با وجود گستردگی واکسیناسیون در کشور اما غفلت از رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌تواند بار دیگر باعث طغیان کرونا شود.
به گزارش شهدای ایران، خوشبختانه واکسن کرونا به دست هموطنان رسید. تعداد مراکز کافی و نظم مراکز
واکسیناسیون به طور کلی قابل قبول است. اما هنوز پرسش‌های بسیاری درباره
کرونا باقی‌مانده‌است. در این نوشته به ۱۳پرسش می‌پردازیم و در بند آخر
اندکی درباره روش پاسخگویی دولت بحث خواهیم کرد.
آیا کرونا وجود دارد؟
باورش سخت است؟ ولی هنوز کسانی به این گزاره احمقانه باور دارند که کرونایی
در کار نیست. دست‌کم شش میلیون ایرانی تا به حال کرونا گرفته‌اند و باز
عده‌ای هنوز به این باور نادرست دامن می‌زنند که کرونا جدی نیست. مهم نیست
چند نفر این باور را قبول دارند، مهم این است که تبلیغ این باور، جان
هموطنان را به خطر می‌اندازد. خواسته معقول مردم این است که با هرگونه
انتشار عمومی چنین باورهایی، باید به‌شدت مقابله کرد. بدیهی است ویروسی به
نام کووید-۱۹ از خانواده ویرانگر (SARS‑CoV‑۲) با یک عفونت وحشتناک در حال
قتل‌عام نوع بشر است. به اطراف‌تان نگاهی بیندازید.
آیا با تزریق واکسن ایمن می‌شویم؟
پژوهش‌ها نشان می‌دهد تزریق واکسن تا بالای ۸۰درصد از ابتلای تازه یا ابتلای سخت به کرونا جلوگیری می‌کند. ولی ۲۰درصد هم عدد کوچکی نیست. همه ما می‌توانیم با سهل‌انگاری، عضو آن خانواده کوچکی باشیم که مبتلا می‌شویم. متأسفانه گروهی از هموطنان به پشتوانه واکسن زدن عمل به دستورات بهداشتی را نادیده گرفته و در برخی تجمعات پرخطر شرکت کرده‌اند. برخی از آنان دوباره مبتلا شده‌اند. هیچ‌کس در هیچ جای جهان ادعا نکرده واکسن صددرصد ایمنی ایجاد می‌کند. واکسن در کنار عمل به دستورالعملها راهگشاست.
برخی می‌گویند واکسن‌ها ایمن نیستند و عوارض وحشتناک دارند
حدود ۲۰ واکسن در جهان تا به حال مجوز تزریق دریافت کرده‌اند. این واکسن‌ها هرکدام محصول تلاش و آزمایش صدها و گاه هزاران پژوهشگر نخبه در سراسر جهان است. آنها عموما مراحل ساخت واکسن را تحت‌نظر دانشمندان طی کرده‌اند. واکسن‌ها به پیوست مقالات علمی‌شان به تولید انبوه می‌رسد. آن مقاله‌ها توسط برجسته‌ترین استادان خوانده و تأیید می‌شود. حال احتمال این‌که گوینده انگاره بالا کلاهبردار یا ناآگاه باشد، بیشتر از این است که هزاران دانشمند ویروس‌شناسی در حال پنهان‌کاری و کلاهبرداری باشند.
برخی می‌گویند ۲ هفته کل کشور را قرنطینه کنند تا ویروس جمع شود
ویروس در هیچ‌جا با قرنطینه کامل یا همان لاک‌داون جمع نشد. البته محدودیت‌ها حتما جلوی گسترش افسارگسیخته ویروس را می‌گیرد، ولی هیچ اطلاعی در دست نیست که نشان دهد با لاک‌داون می‌شود ویروس را متوقف کرد. مراکز بهداشتی در سراسر جهان توصیه می‌کنند به چند کار مهم: واکسن زدن، ماسک زدن، رعایت فاصله اجتماعی، شستن دست‌ها و مقابله به‌موقع با ویروس در صورت ابتلا.
آیا واکسن موجب ناباروری می‌شود؟
واکسن‌ها مجوز دریافت می‌کنند. یکی از مؤلفه‌ها برای دریافت مجوز تزریق، بررسی میزان تأثیر واکسن بر باروری افراد است. پژوهشگران می‌گویند تا به حال مستندی در دست نیست که نشان دهد واکسن کرونا موجب ناباروری می‌شود.
آیا واکسن‌ها دی‌ان‌ای را تغییر می‌دهند؟
دانشمندان می‌گویند بعید است صحت داشته‌باشد. واکسن‌هایی که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند، از نوع «ناقل ویروس» هستند. یعنی همان ویروس به شکل ضعیف‌شده‌است که دربرگیرنده یک کد ژنتیک برای یک پروتئین مشخص کروناویروس است. سلول‌های ایمنی بدن این پروئتین را یک ویروس مهاجم تشخیص می‌دهند و به آن حمله می‌کنند. پژوهشگران می‌گویند این موضوع ربطی به دی‌ان‌ای ما ندارد.
آیا حالا که واکسن زده شده‌است به همه جا می‌توانیم سفر کنیم؟
در کشور ما شیوع کرونا نسبت به میانگین جهانی بالا بوده‌است. شاید یکی از دلایلش این باشد که ما در دوران کرونا همچنان به سفر رفته‌ایم. لازم است بدانیم حتی در برخی کشورهایی که کرونا شیوع زیادی نداشته هنوز محدودیت‌ها برداشته نشده‌است. در برخی کشورهای پیشرفته، ایالت‌ها قوانین سخت‌گیرانه‌شان را نگه داشته‌اند. به نظر بعضی از آنها، فقط زمانی که ۹۰درصد مردم واکسن زده باشند، محدودیت‌ها لغو می‌شود. بنابراین این نظر ساده‌لوحانه است که فکر کنیم بلافاصله با تزریق واکسن می‌توانیم به هر جا که دلمان بخواهد سفر کنیم. موضوع کنترل ارتباطات اجتماعی جدی است. اگر به سفر می‌روید، خودتان را محدود کنید تا بیمار نشوید.
چرا به مهاجران واکسن زده می‌شود؟ واکسن فقط باید برای ایرانی‌ها باشد
اگر شما به این عقیده باور دارید، متأسفانه باید گفت در معرض نژادپرستی قرار گرفته‌اید. واکسن یک ابزار بهداشتی برای جلوگیری هر انسانی از بیماری سخت کروناست. آرزوی ما این است آنقدر واکسن در ایران زیاد باشد که بدون مدارک شناسایی به‌سرعت به همه افراد تزریق شود. میلیون‌ها اتباع افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند. آنها در دریافت واکسن هیچ تفاوتی با ما ندارند. البته تا به حال به آنها واکسن تزریق شده و سعی کشور بر آن بوده که هیچ تبعیضی در بین نباشد. حتی اگر کسی تنها به خودش فکر کند، باز هم تصدیق خواهد کرد تزریق واکسن به دیگر اتباع و نژادها، در نهایت به نفع او هم خواهد بود. چون با این کار از شیوع ویروس جلوگیری می‌شود.
برخی می‌گویند حالا که کرونا
در ایران کم شده... حتما به نسبت دوران اوج، شیوع کرونا در کشورمان پایین آمده اما باید توجه داشت فقط ۴۰درصد مردم کشورمان تا به حال تست کرونا داده‌اند. این عدد در برخی کشورها نزدیک به دو برابر جمعیت آن کشور است. مثلا در انگلیس به اندازه چهار برابر جمعیت این کشور تا به حال از مردم تست گرفته شده‌است. بنابراین بسیاری از ما تا به حال تست نداده‌ایم و در بی‌خبری خوش‌خبری سیر می‌کرده‌ایم. البته تا زمانی که علائم بروز نکرده‌باشد، جای نگرانی نیست ولی باید مراقب باشیم ممکن است ما ناقل بالقوه کرونا باشیم. ناقل اگر علائمی نداشته‌باشد به احتمال کمتری می‌تواند بیماری را به دیگران سرایت دهد و این احتمال صفر نیست. بنابراین پایین آمدن عددها نباید ما را از وضعیت‌مان غافل کند.
برخی جمله‌ها را این طور شروع می‌کنند: حالا که واکسن زده‌ایم ...
بخش اول این گونه جملات بسیار خطرناک است. اولا کسی واکسن‌زده به حساب می‌آید که هر دو دوز را دریافت کرده‌باشد. با این حساب نزدیک به ۷۵درصد مردم کشورمان هنوز واکسینه نشده‌اند، همان طور که ۶۵درصد جمعیت جهان هنوز واکسینه نشده‌اند. این عددها همه از نصف بزرگ‌تر است. اگر خودمان واکسن زده‌ایم، نباید دچار توهم شویم که بقیه هم واکسن زده‌اند. اگر در خیابان راه می‌روید، این طور حساب کنید از هر چهار نفری که می‌بینید، فقط یک نفر واکسن زده‌است. مردم هیچ کشوری در جهان هنوز بالای ۹۰درصد واکسن نزده‌اند. هنوز تا ایمنی که کمی خیال آدم را راحت کند، فاصله است. بنابراین برای چنین جمله‌هایی، مقدمه درست این است: با توجه به این که تا الان واکسن نزده‌ایم... باید عموم جامعه را در نظر داشت.
آیا بچه‌ها در مدارس ایمن هستند؟
رعایت دستورالعملها بسیار مهم است. مدارس موظف شده‌اند سطوح (مثل نیمکت، دستگیره در، سلف‌سرویس، میز معلم و...) را به طور کامل هر روز ضدعفونی و باید فاصله اجتماعی را رعایت کرده و دانش‌آموزان از هرگونه تجمع در جای مسقف دوری کنند. سرویس‌های رفت‌وآمد دانش‌آموزان باید با حفظ فاصله اجتماعی مسافر داشته‌باشند. هیچ نوع فرآورده خوراکی نباید در مدارس توزیع شود. ورود افراد دارای علائم، چه در بین دانش‌آموزان، چه در بین کارکنان و معلمان در هر سطحی از بیماری ممنوع است.
البته بازگشایی مدارس با رعایت این دستورالعملها ممکن است. بیشتر کشورهای جهان با رعایت شیوه‌نامه‌ها مدارس را باز کرده‌اند. بسته‌بودن مدرسه‌ها تلخ‌ترین خبر آموزشی یک کشور است.
آیا دولت ما در مورد کرونا سختگیر بوده یا این که کلا همه چیز را رها کرده‌است؟
پاسخ به این پرسش نیازمند بررسی موارد متعددی در طول زمان است. داده‌های جهانی می‌گوید دولت ما الان سختگیر است. البته میزان سختگیری ما به اندازه نیوزیلند یا جامائیکا نیست ولی مثلا عدد ما امروز به عدد چین نزدیک‌تر است. داده‌های دانشگاه آکسفورد می‌گوید سختگیری ما از کشورهایی مثل آمریکا و ترکیه بیشتر بوده‌است. جالب است کشورها در سختگیری از الگوی مشخصی پیروی نمی‌کردند؛ مثلا این طور نیست که هر چه کشور توسعه‌یافته‌تر باشد، سختگیری بیشتر باشد. مثلا کانادا دولت نسبتا سختگیری به شمار می‌آید ولی ژاپن چندان در ایجاد محدودیت سختگیر نبوده‌است. مثلا ژاپن به جز چند مقطع خاص، الزامی به تعطیلی مدارس نداشته‌است ولی نکته قابل تأمل این است که ما سختگیری را کمی دیر آغاز کرده‌ایم.
ولی بعد از آن نسبت به سختگیری پایبند بوده‌ایم. الان ما جزو اندک کشورهایی هستیم که هنوز سختگیری‌های‌مان را کم نکرده‌ایم. رویدادهای عمومی در ایران هنوز کم‌وبیش تعطیل هستند. این مورد برای بیشتر کشورها رعایت شده،البته باز ایران جزو آن دسته از کشورهایی است که لغو رویدادها را از تابستان پارسال تا الان حفظ کرده‌است. حضور در تجمعات در کشور ما همچنان آزاد نیست. ولی عملا این شاخص رعایت نمی‌شود. در بسیاری از تجمعات حضور بیش از ۱۰نفر یا حتی صد نفر هم دیده می‌شود. یکی از مواردی که هنوز در کشور ما جدی گرفته نشده ردیابی کسانی است که علائم دارند. البته این مورد در بسیاری از کشورهای دنیا رعایت نمی‌شود اما برخی کشورها مثل هند یا ترکیه توانسته‌اند افراد یا گروه‌های دارای علامت بیماری را در برنامه مقابله‌شان تشخیص بدهند و آزمایش کنند. بعضی موارد هم در ایران قابل رصد نیست. مثل میزان اقبال مردم به بازارهای مختلف یا میزان مراجعه مردم به ایستگاه‌های حمل و نقل عمومی. ضروری است این داده‌ها را هم در دست داشته‌باشیم تا ببینم چطور به این پاندمی واکنش نشان داده‌ایم. مثلا نمی‌دانیم بر اثر کرونا اقبال مردم به طبیعت بیشتر شده یا نه. در بسیاری از کشورهای اروپایی اقبال مردم به طبیعت بیش از ۲۵درصد شده‌است.
آیا اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت کامل است؟
اول از همه نیاز داریم بدانیم چند درصد مردم اصلا تمایل ندارند واکسن بزنند. چون گروه‌های باقی‌مانده در ادامه ابتلا تعیین‌کننده هستند. دولت برای کسانی که تمایل به واکسن‌زدن ندارند برنامه تنبیهی دارد؛ این برنامه‌ها حتما با هدف واکسن‌زدن بیشتر مردم است. عددهای جهانی نشان می‌دهد تمایل مردم به واکسن‌زدن در طول زمان بیشتر شده‌است. شناسایی این گروه‌ها بسیار مهم است. سیاست تازه وزارت بهداشت که دارد تقابل بین طب‌سنتی و واکسیناسیون را ازبین می‌برد قابل ستایش و در همین جهت است. برنامه‌های تشویقی برای دورهای بعدی واکسیناسیون حتما مفید خواهدبود.
انتظار می‌رود وزارت بهداشت در وب‌سایت رسمی خود آمار و اینفوگرافی را به شکلی جزئی‌تر و استان به استان و حتی شهرستان به شهرستان هر روز، منتشر کند. هم آمار ابتلا و هم آمار واکسیناسیون باید به روز و جزئی مشخص باشد و در یک موشن‌گرافی جامع بیاید؛ یعنی بتوان آمارها را از روز اول تا امروز با تغییر نشان‌‌دهنده مشاهده و یک‌جا ارزیابی کرد. اطلاعات مربوط به شغل‌ها و رده‌های پرمخاطب در سایت هست. گاهی نیاز است این اطلاعات به روز یا در قالب‌های جذاب ارائه شود. البته سندملی مرتبط با کرونا حاوی اطلاعات مفیدی است؛ ولی هنوز مخاطب‌دوست نیست. باید شماره تماس‌های مربوط به کرونا در همان صفحه‌اول سایت بازتاب داشته‌باشد، راه‌های ارتباطی تسهیل شود و هر کس سؤالی دارد
به سرعت به جواب برسد.
مراکز تست کرونا هم باید در یک اطلس از همان صفحه نخست یا صفحه اختصاصی کرونا در دسترس باشد. (یک زیرصفحه اختصاصی با نام کرونا در صفحه اول می‌تواند اندکی به پراکندگی خبرهای مربوط به کرونا سروسامان بدهد. مثلا دو بخش «راهنما‌های آموزشی» و «سؤالات واکسن» می‌تواند در این زیرصفحه اختصاصی آورده شود.) باید در رسانه‌ها مردم تشویق شوند سایت وزارت بهداشت را به عنوان یگانه مرجع معتبر بپذیرند. اخبار مربوط به استان‌ها هم باید به‌روز شود. چرا از سایت وزارت بهداشت گفتیم؟ چون سایت وزارت بهداشت اصلی‌ترین و مهم‌ترین سایت یک مجموعه حاکمیتی است که باید تا جایی که ممکن است کامل باشد و نقشه مدونی برای همه جوانب کرونایی در دست داشته‌باشد. البته باقی وب‌سایت رسمی هم باید نسبت به کرونا حساس باشند که اوضاع‌شان عموما تعریفی ندارد؛ مثلا در صفحه اول مربوط به سایت رسمی وزارت تعاون یا وزارت ورزش هنوز کرونا جای به خصوصی ندارد.
ناگفته نماند سایت مربوط به واکسیناسیون زیر نظر وزارت بهداشت، سایت مناسبی است و به راحتی مخاطب را به هدف می‌رساند.
حرف آخر این‌که بر اساس آنچه در این گزارش گفتیم و شما خواندید، این فریب تبلیغاتی را نخورید که این روزها در فضای مجازی به راه افتاده‌است و این‌طور وانمود می‌کنند اوضاع آنقدر خوب شده که باید با کرونا خداحافظی کنیم. حواسمان باشد افزایش واکسیناسیون عمومی با توجه به این‌که فقط ۲۵درصد جامعه دوز دوم واکسن را زده‌اند، کاهش محدودیت‌ها، آماده شدن مدارس برای بازگشایی و افول طبیعی پیک پنجم، نشانی‌های غلطی است که ما را به پیک ششم می‌رساند و می‌تواند اوضاع ما را در پیک ششم خطرناک‌تر از پیک پنجم کند.
آیا با تزریق واکسن ایمن می‌شویم؟
پژوهش‌ها نشان می‌دهد تزریق واکسن تا بالای ۸۰درصد از ابتلای تازه یا ابتلای سخت به کرونا جلوگیری می‌کند. ولی ۲۰درصد هم عدد کوچکی نیست. همه ما می‌توانیم با سهل‌انگاری، عضو آن خانواده کوچکی باشیم که مبتلا می‌شویم. متأسفانه گروهی از هموطنان به پشتوانه واکسن زدن عمل به دستورات بهداشتی را نادیده گرفته و در برخی تجمعات پرخطر شرکت کرده‌اند. برخی از آنان دوباره مبتلا شده‌اند. هیچ‌کس در هیچ جای جهان ادعا نکرده واکسن صددرصد ایمنی ایجاد می‌کند. واکسن در کنار عمل به دستورالعملها راهگشاست.
برخی می‌گویند واکسن‌ها ایمن نیستند و عوارض وحشتناک دارند
حدود ۲۰ واکسن در جهان تا به حال مجوز تزریق دریافت کرده‌اند. این واکسن‌ها هرکدام محصول تلاش و آزمایش صدها و گاه هزاران پژوهشگر نخبه در سراسر جهان است. آنها عموما مراحل ساخت واکسن را تحت‌نظر دانشمندان طی کرده‌اند. واکسن‌ها به پیوست مقالات علمی‌شان به تولید انبوه می‌رسد. آن مقاله‌ها توسط برجسته‌ترین استادان خوانده و تأیید می‌شود. حال احتمال این‌که گوینده انگاره بالا کلاهبردار یا ناآگاه باشد، بیشتر از این است که هزاران دانشمند ویروس‌شناسی در حال پنهان‌کاری و کلاهبرداری باشند.
برخی می‌گویند ۲ هفته کل کشور را قرنطینه کنند تا ویروس جمع شود
ویروس در هیچ‌جا با قرنطینه کامل یا همان لاک‌داون جمع نشد. البته محدودیت‌ها حتما جلوی گسترش افسارگسیخته ویروس را می‌گیرد، ولی هیچ اطلاعی در دست نیست که نشان دهد با لاک‌داون می‌شود ویروس را متوقف کرد. مراکز بهداشتی در سراسر جهان توصیه می‌کنند به چند کار مهم: واکسن زدن، ماسک زدن، رعایت فاصله اجتماعی، شستن دست‌ها و مقابله به‌موقع با ویروس در صورت ابتلا.
آیا واکسن موجب ناباروری می‌شود؟
واکسن‌ها مجوز دریافت می‌کنند. یکی از مؤلفه‌ها برای دریافت مجوز تزریق، بررسی میزان تأثیر واکسن بر باروری افراد است. پژوهشگران می‌گویند تا به حال مستندی در دست نیست که نشان دهد واکسن کرونا موجب ناباروری می‌شود.
آیا واکسن‌ها دی‌ان‌ای را تغییر می‌دهند؟
دانشمندان می‌گویند بعید است صحت داشته‌باشد. واکسن‌هایی که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند، از نوع «ناقل ویروس» هستند. یعنی همان ویروس به شکل ضعیف‌شده‌است که دربرگیرنده یک کد ژنتیک برای یک پروتئین مشخص کروناویروس است. سلول‌های ایمنی بدن این پروئتین را یک ویروس مهاجم تشخیص می‌دهند و به آن حمله می‌کنند. پژوهشگران می‌گویند این موضوع ربطی به دی‌ان‌ای ما ندارد.
آیا حالا که واکسن زده شده‌است به همه جا می‌توانیم سفر کنیم؟
در کشور ما شیوع کرونا نسبت به میانگین جهانی بالا بوده‌است. شاید یکی از دلایلش این باشد که ما در دوران کرونا همچنان به سفر رفته‌ایم. لازم است بدانیم حتی در برخی کشورهایی که کرونا شیوع زیادی نداشته هنوز محدودیت‌ها برداشته نشده‌است. در برخی کشورهای پیشرفته، ایالت‌ها قوانین سخت‌گیرانه‌شان را نگه داشته‌اند. به نظر بعضی از آنها، فقط زمانی که ۹۰درصد مردم واکسن زده باشند، محدودیت‌ها لغو می‌شود. بنابراین این نظر ساده‌لوحانه است که فکر کنیم بلافاصله با تزریق واکسن می‌توانیم به هر جا که دلمان بخواهد سفر کنیم. موضوع کنترل ارتباطات اجتماعی جدی است. اگر به سفر می‌روید، خودتان را محدود کنید تا بیمار نشوید.
چرا به مهاجران واکسن زده می‌شود؟ واکسن فقط باید برای ایرانی‌ها باشد
اگر شما به این عقیده باور دارید، متأسفانه باید گفت در معرض نژادپرستی قرار گرفته‌اید. واکسن یک ابزار بهداشتی برای جلوگیری هر انسانی از بیماری سخت کروناست. آرزوی ما این است آنقدر واکسن در ایران زیاد باشد که بدون مدارک شناسایی به‌سرعت به همه افراد تزریق شود. میلیون‌ها اتباع افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند. آنها در دریافت واکسن هیچ تفاوتی با ما ندارند. البته تا به حال به آنها واکسن تزریق شده و سعی کشور بر آن بوده که هیچ تبعیضی در بین نباشد. حتی اگر کسی تنها به خودش فکر کند، باز هم تصدیق خواهد کرد تزریق واکسن به دیگر اتباع و نژادها، در نهایت به نفع او هم خواهد بود. چون با این کار از شیوع ویروس جلوگیری می‌شود.
برخی می‌گویند حالا که کرونا
در ایران کم شده... حتما به نسبت دوران اوج، شیوع کرونا در کشورمان پایین آمده اما باید توجه داشت فقط ۴۰درصد مردم کشورمان تا به حال تست کرونا داده‌اند. این عدد در برخی کشورها نزدیک به دو برابر جمعیت آن کشور است. مثلا در انگلیس به اندازه چهار برابر جمعیت این کشور تا به حال از مردم تست گرفته شده‌است. بنابراین بسیاری از ما تا به حال تست نداده‌ایم و در بی‌خبری خوش‌خبری سیر می‌کرده‌ایم. البته تا زمانی که علائم بروز نکرده‌باشد، جای نگرانی نیست ولی باید مراقب باشیم ممکن است ما ناقل بالقوه کرونا باشیم. ناقل اگر علائمی نداشته‌باشد به احتمال کمتری می‌تواند بیماری را به دیگران سرایت دهد و این احتمال صفر نیست. بنابراین پایین آمدن عددها نباید ما را از وضعیت‌مان غافل کند.
برخی جمله‌ها را این طور شروع می‌کنند: حالا که واکسن زده‌ایم ...
بخش اول این گونه جملات بسیار خطرناک است. اولا کسی واکسن‌زده به حساب می‌آید که هر دو دوز را دریافت کرده‌باشد. با این حساب نزدیک به ۷۵درصد مردم کشورمان هنوز واکسینه نشده‌اند، همان طور که ۶۵درصد جمعیت جهان هنوز واکسینه نشده‌اند. این عددها همه از نصف بزرگ‌تر است. اگر خودمان واکسن زده‌ایم، نباید دچار توهم شویم که بقیه هم واکسن زده‌اند. اگر در خیابان راه می‌روید، این طور حساب کنید از هر چهار نفری که می‌بینید، فقط یک نفر واکسن زده‌است. مردم هیچ کشوری در جهان هنوز بالای ۹۰درصد واکسن نزده‌اند. هنوز تا ایمنی که کمی خیال آدم را راحت کند، فاصله است. بنابراین برای چنین جمله‌هایی، مقدمه درست این است: با توجه به این که تا الان واکسن نزده‌ایم... باید عموم جامعه را در نظر داشت.
آیا بچه‌ها در مدارس ایمن هستند؟
رعایت دستورالعملها بسیار مهم است. مدارس موظف شده‌اند سطوح (مثل نیمکت، دستگیره در، سلف‌سرویس، میز معلم و...) را به طور کامل هر روز ضدعفونی و باید فاصله اجتماعی را رعایت کرده و دانش‌آموزان از هرگونه تجمع در جای مسقف دوری کنند. سرویس‌های رفت‌وآمد دانش‌آموزان باید با حفظ فاصله اجتماعی مسافر داشته‌باشند. هیچ نوع فرآورده خوراکی نباید در مدارس توزیع شود. ورود افراد دارای علائم، چه در بین دانش‌آموزان، چه در بین کارکنان و معلمان در هر سطحی از بیماری ممنوع است.
البته بازگشایی مدارس با رعایت این دستورالعملها ممکن است. بیشتر کشورهای جهان با رعایت شیوه‌نامه‌ها مدارس را باز کرده‌اند. بسته‌بودن مدرسه‌ها تلخ‌ترین خبر آموزشی یک کشور است.
آیا دولت ما در مورد کرونا سختگیر بوده یا این که کلا همه چیز را رها کرده‌است؟
پاسخ به این پرسش نیازمند بررسی موارد متعددی در طول زمان است. داده‌های جهانی می‌گوید دولت ما الان سختگیر است. البته میزان سختگیری ما به اندازه نیوزیلند یا جامائیکا نیست ولی مثلا عدد ما امروز به عدد چین نزدیک‌تر است. داده‌های دانشگاه آکسفورد می‌گوید سختگیری ما از کشورهایی مثل آمریکا و ترکیه بیشتر بوده‌است. جالب است کشورها در سختگیری از الگوی مشخصی پیروی نمی‌کردند؛ مثلا این طور نیست که هر چه کشور توسعه‌یافته‌تر باشد، سختگیری بیشتر باشد. مثلا کانادا دولت نسبتا سختگیری به شمار می‌آید ولی ژاپن چندان در ایجاد محدودیت سختگیر نبوده‌است. مثلا ژاپن به جز چند مقطع خاص، الزامی به تعطیلی مدارس نداشته‌است ولی نکته قابل تأمل این است که ما سختگیری را کمی دیر آغاز کرده‌ایم.
ولی بعد از آن نسبت به سختگیری پایبند بوده‌ایم. الان ما جزو اندک کشورهایی هستیم که هنوز سختگیری‌های‌مان را کم نکرده‌ایم. رویدادهای عمومی در ایران هنوز کم‌وبیش تعطیل هستند. این مورد برای بیشتر کشورها رعایت شده،البته باز ایران جزو آن دسته از کشورهایی است که لغو رویدادها را از تابستان پارسال تا الان حفظ کرده‌است. حضور در تجمعات در کشور ما همچنان آزاد نیست. ولی عملا این شاخص رعایت نمی‌شود. در بسیاری از تجمعات حضور بیش از ۱۰نفر یا حتی صد نفر هم دیده می‌شود. یکی از مواردی که هنوز در کشور ما جدی گرفته نشده ردیابی کسانی است که علائم دارند. البته این مورد در بسیاری از کشورهای دنیا رعایت نمی‌شود اما برخی کشورها مثل هند یا ترکیه توانسته‌اند افراد یا گروه‌های دارای علامت بیماری را در برنامه مقابله‌شان تشخیص بدهند و آزمایش کنند. بعضی موارد هم در ایران قابل رصد نیست. مثل میزان اقبال مردم به بازارهای مختلف یا میزان مراجعه مردم به ایستگاه‌های حمل و نقل عمومی. ضروری است این داده‌ها را هم در دست داشته‌باشیم تا ببینم چطور به این پاندمی واکنش نشان داده‌ایم. مثلا نمی‌دانیم بر اثر کرونا اقبال مردم به طبیعت بیشتر شده یا نه. در بسیاری از کشورهای اروپایی اقبال مردم به طبیعت بیش از ۲۵درصد شده‌است.
آیا اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت کامل است؟
اول از همه نیاز داریم بدانیم چند درصد مردم اصلا تمایل ندارند واکسن بزنند. چون گروه‌های باقی‌مانده در ادامه ابتلا تعیین‌کننده هستند. دولت برای کسانی که تمایل به واکسن‌زدن ندارند برنامه تنبیهی دارد؛ این برنامه‌ها حتما با هدف واکسن‌زدن بیشتر مردم است. عددهای جهانی نشان می‌دهد تمایل مردم به واکسن‌زدن در طول زمان بیشتر شده‌است. شناسایی این گروه‌ها بسیار مهم است. سیاست تازه وزارت بهداشت که دارد تقابل بین طب‌سنتی و واکسیناسیون را ازبین می‌برد قابل ستایش و در همین جهت است. برنامه‌های تشویقی برای دورهای بعدی واکسیناسیون حتما مفید خواهدبود.
انتظار می‌رود وزارت بهداشت در وب‌سایت رسمی خود آمار و اینفوگرافی را به شکلی جزئی‌تر و استان به استان و حتی شهرستان به شهرستان هر روز، منتشر کند. هم آمار ابتلا و هم آمار واکسیناسیون باید به روز و جزئی مشخص باشد و در یک موشن‌گرافی جامع بیاید؛ یعنی بتوان آمارها را از روز اول تا امروز با تغییر نشان‌‌دهنده مشاهده و یک‌جا ارزیابی کرد. اطلاعات مربوط به شغل‌ها و رده‌های پرمخاطب در سایت هست. گاهی نیاز است این اطلاعات به روز یا در قالب‌های جذاب ارائه شود. البته سندملی مرتبط با کرونا حاوی اطلاعات مفیدی است؛ ولی هنوز مخاطب‌دوست نیست. باید شماره تماس‌های مربوط به کرونا در همان صفحه‌اول سایت بازتاب داشته‌باشد، راه‌های ارتباطی تسهیل شود و هر کس سؤالی دارد
به سرعت به جواب برسد.
مراکز تست کرونا هم باید در یک اطلس از همان صفحه نخست یا صفحه اختصاصی کرونا در دسترس باشد. (یک زیرصفحه اختصاصی با نام کرونا در صفحه اول می‌تواند اندکی به پراکندگی خبرهای مربوط به کرونا سروسامان بدهد. مثلا دو بخش «راهنما‌های آموزشی» و «سؤالات واکسن» می‌تواند در این زیرصفحه اختصاصی آورده شود.) باید در رسانه‌ها مردم تشویق شوند سایت وزارت بهداشت را به عنوان یگانه مرجع معتبر بپذیرند. اخبار مربوط به استان‌ها هم باید به‌روز شود. چرا از سایت وزارت بهداشت گفتیم؟ چون سایت وزارت بهداشت اصلی‌ترین و مهم‌ترین سایت یک مجموعه حاکمیتی است که باید تا جایی که ممکن است کامل باشد و نقشه مدونی برای همه جوانب کرونایی در دست داشته‌باشد. البته باقی وب‌سایت رسمی هم باید نسبت به کرونا حساس باشند که اوضاع‌شان عموما تعریفی ندارد؛ مثلا در صفحه اول مربوط به سایت رسمی وزارت تعاون یا وزارت ورزش هنوز کرونا جای به خصوصی ندارد.
ناگفته نماند سایت مربوط به واکسیناسیون زیر نظر وزارت بهداشت، سایت مناسبی است و به راحتی مخاطب را به هدف می‌رساند.
حرف آخر این‌که بر اساس آنچه در این گزارش گفتیم و شما خواندید، این فریب تبلیغاتی را نخورید که این روزها در فضای مجازی به راه افتاده‌است و این‌طور وانمود می‌کنند اوضاع آنقدر خوب شده که باید با کرونا خداحافظی کنیم. حواسمان باشد افزایش واکسیناسیون عمومی با توجه به این‌که فقط ۲۵درصد جامعه دوز دوم واکسن را زده‌اند، کاهش محدودیت‌ها، آماده شدن مدارس برای بازگشایی و افول طبیعی پیک پنجم، نشانی‌های غلطی است که ما را به پیک ششم می‌رساند و می‌تواند اوضاع ما را در پیک ششم خطرناک‌تر از پیک پنجم کند.
