سمانه سنایی، محقق کتاب «نوبت شماست» گفت: یزد در دفاع مقدس ۲۲خیاط‌خانه فعال داشته که یکی از نقاط مهم پشتیبانی جنگ محسوب می‌شده است. اکنون نیز همان خیاط‌خانه‌ها با نسل‌های جدید برای مقابله با کرونا فعال شدند.
به گزارش شهدای ایران، در ادامه نشست‌های مجازی انتشارات راه‌یار، بیست‌ویکمین جلسه این ناشر با
محوریت دو کتاب «نوبت شماست» و «به چند خیاط ماهر نیازمندیم» از مجموعه
عناوین مرتبط با روایت فعالیت‌های جهادی در مبارزه با کرونا با حضور سمانه
سنایی، محقق این دو کتاب، سجاد اسماعیلی که تدوین و بخشی از تحقیق کتاب
«نوبت شماست» را بر عهده داشته است و میثم رشیدی مجری‌کارشناس برگزار شد.
تقدیر رهبر انقلاب از بانوان خیاط یزدی
سجاد اسماعیلی در ابتدای این گفت‌وگو در پاسخ به سؤالی درباره پیشگام بودن یزد در ثبت روایت‌های کرونایی گفت: در دفاتر تاریخ شفاهی مجموعه مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب، غالباً جوانان فعالیت می‌کنند و همین جوان بودن، باعث فعال بودن و انگیزه است و کارها هم سریع و با کیفیت آماده می‌شود. در یزد هم این عامل وجود داشت و دوستان جوان پای این کار بودند.
وی افزود: یک انگیزه دیگر هم این بود به نظرمان رسید که کرونا موضوع روز است و سریع‌تر می‌تواند به خروجی برسد و همین، عامل مضاعفی شد که دوستان، بیشتر پای کار بیایند و زودتر بتوانیم این پروژه را انجام دهیم و به عنوان اولین کتاب‌ها در زمینه کرونا در مجموعه دفتر مطالعات به چاپ و انتشار برسند.
اسماعیلی در پاسخ به پرسش دیگری درباره تفاوت‌های مواجهه در مقابل کرونا میان مردم یزد و شهر‌های دیگر، یادآور شد: بعضی فعالیت‌ها مانند ضدعفونی اماکن عمومی و غسل اموات کرونا در همه شهرها مشترک بود و ما هم وقتی پژوهش و شناسایی را در شهر یزد شروع کردیم فکر می‌کردیم مانند بقیه شهرهاست و ممکن است روایت‌ها تکراری باشد اما بعد از چند روز و انجام بررسی‌های اولیه، دیدیم یزد در این زمینه یک ویژگی متمایز داشته که به پیشینه آن برمی‌گردد و البته در بعضی شهرها هم بوده و آن خیاط‌خانه‌های یزد است. به همین دلیل یک کتاب به طور خاص، درباره خیاط‌خانه‌ها کار کردیم.
از دفاع مقدس تا کرونا
اسماعیلی افزود: این خیاط‌خانه‌ها جدا از تشکیلات و سازمان‌هایی مانند بسیج و سپاه و جاهای مختلف که برای مقابله با کرونا تشکیل شده بود، پای کار آمده بودند، بعضی‌ها به شکل خودجوش خانه خود را به خیاط‌خانه محله تبدیل کرده بودند. به خصوص مادران شهدا که رهبر معظم انقلاب هم در صحبت‌های خود به این موضع اشاره کردند و فرمودند که در یزد، مادران شهدا خانه خود را تبدیل به خیاط‌خانه کرده‌اند و برای کادر درمان ماسک و گان تهیه می‌کنند.
وی همچنین بیان کرد: پیشینه اصلی این خیاط‌خانه‌ها به دفاع مقدس و پشتیبانی مردمی از جبهه‌ها برمی‌گردد. در آن مقطع، خیاط‌خانه‌های یزدی برای رزمندگان، لباس می‌دوختند. بسیاری از همان خانم‌های که در زمان دفاع مقدس، فعالیت داشتند، در تشکیل این خیاط‌خانه‌ها در زمان کرونا هم پیشقدم بودند و خانم‌های جوان، به آنها پیوستند.
سمانه سنایی، محقق کتاب «نوبت شماست» نیز در سخنانی در همین باره گفت: یزد از استان‌های فعال در زمینه‌های مختلفی از جمله همین خیاط‌خانه‌ها است و در دوران دفاع مقدس 22 خیاط‌خانه فعال داشته که یکی از نقاط مهم پشتیبانی جنگ محسوب می‌شده است. اکنون نیز همان خیاط‌خانه‌ها با نسل‌های جدید شروع به کار کردند و در مقابله با کرونا بسیار فعالیت داشتند.
وی اضافه کرد: پارچه‌های مورد نیاز برای خیاطی هم در یزد تولید می‌شده و خیاط‌خانه‌ها به طور کامل به شکل بومی و مردمی و با کمک‌های خیرین اداره می‌شده و همه پارچه‌ها و نخ و لوازم مورد نیاز به صورت مردمی تهیه می‌شدند.
کارمان را در اوج کرونا شروع کردیم
در ادامه این گفت‌وگوی مجازی، اسماعیلی درباره چرایی انتخاب قالب روایی و غیرداستانی برای کتاب «نوبت شماست» گفت: ما در تحقیق، با طیف گسترده‌ای از فعالین در زمینه‌های مختلف، مصاحبه گرفتیم و پس از آن، دو هدف داشتیم یکی خیاط‌خانه‌ها که روایت آنها خیلی برای ما مهم بود و هدف دیگر، اینکه بتوانیم گستره فعالیت‌ها را نشان دهیم.
وی در این‌باره افزود: انتخاب چند راوی محدود و انجام کار در ارتباط با آنها و تنها درباره آنها نوشتن، در تحقق این دو هدف چندان موفق نبود و به همین دلیل تصمیم گرفتیم برای خیاط‌خانه‌ها روایت‌های نیمه بلند داشته باشیم و در کنار آن بسیاری از خاطرات نابی که راویان داشتند بیان شوند که هم ظرفیت روایت مانند خاطرات نیمه‌بلند را نداشتند و هم اگر بیان نمی‌شدند، از دست می‌رفتند. این بخش خاطره‌محور، تعداد زیاد راویان و گستره فعالیت‌ها را نشان می‌دهد.
سنایی در پاسخ سؤال رشیدی درباره زمان انجام تحقیقات دو کتاب «نوبت شماست» و «به چند خیاط ماهر نیازمندیم» تصریح کرد: ما اوایل شروع کرونا کار رصد و شناسایی خیاط‌خانه‌ها و افراد فعال در این زمینه و تحقیقات خود را شروع کردیم که اوایل سال 99 و زمان اوج مصاحبه‌ها بود. این کار حدود چهار ماه طول کشید و چون دوره اوج و پیک کرونا بود، کمی ترس هم داشتیم اما به لطف خدا، فضای معنوی خیاط‌خانه‌ها به ما دلگرمی می‌داد.
وی در تکمیل سخنانش افزود: برای مثال یکی از خیاط‌خانه‌هایی که ما رفتیم و مقام معظم رهبری هم از آن تجلیل کردند، خیاط‌خانه مادر شهیدی بود که افرادی که در آن فعالیت داشتند، خواهر و مادر و همسر شهدا بودند و فضای بسیار خوبی داشت، به طوری که در مناسبت‌های مختلف شهادت و ولادت ائمه( ع) و اعیاد، مراسمی برگزار می‌کردند و هم‌زمان با مراسم پشت چرخ‌ها کار می‌کردند و می‌گفتند به این صورت هم خودمان را بیمه می‌کنیم و هم گان و ماسک‌هایی که تولید می‌شود، متبرک می‌شوند.
در ادامه اسماعیلی در پاسخ به میثم رشیدی که درباره حضور مستقیم محقق در عرصه پرسیده بود که برای تحقیق به جاهایی که احتمال سرایت بیماری وجود داشت مانند بیمارستان‌ها و غسال‌خانه‌ها می‌رفتید یا جاهای امن‌تر را برای گفتگو با راویان انتخاب می‌کردید، توضیح داد: از ابتدای کار، هدف ما خروجی گرفتن از مصاحبه‌ها و تحقیقات بود و دیدیم که برای این هدف، لازم است مصاحبه‌گر یا نویسنده در فضای مورد تحقیق باشد تا بتواند در کتاب هم آن فضا را منعکس کند. برای همین سعی کردیم در همان فضا قرا بگیریم و برای مثال چند روز نزد دوستان طلبه و جهادی که در آبمیوه‌گیری بیمارستان فعالیت می‌کردند، رفتیم و همان‌جا از آنها مصاحبه گرفتیم و همین‌طور برای مصاحبه با کادر درمان و دوستانی که در غسالخانه بیمارستان فعالیت داشتند، به محل کار آنها رفتیم.
التماس یک پیرزن برای کمک به کرونایی‌ها
سنایی نیز در سخنانی یادآور شد: در طی تحقیقات به چند سوژه خوب برخوردیم که تحقیقات دو مورد از این سوژه‌ها برای تدوین کتاب مستقل انجام شده و در مرحله ارزیابی هستند تا بعد از آن، تدوین کتاب‌ها صورت گیرد.
وی اضافه کرد: جدای از این سوژه‌ها، در مصاحبه‌ها با افراد خاصی هم آشنا شدیم مانند خانم مسنی که در پشتیبانی جنگ بسیار فعال بوده و با خیاط‌خانه تماس گرفته و گفته بود به خاطر وضعیت جسمانی نمی‌تواند در بحث خیاطی مشارکت داشته باشد اما با التماس خواسته بود کاری به او بدهند که بتواند مشارکت داشته باشد و خانم‌ها هم به او ختم قرآن برای سلامتی خیاط‌ها و بیماران کرونا داده بودند، این مسئله خیلی ارزشمند است که با وجود عدم توانایی جسمی و نبودن وظیفه، علاقه داشته کاری انجام دهد.
سنایی اضافه کرد: اوایل شیوع کرونا که این خیاط‌خانه‌ها به صورت جهادی راه‌اندازی شده بود و کمبود چرخ خیاطی داشتند، خانمی چرخ خیاطی جهیزیه دخترش را به یکی از این خیاط‌خانه‌ها آورده بود تا از آن استفاده کنند و می‌گفت با این کار می‌خواهم زندگی دخترم را بیمه کنم. بعضی افراد هم به خاطر دوری مسیر، ماسک‌ها را در خانه خود می‌دوختند. ما به منزل یکی از این افراد رفتیم که در منطقه محرومی بود و چرخ قسطی گرفته بودند که بتوانند گان و ماسک بدوزند تا بحران اوایل کرونا را پشت سر بگذاریم. این کارها بسیار ارزشمند است و نشان می‌دهد مردم همدلانه در کنار یکدیگر هستند که، به خصوص برای استان یزد، تحسین‌برانگیز است.
«به چند خیاط ماهر نیازمندیم»، خاطرات بانوان خیاط یزدی در مقابله با کرونا، اولین جلد از مجموعه عناوین انتشارات راه یار در رده «مدافعان سلامت» است که سمانه سنایی، تحقیق و ملیحه جهان‌آرا، زینب کشاورز و اسما مرتضایی‌راد نیز تدوین آن را برعهده داشته‌اند. تدوین کتاب «نوبت شماست»؛ خاطرات افراد و گروه‌های یزدی فعال در مبارزه کرونا نیز توسط سجاد اسماعیلی صورت گرفته و تحقیق آن برعهده سمانه سنایی و سجاد اسماعیلی بوده است.
تقدیر رهبر انقلاب از بانوان خیاط یزدی
سجاد اسماعیلی در ابتدای این گفت‌وگو در پاسخ به سؤالی درباره پیشگام بودن یزد در ثبت روایت‌های کرونایی گفت: در دفاتر تاریخ شفاهی مجموعه مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب، غالباً جوانان فعالیت می‌کنند و همین جوان بودن، باعث فعال بودن و انگیزه است و کارها هم سریع و با کیفیت آماده می‌شود. در یزد هم این عامل وجود داشت و دوستان جوان پای این کار بودند.
وی افزود: یک انگیزه دیگر هم این بود به نظرمان رسید که کرونا موضوع روز است و سریع‌تر می‌تواند به خروجی برسد و همین، عامل مضاعفی شد که دوستان، بیشتر پای کار بیایند و زودتر بتوانیم این پروژه را انجام دهیم و به عنوان اولین کتاب‌ها در زمینه کرونا در مجموعه دفتر مطالعات به چاپ و انتشار برسند.
اسماعیلی در پاسخ به پرسش دیگری درباره تفاوت‌های مواجهه در مقابل کرونا میان مردم یزد و شهر‌های دیگر، یادآور شد: بعضی فعالیت‌ها مانند ضدعفونی اماکن عمومی و غسل اموات کرونا در همه شهرها مشترک بود و ما هم وقتی پژوهش و شناسایی را در شهر یزد شروع کردیم فکر می‌کردیم مانند بقیه شهرهاست و ممکن است روایت‌ها تکراری باشد اما بعد از چند روز و انجام بررسی‌های اولیه، دیدیم یزد در این زمینه یک ویژگی متمایز داشته که به پیشینه آن برمی‌گردد و البته در بعضی شهرها هم بوده و آن خیاط‌خانه‌های یزد است. به همین دلیل یک کتاب به طور خاص، درباره خیاط‌خانه‌ها کار کردیم.
از دفاع مقدس تا کرونا
اسماعیلی افزود: این خیاط‌خانه‌ها جدا از تشکیلات و سازمان‌هایی مانند بسیج و سپاه و جاهای مختلف که برای مقابله با کرونا تشکیل شده بود، پای کار آمده بودند، بعضی‌ها به شکل خودجوش خانه خود را به خیاط‌خانه محله تبدیل کرده بودند. به خصوص مادران شهدا که رهبر معظم انقلاب هم در صحبت‌های خود به این موضع اشاره کردند و فرمودند که در یزد، مادران شهدا خانه خود را تبدیل به خیاط‌خانه کرده‌اند و برای کادر درمان ماسک و گان تهیه می‌کنند.
وی همچنین بیان کرد: پیشینه اصلی این خیاط‌خانه‌ها به دفاع مقدس و پشتیبانی مردمی از جبهه‌ها برمی‌گردد. در آن مقطع، خیاط‌خانه‌های یزدی برای رزمندگان، لباس می‌دوختند. بسیاری از همان خانم‌های که در زمان دفاع مقدس، فعالیت داشتند، در تشکیل این خیاط‌خانه‌ها در زمان کرونا هم پیشقدم بودند و خانم‌های جوان، به آنها پیوستند.
سمانه سنایی، محقق کتاب «نوبت شماست» نیز در سخنانی در همین باره گفت: یزد از استان‌های فعال در زمینه‌های مختلفی از جمله همین خیاط‌خانه‌ها است و در دوران دفاع مقدس 22 خیاط‌خانه فعال داشته که یکی از نقاط مهم پشتیبانی جنگ محسوب می‌شده است. اکنون نیز همان خیاط‌خانه‌ها با نسل‌های جدید شروع به کار کردند و در مقابله با کرونا بسیار فعالیت داشتند.
وی اضافه کرد: پارچه‌های مورد نیاز برای خیاطی هم در یزد تولید می‌شده و خیاط‌خانه‌ها به طور کامل به شکل بومی و مردمی و با کمک‌های خیرین اداره می‌شده و همه پارچه‌ها و نخ و لوازم مورد نیاز به صورت مردمی تهیه می‌شدند.
کارمان را در اوج کرونا شروع کردیم
در ادامه این گفت‌وگوی مجازی، اسماعیلی درباره چرایی انتخاب قالب روایی و غیرداستانی برای کتاب «نوبت شماست» گفت: ما در تحقیق، با طیف گسترده‌ای از فعالین در زمینه‌های مختلف، مصاحبه گرفتیم و پس از آن، دو هدف داشتیم یکی خیاط‌خانه‌ها که روایت آنها خیلی برای ما مهم بود و هدف دیگر، اینکه بتوانیم گستره فعالیت‌ها را نشان دهیم.
وی در این‌باره افزود: انتخاب چند راوی محدود و انجام کار در ارتباط با آنها و تنها درباره آنها نوشتن، در تحقق این دو هدف چندان موفق نبود و به همین دلیل تصمیم گرفتیم برای خیاط‌خانه‌ها روایت‌های نیمه بلند داشته باشیم و در کنار آن بسیاری از خاطرات نابی که راویان داشتند بیان شوند که هم ظرفیت روایت مانند خاطرات نیمه‌بلند را نداشتند و هم اگر بیان نمی‌شدند، از دست می‌رفتند. این بخش خاطره‌محور، تعداد زیاد راویان و گستره فعالیت‌ها را نشان می‌دهد.
سنایی در پاسخ سؤال رشیدی درباره زمان انجام تحقیقات دو کتاب «نوبت شماست» و «به چند خیاط ماهر نیازمندیم» تصریح کرد: ما اوایل شروع کرونا کار رصد و شناسایی خیاط‌خانه‌ها و افراد فعال در این زمینه و تحقیقات خود را شروع کردیم که اوایل سال 99 و زمان اوج مصاحبه‌ها بود. این کار حدود چهار ماه طول کشید و چون دوره اوج و پیک کرونا بود، کمی ترس هم داشتیم اما به لطف خدا، فضای معنوی خیاط‌خانه‌ها به ما دلگرمی می‌داد.
وی در تکمیل سخنانش افزود: برای مثال یکی از خیاط‌خانه‌هایی که ما رفتیم و مقام معظم رهبری هم از آن تجلیل کردند، خیاط‌خانه مادر شهیدی بود که افرادی که در آن فعالیت داشتند، خواهر و مادر و همسر شهدا بودند و فضای بسیار خوبی داشت، به طوری که در مناسبت‌های مختلف شهادت و ولادت ائمه( ع) و اعیاد، مراسمی برگزار می‌کردند و هم‌زمان با مراسم پشت چرخ‌ها کار می‌کردند و می‌گفتند به این صورت هم خودمان را بیمه می‌کنیم و هم گان و ماسک‌هایی که تولید می‌شود، متبرک می‌شوند.
در ادامه اسماعیلی در پاسخ به میثم رشیدی که درباره حضور مستقیم محقق در عرصه پرسیده بود که برای تحقیق به جاهایی که احتمال سرایت بیماری وجود داشت مانند بیمارستان‌ها و غسال‌خانه‌ها می‌رفتید یا جاهای امن‌تر را برای گفتگو با راویان انتخاب می‌کردید، توضیح داد: از ابتدای کار، هدف ما خروجی گرفتن از مصاحبه‌ها و تحقیقات بود و دیدیم که برای این هدف، لازم است مصاحبه‌گر یا نویسنده در فضای مورد تحقیق باشد تا بتواند در کتاب هم آن فضا را منعکس کند. برای همین سعی کردیم در همان فضا قرا بگیریم و برای مثال چند روز نزد دوستان طلبه و جهادی که در آبمیوه‌گیری بیمارستان فعالیت می‌کردند، رفتیم و همان‌جا از آنها مصاحبه گرفتیم و همین‌طور برای مصاحبه با کادر درمان و دوستانی که در غسالخانه بیمارستان فعالیت داشتند، به محل کار آنها رفتیم.
التماس یک پیرزن برای کمک به کرونایی‌ها
سنایی نیز در سخنانی یادآور شد: در طی تحقیقات به چند سوژه خوب برخوردیم که تحقیقات دو مورد از این سوژه‌ها برای تدوین کتاب مستقل انجام شده و در مرحله ارزیابی هستند تا بعد از آن، تدوین کتاب‌ها صورت گیرد.
وی اضافه کرد: جدای از این سوژه‌ها، در مصاحبه‌ها با افراد خاصی هم آشنا شدیم مانند خانم مسنی که در پشتیبانی جنگ بسیار فعال بوده و با خیاط‌خانه تماس گرفته و گفته بود به خاطر وضعیت جسمانی نمی‌تواند در بحث خیاطی مشارکت داشته باشد اما با التماس خواسته بود کاری به او بدهند که بتواند مشارکت داشته باشد و خانم‌ها هم به او ختم قرآن برای سلامتی خیاط‌ها و بیماران کرونا داده بودند، این مسئله خیلی ارزشمند است که با وجود عدم توانایی جسمی و نبودن وظیفه، علاقه داشته کاری انجام دهد.
سنایی اضافه کرد: اوایل شیوع کرونا که این خیاط‌خانه‌ها به صورت جهادی راه‌اندازی شده بود و کمبود چرخ خیاطی داشتند، خانمی چرخ خیاطی جهیزیه دخترش را به یکی از این خیاط‌خانه‌ها آورده بود تا از آن استفاده کنند و می‌گفت با این کار می‌خواهم زندگی دخترم را بیمه کنم. بعضی افراد هم به خاطر دوری مسیر، ماسک‌ها را در خانه خود می‌دوختند. ما به منزل یکی از این افراد رفتیم که در منطقه محرومی بود و چرخ قسطی گرفته بودند که بتوانند گان و ماسک بدوزند تا بحران اوایل کرونا را پشت سر بگذاریم. این کارها بسیار ارزشمند است و نشان می‌دهد مردم همدلانه در کنار یکدیگر هستند که، به خصوص برای استان یزد، تحسین‌برانگیز است.
«به چند خیاط ماهر نیازمندیم»، خاطرات بانوان خیاط یزدی در مقابله با کرونا، اولین جلد از مجموعه عناوین انتشارات راه یار در رده «مدافعان سلامت» است که سمانه سنایی، تحقیق و ملیحه جهان‌آرا، زینب کشاورز و اسما مرتضایی‌راد نیز تدوین آن را برعهده داشته‌اند. تدوین کتاب «نوبت شماست»؛ خاطرات افراد و گروه‌های یزدی فعال در مبارزه کرونا نیز توسط سجاد اسماعیلی صورت گرفته و تحقیق آن برعهده سمانه سنایی و سجاد اسماعیلی بوده است.
