در ایران بعضی زلزله‌ها معروفند، بعضی نه! در میان زلزله‌های نامعروف، زلزله طبس ویژه است؛ «قدرتمندترین زلزله ثبت شده در ایران». ۲۵ شهریور ۱۳۵۷ در چند ثانیه طبس و اغلب روستاهای اطرافش به کلی ویران شدند و حدود ۲۰ هزار نفر جان باختند.
شهدای ایران: ایران، کشوری زلزله‌خیز است و زلزله‌های معروف زیاد دارد. شدیدترین زلزله تاریخ ایران که پرتلفات‌ترین آن هم هستند در قرن سوم شمسی در دامغان رخ داده و بنا به اسناد تاریخی حدود ۲۰۰ هزار کشته برجای نهاده است. این زلزله ششمین زمین‌لرزه مرگبار تاریخ مدون بشر محسوب می‌شود.
حدود ۴۰ سال بعد هم زلزله مشابهی در اردبیل رخ داده با ۱۵۰ هزار کشته. پرتلفات‌ترین زلزله معاصر در ایران، زلزله رودبار و منجیل در سال ۱۳۶۹ است؛ نتیجه‌اش ویرانی رودبار و منجیل و لوشان، ۳۷ هزار کشته، ۶۰ هزار مجروح و ۴۰۰ هزار بی‌خانمان.
زلزله بم در سال ۱۳۸۲ نیز حدود ۳۰ هزار کشته داشت و هزار هزار ماتم و میلیون میلیون اندوه. در این میان احتمالا معروف‌ترین زلزله ایران، زلزله سال ۱۳۴۱ بوئین زهراست؛ به خاطر آقاتختی و کمک‌های خودجوشی که مردم شهرهای بزرگ و تهرانی‌ها برای هموطنانشان فرستادند.
در سال‌های اخیر نیز زلزله‌ها تلخی‌های زیادی آفریدند. آنها که بیشتر به یاد مانده‌اند، زلزله اهر و ورزقان در سال ۹۱ و زلزله کرمانشاه در سال ۹۶ و زلزله سرپل‌ذهاب در سال ۹۷ هستند، اما از دهه ۳۰ شمسی که نخستین ایستگاه‌های لرزه‌نگاری در ایران راه‌اندازی شدند، زلزله طبس «شدیدترین زلزله ثبت‌شده» است.
بر اثر زلزله، بخش‌هایی از طبس به کلی ویران شد
سختی‌های بازگشت به زندگی عادی
زلزله ۷.۸ ریشتری که ساعت ۷ و نیم عصر آمد، طبس را با خاک یکسان کرد و ۱۵ هزار تا ۲۵ هزار کشته داشت. غروب بود و هوا تاریک شد و امدادرسانی سخت. تمام شهر فروریخته بود؛ از خانه‌ها و کوچه‌ها تا میراث فرهنگی غنی و آثار مهم معماری.
به دلیل شدت ویرانی پیکر بسیاری از جانباختگان هرگز پیدا نشد. حتما خیلی سخت بوده و خیلی مصیبت‌بار. در آن روزهای ناآرام که پهلوی دوم برای بقاء، حد و مرزها را کنار می‌زد و با آن وضعیت نابسامان سازمان امدادی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و با وجود محرومیت‌های طبس و استان‌های شرقی ایران و کمبود راه‌ها و دسترسی‌ها حتما کمک‌رسانی به بازماندگان دشوار بوده است و خیلی سختشان شده تا آثار آن حادثه مهیب را در زندگی‌شان کمرنگ کنند.
نسبت به حالا که بسنجیم، رسانه‌های اجتماعی هم نبوده و حتما همدلی‌ها و تسلی‌دادن‌ها هم کم بوده.
بخش عمده امدادرسانی به زلزله‌زدگان طبس به کمک‌های مردمی متکی بود
هر چه از تلخی نصیب طبسی‌ها بود بالاخره گذشت. بعد هم زیاد طول نکشید و طبس و روستاهای اطرافش طی چند سال دوباره ساخته شد. مردم زندگی را دوباره از سر گرفتند و حالا خبرهای خوب هم دارد این گوشه حادثه‌دیده از سرزمین ایرانی‌ها. اغلب روستاهای اطراف طبس، همان‌ها که با زلزله ویران شده بودند، حالا آبادند؛ بعضی‌هایشان هم منطقه گردشگری شده‌اند. یک نمونه‌اش روستای «اصفهک» که اهالی‌اش بعد از زلزله دیدند که مدام کارشناسان میراث فرهنگی می‌آیند و می‌روند و دانستند قدر کهن‌داشته‌هایشان را.
این سال‌ها جوان‌ترها همدلی کرده‌اند و روستایشان را سرو سامانی داده‌اند و اصفهک شده اقامتگاه بوم‌گردی؛ گردشگر می‌رود و خوش می‌گذراند در میان طبیعت کویری و خانه‌های خشتی و گِلی و صفای فرهنگ روستایی و آثار تاریخی باقی‌مانده از قدرتمندترین زلزله ثبت شده در ایران.
«اصفهک» یکی از روستاهای طبس که در زلزله ویران شد، ولی حالا اقامتگاه بوم‌گردی شده است
امروز در تاریخ مناسبت‌های دیگری هم هست
امروز ۲۵ شهریور مصادف با ۱۵ سپتامبر میلادی و ۲۶ محرم هجری قمری در تقویم تاریخ، مناسبت‌های دیگری هم دارد.
ـ محاصره مکه و سنگ‌باران کعبه از سوی سپاهیان یزید در سال ۶۴ قمری
ـ درگذشت عالم بزرگوار «ملا عبدالله تُستَری» دانشمند عهد صفوی در سال ۱۰۲۳ قمری
ـ زادروز «میرزا محمدحسین ادیب آزاد» شاعر ایرانی در سال ۱۲۹۸ قمری
ـ استقلال تعدادی از کشورهای آمریکای مرکزی از جمله کاستاریکا، السالوادور و نیکاراگوئه از استعمار اسپانیا در سال ۱۸۲۱ میلادی
ـ برگزاری انتخابات نخستین دوره مجلس شورای ملی در سال ۱۲۸۵ شمسی
ـ استعفای رضاخان و تبعید وی از ایران در سال ۱۳۲۰ شمسی
حدود ۴۰ سال بعد هم زلزله مشابهی در اردبیل رخ داده با ۱۵۰ هزار کشته. پرتلفات‌ترین زلزله معاصر در ایران، زلزله رودبار و منجیل در سال ۱۳۶۹ است؛ نتیجه‌اش ویرانی رودبار و منجیل و لوشان، ۳۷ هزار کشته، ۶۰ هزار مجروح و ۴۰۰ هزار بی‌خانمان.
زلزله بم در سال ۱۳۸۲ نیز حدود ۳۰ هزار کشته داشت و هزار هزار ماتم و میلیون میلیون اندوه. در این میان احتمالا معروف‌ترین زلزله ایران، زلزله سال ۱۳۴۱ بوئین زهراست؛ به خاطر آقاتختی و کمک‌های خودجوشی که مردم شهرهای بزرگ و تهرانی‌ها برای هموطنانشان فرستادند.
در سال‌های اخیر نیز زلزله‌ها تلخی‌های زیادی آفریدند. آنها که بیشتر به یاد مانده‌اند، زلزله اهر و ورزقان در سال ۹۱ و زلزله کرمانشاه در سال ۹۶ و زلزله سرپل‌ذهاب در سال ۹۷ هستند، اما از دهه ۳۰ شمسی که نخستین ایستگاه‌های لرزه‌نگاری در ایران راه‌اندازی شدند، زلزله طبس «شدیدترین زلزله ثبت‌شده» است.
بر اثر زلزله، بخش‌هایی از طبس به کلی ویران شد
سختی‌های بازگشت به زندگی عادی
زلزله ۷.۸ ریشتری که ساعت ۷ و نیم عصر آمد، طبس را با خاک یکسان کرد و ۱۵ هزار تا ۲۵ هزار کشته داشت. غروب بود و هوا تاریک شد و امدادرسانی سخت. تمام شهر فروریخته بود؛ از خانه‌ها و کوچه‌ها تا میراث فرهنگی غنی و آثار مهم معماری.
به دلیل شدت ویرانی پیکر بسیاری از جانباختگان هرگز پیدا نشد. حتما خیلی سخت بوده و خیلی مصیبت‌بار. در آن روزهای ناآرام که پهلوی دوم برای بقاء، حد و مرزها را کنار می‌زد و با آن وضعیت نابسامان سازمان امدادی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و با وجود محرومیت‌های طبس و استان‌های شرقی ایران و کمبود راه‌ها و دسترسی‌ها حتما کمک‌رسانی به بازماندگان دشوار بوده است و خیلی سختشان شده تا آثار آن حادثه مهیب را در زندگی‌شان کمرنگ کنند.
نسبت به حالا که بسنجیم، رسانه‌های اجتماعی هم نبوده و حتما همدلی‌ها و تسلی‌دادن‌ها هم کم بوده.
بخش عمده امدادرسانی به زلزله‌زدگان طبس به کمک‌های مردمی متکی بود
هر چه از تلخی نصیب طبسی‌ها بود بالاخره گذشت. بعد هم زیاد طول نکشید و طبس و روستاهای اطرافش طی چند سال دوباره ساخته شد. مردم زندگی را دوباره از سر گرفتند و حالا خبرهای خوب هم دارد این گوشه حادثه‌دیده از سرزمین ایرانی‌ها. اغلب روستاهای اطراف طبس، همان‌ها که با زلزله ویران شده بودند، حالا آبادند؛ بعضی‌هایشان هم منطقه گردشگری شده‌اند. یک نمونه‌اش روستای «اصفهک» که اهالی‌اش بعد از زلزله دیدند که مدام کارشناسان میراث فرهنگی می‌آیند و می‌روند و دانستند قدر کهن‌داشته‌هایشان را.
این سال‌ها جوان‌ترها همدلی کرده‌اند و روستایشان را سرو سامانی داده‌اند و اصفهک شده اقامتگاه بوم‌گردی؛ گردشگر می‌رود و خوش می‌گذراند در میان طبیعت کویری و خانه‌های خشتی و گِلی و صفای فرهنگ روستایی و آثار تاریخی باقی‌مانده از قدرتمندترین زلزله ثبت شده در ایران.
«اصفهک» یکی از روستاهای طبس که در زلزله ویران شد، ولی حالا اقامتگاه بوم‌گردی شده است
امروز در تاریخ مناسبت‌های دیگری هم هست
امروز ۲۵ شهریور مصادف با ۱۵ سپتامبر میلادی و ۲۶ محرم هجری قمری در تقویم تاریخ، مناسبت‌های دیگری هم دارد.
ـ محاصره مکه و سنگ‌باران کعبه از سوی سپاهیان یزید در سال ۶۴ قمری
ـ درگذشت عالم بزرگوار «ملا عبدالله تُستَری» دانشمند عهد صفوی در سال ۱۰۲۳ قمری
ـ زادروز «میرزا محمدحسین ادیب آزاد» شاعر ایرانی در سال ۱۲۹۸ قمری
ـ استقلال تعدادی از کشورهای آمریکای مرکزی از جمله کاستاریکا، السالوادور و نیکاراگوئه از استعمار اسپانیا در سال ۱۸۲۱ میلادی
ـ برگزاری انتخابات نخستین دوره مجلس شورای ملی در سال ۱۲۸۵ شمسی
ـ استعفای رضاخان و تبعید وی از ایران در سال ۱۳۲۰ شمسی
