گلایه روز گذشته واعظی از عدم همراهی اصلاح طلبان با دولت را می توان اینگونه ارزیابی کرد که جریان اصلاحات تنها در روزهای خوشی است که مسئولیت عملکرد هم پیمان سیاسی خود را می پذیرد.
شهدای ایران؛ دولت دوازدهم این روزها در شرایطی سال پایانی عمر خود را پشت سر می گذارد که با چالش های مختلفی از جمله مقابله با ویروس کرونا،کاهش چشمگیر درآمدهای نفتی و البته بی تدبیری و بی انگیزگی بخش قابل توجهی از مدیران ارشد دولتی مواجه است.
مضاف بر این، دولت روحانی این روزها با چالش دیگری به نام کاهش شدید مقبولیت عمومی نیز دست و پنجه نرم می کند؛ تاجایی که بر اساس برخی نظرسنجی های غیررسمی، محبوبیت دولت به زیر 10 درصد رسیده است. البته رقم خوردن چنین وضعیتی برای روحانی و دولتش تنها به عملکرد ضعیف در حوزه اقتصادی برنمی گردد.
جریان اصلاحات که در سالهای 92 و 96 با حمایت همه جانبه از روحانی، زمینه ساز پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری بود، این روزها در پی آن است که با طرح پیشنهادات شاذی از جمله «استعفای رئیس جمهور» به نوعی از مسئولیت حمایت از روحانی شانه خانه کند. این در شرایطی است که تئوریسن های اصلاحات در ماه های ابتدایی دولت یازدهم در سال 92 حمایت بی قید و شرط خود از روحانی را به انحای مختلف اعلام کرده بودند.
به طور نمونه سعید حجاریان از نظریه پردازان جریان اصلاحات، در گفتگویی که سال 92 با روزنامه بهار داشت، گفته بود: «اگر آقای روحانی محذوراتی دارد ما از ایشان مطالبه‌ای نداریم، بلکه به عنوان مشاورانی امین تجربیات خود را در اختیارشان قرار می‌دهیم و حاضریم دندانه های کلید ایشان باشیم.»
البته حمایت حجاریان از دولت روحانی محدود به سال 92 نمی شود. وی چند روز پیش از انتخابات سال 96 نیز با انتشار یادداشتی در کانال تلگرامی اش، بار دیگر حمایت خود از روحانی را با ادبیاتی مشابه سال 92 اعلام کرد. او نوشت:«آقای روحانی چهار سال پیش با یک کلید آمد و توانست قفل تحریم‌های هسته‌ای را با آن باز کند و برجام را رقم بزند. روحانی این بار با یک دسته کلید آمده است».
وی حتی برای ترغیب بیشتر بدنه اجتماعی اصلاح طلبان برای رای دادن به روحانی تاکید کرده بود: «روحانی قول داده است که سایر تحریم‌ها را نیز بر طرف کند و موضوعاتی چون حصر و رکود و فساد را از میان بردارد به شرط آنکه مردم زیادی به وی رأی دهند. فی‌الواقع دندانه‌های کلید روحانی مردم‌اند و اگر آنان به صحنه نیایند، از روحانی کاری بر نخواهد آمد ولو با رأیی شکننده پیروز انتخابات شود».
اما با وجود پیروزی مجدد روحانی در انتخابات 96 حمایت اصلاح طلبان از او خیلی دوام نیاورد. اصلاح طلبان که روز بعد از انعقاد برجام، با تیترهای اغراق آمیزی چون «فروپاشی تحریم» یا «صبح بدون تحریم» به استقبال بزرگترین یا به تعبیر دقیق تر تنها دستاورد دولت روحانی رفته بودند با عیان شدن نواقص و ایرادات بنیادی این توافقنامه، ترجیح دادند تا رفته رفته مسیر خود را از دولت جدا کنند. بویژه اینکه نه تنها تحریم های نیم بندی که به واسطه برجام تعلیق شده بود به حالت اول بازگشت، بلکه انفعال دولت در پاسخ به نقض عهدهای مکرر آمریکا، هیئت حاکمه آمریکا را به این نتیجه رساند که علاوه بر خروج از برجام، سیاست فشار حداکثری را در قبال ایران پیش بگیرد که این مسئله شرایط اقتصادی بی سابقه ای را برای کشور رقم زد.
در همین راستا بود که محمد عطریانفر عضو ارشد حزب کارگزاران با اذعان به این موضوع که اصلاح‌طلبان به دلیل حمایت از دولت روحانی، از سوی مردم به عنوان مقصر اصلی شرایط امروز شناخته می‌شوند، ریزش پایگاه اصلاح طلبان در جامعه را از مهمترین بحث‌ها حول اصلاح‌طلبی قلمداد کرد.
از سوی دیگر حجاریان در گفت‌وگویی که در آذر 97 داشت، در تشریح دلایل تغییر رفتار اصلاح طلبان در قبال دولت گفته بود: «من پیش‌تر هم گفته‌ام، ما با دکتر روحانی عقدی –به‌صورت ائتلاف- نبسته بودیم. ایشان وعده‌هایی به مردم دادند و مردم هم به‌دلیل همان وعده‌ها پای صندوق رأی رفتند. دفاع ما، براساس همین وعده‌ها بود و نه خواسته‌های حداکثری خودمان. اما، ایشان به بسیاری از وعده‌هایش یا نخواست یا نتوانست عمل کند و فی‌الواقع زمانی‌که از خود عبور کرد، طبعاً بخشی از اصلاح‌طلبان هم ناگزیر با ایشان زاویه پیدا کردند.»
اما به نظر می رسد سیاست فاصله گذاری با دولت روحانی از سوی اصلاح طلبان با نزدیک شدن به موعد انتخابات 1400 با شدت و حدت بیشتری پیگیری می شود؛ چه آنکه روزنامه اعتماد در شماره یکشنبه هفته جاری، با انتشار مطلبی از عباس عبدی ،از فعالان سیاسی اصلاح طلب، استعفای روحانی از ریاست جمهوری را تیتر یک خود کرد؛ مسئله ای که حتی با واکنش رئیس دفتر روحانی نیز همراه شد.
محمود واعظی در حاشیه جلسه روز گذشته هیئت دولت در واکنش به فشارهای سیاسی این روزها به دولت بویژه از سوی اصلاح طلبان گفت: «در داخل دولت از سال 92 همواره از بین وزیران و اعضای کابینه و استانداران چهره های اصلاح طلبان حضور داشتند و اگر الان اصلاح طلبان منتقد شدند که البته همه آنها نیستند، انتقاد به رفقای خودشان است که در داخل دولت هستند. حداقل اگر مراعات بقیه اعضای دولت را نمی‌کنند مراعات حال رفقا و هم‌فکران خود را بکنند».
گلایه صریح واعظی از عدم همراهی اصلاح طلبان با دولت را می توان اینگونه ارزیابی کرد که جریان اصلاحات در ماجرای حمایت از روحانی حتی اهمیتی برای حیثیت سیاسی خود نیز قائل نشده و نشان داده که تنها در روزهای خوشی است که مسئولیت عملکرد هم پیمانان سیاسی خود را می پذیرد و نه تنها در روزهای سخت حمایتی از آنها نمی کنند بلکه چه بسا برای احیای جایگاه اجتماعی خود دست به تضعیف دولت مورد حمایتشان نیز بزنند.
مضاف بر این، دولت روحانی این روزها با چالش دیگری به نام کاهش شدید مقبولیت عمومی نیز دست و پنجه نرم می کند؛ تاجایی که بر اساس برخی نظرسنجی های غیررسمی، محبوبیت دولت به زیر 10 درصد رسیده است. البته رقم خوردن چنین وضعیتی برای روحانی و دولتش تنها به عملکرد ضعیف در حوزه اقتصادی برنمی گردد.
جریان اصلاحات که در سالهای 92 و 96 با حمایت همه جانبه از روحانی، زمینه ساز پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری بود، این روزها در پی آن است که با طرح پیشنهادات شاذی از جمله «استعفای رئیس جمهور» به نوعی از مسئولیت حمایت از روحانی شانه خانه کند. این در شرایطی است که تئوریسن های اصلاحات در ماه های ابتدایی دولت یازدهم در سال 92 حمایت بی قید و شرط خود از روحانی را به انحای مختلف اعلام کرده بودند.
به طور نمونه سعید حجاریان از نظریه پردازان جریان اصلاحات، در گفتگویی که سال 92 با روزنامه بهار داشت، گفته بود: «اگر آقای روحانی محذوراتی دارد ما از ایشان مطالبه‌ای نداریم، بلکه به عنوان مشاورانی امین تجربیات خود را در اختیارشان قرار می‌دهیم و حاضریم دندانه های کلید ایشان باشیم.»
البته حمایت حجاریان از دولت روحانی محدود به سال 92 نمی شود. وی چند روز پیش از انتخابات سال 96 نیز با انتشار یادداشتی در کانال تلگرامی اش، بار دیگر حمایت خود از روحانی را با ادبیاتی مشابه سال 92 اعلام کرد. او نوشت:«آقای روحانی چهار سال پیش با یک کلید آمد و توانست قفل تحریم‌های هسته‌ای را با آن باز کند و برجام را رقم بزند. روحانی این بار با یک دسته کلید آمده است».
وی حتی برای ترغیب بیشتر بدنه اجتماعی اصلاح طلبان برای رای دادن به روحانی تاکید کرده بود: «روحانی قول داده است که سایر تحریم‌ها را نیز بر طرف کند و موضوعاتی چون حصر و رکود و فساد را از میان بردارد به شرط آنکه مردم زیادی به وی رأی دهند. فی‌الواقع دندانه‌های کلید روحانی مردم‌اند و اگر آنان به صحنه نیایند، از روحانی کاری بر نخواهد آمد ولو با رأیی شکننده پیروز انتخابات شود».
اما با وجود پیروزی مجدد روحانی در انتخابات 96 حمایت اصلاح طلبان از او خیلی دوام نیاورد. اصلاح طلبان که روز بعد از انعقاد برجام، با تیترهای اغراق آمیزی چون «فروپاشی تحریم» یا «صبح بدون تحریم» به استقبال بزرگترین یا به تعبیر دقیق تر تنها دستاورد دولت روحانی رفته بودند با عیان شدن نواقص و ایرادات بنیادی این توافقنامه، ترجیح دادند تا رفته رفته مسیر خود را از دولت جدا کنند. بویژه اینکه نه تنها تحریم های نیم بندی که به واسطه برجام تعلیق شده بود به حالت اول بازگشت، بلکه انفعال دولت در پاسخ به نقض عهدهای مکرر آمریکا، هیئت حاکمه آمریکا را به این نتیجه رساند که علاوه بر خروج از برجام، سیاست فشار حداکثری را در قبال ایران پیش بگیرد که این مسئله شرایط اقتصادی بی سابقه ای را برای کشور رقم زد.
در همین راستا بود که محمد عطریانفر عضو ارشد حزب کارگزاران با اذعان به این موضوع که اصلاح‌طلبان به دلیل حمایت از دولت روحانی، از سوی مردم به عنوان مقصر اصلی شرایط امروز شناخته می‌شوند، ریزش پایگاه اصلاح طلبان در جامعه را از مهمترین بحث‌ها حول اصلاح‌طلبی قلمداد کرد.
از سوی دیگر حجاریان در گفت‌وگویی که در آذر 97 داشت، در تشریح دلایل تغییر رفتار اصلاح طلبان در قبال دولت گفته بود: «من پیش‌تر هم گفته‌ام، ما با دکتر روحانی عقدی –به‌صورت ائتلاف- نبسته بودیم. ایشان وعده‌هایی به مردم دادند و مردم هم به‌دلیل همان وعده‌ها پای صندوق رأی رفتند. دفاع ما، براساس همین وعده‌ها بود و نه خواسته‌های حداکثری خودمان. اما، ایشان به بسیاری از وعده‌هایش یا نخواست یا نتوانست عمل کند و فی‌الواقع زمانی‌که از خود عبور کرد، طبعاً بخشی از اصلاح‌طلبان هم ناگزیر با ایشان زاویه پیدا کردند.»
اما به نظر می رسد سیاست فاصله گذاری با دولت روحانی از سوی اصلاح طلبان با نزدیک شدن به موعد انتخابات 1400 با شدت و حدت بیشتری پیگیری می شود؛ چه آنکه روزنامه اعتماد در شماره یکشنبه هفته جاری، با انتشار مطلبی از عباس عبدی ،از فعالان سیاسی اصلاح طلب، استعفای روحانی از ریاست جمهوری را تیتر یک خود کرد؛ مسئله ای که حتی با واکنش رئیس دفتر روحانی نیز همراه شد.
محمود واعظی در حاشیه جلسه روز گذشته هیئت دولت در واکنش به فشارهای سیاسی این روزها به دولت بویژه از سوی اصلاح طلبان گفت: «در داخل دولت از سال 92 همواره از بین وزیران و اعضای کابینه و استانداران چهره های اصلاح طلبان حضور داشتند و اگر الان اصلاح طلبان منتقد شدند که البته همه آنها نیستند، انتقاد به رفقای خودشان است که در داخل دولت هستند. حداقل اگر مراعات بقیه اعضای دولت را نمی‌کنند مراعات حال رفقا و هم‌فکران خود را بکنند».
گلایه صریح واعظی از عدم همراهی اصلاح طلبان با دولت را می توان اینگونه ارزیابی کرد که جریان اصلاحات در ماجرای حمایت از روحانی حتی اهمیتی برای حیثیت سیاسی خود نیز قائل نشده و نشان داده که تنها در روزهای خوشی است که مسئولیت عملکرد هم پیمانان سیاسی خود را می پذیرد و نه تنها در روزهای سخت حمایتی از آنها نمی کنند بلکه چه بسا برای احیای جایگاه اجتماعی خود دست به تضعیف دولت مورد حمایتشان نیز بزنند.
