باغ فاتح با وسعت بیش از ۳۰۰ هکتار در نیم قرن اخیر ریه تنفسی کرج بود و به همین واسطه، به تنهایی بار پالایش و تلطیف هوای شهر را بر دوش می کشید اما طی چند دهه اخیر این خدمت در نظر مدیران شهری ناچیز آمد و هر بار با بهانه ای به جان درختان این منطقه افتادند و باغشهر را به گورستان درختان بدل کردند. اکنون کمتر از ۲۰درصد از این باغ باقی‌مانده و همین امر حساسیت شهروندان کرجی را نسبت به حفظ درختان بالا برده است، چنان که دیگر وسوسه احداث زیرگذر یا وعده حل معضل ترافیک، صدای نارضایتی‌شان را خاموش نمی کند.

وقتی هم زمان با روزهای پایانی شهریور، نشانه های آغاز به کار پروژه ای جدید حوالی میدان جمهوری اسلامی آشکار شد و خبر قطع 310 اصله دیگر از درختان قدیمی منطقه منتشر شد . این بار مردم و رسانه های محلی نه تنها سکوت نکردند بلکه مجدانه تلاش کردند تا مدیران استانی را از خواب غفلت بیدار کنند. واکنش فردین حکیمی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان البرز و حمایت تلویحی وی از قطع درختان برای اجرای پروژه، بار دیگر به شهروندان ثابت کرد که مسئولان هرگز یاری گر مردم نیستند.

حکیمی جلوگیری از قطع درختان را مسئولیت مجموعه حفاظت محیط زیست استان ندانست و گفت: " ترافیک شهری در کرج و عدم وجود زیرساخت‌های مناسب این کلانشهر را نیازمند تعریض(!) کرده است. اجرای پروژه‌های شهری، کرج را از بن‌بست ترافیکی خارج می‌کند."

***ترافیک رمز عملیات قطع حیات درختان 

شهروندان از ترافیک شهری گلایه دارند. شاید همین گله‌مندی کافیست که علی‌اصغر کمالی زاده، شهردار کرج در ویدیویی که برای تنویر افکار عمومی منتشر کرد، بر این موضوع صحه بگذارد و عنوان کند که تمام گزینه‌های موجود برای حل ترافیک این خیابان بررسی شده است و ظاهراً هیچ راهی جز تعریف پروژه نان و آبدار زیرگذر نمی‌تواند رنج ترافیک را هموار کند. اظهارنظری که کارشناسان شهری آن را رد می کنند و می‌گویند احداث این زیرگذر منجر به باز شدن گره ترافیکی منطقه نمی‌شود و تنها به نقطه دیگری در مسیر شمال به جنوب شهر منتقل می‌شود. بنابراین حل ریشه‌ای مسئله ترافیک تنها با برنامه‌ریزی برای مسیرهای جایگزین در جهت شمال به جنوب شهر ممکن است، البته در صورتی که اولویت مدیریت شهری هم همچون مردم، حفظ درختان باشد.

رحیم خستو، نائب رییس شورای شهر کرج اما معتقد است که راه‌های دیگری برای حفظ درختان و جلوگیری از گسست کالبدی شهر در این منطقه وجود دارد، وی در این باره می‌گوید : کارشناسان پیشنهاد حفر تونل برای تامین فضای زیرگذر ارائه می‌دهند که با این پیشنهاد ، روکاری این پروژه در خیابان جمهوری بدون آسیب به بافت فعلی خواهد بود.

خستو بر ارزش ذاتی درختان تاکید میکند ومی‌گوید: فواید حضور درختان در شهر فراتر از ظرفیت پالایش دی اکسید کربن تولید شده است. اما شهردار کرج در همان ویدیو مدعی شده که اصرار برای حفظ درختان می تواند به آلودگی هوا در منطقه دامن بزنند چرا که این درختان قدرت پالایندگی کافی برای تراکم ترافیک را ندارند در حالی که با احداث زیرگذر اصلا نیاز به پالایش احساس نمی شود. بر اساس این منطق، در یک شهر فرضی بدون ترافیک، نیازی به وجود درختان هم نیست.

آیت الله حسینی همدانی، امام جمعه کرج در آخرین نماز جمعه، پروژه میدان جمهوری را از جمله طرح هایی دانست که آفات زیادی به منابع و همچنین حقوق عامه در درازمدت می‌زند و می‌گوید: چرا برای قطع یا جابجایی تعداد زیادی از درختان باغ به بهانه ترافیک و زیرگذر و بعد احداث برج‌هایی سودآور در اطراف میدان با وجود نارضایتی شهروندان، گروههای تخصصی مردم نهاد و اعضای شورای شهر بازنگری نمی‌شود؟

آیت الله همدانی در ادامه به مدیران شهری توصیه می‌کند که گروهی از متخصصین بدون حب و بغض بررسی لازم را از جهت زیست‌محیطی و پیوست فرهنگی و سیاسی در آینده و ترافیک و رفت‌وآمد به عمل‌آورند و بعد برمبنای این مطالعات تصمیم بگیرند.

***تجویز اشتباه برای حفظ درختان

به نظر می‌رسد شهردار تمایل دارد راه حل مسائل و چالش های شهری را از روی نوشته های کاغذهای روی میز خود انتخاب کند تا از میان نظرات کارشناسی. در این بین عده ای معتقدند جابه جایی درختان راهکاری میانه است که هر دو سوی ماجرا را راضی می کند؛ راهکاری که شانس چندانی برای رسیدن به موفقیت ندارد. 

پیمان بضاعتی پور، رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری کرج درباره جابه جایی درختان مورد بحث می گوید: ۳۱۰ اصله درخت نیاز به جابجایی دارد که بیش از ۱۰۰ اصله قطور و مابقی معمولی هستند. درختان با قطر معمولی مشکلی در جابجایی ندارند اما شانس ادامه حیات درختان قطور بعد از جابجایی کم تر از ۵۰ درصد است. 

حسین محمدی، رئیس کمیسیون محیط زیست و سلامت شورای شهر کرج اما معتقد است که تنها در کمتر از ۱۰ درصد درختان مورد نظر، ممکن است نتیجه مطلوب در جابجایی حاصل نشود.
اختلاف نظری که نشان می دهد مسئولان شهری مرتبط حتی در ساده ترین مباحث هم به اشتراک نظر نرسیده اند. 

نگرانی از عدم توانایی برای حفظ درختان از یک سو و اضافه شدن پروژه نیمه کاره ای دیگر به کارنامه شهرداری کرج از سوی دیگر، مردم را برای همراهی با تصمیم مدیران شهری در اجرای این پروژه مردد کرده است. به ویژه اینکه شهردار می گوید اجرای پروژه قبلی در شمال میدان جمهوری ضرورت احداث زیر گذر جدید را نمایان کرده است. 

با این حساب آیا می‌توان گفت که پروژه قبلی موفق بوده است؟ برای فرار از ترافیک شهری چه مسیری باید طی شود؟ آیا احداث این زیرگذر پایان این مسیر است یا ترافیک را به جای دیگری از شهر منتقل می کند ؟ 

ابهام در یافتن پاسخی برای این سوالات، منجر به موفقیت کارزار ‌"نه به قطع درختان جهانشهر" شده باشد که در کمتر از سه روز بیش از ۳۰۰۰ امضا از شهروندان معترض به قطع درخت جمع آوری کرده است. کارزاری که می تواند استاندار، مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز شهردار، اعضای شورای شهر و شهردار را وادار به پیگیری درخواست عمومی شهروندان و پاسخگویی به رسانه ها کند.