شهید سلیمانی با فشار سیاسی داخل کشور نیز مواجه بود که چرا در خارج از مرزها میجنگید؟ بسیاری از کسانی که در آینده همراه شدند در آن زمان موافق با چنین رویکردی نبودند، لذا در آن زمان نه در پشتیبانی و نه در سیاست خارجی و داخلی هیچ حمایتی از حاج قاسم نبود.
به گزارش شهدای ایران، گفتوگوی تلویزیونی محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی بهمناسبت
ایام سالگرد ترور سردار سپهبد قاسم سلیمانی فرمانده شهید نیروی قدس سپاه
پاسداران بهدست آمریکا از شبکه سه سیما آغاز شد.
قالیباف در ابتدای سخنانش ضمن تسلیت ایام شهادت حضرت زهرا (س) و دهه فاطمیه و اولین سالگرد شهادت شهید سلیمانی اظهار داشت: شهید سردار سلیمانی ابعاد مختلفی در زندگی داشت و در همه شئونات زندگی، حاج قاسم مرد عمل بود.
وی افزود: شهید سلیمانی از محیط خانواده به عنوان یک پدر نمونه بود و هنوز هم که هنوز است فرزندان آن شهید نتوانستهاند با این موضوع (شهادت سردار) کنار بیایند. یعنی هنوز محبت پدر را حس میکنند.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اگر بگویم بدون تعارف هر شب هنوز خانواده شهید سلیمانی در داغ پدرشان هستند و هرگز این داغ را فراموش نکردهاند نشان میدهد که شهید سلیمانی با همه ویژگیهایی که از بیرون به او نگاه میکنیم در منزل هم به تمام معنا یک پدر برای بچهها در اوج محبت بوده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه سخنانش خاطرنشان کرد: چند وقت قبل بنده یک دستخطی را از شهید سلیمانی دیدم که در دمشق حدود چند سال قبل یک شب که در سختی، فشار و آرزوی شهادت بود یادداشتی برای دخترشان فاطمه نوشته بود که اخیراً هم بخشی از آن خدمت مقام معظم رهبری قرائت شد. یک حس پدر و فرزندی در عمل تا کجا است که تا الان به طور قطع میتوانم بگویم فاطمه عزیز از شهادت پدرش تاکنون حتی یک شب تا صبح نخوابیده و به یاد پدر مشغول دعا است.
قالیباف افزود: بنابراین ما میبینیم مرد میدان بودن حاج قاسم در مجاهدت، جنگیدن، ذوق هنری، خدمت به محرومین، شجاعت، مدیریت، گذشت، محبت، تشر زدنها و هر جایی که نگاه کنید مشهود است.
وی بر همین اساس درباره روحیه جهادی سردار سلیمانی اضافه کرد: حضرت امام این مرد الهی که هرگز کلامی جز برای خدا نگفت و امامی که گامی جز در راه خدا برنداشت. خدا این توفیق مجاهدت را به امام داد که فقه را از کنج حجرههای حوزه به میدان جامعه و قلوب جامعه آورد و این باور را زنده کرد و چون این باور منطبق بر سنتهای الهی بود با فطرت همه انسانها سازگاری دارد؛ آن هم انسانهایی که در یک سرزمینی که متعلق به اهل بیت است. اینجا بود که حاج قاسم و همه رزمندگان و حاج قاسمها را ساخت و پای انقلاب آمدند و یک بستر عظیمی در دوران دفاع مقدس رخ به وجود آوردند.
رئیس مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: حاج قاسم عزیز همیشه میگفت باقر! ما اگر بخواهیم بگوییم جبهه کجاست در این کره خاکی؟ باید بگویم جبهه یک تکه از بهشت است. اگر بخواهیم بگوییم بهشت چگونه است و چگونه آدمها را هم زندگی میکنند در حقیقت محیط جبهه یک تکه از بهشت است واقعاً این همه تربیتها در آن میدان جهاد و فضای فرهنگ شهادت دوران دفاع مقدس روز به روز شکل گرفت.
قالیباف افزود: من فکر میکنم شخصیت حاج قاسم در جبهه و لحظههای آنجا شکل گرفت.
وی گفت: یکی از ویژگیهای برجسته حاج قاسم این بود که ریا در کارش نبود و خودش بود و این در همه زمینهها و میدانها اینگونه بود و ارتباطش با مردم و سایر حوزهها این ریا نداشتن مشخص بود و همه اینها دست به دست هم داد تا چنین شخصیتی شکل بگیرد.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا شده بود به حاج قاسم بگویید به سوریه نرود؟ عنوان کرد: بدون اغراق، صدها بار. ایشان بیش از دو دهه مسئولیت نیروی قدس را داشت و شما غیر از سال های اخیر که مردم به عنوان یک چهره ملی و بین المللی شناختند که البته خود ایشان از جهات مختلف نمی خواست این اتفاق بیفتد اما خدا مقدر کرده بود این اتفاق بیفتد که سال های اخیر چهره ایشان شناخته شد.
قالیباف ادامه داد: شناخته شدن این چهره و تأثیرگذاری ایشان در مقابل استکبارستیزی دست به دست هم داده بود و تبدیل به تهدید جدی برای ایشان شده بود که بارها به ایشان گفته می شد و خاطرم هست که هر نوبتی که ایشان می خواست به خارج از کشور سفر کند و مأموریت داشت مکلف بود از حضرت آقا اجازه بگیرد و ایشان نیز همیشه نگران شهید سلیمانی بودند و برای وی محدودیت ایجاد می کردند اما ایشان از آنجا که مرد میدان بود، آقا را قانع می کرد که اگر قرار است کار پیش برود من باید در میدان باشم و از نزدیک ببینم و بنشوم و تصمیم بگیرم.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: برخی مواقع خطر کامل حس می شد و گاهی اوقات با هواپیما که سفر می کرد حتی دشمن هواپیمای ایشان را رصد می کرد، نهایتا این حادثه تلخ نیز در فرودگاه اتفاق افتاد، اما ایشان می گفت ماموریت وظیفه است و لحظه ای درنگ نداشت؛ البته رعایت می کرد اما اجازه نمی داد رعایت و حفظ جان اثری بر مأموریت و رسالت وی بگذارد.
قالیباف درباره پاسخ به این سوال اینکه حاج قاسم سلیمانی حتی در شرایطی که محاصره در سوریه تنگتر میشود و به کاخ ریاست جمهوری بشار اسد نیز میرسد، سوریه را رها نکرد و رد پای وی در میدان نبرد وجود داشت، گفت: باور حاج قاسم سلیمانی همان سخنی بود که امام خمینی (ره) در دوران دفاع مقدس فرمودند «یا به شهادت میرسیم یا به پیروزی» که شهادت یک فوز عظیم است.
رئیس مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: این باور در خون، روح و وجود حاج قاسم سلیمانی بود. دهها بار در زمینههای مختلف این روحیه را در حاج قاسم دیدیم. مردم عزیز خاطرشان هست که در سوریه چه اوضاعی وجود داشت، نباید شرایط امروز را با یک دهه یا 5 الی 6 سال قبل مقایسه کرد.اگر نقشه را در آن زمان ببینیم درمییابیم که 70 الی 80 درصد نقشه کشور سوریه قرمز بود و این مناطق در سلطه نیروهای مسلح و داعشیها قرار گرفته و به نحوی میتوان گفت روی کاغذ امیدی برای پیروزی جبهه مقاومت وجود نداشت.
رئیس قوه مقننه افزود: حتی کار به جایی رسید که مقر اصلی حکومت سوریه نیز نه با موشک و تانک و توپ بلکه با یک اسلحه سبک کلاش نیز تهدید میشد و اینجا انسان به یاد آیات سوره احزاب میافتد که از زمین و هوا و پشت سر مشکلات میبارد و چشمها را خیره و نفسها را حبس کرده است.
قالیباف تصریح کرد: حتی در این شرایط نیز حاج قاسم با فشار سیاسی داخل کشور نیز مواجه بود که چرا جوانان را به جنگ میبرید؟ یا چرا در خارج از مرزها میجنگید؟ و بسیاری از کسانی که در آینده همراه شدند در آن زمان موافق با چنین رویکردی نبودند، لذا در آن زمان نه در پشتیبانی و نه در سیاست خارجی و داخلی هیچ حمایتی از حاج قاسم نبود.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در داخل سوریه نیز وقتی هواپیمای او روی باند فرود میآید با خمپاره مواجه میشود و مسیر فرودگاه به سمت دمشق نیز بسته است به طوری که او باید از بیراهه به دمشق حرکت کند، در این شرایط چه کسی میتواند ایستادگی کند الا کسی که به سنتهای الهی باور داشته باشد؟ آیا کسی میتواند ایستادگی کند جز اینکه ایمان داشته باشد. در چنین شرایطی است که صف مومنین از منافقین و کفار جدا میشود و اینجاست که خداوند وعده نصر و پیروزی را به مومنین داده است.
وی حاج قاسم سلیمانی را مومنی خواند که هیچ تردیدی در راه خود نداشت و پای مکتب امام خمینی (ره) ایستاده بود و گفت: همین ایستادگی باعث شد که امروز مکتب سلیمانی برخاسته از مکتب امام شکل بگیرد، سلیمانی شجاعانه و بیدغدغه و با تمام باور، اطاعت از ولایت را در میدان نشان داد.
رئیس نهاد قانونگذاری کشور با اشاره به عبارت «خامنهای عزیزتر از جانم» در وصیتنامه حاج قاسم سلیمانی اضافه کرد: حاج قاسم چون میداند وظیفهاش چیست و آینده و عزت این مردم و افتخار ایران و جامعه اسلامی این است که در آن شرایط سخت ایستادگی کند، هرگز تسلیم نشد و پس از آن است که پیروزی که خدا وعده داد نصیب میشود.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: پس از این ایستادگیها بود که پیروزیهای پیاپی حاصل شد و نه تنها در دمشق بلکه این پیروزیها در حلب نیز ادامه یافت و نیروهای داعش و آمریکاییها با یک خجالت و سرشکستگی آن منطقه را رها کردند و حاج قاسم نیز تاریخ پایان داعش را در آن زمان اعلام کرد.
وی عنوان کرد: خیلیها این پرسش را مطرح میکردند که اگر امروز نیز جنگ شود جوانان حاضر به حضور در جبهههای جنگ هستند که دیدیم جنگ هزار کیلومتر دورتر از وطن شکل گرفت و همه جوانان امت اسلامی کنار هم در میدان جنگ حاضر شدند.
رئیس قوه مقننه درباره حضور حاج قاسم سلیمانی در حوزههایی که ارتباطی با مأموریت تعریف شده نیروی قدس ندارد مانند حضور حاج قاسم در سیل خوزستان و زلزله بم عنوان کرد: از نظر حاج قاسم سلیمانی یکی از مهمترین ویژگیها فداکاری، گذشت و ایثارگری است، حاج قاسم سلیمانی واقعا عاشق مردم بود، بدون جدا کردن سیاه و سفید یا بالای شهر و پایین شهریها و دستهبندیهایی که امروز در ابعاد مختلف مرسوم است.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: همین که یک فرد مخلوق خدا و در مجموعه کشور عزیزمان ایران بود ذاتا به آن فرد عشق میورزید. خیلیها حضور حاج قاسم سلیمانی را در سیل خوزستان دیدهاند اما حاج قاسم در زلزله بم نیز حضور موثری داشت.
وی اضافه کرد: در زمان زلزله بم منزل بنده، شهید حاج قاسم سلیمانی و شهید حاج احمد کاظمی مانند دوران دفاع مقدس که همسنگر بودیم، سالیان سال در کنار هم قرار داشت. بنده در آن دوران مسئولیت نیروی انتظامی را عهدهدار بودم و نزدیک اذان صبح بود که تلفن من از طرف مرکز فرماندهی زنگ خورد، به من اطلاع داده شد که یکی از گردانهای نیروی انتظامی که برای مبارزه با اشرار مواد مخدر در حال عبور از تنگه نصرتآباد و بم بوده متوجه زلزله در تاریکی شب شده بودند که بلافاصله موضوع به تهران منعکس شد و به من در تهران اطلاع دادند.
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حاج قاسم همیشه چارچوب ها را می شکست، ادامه داد: منظور از مدیریت جهادی وی، مدیریت بی حساب و کتاب نیست. مگر می شود حرف از کار انقلابی، سنت الهی، عراق، زینبیون، فاطمیون و امت اسلامی از شبه قاره تا مدیترانه و شمال آفریقا زد، اما سیستم و سازمانی نداشت؟
قالیباف با بیان اینکه در این شرایط حتما مدیریت و دقت وجود دارد، اما کار اضافه دیوان سالاری که مزاحمت ایجاد می کند، نیست، تصریح کرد: دیوان سالاری ما را گرفتار کرده و نفس همه را گرفته و اجازه نمی دهد کار به درستی انجام شود.
وی در پاسخ به سوالی درباره همکاری رئیس مجلس در دوره ای که فرمانده نیروی هوایی بود و حاج قاسم زمانی که فرمانده نیروی قدس بود، توضیح داد: زمانی من در نیروی هوایی، شهید سلیمانی در نیروی قدس و شهید کاظمی در قرارگاه حمزه فرمانده بودیم و ارتباط نزدیکی با یکدیگر داشتیم.
رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: هر چند شهید سلیمانی نیروی قدس را تشکیل نداد، اما با مدیریت جهادی، مرد میدان بودن، شجاعت، خلاقیت، تدبیر و نگاهی منطبق بر سنت الهی مبنی بر اینکه مردم را باور داشته و در همه امور آنها را دخیل کنیم، شروع به تحول در مجموع نیروی قدس کرد. در آن مقطع همکاری های نزدیک و ماموریت های مختلفی را با یکدیگر انجام دادیم.
قالیباف با اشاره به ابعاد مختلف افتخارات حزب الله یادآور شد: حضرت آقا در صحبت هایی اشاره کردند که حاج قاسم دست آنها را پر کرده است، این کار به برنامه ریزی دقیق در ابعاد مختلف نیاز داشت.
وی بیان کرد: همه به فکر تجهیز حزب الله و آموزش آن بودند که با تلاش حاج قاسم حزب الله توانست در جنگ 33 روزه در برابر رژیم صهیونیستی مقاومت کند. این در حالی است که در سال 1364 این رژیم توانست از مرزهای جنوبی تا بیروت پیشروی کند، اما در حمله اخیر حتی نتوانست یک متر وارد شود.
رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: حاج قاسم تصمیمات عجیبی می گرفت و ریسک های بزرگی می کرد، حاج قاسم کارهایی انجام می داد که اگر کسی متوجه می شد حاج قاسم این کار را انجام داده حتما باید با وی برخورد می کردند. همانند زمانی که اگر نتیجه کاری مثبت باشد همه می گویند ما بودیم، اما اگر نتیجه دلخواه نباشد، می گویند چه کسی بود. حاج قاسم همه این موضوعات را به جان می خرید که اگر نتیجه کاری مشکل داشت پاسخگو باشد.
قالیباف با بیان اینکه حاج قاسم به دنبال خودنمایی در کارها نبود و با هدف رضایت خدا فعالیت می کرد، به سفری که همراه شهید سلیمانی بود، اشاره کرد و یادآور شد: در این سفر موضوعی را با یکدیگر دنبال کردیم که وقتی آقای سیدحسن نصرالله از آن مطلع شد و متوجه شد که چه فرصتی ایجاد شده عبای خود را پهن کرده و دو رکعت نماز شکر خواند و به ما گفت با چه جسارت و برنامه ریزی چنین کاری را کردید؟ حاج قاسم اینگونه بود.
وی ادامه داد: در اثر این رفتار و عملکرد بود که امت اسلامی در مقابل رژیم منحوس صهیونیست ایستادگی کرده و مبارزه می کنند. این رفتار ناشی از دقت ها، گذشت ها و فداکاری ها است.
قالیباف درباره اعتقاد شهید سلیمانی مبنی بر اینکه مردم را نباید به دو دسته بی حجاب و با حجاب، اصلاح طلب و اصولگرا تقسیم کرد، اظهار کرد: باور باید این باشد که همه این شهروندان، ملت و انسان ها با هر گرایش و سلیقه ای در شهر و روستا، برخوردار، محروم و مستضعف، زیر سایه جمهوری اسلامی هستند و جمهوری اسلامی نسبت به آنها وظیفه دارد. تنها باید با افرادی برخورد شود که خلاف قانون اساسی و علیه نظام جمهوری اسلامی اقدام و عملی را انجام دهند.
قالیباف یادآور شد: پس از دفاع مقدس، حاج قاسم فرمانده قرارگاه قدس در جنوب شرق کشور بود و در این منطقه اشرار زیادی وجود داشتند که به گروگانگیری و حمل مواد مخدر مبادرت می کردند. در این شرایط برخی از این اشرار از روی ناچاری این فعالیت ها را انجام می دادند که حاج قاسم با آنها برخورد رئوفی داشت و هفته ها از روستا به روستایی و قبیله ای به قبیله دیگر به دنبال افراد شروری که متهم شده بود، می گشت تا با آنها صحبت کند.
وی ادامه داد: در برخی جلسات خصوصی برخی افراد در برابر حاج قاسم مطرح می کردند که شما انقلابی نیستید و زمانی که از آنها علت را جویا می شدیم، بیان می کردند که دیدگاه حاج قاسم باز است. این افراد انقلاب را به گونه ای تفسیر می کردند و برخی دیگر به گونه ای دیگر.
قالیباف در ادامه این برنامه در ادامه صحبت مجری که گفت حضرت آقا حاج قاسم را مرد سیاست و باتدبیر می دانستند، گفت: نمونه های مختلفی دارد؛ وقتی حاج قاسم با یک فرد بدحجاب روبرو می شد برای او تفاوتی نمی کرد و همیشه به دنبال جذب بود؛ البته حاج قاسم جاهایی هم به شدت افراد را نفی می کرد و اینگونه نبود که در حوادث داخلی موضع نگیرد.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه به حوادث کوی دانشگاه و موضع گیری محکم شهید سلیمانی در آن زمان اشاره کرد و یادآور شد: آن زمان نامه فرماندهان با محوریت حاج قاسم نوشته شد لذا نسبت به جایی که اساس انقلاب در خطر بود، بی ملاحظه در میدان حضور داشت همانطور که در سوریه آنگونه بود در داخل نیز می ایستاد ولی نه با تنگ نظری.
وی افزود: ممکن بود در عین دوستی با برخی افراد و جریانات سیاسی، با ده ها مورد نیز بنشیند و بحث کند و مسائل را صریح می گفت؛ نقد او موثر و اثرگذار بود و در همه جا صورت می گرفت؛ بر صالح اندیشی تأکید داشت و می گفت موضوعات را پیچیده و دسته بندی نکرده و نظرات را تحمیل نکنید.
قالیباف در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا اختلاف عقیده نیز با حاج قاسم داشتید یا خیر، بیان داشت: نسل جوان امروز حاج قاسم و نوع مدیریت ها از گذشته تا کنون را از نزدیک ندیده اند، اما ما دو فرهنگ را دیده ایم؛ یک رفتار بدی که امروز در جلسه های کاری و گعده ها پیش می آید این است که در جلسه ای می نشینیم و با هم خوب حرف می زنیم اما خارج از جلسه، خلاف آن جلسات حرف زده و حتی اگر حرفی را قبول نداریم، در جلسه آن را قبول می کنیم ولی بیرون که رفتیم به گونه ای دیگر منتقل می کنیم که این موضوع در ابعاد مختلف پیش می آید. چه اشکال دارد وقتی به نتیجه رسیده و تصمیم گرفتیم، همه آن کار را انجام دهیم.
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به برگزاری جلسات فرماندهان در دوران دفاع مقدس گفت: وقتی با فرماندهان جلسه داشتیم، گاهی یک موضوع یک ماه یا دو ماه طرح می شد. هر روز حدود 7 ساعت درباره مسائل بحث می کردیم و گاهی صدای افراد روی هم بلند می شد. اگر کسی وارد این سنگر می شد که با فرهنگ جبهه آشنایی نداشت می دید شهید باکری، شهید همت، شهید زین الدین و شهید سلیمانی به نوعی با هم پرخاش می کنند که پیش خود تصور می کرد اگر این جلسه تمام شود چگونه جلسه بعدی تشکیل می شود اما بدون اغراق آنقدر محبت ها میان یکدیگر زیاد بود که بچه ها برای یکدیگر می مردند؛ آنقدر به هم اعتماد داشتند که در نهایت وقتی به جمع بندی می رسیدند به نقشه راه تبدیل می شد و همه پای آن جان می دادند حتی اگر نظر آنها تأمین نشده باشد.
وی اضافه کرد: از این جنس بحث ها تا همان روز آخر بین ما پیش می آمد اما بدون شک روز به روز بر عمر رفاقت، دوستی، برادری و محبت میان ما اضافه می شد که کم نمی شد چرا که یکی از ویژگی های شهید سلیمانی این بود که هرکه را دعوا می کرد، هیچ کدام از حاج قاسم دلخور نمی شدند چرا که این تشر از سر کینه نبود بلکه از سر محبت و برای اصلاح امور بود لذا وقتی از وجود او بر می خاست طرف مقابل احساس ناراحتی نمی کرد.
قالیباف در ادامه به مصداقی از این موارد اشاره و بیان کرد: زمانی که در شهرداری بودم و حاج قاسم در نیروی قدس بود با یکدیگر ارتباط داشتیم و من برای موردی با ایشان تماس می گرفتم که اگر نظر وی را قبول نمی کردم می گفت باقر تو آنجایی و من اینجا، اگر مشورت می کنی نظر من این است یا اگر حاج قاسم داخل شهر می رفت و موردی می دید با من تماس می گرفت که این چه وضعی است که من می گفتم تو در شهرداری نیستی و به کار وارد نیستی؛ لذا بحث زیاد شکل می گرفت.
رئیس مجلس ادامه داد: زمانی که در شهرداری بودم به درخواست مسئولان وقت عراق برای حل موضوعی در کاظمین به بغداد رفتیم که تصور می کنم برای این موضوع یک هفته در جلسات متوالی با یکدیگر بحث کردیم که چگونه کار را انجام دهیم.
وی همچنین به توجه شهید سلیمانی به خانواده شهدا اشاره و بیان کرد: شهید سلیمانی مدیریت چند میلیون کیلومتر مربع را در خاورمیانه بر عهده داشت که تصور وسعت آن سخت است چرا که در جبهه دفاع مقدس شاید هزار کیلومتر خط فعال داشتیم؛ در بیت المقدس 200 تا 300 کیلومتر مربع محوطه جنگ بود یا کربلای 5 با آن عظمت خود تنها 6 یا 7 کیلومتر مربع بود اما گستردگی کار حاج قاسم و تنوع قومیت در خاورمیانه بسیار زیاد بود.
وی در ادامه با بیان اینکه حاج قاسم موضوع درمان یا ازدواج فرزندان شهدا را نیز دنبال می کرد، اظهار داشت: یک شب که خانوادگی در منزل حاج قاسم حضور داشتیم، دختر شهیدی از دوران دفاع مقدس از حاج قاسم مطالبه کرد که پس فردا در مراسم عقدش حضور داشته باشد؛ شاید این موضوع توقع بجایی نبود و اگر حاج قاسم به مراسم نمی رفت، به دلیل حجم کار ایشان کسی خرده نمی گرفت اما ایشان همه برنامه های خود را جابجا کرد تا در این مراسم حضور یابد که این محبت و روابط عاطفی را می رساند.
قالیباف ادامه داد: حاج قاسم زمانی که بعد از 20 روز به کشور باز می گشت، به جای سر زدن به خانواده خود، کارهای اداری شهدای نیرو(نیروی قدس) را انجام می داد و پیگیر امورات بنیاد شهید و یا درمان رزمندگان بود لذا وقتی حرف از مدیریت جهادی و سنت های الهی می زنیم به این معناست که ایشان نمی گفت این موضوع به من ارتباطی ندارد و اینگونه بود که هر خانواده شهید مدافع حرم احساس می کرد حاج قاسم پدر آنهاست.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان ادامه داد: شهید پاشاپور وقتی به عنوان بسیجی به جبهه می رود دو سال بعد فرمانده شده و به یک آدم تأثیرگذار تبدیل می شود. فرهنگ جبهه اجازه نمی دهد کسی یک شبه رشد کند و جایی را بگیرد همه باید مسیر رشد را طی کنند؛ حاج قاسم هیچ گاه نگفت مسئول امور شهدا نیستم.
قالیباف در ابتدای سخنانش ضمن تسلیت ایام شهادت حضرت زهرا (س) و دهه فاطمیه و اولین سالگرد شهادت شهید سلیمانی اظهار داشت: شهید سردار سلیمانی ابعاد مختلفی در زندگی داشت و در همه شئونات زندگی، حاج قاسم مرد عمل بود.
وی افزود: شهید سلیمانی از محیط خانواده به عنوان یک پدر نمونه بود و هنوز هم که هنوز است فرزندان آن شهید نتوانستهاند با این موضوع (شهادت سردار) کنار بیایند. یعنی هنوز محبت پدر را حس میکنند.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اگر بگویم بدون تعارف هر شب هنوز خانواده شهید سلیمانی در داغ پدرشان هستند و هرگز این داغ را فراموش نکردهاند نشان میدهد که شهید سلیمانی با همه ویژگیهایی که از بیرون به او نگاه میکنیم در منزل هم به تمام معنا یک پدر برای بچهها در اوج محبت بوده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه سخنانش خاطرنشان کرد: چند وقت قبل بنده یک دستخطی را از شهید سلیمانی دیدم که در دمشق حدود چند سال قبل یک شب که در سختی، فشار و آرزوی شهادت بود یادداشتی برای دخترشان فاطمه نوشته بود که اخیراً هم بخشی از آن خدمت مقام معظم رهبری قرائت شد. یک حس پدر و فرزندی در عمل تا کجا است که تا الان به طور قطع میتوانم بگویم فاطمه عزیز از شهادت پدرش تاکنون حتی یک شب تا صبح نخوابیده و به یاد پدر مشغول دعا است.
قالیباف افزود: بنابراین ما میبینیم مرد میدان بودن حاج قاسم در مجاهدت، جنگیدن، ذوق هنری، خدمت به محرومین، شجاعت، مدیریت، گذشت، محبت، تشر زدنها و هر جایی که نگاه کنید مشهود است.
وی بر همین اساس درباره روحیه جهادی سردار سلیمانی اضافه کرد: حضرت امام این مرد الهی که هرگز کلامی جز برای خدا نگفت و امامی که گامی جز در راه خدا برنداشت. خدا این توفیق مجاهدت را به امام داد که فقه را از کنج حجرههای حوزه به میدان جامعه و قلوب جامعه آورد و این باور را زنده کرد و چون این باور منطبق بر سنتهای الهی بود با فطرت همه انسانها سازگاری دارد؛ آن هم انسانهایی که در یک سرزمینی که متعلق به اهل بیت است. اینجا بود که حاج قاسم و همه رزمندگان و حاج قاسمها را ساخت و پای انقلاب آمدند و یک بستر عظیمی در دوران دفاع مقدس رخ به وجود آوردند.
رئیس مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: حاج قاسم عزیز همیشه میگفت باقر! ما اگر بخواهیم بگوییم جبهه کجاست در این کره خاکی؟ باید بگویم جبهه یک تکه از بهشت است. اگر بخواهیم بگوییم بهشت چگونه است و چگونه آدمها را هم زندگی میکنند در حقیقت محیط جبهه یک تکه از بهشت است واقعاً این همه تربیتها در آن میدان جهاد و فضای فرهنگ شهادت دوران دفاع مقدس روز به روز شکل گرفت.
قالیباف افزود: من فکر میکنم شخصیت حاج قاسم در جبهه و لحظههای آنجا شکل گرفت.
وی گفت: یکی از ویژگیهای برجسته حاج قاسم این بود که ریا در کارش نبود و خودش بود و این در همه زمینهها و میدانها اینگونه بود و ارتباطش با مردم و سایر حوزهها این ریا نداشتن مشخص بود و همه اینها دست به دست هم داد تا چنین شخصیتی شکل بگیرد.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا شده بود به حاج قاسم بگویید به سوریه نرود؟ عنوان کرد: بدون اغراق، صدها بار. ایشان بیش از دو دهه مسئولیت نیروی قدس را داشت و شما غیر از سال های اخیر که مردم به عنوان یک چهره ملی و بین المللی شناختند که البته خود ایشان از جهات مختلف نمی خواست این اتفاق بیفتد اما خدا مقدر کرده بود این اتفاق بیفتد که سال های اخیر چهره ایشان شناخته شد.
قالیباف ادامه داد: شناخته شدن این چهره و تأثیرگذاری ایشان در مقابل استکبارستیزی دست به دست هم داده بود و تبدیل به تهدید جدی برای ایشان شده بود که بارها به ایشان گفته می شد و خاطرم هست که هر نوبتی که ایشان می خواست به خارج از کشور سفر کند و مأموریت داشت مکلف بود از حضرت آقا اجازه بگیرد و ایشان نیز همیشه نگران شهید سلیمانی بودند و برای وی محدودیت ایجاد می کردند اما ایشان از آنجا که مرد میدان بود، آقا را قانع می کرد که اگر قرار است کار پیش برود من باید در میدان باشم و از نزدیک ببینم و بنشوم و تصمیم بگیرم.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: برخی مواقع خطر کامل حس می شد و گاهی اوقات با هواپیما که سفر می کرد حتی دشمن هواپیمای ایشان را رصد می کرد، نهایتا این حادثه تلخ نیز در فرودگاه اتفاق افتاد، اما ایشان می گفت ماموریت وظیفه است و لحظه ای درنگ نداشت؛ البته رعایت می کرد اما اجازه نمی داد رعایت و حفظ جان اثری بر مأموریت و رسالت وی بگذارد.
قالیباف درباره پاسخ به این سوال اینکه حاج قاسم سلیمانی حتی در شرایطی که محاصره در سوریه تنگتر میشود و به کاخ ریاست جمهوری بشار اسد نیز میرسد، سوریه را رها نکرد و رد پای وی در میدان نبرد وجود داشت، گفت: باور حاج قاسم سلیمانی همان سخنی بود که امام خمینی (ره) در دوران دفاع مقدس فرمودند «یا به شهادت میرسیم یا به پیروزی» که شهادت یک فوز عظیم است.
رئیس مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: این باور در خون، روح و وجود حاج قاسم سلیمانی بود. دهها بار در زمینههای مختلف این روحیه را در حاج قاسم دیدیم. مردم عزیز خاطرشان هست که در سوریه چه اوضاعی وجود داشت، نباید شرایط امروز را با یک دهه یا 5 الی 6 سال قبل مقایسه کرد.اگر نقشه را در آن زمان ببینیم درمییابیم که 70 الی 80 درصد نقشه کشور سوریه قرمز بود و این مناطق در سلطه نیروهای مسلح و داعشیها قرار گرفته و به نحوی میتوان گفت روی کاغذ امیدی برای پیروزی جبهه مقاومت وجود نداشت.
رئیس قوه مقننه افزود: حتی کار به جایی رسید که مقر اصلی حکومت سوریه نیز نه با موشک و تانک و توپ بلکه با یک اسلحه سبک کلاش نیز تهدید میشد و اینجا انسان به یاد آیات سوره احزاب میافتد که از زمین و هوا و پشت سر مشکلات میبارد و چشمها را خیره و نفسها را حبس کرده است.
قالیباف تصریح کرد: حتی در این شرایط نیز حاج قاسم با فشار سیاسی داخل کشور نیز مواجه بود که چرا جوانان را به جنگ میبرید؟ یا چرا در خارج از مرزها میجنگید؟ و بسیاری از کسانی که در آینده همراه شدند در آن زمان موافق با چنین رویکردی نبودند، لذا در آن زمان نه در پشتیبانی و نه در سیاست خارجی و داخلی هیچ حمایتی از حاج قاسم نبود.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در داخل سوریه نیز وقتی هواپیمای او روی باند فرود میآید با خمپاره مواجه میشود و مسیر فرودگاه به سمت دمشق نیز بسته است به طوری که او باید از بیراهه به دمشق حرکت کند، در این شرایط چه کسی میتواند ایستادگی کند الا کسی که به سنتهای الهی باور داشته باشد؟ آیا کسی میتواند ایستادگی کند جز اینکه ایمان داشته باشد. در چنین شرایطی است که صف مومنین از منافقین و کفار جدا میشود و اینجاست که خداوند وعده نصر و پیروزی را به مومنین داده است.
وی حاج قاسم سلیمانی را مومنی خواند که هیچ تردیدی در راه خود نداشت و پای مکتب امام خمینی (ره) ایستاده بود و گفت: همین ایستادگی باعث شد که امروز مکتب سلیمانی برخاسته از مکتب امام شکل بگیرد، سلیمانی شجاعانه و بیدغدغه و با تمام باور، اطاعت از ولایت را در میدان نشان داد.
رئیس نهاد قانونگذاری کشور با اشاره به عبارت «خامنهای عزیزتر از جانم» در وصیتنامه حاج قاسم سلیمانی اضافه کرد: حاج قاسم چون میداند وظیفهاش چیست و آینده و عزت این مردم و افتخار ایران و جامعه اسلامی این است که در آن شرایط سخت ایستادگی کند، هرگز تسلیم نشد و پس از آن است که پیروزی که خدا وعده داد نصیب میشود.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: پس از این ایستادگیها بود که پیروزیهای پیاپی حاصل شد و نه تنها در دمشق بلکه این پیروزیها در حلب نیز ادامه یافت و نیروهای داعش و آمریکاییها با یک خجالت و سرشکستگی آن منطقه را رها کردند و حاج قاسم نیز تاریخ پایان داعش را در آن زمان اعلام کرد.
وی عنوان کرد: خیلیها این پرسش را مطرح میکردند که اگر امروز نیز جنگ شود جوانان حاضر به حضور در جبهههای جنگ هستند که دیدیم جنگ هزار کیلومتر دورتر از وطن شکل گرفت و همه جوانان امت اسلامی کنار هم در میدان جنگ حاضر شدند.
رئیس قوه مقننه درباره حضور حاج قاسم سلیمانی در حوزههایی که ارتباطی با مأموریت تعریف شده نیروی قدس ندارد مانند حضور حاج قاسم در سیل خوزستان و زلزله بم عنوان کرد: از نظر حاج قاسم سلیمانی یکی از مهمترین ویژگیها فداکاری، گذشت و ایثارگری است، حاج قاسم سلیمانی واقعا عاشق مردم بود، بدون جدا کردن سیاه و سفید یا بالای شهر و پایین شهریها و دستهبندیهایی که امروز در ابعاد مختلف مرسوم است.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: همین که یک فرد مخلوق خدا و در مجموعه کشور عزیزمان ایران بود ذاتا به آن فرد عشق میورزید. خیلیها حضور حاج قاسم سلیمانی را در سیل خوزستان دیدهاند اما حاج قاسم در زلزله بم نیز حضور موثری داشت.
وی اضافه کرد: در زمان زلزله بم منزل بنده، شهید حاج قاسم سلیمانی و شهید حاج احمد کاظمی مانند دوران دفاع مقدس که همسنگر بودیم، سالیان سال در کنار هم قرار داشت. بنده در آن دوران مسئولیت نیروی انتظامی را عهدهدار بودم و نزدیک اذان صبح بود که تلفن من از طرف مرکز فرماندهی زنگ خورد، به من اطلاع داده شد که یکی از گردانهای نیروی انتظامی که برای مبارزه با اشرار مواد مخدر در حال عبور از تنگه نصرتآباد و بم بوده متوجه زلزله در تاریکی شب شده بودند که بلافاصله موضوع به تهران منعکس شد و به من در تهران اطلاع دادند.
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حاج قاسم همیشه چارچوب ها را می شکست، ادامه داد: منظور از مدیریت جهادی وی، مدیریت بی حساب و کتاب نیست. مگر می شود حرف از کار انقلابی، سنت الهی، عراق، زینبیون، فاطمیون و امت اسلامی از شبه قاره تا مدیترانه و شمال آفریقا زد، اما سیستم و سازمانی نداشت؟
قالیباف با بیان اینکه در این شرایط حتما مدیریت و دقت وجود دارد، اما کار اضافه دیوان سالاری که مزاحمت ایجاد می کند، نیست، تصریح کرد: دیوان سالاری ما را گرفتار کرده و نفس همه را گرفته و اجازه نمی دهد کار به درستی انجام شود.
وی در پاسخ به سوالی درباره همکاری رئیس مجلس در دوره ای که فرمانده نیروی هوایی بود و حاج قاسم زمانی که فرمانده نیروی قدس بود، توضیح داد: زمانی من در نیروی هوایی، شهید سلیمانی در نیروی قدس و شهید کاظمی در قرارگاه حمزه فرمانده بودیم و ارتباط نزدیکی با یکدیگر داشتیم.
رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: هر چند شهید سلیمانی نیروی قدس را تشکیل نداد، اما با مدیریت جهادی، مرد میدان بودن، شجاعت، خلاقیت، تدبیر و نگاهی منطبق بر سنت الهی مبنی بر اینکه مردم را باور داشته و در همه امور آنها را دخیل کنیم، شروع به تحول در مجموع نیروی قدس کرد. در آن مقطع همکاری های نزدیک و ماموریت های مختلفی را با یکدیگر انجام دادیم.
قالیباف با اشاره به ابعاد مختلف افتخارات حزب الله یادآور شد: حضرت آقا در صحبت هایی اشاره کردند که حاج قاسم دست آنها را پر کرده است، این کار به برنامه ریزی دقیق در ابعاد مختلف نیاز داشت.
وی بیان کرد: همه به فکر تجهیز حزب الله و آموزش آن بودند که با تلاش حاج قاسم حزب الله توانست در جنگ 33 روزه در برابر رژیم صهیونیستی مقاومت کند. این در حالی است که در سال 1364 این رژیم توانست از مرزهای جنوبی تا بیروت پیشروی کند، اما در حمله اخیر حتی نتوانست یک متر وارد شود.
رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: حاج قاسم تصمیمات عجیبی می گرفت و ریسک های بزرگی می کرد، حاج قاسم کارهایی انجام می داد که اگر کسی متوجه می شد حاج قاسم این کار را انجام داده حتما باید با وی برخورد می کردند. همانند زمانی که اگر نتیجه کاری مثبت باشد همه می گویند ما بودیم، اما اگر نتیجه دلخواه نباشد، می گویند چه کسی بود. حاج قاسم همه این موضوعات را به جان می خرید که اگر نتیجه کاری مشکل داشت پاسخگو باشد.
قالیباف با بیان اینکه حاج قاسم به دنبال خودنمایی در کارها نبود و با هدف رضایت خدا فعالیت می کرد، به سفری که همراه شهید سلیمانی بود، اشاره کرد و یادآور شد: در این سفر موضوعی را با یکدیگر دنبال کردیم که وقتی آقای سیدحسن نصرالله از آن مطلع شد و متوجه شد که چه فرصتی ایجاد شده عبای خود را پهن کرده و دو رکعت نماز شکر خواند و به ما گفت با چه جسارت و برنامه ریزی چنین کاری را کردید؟ حاج قاسم اینگونه بود.
وی ادامه داد: در اثر این رفتار و عملکرد بود که امت اسلامی در مقابل رژیم منحوس صهیونیست ایستادگی کرده و مبارزه می کنند. این رفتار ناشی از دقت ها، گذشت ها و فداکاری ها است.
قالیباف درباره اعتقاد شهید سلیمانی مبنی بر اینکه مردم را نباید به دو دسته بی حجاب و با حجاب، اصلاح طلب و اصولگرا تقسیم کرد، اظهار کرد: باور باید این باشد که همه این شهروندان، ملت و انسان ها با هر گرایش و سلیقه ای در شهر و روستا، برخوردار، محروم و مستضعف، زیر سایه جمهوری اسلامی هستند و جمهوری اسلامی نسبت به آنها وظیفه دارد. تنها باید با افرادی برخورد شود که خلاف قانون اساسی و علیه نظام جمهوری اسلامی اقدام و عملی را انجام دهند.
قالیباف یادآور شد: پس از دفاع مقدس، حاج قاسم فرمانده قرارگاه قدس در جنوب شرق کشور بود و در این منطقه اشرار زیادی وجود داشتند که به گروگانگیری و حمل مواد مخدر مبادرت می کردند. در این شرایط برخی از این اشرار از روی ناچاری این فعالیت ها را انجام می دادند که حاج قاسم با آنها برخورد رئوفی داشت و هفته ها از روستا به روستایی و قبیله ای به قبیله دیگر به دنبال افراد شروری که متهم شده بود، می گشت تا با آنها صحبت کند.
وی ادامه داد: در برخی جلسات خصوصی برخی افراد در برابر حاج قاسم مطرح می کردند که شما انقلابی نیستید و زمانی که از آنها علت را جویا می شدیم، بیان می کردند که دیدگاه حاج قاسم باز است. این افراد انقلاب را به گونه ای تفسیر می کردند و برخی دیگر به گونه ای دیگر.
قالیباف در ادامه این برنامه در ادامه صحبت مجری که گفت حضرت آقا حاج قاسم را مرد سیاست و باتدبیر می دانستند، گفت: نمونه های مختلفی دارد؛ وقتی حاج قاسم با یک فرد بدحجاب روبرو می شد برای او تفاوتی نمی کرد و همیشه به دنبال جذب بود؛ البته حاج قاسم جاهایی هم به شدت افراد را نفی می کرد و اینگونه نبود که در حوادث داخلی موضع نگیرد.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه به حوادث کوی دانشگاه و موضع گیری محکم شهید سلیمانی در آن زمان اشاره کرد و یادآور شد: آن زمان نامه فرماندهان با محوریت حاج قاسم نوشته شد لذا نسبت به جایی که اساس انقلاب در خطر بود، بی ملاحظه در میدان حضور داشت همانطور که در سوریه آنگونه بود در داخل نیز می ایستاد ولی نه با تنگ نظری.
وی افزود: ممکن بود در عین دوستی با برخی افراد و جریانات سیاسی، با ده ها مورد نیز بنشیند و بحث کند و مسائل را صریح می گفت؛ نقد او موثر و اثرگذار بود و در همه جا صورت می گرفت؛ بر صالح اندیشی تأکید داشت و می گفت موضوعات را پیچیده و دسته بندی نکرده و نظرات را تحمیل نکنید.
قالیباف در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا اختلاف عقیده نیز با حاج قاسم داشتید یا خیر، بیان داشت: نسل جوان امروز حاج قاسم و نوع مدیریت ها از گذشته تا کنون را از نزدیک ندیده اند، اما ما دو فرهنگ را دیده ایم؛ یک رفتار بدی که امروز در جلسه های کاری و گعده ها پیش می آید این است که در جلسه ای می نشینیم و با هم خوب حرف می زنیم اما خارج از جلسه، خلاف آن جلسات حرف زده و حتی اگر حرفی را قبول نداریم، در جلسه آن را قبول می کنیم ولی بیرون که رفتیم به گونه ای دیگر منتقل می کنیم که این موضوع در ابعاد مختلف پیش می آید. چه اشکال دارد وقتی به نتیجه رسیده و تصمیم گرفتیم، همه آن کار را انجام دهیم.
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به برگزاری جلسات فرماندهان در دوران دفاع مقدس گفت: وقتی با فرماندهان جلسه داشتیم، گاهی یک موضوع یک ماه یا دو ماه طرح می شد. هر روز حدود 7 ساعت درباره مسائل بحث می کردیم و گاهی صدای افراد روی هم بلند می شد. اگر کسی وارد این سنگر می شد که با فرهنگ جبهه آشنایی نداشت می دید شهید باکری، شهید همت، شهید زین الدین و شهید سلیمانی به نوعی با هم پرخاش می کنند که پیش خود تصور می کرد اگر این جلسه تمام شود چگونه جلسه بعدی تشکیل می شود اما بدون اغراق آنقدر محبت ها میان یکدیگر زیاد بود که بچه ها برای یکدیگر می مردند؛ آنقدر به هم اعتماد داشتند که در نهایت وقتی به جمع بندی می رسیدند به نقشه راه تبدیل می شد و همه پای آن جان می دادند حتی اگر نظر آنها تأمین نشده باشد.
وی اضافه کرد: از این جنس بحث ها تا همان روز آخر بین ما پیش می آمد اما بدون شک روز به روز بر عمر رفاقت، دوستی، برادری و محبت میان ما اضافه می شد که کم نمی شد چرا که یکی از ویژگی های شهید سلیمانی این بود که هرکه را دعوا می کرد، هیچ کدام از حاج قاسم دلخور نمی شدند چرا که این تشر از سر کینه نبود بلکه از سر محبت و برای اصلاح امور بود لذا وقتی از وجود او بر می خاست طرف مقابل احساس ناراحتی نمی کرد.
قالیباف در ادامه به مصداقی از این موارد اشاره و بیان کرد: زمانی که در شهرداری بودم و حاج قاسم در نیروی قدس بود با یکدیگر ارتباط داشتیم و من برای موردی با ایشان تماس می گرفتم که اگر نظر وی را قبول نمی کردم می گفت باقر تو آنجایی و من اینجا، اگر مشورت می کنی نظر من این است یا اگر حاج قاسم داخل شهر می رفت و موردی می دید با من تماس می گرفت که این چه وضعی است که من می گفتم تو در شهرداری نیستی و به کار وارد نیستی؛ لذا بحث زیاد شکل می گرفت.
رئیس مجلس ادامه داد: زمانی که در شهرداری بودم به درخواست مسئولان وقت عراق برای حل موضوعی در کاظمین به بغداد رفتیم که تصور می کنم برای این موضوع یک هفته در جلسات متوالی با یکدیگر بحث کردیم که چگونه کار را انجام دهیم.
وی همچنین به توجه شهید سلیمانی به خانواده شهدا اشاره و بیان کرد: شهید سلیمانی مدیریت چند میلیون کیلومتر مربع را در خاورمیانه بر عهده داشت که تصور وسعت آن سخت است چرا که در جبهه دفاع مقدس شاید هزار کیلومتر خط فعال داشتیم؛ در بیت المقدس 200 تا 300 کیلومتر مربع محوطه جنگ بود یا کربلای 5 با آن عظمت خود تنها 6 یا 7 کیلومتر مربع بود اما گستردگی کار حاج قاسم و تنوع قومیت در خاورمیانه بسیار زیاد بود.
وی در ادامه با بیان اینکه حاج قاسم موضوع درمان یا ازدواج فرزندان شهدا را نیز دنبال می کرد، اظهار داشت: یک شب که خانوادگی در منزل حاج قاسم حضور داشتیم، دختر شهیدی از دوران دفاع مقدس از حاج قاسم مطالبه کرد که پس فردا در مراسم عقدش حضور داشته باشد؛ شاید این موضوع توقع بجایی نبود و اگر حاج قاسم به مراسم نمی رفت، به دلیل حجم کار ایشان کسی خرده نمی گرفت اما ایشان همه برنامه های خود را جابجا کرد تا در این مراسم حضور یابد که این محبت و روابط عاطفی را می رساند.
قالیباف ادامه داد: حاج قاسم زمانی که بعد از 20 روز به کشور باز می گشت، به جای سر زدن به خانواده خود، کارهای اداری شهدای نیرو(نیروی قدس) را انجام می داد و پیگیر امورات بنیاد شهید و یا درمان رزمندگان بود لذا وقتی حرف از مدیریت جهادی و سنت های الهی می زنیم به این معناست که ایشان نمی گفت این موضوع به من ارتباطی ندارد و اینگونه بود که هر خانواده شهید مدافع حرم احساس می کرد حاج قاسم پدر آنهاست.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان ادامه داد: شهید پاشاپور وقتی به عنوان بسیجی به جبهه می رود دو سال بعد فرمانده شده و به یک آدم تأثیرگذار تبدیل می شود. فرهنگ جبهه اجازه نمی دهد کسی یک شبه رشد کند و جایی را بگیرد همه باید مسیر رشد را طی کنند؛ حاج قاسم هیچ گاه نگفت مسئول امور شهدا نیستم.