برای جلوگیری از تحریم‌های کنگره، به اندازه‌ای شوک‌آور بود که وزارت خارجه روسیه به آن واکنش نشان داد. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزرات امور خارجه روسیه جمعه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: «افزایش فهرست سیاه آمریکا می‌تواند به طور جدی اجرای توافقنامه ژنو را که کاهش نظام تحریم‌ها را پیشنهاد کرده، پیچیده کند».
وی این اقدام آمریکا را مخل اعتمادسازی میان طرف‌های مذاکره‌کننده دانست و گفت: «اقدامات آمریکا کمکی به اعتمادسازی میان طرفین مذاکره کننده یا دستیابی آنها به توافقی جامع نمی‌کند تا مشکلات برنامه هسته‌ای ایران، با تضمین کامل حقوق این کشور، چنانچه در ان‌پی‌تی تصریح شده، حل شوند».
وزارت خارجه روسیه همچنین در این بیانیه از آمریکا خواست، رویکردی مسئولانه اتخاذ کند تا تغییرات مثبت در روند مذاکرات هسته‌ای با ایران حفظ شوند.
همزمان نیز محمد خزاعی، سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل متحد در واکنش به اقدام جدید خزانه‌داری آمریکا، اعلام لیست جدید تحریمی ایران را تشدیدکننده بدگمانی درباره حسن‌نیت واشنگتن برشمرد و گفت: «با وجودی که مقامات آمریکا اقدامات اخیر را به تحریم‌های وضع شده قبل از مذاکرات ژنو مرتبط می‌دانند، ولی به هر حال این اقدامات می‌تواند در شرایط کنونی، تاثیرات جدی منفی بر روند مذاکرات بگذارد».
وی با اشاره به انتقادات برخی از اعضای 1+5 از جمله روسیه از اقدام جدید دولت آمریکا, تاکید کرد: «تاثیرات منفی این اقدام در این شرایط به افزایش بدگمانی مردم ایران و جامعه بین الملل که منتظر رسیدن به یک توافق جامع «برد برد» در نتیجه مذاکرات هستند، منجر می‌گردد و بعلاوه باعث می‌شود که این مذاکرات حمایت بین‌المللی و نیز حمایت مردم ایران را از دست بدهد. این اقدام مذاکره کنندگان را در شرایطی قرار می‌دهد که نتوانند با امید رسیدن به یک تفاهم منطقی, پایدار و سازنده به مذاکرات ادامه دهند».
با توجه به اقدام اخیر وزارت خزانه‌داری آمریکا، نکته اینجاست که اگر قرار باشد کشورهای 1+5، ضمانت اجرایی برنامه عمل مشترک را که اصل وفای به عهده است، رعایت نکنند و به بهانه‌های مختلف به تحریم‌های جدید مبادرت ورزند، ایران چگونه باید واکنش دهد.
در ضمن برخی تحلیلگران بر این باورند، گرچه سر و صدا بیشتر حول محور تحریم‌های کنگره بود، دولت آمریکا خود پیشقدم شد و با وضع تحریم‌های جدید، کنگره را از این اقدام معاف داشت تا همزمان سیاست دوگانه خود را پیش ببرند که هم ژست تعهد به توافقنامه را داشته باشد و هم اینکه کشورها و گروه‌های تندرو را در آمریکا و منطقه راضی نگه دارد و ایران را به‌زعم خود در موضع دفاعی قرار دهد.
او حتی به کمیته امور بانکی سنا که قرار بود یک بسته تحریمی جدید را علیه ایران بررسی کند، اعلام کرد، «اگر جریمه‌های اقتصادی بیشتری برای نقض تحریم‌های ایران وضع شود، ممکن است ایالات متحده همراهی برخی از طرفین مذاکرات هسته‌ای را از دست بدهد».
جان کری همچنین گفته بود، وضع تحریم‌های بیشتر علیه ایران، گفت‌وگو با ایران را که بیش از 30 سال طول کشیده تا انجام شود، ناکام خواهد گذاشت.
بعد از وزیر خارجه آمریکا، باراک اوباما، رئیس جمهور این کشور نیز وارد عمل شد و در آستانه دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 در ژنو، در دیدار با شماری از سناتورهای صاحب‌نفوذ بار دیگر از آنان خواست در بررسی تحریم‌های بیشتر علیه ایران دست نگه دارند.
بعد از آنکه در مذاکرات ژنو 3، ایران و 1+5 به توافق اولیه رسیدند و بیانیه مشترکی را در اوایل آذر ماه به امضا رساندند، تلاش‌های دولتمردان آمریکایی برای جلوگیری از تصویب تحریم‌های جدید در کنگره مضاعف شد چراکه آنها، با استناد به یک بند در توافقنامه ژنو، اعمال تحریم‌های جدید را ضربه‌ای به آن بیانیه قلمداد می‌کردند. در واقع، طبق بیانیه ژنو، «دولت آمریکا باید در چارچوب اختیارات قانونی رئیس جمهور و کنگره از تحمیل تحریم‌های جدید هسته‌ای خودداری کند».
با توجه به متن توافقنامه ژنو و رایزنی‌هایی که دولتمردان آمریکایی با سناتورها در دستورکار خود قرار داده بودند، به نظر می‌رسید همه هم‌وغم آنها این است که با نشان دادن حسن‌نیت خود در زمینه ممانعت از تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران، راه را برای رسیدن به توافقنامه نهایی و جامع هموار سازند.
بعد از آنکه خبرگزاری رویترز گزارش داد، درخواست دولت اوباما از کنگره برای تعویق تحریم‌های بیشتر علیه ایران از حمایت کلیدی در سنا برخوردار شد زیرا رئیس کمیته بانکداری سنا اعلام کرده، در حال حاضر از طرح تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران حمایت نمی‌کند، فرضیه «تلاش آمریکا برای جلوگیری از تنش در بیانیه ژنو»، قطع به یقین شد.
اما به ناگاه، دو روز بعد از انتشار این خبر، کاخ سفید چند شرکت دیگر را به خاطر آنچه نقض قوانین تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران خواند، جریمه کرد! وزارت خزانه‌داری آمریکا در گزارشی که روز پنجشنبه 21 آذر در سایت خود قرار داد، 14 شرکت و 4 فرد دیگر را به فهرست تحریم‌های ایران اضافه کرد. شرکت‌های سنگاپوری «مید اویل ایشیا» و «سینگا تانکر»، شرکت دریایی فیلیپینی «سیکریا»، شرکت اوکراینی «فرلند» و «ویتالی سوکولنکو» مدیر عامل این شرکت از جمله افراد و شرکت‌هایی هستند که در این فهرست قرار دارند. شرکت‌های ذکر شده در بالا به خاطر نقض تحریم‌های مالی و نفتی ایران در فهرست سیاه آمریکا قرار گرفتند.
شرکت‌های ایرانی «عیوض تکنیک»، شرکت «اکتشاف و تولید مواد خام هسته‌ای» وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران، شرکت «مارو صنعت»، شرکت «مواد ترکیبی نوید»، شرکت «نگین پرتو خاور»، «ایرج محمدی کهورین» و «محمود محمدی داینی» دو مقام ارشد شرکت «نکا نوین» (این شرکت دو سال قبل از طرف آمریکا تحریم شد)، شرکت «نکا نوین آلیاژ»، شرکت «صنایع هوایی قدس» وابسته به سپاه پاسداران و رضا عمیدی مدیر مالی این شرکت، سازمان «صنایع هوایی ایران» شرکت «فن‌پردازان» و شرکت «ارتباط گسترنوین» هم به دلیل آنچه همکاری و کمک به برنامه هسته‌ای و نظامی ایران خوانده شده در این فهرست قرار گرفتند.
اقدام دولتمردان کاخ سفید در اضافه کردن تحریم‌های جدید علیه ایران آنهم بعد از این همه تلاش برای جلوگیری از تحریم‌های کنگره، به اندازه‌ای شوک‌آور بود که وزارت خارجه روسیه به آن واکنش نشان داد. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزرات امور خارجه روسیه جمعه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: «افزایش فهرست سیاه آمریکا می‌تواند به طور جدی اجرای توافقنامه ژنو را که کاهش نظام تحریم‌ها را پیشنهاد کرده، پیچیده کند».
وی این اقدام آمریکا را مخل اعتمادسازی میان طرف‌های مذاکره‌کننده دانست و گفت: «اقدامات آمریکا کمکی به اعتمادسازی میان طرفین مذاکره کننده یا دستیابی آنها به توافقی جامع نمی‌کند تا مشکلات برنامه هسته‌ای ایران، با تضمین کامل حقوق این کشور، چنانچه در ان‌پی‌تی تصریح شده، حل شوند».
وزارت خارجه روسیه همچنین در این بیانیه از آمریکا خواست، رویکردی مسئولانه اتخاذ کند تا تغییرات مثبت در روند مذاکرات هسته‌ای با ایران حفظ شوند.
همزمان نیز محمد خزاعی، سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل متحد در واکنش به اقدام جدید خزانه‌داری آمریکا، اعلام لیست جدید تحریمی ایران را تشدیدکننده بدگمانی درباره حسن‌نیت واشنگتن برشمرد و گفت: «با وجودی که مقامات آمریکا اقدامات اخیر را به تحریم‌های وضع شده قبل از مذاکرات ژنو مرتبط می‌دانند، ولی به هر حال این اقدامات می‌تواند در شرایط کنونی، تاثیرات جدی منفی بر روند مذاکرات بگذارد».
وی با اشاره به انتقادات برخی از اعضای 1+5 از جمله روسیه از اقدام جدید دولت آمریکا, تاکید کرد: «تاثیرات منفی این اقدام در این شرایط به افزایش بدگمانی مردم ایران و جامعه بین الملل که منتظر رسیدن به یک توافق جامع «برد برد» در نتیجه مذاکرات هستند، منجر می‌گردد و بعلاوه باعث می‌شود که این مذاکرات حمایت بین‌المللی و نیز حمایت مردم ایران را از دست بدهد. این اقدام مذاکره کنندگان را در شرایطی قرار می‌دهد که نتوانند با امید رسیدن به یک تفاهم منطقی, پایدار و سازنده به مذاکرات ادامه دهند».
با توجه به اقدام اخیر وزارت خزانه‌داری آمریکا، نکته اینجاست که اگر قرار باشد کشورهای 1+5، ضمانت اجرایی برنامه عمل مشترک را که اصل وفای به عهده است، رعایت نکنند و به بهانه‌های مختلف به تحریم‌های جدید مبادرت ورزند، ایران چگونه باید واکنش دهد.
در ضمن برخی تحلیلگران بر این باورند، گرچه سر و صدا بیشتر حول محور تحریم‌های کنگره بود، دولت آمریکا خود پیشقدم شد و با وضع تحریم‌های جدید، کنگره را از این اقدام معاف داشت تا همزمان سیاست دوگانه خود را پیش ببرند که هم ژست تعهد به توافقنامه را داشته باشد و هم اینکه کشورها و گروه‌های تندرو را در آمریکا و منطقه راضی نگه دارد و ایران را به‌زعم خود در موضع دفاعی قرار دهد.
