کمپانی داروسازی "تاکدا" که توزیع این واکسن را در ژاپن برعهده دارد، گفته است که مدرنا به دلیل رعایت موارد احتیاطی، تزریق سه بچ (دسته) از این واکسن‌ها (1.6 میلیون دوز واکسن مدرنا) را موقتاً متوقف کرده است؛ تاکدا همچنین گفته که احتمالاً بروز مشکلی در زمان تولید این واکسن در اسپانیا علت این مسئله بوده اما توضیح بیشتری در این مورد داده نشد.

با این وجود احتمال می‌رود تعدادی از واکسن‌های آلوده شده به مواد خارجی، به شهروندان ژاپن تزریق شده باشد؛ در همین راستا وزارت بهداشت ژاپن با اعلام شماره بچ‌های مشکوک به آلودگی، از شهروندانی که واکسن مدرنا را دریافت کرده‌اند درخواست کرده که شماره سریال روی کارت واکسن خود را با شماره بچ‌های آلوده چک کنند.

پس از چند ساعت شبکه دولتی NHK ژاپن با استناد به منابع وزارت بهداشت گفت که تصور می‌شود این آلاینده، "ذرات فلزی" است.

 بررسی‌ها همچنان ادامه دارد.

آیا آلودگی واکسن‌ها طبیعی است؟

عاری بودن واکسن‌ها از عوامل خارجی آلاینده، یک ضرورت اساسی است؛ منظور از عوامل خارجی، عوامل باکتریایی، ویروسی، قارچی و آلودگی با برخی مواد دیگر است که ممکن است در برخی مراحل از فرآیند تولید، به صورت ناخواسته وارد واکسن شوند.

همچنین ممکن است برخی عوامل خارجی به صورت تعمدی وارد واکسن‌ها شود؛ مفهومی که از آن تحت عناوینی نظیر "حمله بیولوژیک" یا "سلاح بیولوژیک" یاد می‌شود.

حمله بیولوژیکی به معنای استفاده هدفمند از عوامل بیولوژیکی نظیر ویروس‌ها، باکتری‌ها و سایر مواد به منظور کشتن یا ناتوان کردن انسان‌هاست.

واکسن مدرنا که چند بچ آن در ژاپن آلوده شناخته شده، یک واکسن کرونا بر مبنای mRNA است که توسط شرکتی با همین نام در آمریکا تولید می‌شود؛ چند کشور دیگر از جمله اسپانیا نیز در حال تولید این واکسن هستند؛ با توجه به جدید بودن اتفاق رخ داده، نمی‌توان قضاوت کرد که آلودگی این واکسن‌ها عامدانه بوده یا ناخواسته.

آیا آلودگی واکسن‌های کرونا مسبوق به سابقه است؟

 روند تولید واکسن‌های مقابله با همه‌گیری کرونا در سطح جهان با شتاب زیادی روبه‌رو است؛ پیش از این نیز اخباری مبنی بر آلودگی یک واکسن آمریکایی دیگر، در رسانه‌ها خبرساز شد.

در آوریل 2021 سازمان غذا وداروی ایالات متحده آمریکا هشدار داد که حدود 15 میلیون دوز واکسن جانسون اند جانسون ساخت آمریکا، در کارخانه بالتیمور آلوده شده‌اند.

در ماه ژوئن خبرگزاری‌ها اعلام کرده‌اند که شرکت آمریکایی جانسون‌ اند جانسون ناگزیر به نابود کردن میلیون‌ها دوز از واکسن تولیدی خود به دنبال آلودگی این واکسن‌ها شده است.

جزئیات بیشتری از این آلودگی منتشر نشد اما نیویورک تایمز گزارش کرد که حدود 60 میلیون دوز واکسن آمریکایی جانسون اند جانسون، به دلیل آلودگی از چرخه تولید خارج شده است اما این سازمان جزئیات بیشتری از این آلودگی در اختیار رسانه‌ها نگذاشته است.

در ادامه این گزارش آمده بود که ایالات متحده قصد دارد اجازه دهد در حدود 10 میلیون دوز از این واکسن‌ها در آمریکا توزیع شوند یا به دیگر کشورها فرستاده شوند! اما به مصرف‌کنندگان هشدار داده خواهد شد که رویه‌های دقیق تولید در مورد واکسن‌های مذکور رعایت نشده است!

پس از چند هفته، وال استریت ژورنال گزارش داد که سازمان غذا و دارو آمریکا در نامه‌ای اعلام کرده که پس از ارزیابی‌های صورت گرفته، مشکلی با از سرگیری تولید واکسن جانسون اند جانسون در کارخانه بالتیمور ندارد.

مروری بر هشدارهای مقام معظم رهبری نسبت به تأمین واکسن 

پیش از این در دی‌ ماه سال 99، مقام معظم رهبری هشدار دادند که "ورود واکسن از مبدأ آمریکا و انگلیس به کشور ممنوع است البتّه به فرانسه هم من خوش‌بین نیستم، علّتش هم این است که سابقه‌ آن خونهای آلوده را دارند."

ایشان در ادامه این سخنان، بر لزوم تهیه واکسن از منابع معتبر تأکید و بیان کردند: "البتّه از جاهای دیگر اگر بخواهند واکسن تهیّه کنند -که جای مطمئنّی باشد- هیچ اشکالی ندارد."

در روزهای اخیر، رسانه‌های معاند در حالی قصد دارند وضعیت کرونا در کشور را به ممنوعیت واردات واکسن از مبدأ آمریکا و انگلیس گره بزنند که اولاً واردات واکسن کرونا تنها از مبدأ انگلیس و آمریکا ممنوع اعلام شد؛ تولید واکسن کرونا، به صورت دسته‌ای (بچ) صورت می‌گیرد؛ یعنی در هر بار، تعداد مشخصی واکسن تولید می‌شود و سپس محموله بعدی تولید می‌شود؛ بنابراین باتوجه به دشمنی دیرینه آمریکا و انگلیس با ایران، اگر این واردات از مبدأ این کشورها صورت بگیرد، نمی‌توان احتمال خرابکاری در این واکسن‌ها را نادیده گرفت و این تذکر مقام معظم رهبری، نشانگر توجه ویژه‌ ایشان به حفظ جان مردم کشورمان است؛ ثانیاً ایشان بر واردات واکسن از منابع معتبر تأکید کرده‌اند.

ایران واکسن آکسفورد ـ آسترازنکایی که در ابتدا در انگلیس ساخته شده را از مبدأ سایر کشورهای تولیدکننده آن مانند روسیه، کره جنوبی و ایتالیا و ژاپن وارد کرده است که منابع مطمئن‌تری بوده‌اند. 

از واکسن‌های واردشده نترسید

پیش از این جهانپور، سخنگوی سازمان غذا وداروی کشور به تسنیم گفته بود: «از هر "بچ" محموله‌های وارداتی نیز در داخل کشور نمونه‌برداری می‌شود و در آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو با اطلاعات فنی ارائه شده، تطبیق داده می‌شود بنابراین قبل از ورود واکسن‌ها به زنجیره توزیع، فرآیند کنترل کیفیت در چند مرحله در شرکت تولیدکننده خارجی و سازمان غذا و داروی ایران انجام می‌شود.»

با این وجود ضروری است سازمان غذا و دارو فرآیند نظارت بر واکسن‌های وارداتی را بیش از پیش تقویت کند.