از طرفی نتیجه انتخابات برای کشور ترکیه نیز مهم بود، زیرا در چهار سال اخیر روابط سیاسی خوبی میان ترامپ و «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه در جریان بود، به عنوان مثال آمریکا قصد تحریم ترکیه به خاطر خرید سامانه موشکی اس -۴۰۰ از روسیه را داشت ولی ترامپ مانع اجرایی شدن این تحریمها از سوی کنگره شده بود.
اما احتمالاً رابطه آنکارا و واشنگتن در زمان ریاست جمهوری بایدن، مسیر دیگری را تجربه خواهد کرد. بایدن جز سیاستمدارانی است که ترکیه را به خوبی میشناسد و چهار سفر به این کشور داشته است. بایدن پیش از این از لزوم حمایت از اپوزیسیونهای ترکیه برای براندازی دولت اردوغان سخن گفته بود. به همین دلیل احتمال میرود در آینده روابط پر تنشی میان ترکیه و آمریکا در جریان باشد.
در خصوص روابط ترکیه و آمریکا در دوره پساترامپی، گفتگویی با پروفسور «هلن ساری ارتم»، استاد روابط بین الملل دانشگاه مدنیت استانبول و کارشناسی مسائل سیاسی آمریکا، ترتیب داده شده است که در ادامه به آن میپردازیم.
*روابط مثبت و شخصی رجب طیب اردوغان و دونالد ترامپ رؤسای جمهور ترکیه و آمریکا باعث شده تا در بسیاری از مسائل دوجانبه شاهد نوعی مماشات باشیم. یکی از نمونههای این موضوع، تحریم ترکیه در کنگره آمریکا بود که مسکوت ماند. آیا در دوره بایدن این روند تغییر خواهد کرد؟
شاید در ظاهر روابط آنکارا با ترامپ در مسیر خوبی دنبال میشد اما روابط دو کشور بیشتر در چارچوب سیاسی بود. ترکیه در دوره ترامپ هم با چالشهای بسیاری مواجه بود. متأسفانه با هر توئیت ترامپ اقتصادها زیر و رو میشد. به همین دلیل ما (ترکیه) در دوره ترامپ هم مشکلات بسیاری داشتیم. درست است که ترامپ به گفتگو با ترکیه میل بیشتری داشت اما آنکارا در مقابل درخواستهایش هیچ پاسخ روشنی از سوی واشنگتن دریافت نمیکرد. سیاستهای ترامپ قابل پیش بینی نبود و این هم روابط دو کشور را دچار ابهام میکرد.
به نظرم با آمدن بایدن، روابط ترکیه و آمریکا شفافتر خواهد شد. از نظر من فشارها علیه آنکارا با هدف اینکه ترکیه «روسیه را رها کند و به سوی آمریکا گرایش یابد» بیشتر خواهد شد، اما این فشارها هم در مسیر دیپلماسی خواهد بود.
*ریاست جمهوری بایدن چه تأثیری در اقتصاد ترکیه خواهد داشت؟
از این پس ترکیه مجبور است برای برداشتن هر گام مقابل آمریکا، بیشتر فکر کند؛ اما این سناریوی بدی برای ترکیه نیست زیرا از این پس روابط دو کشور شفافتر خواهد بود و بعید می دانم سیاست بایدن مقابل آنکارا از دوره ترامپ بدتر باشد.
در صورت بهبود روابط اروپا با آمریکا، روابط آنکارا و واشنگتن نیز روند مطلوبی را طی خواهد کرد. سیاست خارجی ترکیه به «چرخش سیاست با توجه به شرایط منطقه ای» معروف است و به همین دلیل ترکیه خیلی زود خود را با سیاست بایدن سازگار خواهد کرد.
* گفته میشود دریاسالار «جیمز استاوریدیس» که قبلاً فرمانده نظامی آمریکا در ناتو بوده و یونانی تبار است در تیم بایدن فعالیت خواهد کرد او پیش تر از گزینه نظامی علیه ترکیه سخن گفته بود. با آمدن بایدن در پروندههایی مانند اس -۴۰۰، سوریه، مدیترانه شرقی و یونان شاهد چه نوع تحولاتی خواهیم بود؟
در صورت قطعی شدن ریاست جمهوری بایدن، فشارها علیه ترکیه بیشتر میشود و آنکارا مجبور به اتخاذ سیاستی سازگارتر با غرب میشود؛ اما مساله روسیه که آمریکا این کشور را به عنوان یک تهدید برای خود می بیند همچنان ادامه خواهد داشت. به همین دلیل آمریکا نمیتواند به فشارهای سیاسی خود علیه ترکیه در موضوعات مختلف ادامه دهد زیرا در آن صورت آنکارا بیشتر به سمت روسیه متمایل خواهد شد که این برای واشنگتن یک تهدید بزرگ است.
* بایدن پیشتر گفته بود که از مخالفان رئیس جمهور ترکیه حمایت خواهد کرد تا دولت این کشور را سرنگون کند. به نظر شما این سیاست دنبال خواهد شد؟
به نظرم عنوان این حرف از سوی بایدن برای ملتهب کردن فضای سیاسی هر دو کشور بوده است. هر چند ترکیه در روند انتخاباتی آمریکا نشان داد که از ترامپ حمایت میکند اما با انتخاب شدن بایدن هم شرایط متفاوت خواهد شد زیرا گفتگوها در میز مذاکره انجام خواهد گرفت.
*مهر