شهدای ایران؛ اگر به هزاران سال پیش برگردیم شخصیت هایی که در دل واقعه کربلا و عاشورا دیده می شوند کدام حدیث مفصلی برای خود دارند. افرادی که بنا به شرایطی که داشتند هر کدام در این حادثه عظیم تاریخی نقشی داشتند. عده ای در سپاه امام حسین (ع) و عده ای دیگر در سپاه یزیدیان در مقابل یکدیگر ایستادند.

در این میان همیشه آن دسته از یزیدیان که در مقابل اهل بیت امام (ع) ایستادند و فرزندان امام (ع) را به شهادت رساندند، از جمله منفورترین های تاریخ اسلام و تشیع به شمار می روند. یکی از این افراد «حرمله» بود. فردی که از تیراندازان سپاه دشمن بود و با پرتاب تیر سه شعبه ای به گلوی شش ماه امام حسین (ع)، حضرت علی اصغر (ع) و کوچکترین شهید صحرای کربلا را به شهادت رساند.

در آستانه روزی که به نام حضرت علی اصغر (ع) است و به بهانه پخش مجدد سریال «مختارنامه» به کارگردانی داود میرباقری که حالا وارد دهمین سال پخش می شود، با «انوش معظمی» بازیگر نقش «حرمله» گفت و گو کردیم.

** این روزها مشغول کاری هستید؟ تا جایی که در خاطرم هست در تئاتر فعالیت دارید.
- بله، قبل از شیوع کرونا وضعیت تئاتر هم نا به سامان شد و اهالی تئاتر از آن به بعد هیچ فعالیت خاصی ندارند و در حد همین خبر هست و اتفاق فرخنده ای نیفتاده است. اهالی تئاتر به لحاظ اقتصادی روزهای سختی را می گذرانند و هیچ ارگانی  هم از ما پشتیبانی نمی کند. خانه تئاتر هیچ امکان مالی ندارد که بخواهد به ما کمک کند و در درجه اول باید ما را در سیاست های کلان مملکتی بپذیرند و هنر تئاتر را قبول کنند.

** شما مشغول بازی در تئاتر بودید که برای مختارنامه دعوت به همکاری کردند؟
- در سال ۷۷ در نمایش «دندون طلا» برای آقای میرباقری بازی می کردم که در آنجا با هم آشنا شدیم و در فصل اول صحنه یاری می کردم و در فصل های دو و سه نقش امان و شاهگوش را بازی کردم و حتی قرار بود نقش بلبل را بازی کنم که نشد. بعد از آن در مسافر ری نقش برده، معصومیت از دست رفته هم نقش نعیم که شخصیت علوی بود را بازی کردم. روزهای پایانی بازی در این سریال بودیم که آقای میرباقری که مشغول نگارش سریال «مختارنامه» بود، پیشنهاد نقش «حرمله» را به من داد و روزهایی که نقش نعیم را برای او بازی می کردم جرقه حضورم در نقش حرمله در ذهن آقای میرباقری زده شد.

** آقای میرباقری فقط همین نقش را برای شما در نظر گرفته بودند؟
- روزی که به دفتر او رفتم حتی پیشنهاد ایفای نقش مثبت هم دادند و پرسیدند دوست داری نقش مثبت بازی کنی یا منفی؟ و خودم آنجا یادآوری کردم که شما دو سال پیش به من قول نقش حرمله را داده بودید.

** همان زمان که این نقش را به شما پیشنهاد دادند، اولین واکنش تان چه بود؟
- خیلی خوشحال شدم چون نقشی بود که آقای میرباقری به من پیشنهاد داد و همان زمان هم معتقد بود کاراکتر خاصی است و می گفت اگر خوب بازی کنی، اتفاق های بسیار خوبی برایت خواهد افتاد. آن زمان زاویه من نسبت به این نقش همین بود که اشاره کردم. اما بعدها که کمی جلوتر رفتیم متوجه شدم این نقش چقدر می تواند نقش خطرناکی از نظر حرفه ای باشد و اینکه به لحاظ احساسی چقدر می تواند خودم را اذیت کند.

**  این دو بعد بسیار مهم بود. شما چطور با این دو مسئله کنار آمدید؟
- در درجه اول اینکه ما بازیگریم و اگر من بازی نکنم چه کسی بازی کند؟ اگر من بازی نمی کردم یکی از برادران هنرمندم بازی می کرد. حالا قرعه فال به نام من خورد، اما همان زمان برخی از همکاران که با تجربه تر از من بودند و اتمسفر سینما و تلویزیون را می شناختند، مرا می ترساندند. وقتی متوجه شدند که قرار است نقش «حرمله» را بازی کنم، می گفتند با بازی در این نقش ممکن است سرنوشت بازیگری ات کاملا تغییر کند و بعد از این نقش دیگر به تو نقشی نمی دهند و اگر هم بدهند نقش های خشن می دهند. حقیقت این بود که آن زمان مقداری ترسیده بودم و هم اینکه درکی از این ماجرا نداشتم و به این حرف ها گوش نمی دادم.

** در ادامه چه کردید؟
-کم کم که با متن ها آشنا شدم و به من گفتند کدام سکانس ها را باید بازی کنم، سر آن سکانس ها هم حرفه ای گری خودم و راهنمایی های آقای میرباقری را به کار می گرفتم که بتوانیم پلان های ماندگاری را به ثبت برسانیم و با هر سختی بود انجامش می دادم.

** بازی در این نقش شما را از نظر احساسی اذیت نکرد؟
- چرا اما بیشتر زمانی که سریال «مختارنامه» پخش شد، از نظر روحی اذیت شدم و هر سال که پخش می شود، بیشتر از سال قبل اذیت می شوم به این دلیل که در سال اول پخش این سریال، کمتر مرا دیدند و از سال های بعد «حرمله» خیلی پررنگ و برجسته و بیشتر دیده شد.

** دلیلش چیست؟
-واقعا نمی دانم و برایم مسئله عجیبی است و از سال های بعد هر چه بیشتر به این نقش پرداختند، من هم بیشتر از نظر روحی اذیت شدم. هر بار که سکانس هایم را می دیدم و واکنش های مردم را هم می دیدم، بیشتر اذیت می شدم. البته ما تمام اینها را به حساب عشق و ارادت خودمان به اهل بیت به ویژه امام حسین (ع) و حضرت علی اصغر (ع) می گذاریم و این افتخار در این سریال نصیب من شد.

** لحظه ای که تیر را به مقصد گلوی حضرت علی اصغر (ع) از کمان رها کردید، چقدر تکنیک بازیگری برایتان مهم بود و چقدر احساسی شده بودید؟
- پاسخ این سوال را به وجوه مختلف در این سالها زیاد دادم. قطعا نود درصد از آن تکنیک بود. برای بازی در چنین سکانسی به عنوان بچه شیعه ای که از کودکی به این صحنه احساس و باور دارم، به جز تکنیک نمی توانستم به آن نزدیک شوم و باید تمام توان و آموخته های بازیگری ام را به کار می گرفتم تا از لحاظ تکنیکی این پلان را بازی کنم. اما خب ده درصدی هول و ولایی در دلم بود و خودم از این داستان متاثر بودم که آن هم با یک خودآگاهی به خودم دلداری می دادم که یادت باشد اگر کوچکترین چیزی در چشم های تو باشد، لو می رود و نقش را ضعیف می کند. لطف آقا امام حسین (ع) و کرامت حضرت علی اصغر (ع) به کمک من آمد که این صحنه خیلی خوب اجرا شد و فکر می کنم این سکانس بیشتر از چند هزار مرتبه از شبکه های مختلف پخش شده است. حتی در ماه محرم از کنار هیئت ها که رد می شوم می بینم روی صفحه های ال ای دی شان این سکانس را نمایش می  دهند.

این موضوع عجیب است. از بابتی شعفی را برای من می آورد که ما یک صحنه را به یادگار گذاشتیم که در ماه محرم به آن ارجاع می دهند و شکر خدا حق مطلب را ادا کرده است. از طرفی هم تاثر برانگیز است که این صحنه برای من بارها تکرار می شود و من از این قاعده مستثنی نیستم و هر بار که می بینم متاثر می شوم.

** شاید خیلی ها شما را یکی از بهترین بازیگران سریال «مختارنامه» می دانند.
- این یکی از کرامت های این ماجرا است که من فقط در قسمت ۲۹ و ۳۰ بازی دارم و اینقدر دیده شد. شاید برایتان جالب باشد حجم فیزیکی محبت رسانه ها و مطبوعات آنقدر در این ده سال به من زیاد بوده است که دو کشوی بسیار بزرگ چوبی را پر کرده است و شاید خیلی هایش را هم نتوانستم جمع کنم. حتی برخی از بازیگران با تجربه ای که در مختار هم بودند، متعجبانه به این موضوع نگاه می کنند و تعدادی هم می گفتند در این ده سال با ما دو سه بار بیشتر مصاحبه نکردند که حالا شاید خودشان مصاحبه نمی کردند و هر دلیل دیگر.

** بخش مهمی از سریال «مختارنامه» قیام مختار و انتقام سخت او از قاتلان شهدای کربلا است و بخش دیگر هم به سکانس های مربوط به ظهر عاشورا برمی گردد. حضور و نشان دادن این قاتلان و همچنین شهدا برای مردم جذابیت بسیاری دارد.
- درست است که مختار قهرمان این مجموعه تلویزیونی است اما حجم و اندازه ای دارد. مختار با وجود شعبات و زوایایی که گرفته و افراد دو و برش مختار شده است و اینها هستند که ریشه های این درخت تنومند را در زمین نگه داشتند و عناصر مهمی هستند و به همین خاطر است که رسانه ها به اینها اهمیت می دهند و برای مردم هم مهم است که درباره تک تک این آدم ها بداند.

** در تمام ده سالی که این سریال بازپخش می شود، هر سال مخاطبان بیشتری پیدا می کند و درست است که گهگاهی حرف و حدیث هایی شنیده می شود اما بیشتر رضایت مردم را در بر دارد و برخی ها با اینکه این سریال را بارها دیدند باز هم در این ایام تماشایش می کنند.
- حالا درست است که حرف هایی هم می زنند اما در همین ایام محرم در فضای مجازی برایم پیام هایی می آید که ما با اینکه این سریال را ده بار است که دیدیم اما باز هم الان تماشا می کنیم.

** فکر می کنید دلیل جذابیت این سریال بعد از این سالها چیست؟
- یکی از دلیل هایش این است که هیچ چیزی با امام حسین (ع)، قیام عاشورا و تمام مسائلی که به این قیام مرتبط هستند، قابل مقایسه نیست. نگاه کنید الان چند صد سال است که عاشورا و محرم می آید و می رود اما هیچ گاه برای ما شیعیان تکراری نمی شود و اتفاقا هر دفعه تازه تر می شود و انرژی عجیب و غریبی در مردم پدید می آید. بارها دیدم افرادی که محتاج نان شب شان هستند اما وقتی محرم می شود دوست دارند هر آنچه که دارند برای امام حسین (ع) در طبق اخلاص بگذارند. این سریال هم دقیقا ارتباط مستقیم با اینها دارد و معجزات و کرامات اهل بیت همین است و حتی اگر ۵۰ سال هم مختارنامه را نشان دهند باز مردم آن را تماشا می کنند.

** بعد از ایفای نقش «حرمله» پیشنهادی داشتید که این نقش را در قالب کارهای دیگر تکرار کنید؟
- بله، آقای فراورده تهیه کننده سینما می خواست فیلم سینمایی درباره قیام عاشورا بسازد و نقش حرمله را به من پیشنهاد داد و زمانیکه دلیلش را پرسیدم گفت تو آنقدر این نقش را خوب بازی کردی، فعلا تا زمانی که خودت سرحال هستی و چهره ات خوب است، هیچ کارگردانی به بازیگر دیگری نمی تواند فکر کند. در عین حال آنقدر انعکاس خوبی در مخاطبان داشته است، آوردن یک بازیگر دیگر بسیار خطرناک می شود و ممکن است یک بازیگر دیگر هر چه خوب این نقش را بازی کند، مخاطب آن را پس بزند. البته این فیلم متاسفانه ساخته نشد.

** در این مدت ده ساله که از ایفای نقش شما در سریال مختارنامه می گذرد از برکت های این نقش برایمان بگویید.
­- خدا را شاکرم از اینکه امام حسین (ع) بین مردم به ما آبرو داده است و خیلی جاها مردم به ما لطف دارند و من همواره از برکت های معنوی این نقش بهره مند بودم. یک سفر کربلا برای من آورد که سفر بسیار به یاد ماندنی و توصیف ناپذیر است و اربعین سال گذشته در راه پیمایی شرکت کردم که از طرف بسیج صداوسیما دعوت شد. باور کنید در راه پیمایی اربعین آنقدر که خارجی ها من را می شناختند ایرانی ها نمی شناختند و مردم عراق، لبنان، سوریه و هر کشوری که مختارنامه در تلویزیون شان پخش شده، برای گرفتن عکس یادگاری دورم جمع می شدند که پای پلیس به میان می آمد.

** سوالی هم از شما می پرسیدند؟
- نه بیشتر به عکس گرفتن می گذشت. به این دلیل که زبان مشترکی نداشتیم و تنها زبان مشترک ما امام حسین (ع) بود.

** از سمت برنامه های کشورهای عرب زبان به مصاحبه دعوت شدید؟
- بله همان زمانی که در آنجا بودم و مطلع شده بودند از طرف دفتر حشد الشعبی و چند سازمان و موسسه دعوت شدم و رفتم و با مسئولین آنها دیدار می کردم که برای خودم جالب بود.

** با اینکه تشابهی از نظر چهره ای به «حرمله» ای که در سریال دیدیم ندارید، مردم چطور شما را می شناختند؟
- در همان مدت زمان مردم مصاحبه های تلویزیونی و تصویری زیادی از من دیده بودند و به همین خاطر چهره ام را می شناختند. برای بازی در این نقش 6 ساعت زیر گریم می نشستم و گریم سنگینی داشتم.

** شما در فیلم سینمایی رستاخیز هم در نقش شمر بازی کردید.
- بله این فیلم مستقیما به واقعه عاشورا می پردازد که در این سالها نسبت به این فیلم کم لطفی شده است. البته به تازگی شنیدم که موانع برطرف شده است و این فیلم می تواند اکران اینترنتی داشته باشد اما سازندگان فیلم تصمیم دارند تا فیلم را اول در پرده نقره ای سینما اکران کنند. البته سال گذشته یک نسخه عرب زبان از این فیلم منتشر شد که بعد جلویش را گرفتند.

** آخرین کاری که بازی کردید چه کاری بوده است؟
- سال گذشته در نمایش عاشورایی «غریبه شام» روی صحنه رفتم و بعد از آن تئاتر کودک را تدارک دیدم که از نظر مالی هم ضرر کردم. چند طرح تئاتری دارم که در ایام کرونا که در منزل هستم روی آنها متمرکز می شوم.

** یعنی می شود گفت شما در این یک ساله فعالیت خاصی نداشتید؟
- بله و من هم مثل همکاران دیگرم بیکار هستم.

** بیمه نیستید؟
- ما بیمه خود اشتغالی و اختیاری داریم و خودمان حق بیمه مان را واریز می کنیم و طوری هم نبوده که بتوانیم از مزایای بیمه بیکاری استفاده کنیم.

** اینطور که مشخص است، شما در تئاتر فعال تر هستید تا سینما و تلویزیون.
- بله به این دلیل که در تئاتر کارهای مختلفی انجام می دهم می نویسم ترانه سرایی می کنم کارگردانی و بازی هم دارم و به همین دلیل در این مدیوم فعال ترم.

** چرا تئاتر را انتخاب کردید و کمتر در سینما و تلویزیون حضور دارید؟
- حقیقتش این است که فکر می کنم در درجه اول تئاتر من را انتخاب کرده است. تئاتر حلاوت و شیرینی دیگری برایم دارد که هیچ وقت نمی توانم با سینما و تلویزیون قیاسش کنم. البته ناگفته نماند سینما و تلویزیون نیز شیرینی خود را دارد اما اغلب دوستان به خاطر مسائل معیشتی وارد این مدوم می شوند و اینکه شاید مقداری ماندگارتر است، اما شیرینی تئاتر برایم طور دیگری است و قابل توصیف نیست و البته منحصر به من هم نیست و همه این نظر را دارند.

** شما در تئاتر کار مذهبی کارگردانی کردید؟
- مشاوره کارگردان کار مذهبی در کنار بازی هایی که می کردم داشتم. اما معمولا کار کودک کارگردانی می کنم.

** در کارهای مذهبی که حضور داشتید به ماجرای کربلا ورود می کردید؟
- بله من کارهای عاشورایی زیادی انجام دادم و در کارنامه کاریم هر سال یک کار عاشورایی و یا کارهای مناسبتی ایام فاطمیه (س) وجود دارد که غبار 1 و غبار 2 شاخص ترین نوشته هایم برای این مناسبت است.

** نقشی که در آنجا داشتید کدام نقش بود؟
- در یکی از اینها نقش طلحه را بازی کردم.