مذاکرات هسته‌ای با تعیین زمان آغازبه‌کار آن در وین وارد فاز عملیاتی شده است؛ مذاکراتی که در هفته‌های اخیر مورد توجه بسیاری قرار گرفته و تحلیل‌ها و تفسیرهای گوناگونی را حول محورها و سیاست‌های کشورهای دخیل شکل داده بود.
به گزارش شهدای ایران، در ادامه این روند، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی دستگاه سیاست خارجی کشورمان،
روز گذشته در نشست خبری هفتگی با خبرنگاران با بیان اینکه عملی که از دولت
فعلی ایالات‌متحده دیدیم، متاسفانه در خلاف جهت اعلامی آن‌ها بوده است،
گفت: ایالات‌متحده مسیرش برای بازگشت به برجام روشن است؛ باید بپذیرد
به‌عنوان مقصر وضعیت فعلی از این مسیری که رفته، برمی‌گردد.
وی تصریح کرد: آمریکا برای بازگشت از این مسیر غلط باید تحریم‌های
ظالمانه و غیرقانونی که بعد از خروج آمریکا از برجام اعمال کرده همه را
یکجا به‌صورت موثر بردارد و مهم‌تر اینکه تضمین بدهد که هیچ دولتی در
ایالات‌متحده مجددا جهان و حقوق بین‌الملل را به سخره نخواهد گرفت و این
شرایط را تکرار نخواهد کرد.
سه شرط تهران برای بازگشت آمریکا به برجام اگرچه موضوع تازه‌ای نیست و در گذشته نیز مقامات کشورمان بر آن تاکید کرده‌اند اما تکرار آن در شرایطی که زمان زیادی تا دور تازه مذاکرات برجامی باقی نمانده است، موضعی مهم به شمار می‌رود.
اظهارات برخی اشخاص و تحلیلگران درخصوص آینده هرگونه توافقی با ایران، باز هم دوگانگی در رفتار آمریکایی‌ها را برای همه به نمایش گذاشت و ایران را دررسیدن به اهداف مشخص و مشروع خود در برابر غرب، مصمم‌تر کرد.
قاطعیت ایران در برابر آمریکا
ترامپ که با سودای فشار بر ایران و مطیع کردن تهران، آرزوی کسب امتیازات بیشتر را در سر می‌پروراند درنهایت نه‌تنها دستاوردی نداشت، بلکه به ترک کاخ سفید زودتر از آنچه تصورش را می‌کرد، مجبور شد. مقامات جدید آمریکا نیز اگرچه با شعار بازگشت به برجام امور را به دست گرفتند اما درنهایت با ادامه روند غلط گذشته دررسیدن به اهداف ابتر خود، از هیچ تلاشی برای فشار به ایران فروگذار نکردند که درنهایت با در بسته و شکستی دیگر مواجه شدند.
تاکید خطیب‌زاده بر این نکته که آمریکا باید بپذیرد که به‌عنوان مقصر وضعیت فعلی به برجام بازمی‌گردد، مسیر مشخصی را مقابل بایدن قرار داده است که مقامات آمریکایی در ماه‌های اخیر تلاش کرده‌اند آن را کم‌رنگ جلوه داده و به‌عنوان پیروز و با ادعاهای جدیدی وارد برجام شوند؛ راهبردی که حالا با شکست قطعی مواجه شده است.
جک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در روزهای اخیر در مصاحبه با شبکه خبری «سی‌ان‌ان» مدعی شد: آمریکا آماده بازگشت به مذاکرات درباره برجام است اما واقعیت این است که ایران هنوز تمایلی برای بازگشت به برجام نشان نداده است. در شرایطی این مقام آمریکایی ادعاهای واهی آمریکایی‌ها را بار دیگر تکرار کرده است که قرار است ایران و 1+4 در آینده‌ای نزدیک مذاکرات برجامی را از سر بگیرند. سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز روز گذشته درباره اینکه آیا در مذاکرات آتی آمریکا هم حضور دارد یا نه، گفت: ازآنجاکه آمریکا عضو برجام نیست، طبیعتا نمی‌تواند در این نشست حضور داشته باشد.در حالی شاهد این اظهارات هستیم که ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اخیرا در ادامه ادعاهای تکراری خود گفت: اگر موفق به بازگشت متقابل به تعهدات شویم؛ بعدا از برجام نه‌تنها به‌عنوان مبنایی برای مذاکره در باب استحکام و طولانی‌تر کردن توافق، بلکه برای گذاشتن سایر موضوعات نگران‌کننده روی میز و صحبت درباره آن‌ها به روشی موثر و کارآمد استفاده می‌کنیم.
شکاف تاریخی در طرف‌های برجامی
با عدم حضور آمریکا در مذاکرات برجامی به‌دلیل بدعهدی‌ها و اقدامات خارج از قواعد و عرف بین‌الملل، برخلاف زمان انعقاد و امضای این توافق، شرایط متفاوتی را شاهد هستیم. 1+5 که حالا به‌واسطه خروج آمریکا از برجام تبدیل به 1+4 شده است، شرایط متفاوتی را نسبت‌به گذشته تجربه می‌کند. آمریکا که عضوی مهم در پیشبرد و به سرانجام رسیدن برنامه جامع اقدام مشترک بود، حالا پشت درهای بسته مانده است و با رایزنی با متحدان اروپایی‌اش از روند کار آگاه می‌شود؛ موضوعی که حیثیت آمریکا را به چالش کشیده و ایران را تا رسیدن به اهداف مشخصش، مصمم‌تر کرده است.
اروپا نیز وضعیت مطلوبی ندارد؛ اگرچه گاهی شاهد بیانیه‌ها و مواضع تروئیکای اروپایی هستیم که عضو برجام هم هستند اما با خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، وضعیت تا حدودی متحول شده و تاثیرگذاری لازم را ندارد؛ ازاین‌رو شرایط با گذشته متفاوت است و باید روندها و نتایج را در سازوکار موجود، تحلیل و بررسی کرد.چین و روسیه نیز همواره موضعی متفاوت نسبت به پرونده هسته‌ای ایران داشته‌اند و نباید این دو کشور را با طرف‌های غربی برجام، بررسی کرد؛ زیرا همواره ضمن مخالفت با مواضع غربی‌ها رویکرد متفاوتی را داشته‌اند. پشتیبانی و حمایت این دو کشور مهم و نبود آمریکا از یکسو و وضعیت متفاوت سه کشور اروپایی یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان از سوی دیگر، مسیر را برای ایران دررسیدن به اهدافش، هموارتر کرده است.
تلاش روسیه و چین برای احیای برجام
در این راستا، وزارت خارجه چین در روزهای اخیر با صدور بیانیه‌ای از تلاش‌های مشترک پکن و مسکو برای احیای برجام خبر داد. وزارت خارجه چین در این بیانیه عنوان کرد:
براساس گفت‌وگوی تلفنی «ما ژائوزو» و «سرگئی ریابکوف»، معاونان وزیران امورخارجه دو کشور که در تاریخ سوم نوامبر انجام شد، چین و روسیه آماده ادامه تعاملات استراتژیک با یکدیگر بوده و به‌طور مشترک موضوع حل‌وفصل سیاسی پرونده هسته‌ای ایران را به جلو خواهند برد.
وزارت خارجه چین در این بیانیه تصریح کرد که دیپلمات‌های چین و روسیه در این گفت‌وگو درباره طیف گسترده‌ای از موضوعات به اجماع رسیدند. همچنین در این بیانیه تاکید شده که بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک درمورد برنامه هسته‌ای ایران (برجام) باید با درنظرگرفتن منافع هر یک از طرف‌های ذی‌ربط و براساس احترام متقابل انجام شود.«سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه نیز روز شنبه در تماس تلفنی با امیرعبداللهیان با تاکید بر اهمیت احیای برجام، تصریح کرد: همه طرف‌ها و در وهله نخست ایالات‌متحده باید به تعهدات خود بازگردند. لاوروف همچنین یادآور شد: مسکو همواره بر لزوم توقف اقدامات مخرب آمریکا در قبال برجام تاکید داشته است. تاکید چندباره روسیه بر اقدامات مخرب آمریکا در قبال برجام و تاکید بر ضرورت انجام تعهداتش موضوعی است که دست برتر ایران را نشان می‌دهد.با حمایت بی‌چون‌وچرای چین و روسیه از ایران در روند تحولات برجامی، شاهد وضعیت متفاوتی در مذاکرات آینده هسته‌ای خواهیم بود؛ حمایتی که در این سال‌ها همواره طرف‌های غربی را دررسیدن به اهداف شوم خود ناکام گذاشته و بر بدعهدی طرف آمریکایی صحه گذاشته است. از سوی دیگر، اختلاف و شکاف بین طرف‌های غربی درخصوص برجام نیز موضوع تازه‌ای نیست و در زمان خروج یکجانبه آمریکایی‌ها از برجام و بی‌توجهی به متحدان غربی‌اش نیز شاهد آن بوده‌ایم؛ هرچند درنهایت اروپا چاره‌ای جز اجرای فرامین چشم‌آبی‌های آن‌سوی آتلانتیک نداشت اما عدم رضایت آن‌ها از رفتار آمریکایی‌ها نیز بر کسی پوشیده نیست.در آستانه آغاز دور تازه‌ای از مذاکرات برجامی علاوه بر اینکه افراد جدیدی در تیم مذاکره‌کننده ایرانی حضور دارند و قاطعانه بر مواضع ایران پافشاری می‌کنند، شاهد وضعیت جدیدی در طرف‌های غربی و حمایت‌های قاطع‌تر روسیه و چین هستیم که این موارد می‌تواند به دست برتر ایران در مذاکرات پیش رو بینجامد.
آمریکا که عضوی مهم در پیشبرد و به سرانجام رسیدن برنامه جامع اقدام مشترک بود، حالا پشت درهای بسته مانده است و با رایزنی با متحدان اروپایی اش از روند کار آگاه می شود؛ موضوعی که حیثیت آمریکا را به چالش کشیده است و ایران را تا رسیدن به اهداف مشخص اش، مصمم تر کرده است.
سه شرط تهران برای بازگشت آمریکا به برجام اگرچه موضوع تازه‌ای نیست و در گذشته نیز مقامات کشورمان بر آن تاکید کرده‌اند اما تکرار آن در شرایطی که زمان زیادی تا دور تازه مذاکرات برجامی باقی نمانده است، موضعی مهم به شمار می‌رود.
اظهارات برخی اشخاص و تحلیلگران درخصوص آینده هرگونه توافقی با ایران، باز هم دوگانگی در رفتار آمریکایی‌ها را برای همه به نمایش گذاشت و ایران را دررسیدن به اهداف مشخص و مشروع خود در برابر غرب، مصمم‌تر کرد.
قاطعیت ایران در برابر آمریکا
ترامپ که با سودای فشار بر ایران و مطیع کردن تهران، آرزوی کسب امتیازات بیشتر را در سر می‌پروراند درنهایت نه‌تنها دستاوردی نداشت، بلکه به ترک کاخ سفید زودتر از آنچه تصورش را می‌کرد، مجبور شد. مقامات جدید آمریکا نیز اگرچه با شعار بازگشت به برجام امور را به دست گرفتند اما درنهایت با ادامه روند غلط گذشته دررسیدن به اهداف ابتر خود، از هیچ تلاشی برای فشار به ایران فروگذار نکردند که درنهایت با در بسته و شکستی دیگر مواجه شدند.
تاکید خطیب‌زاده بر این نکته که آمریکا باید بپذیرد که به‌عنوان مقصر وضعیت فعلی به برجام بازمی‌گردد، مسیر مشخصی را مقابل بایدن قرار داده است که مقامات آمریکایی در ماه‌های اخیر تلاش کرده‌اند آن را کم‌رنگ جلوه داده و به‌عنوان پیروز و با ادعاهای جدیدی وارد برجام شوند؛ راهبردی که حالا با شکست قطعی مواجه شده است.
جک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در روزهای اخیر در مصاحبه با شبکه خبری «سی‌ان‌ان» مدعی شد: آمریکا آماده بازگشت به مذاکرات درباره برجام است اما واقعیت این است که ایران هنوز تمایلی برای بازگشت به برجام نشان نداده است. در شرایطی این مقام آمریکایی ادعاهای واهی آمریکایی‌ها را بار دیگر تکرار کرده است که قرار است ایران و 1+4 در آینده‌ای نزدیک مذاکرات برجامی را از سر بگیرند. سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز روز گذشته درباره اینکه آیا در مذاکرات آتی آمریکا هم حضور دارد یا نه، گفت: ازآنجاکه آمریکا عضو برجام نیست، طبیعتا نمی‌تواند در این نشست حضور داشته باشد.در حالی شاهد این اظهارات هستیم که ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اخیرا در ادامه ادعاهای تکراری خود گفت: اگر موفق به بازگشت متقابل به تعهدات شویم؛ بعدا از برجام نه‌تنها به‌عنوان مبنایی برای مذاکره در باب استحکام و طولانی‌تر کردن توافق، بلکه برای گذاشتن سایر موضوعات نگران‌کننده روی میز و صحبت درباره آن‌ها به روشی موثر و کارآمد استفاده می‌کنیم.
شکاف تاریخی در طرف‌های برجامی
با عدم حضور آمریکا در مذاکرات برجامی به‌دلیل بدعهدی‌ها و اقدامات خارج از قواعد و عرف بین‌الملل، برخلاف زمان انعقاد و امضای این توافق، شرایط متفاوتی را شاهد هستیم. 1+5 که حالا به‌واسطه خروج آمریکا از برجام تبدیل به 1+4 شده است، شرایط متفاوتی را نسبت‌به گذشته تجربه می‌کند. آمریکا که عضوی مهم در پیشبرد و به سرانجام رسیدن برنامه جامع اقدام مشترک بود، حالا پشت درهای بسته مانده است و با رایزنی با متحدان اروپایی‌اش از روند کار آگاه می‌شود؛ موضوعی که حیثیت آمریکا را به چالش کشیده و ایران را تا رسیدن به اهداف مشخصش، مصمم‌تر کرده است.
اروپا نیز وضعیت مطلوبی ندارد؛ اگرچه گاهی شاهد بیانیه‌ها و مواضع تروئیکای اروپایی هستیم که عضو برجام هم هستند اما با خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، وضعیت تا حدودی متحول شده و تاثیرگذاری لازم را ندارد؛ ازاین‌رو شرایط با گذشته متفاوت است و باید روندها و نتایج را در سازوکار موجود، تحلیل و بررسی کرد.چین و روسیه نیز همواره موضعی متفاوت نسبت به پرونده هسته‌ای ایران داشته‌اند و نباید این دو کشور را با طرف‌های غربی برجام، بررسی کرد؛ زیرا همواره ضمن مخالفت با مواضع غربی‌ها رویکرد متفاوتی را داشته‌اند. پشتیبانی و حمایت این دو کشور مهم و نبود آمریکا از یکسو و وضعیت متفاوت سه کشور اروپایی یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان از سوی دیگر، مسیر را برای ایران دررسیدن به اهدافش، هموارتر کرده است.
تلاش روسیه و چین برای احیای برجام
در این راستا، وزارت خارجه چین در روزهای اخیر با صدور بیانیه‌ای از تلاش‌های مشترک پکن و مسکو برای احیای برجام خبر داد. وزارت خارجه چین در این بیانیه عنوان کرد:
براساس گفت‌وگوی تلفنی «ما ژائوزو» و «سرگئی ریابکوف»، معاونان وزیران امورخارجه دو کشور که در تاریخ سوم نوامبر انجام شد، چین و روسیه آماده ادامه تعاملات استراتژیک با یکدیگر بوده و به‌طور مشترک موضوع حل‌وفصل سیاسی پرونده هسته‌ای ایران را به جلو خواهند برد.
وزارت خارجه چین در این بیانیه تصریح کرد که دیپلمات‌های چین و روسیه در این گفت‌وگو درباره طیف گسترده‌ای از موضوعات به اجماع رسیدند. همچنین در این بیانیه تاکید شده که بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک درمورد برنامه هسته‌ای ایران (برجام) باید با درنظرگرفتن منافع هر یک از طرف‌های ذی‌ربط و براساس احترام متقابل انجام شود.«سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه نیز روز شنبه در تماس تلفنی با امیرعبداللهیان با تاکید بر اهمیت احیای برجام، تصریح کرد: همه طرف‌ها و در وهله نخست ایالات‌متحده باید به تعهدات خود بازگردند. لاوروف همچنین یادآور شد: مسکو همواره بر لزوم توقف اقدامات مخرب آمریکا در قبال برجام تاکید داشته است. تاکید چندباره روسیه بر اقدامات مخرب آمریکا در قبال برجام و تاکید بر ضرورت انجام تعهداتش موضوعی است که دست برتر ایران را نشان می‌دهد.با حمایت بی‌چون‌وچرای چین و روسیه از ایران در روند تحولات برجامی، شاهد وضعیت متفاوتی در مذاکرات آینده هسته‌ای خواهیم بود؛ حمایتی که در این سال‌ها همواره طرف‌های غربی را دررسیدن به اهداف شوم خود ناکام گذاشته و بر بدعهدی طرف آمریکایی صحه گذاشته است. از سوی دیگر، اختلاف و شکاف بین طرف‌های غربی درخصوص برجام نیز موضوع تازه‌ای نیست و در زمان خروج یکجانبه آمریکایی‌ها از برجام و بی‌توجهی به متحدان غربی‌اش نیز شاهد آن بوده‌ایم؛ هرچند درنهایت اروپا چاره‌ای جز اجرای فرامین چشم‌آبی‌های آن‌سوی آتلانتیک نداشت اما عدم رضایت آن‌ها از رفتار آمریکایی‌ها نیز بر کسی پوشیده نیست.در آستانه آغاز دور تازه‌ای از مذاکرات برجامی علاوه بر اینکه افراد جدیدی در تیم مذاکره‌کننده ایرانی حضور دارند و قاطعانه بر مواضع ایران پافشاری می‌کنند، شاهد وضعیت جدیدی در طرف‌های غربی و حمایت‌های قاطع‌تر روسیه و چین هستیم که این موارد می‌تواند به دست برتر ایران در مذاکرات پیش رو بینجامد.
آمریکا که عضوی مهم در پیشبرد و به سرانجام رسیدن برنامه جامع اقدام مشترک بود، حالا پشت درهای بسته مانده است و با رایزنی با متحدان اروپایی اش از روند کار آگاه می شود؛ موضوعی که حیثیت آمریکا را به چالش کشیده است و ایران را تا رسیدن به اهداف مشخص اش، مصمم تر کرده است.
