شهدای ایران: روزشمار دفاع مقدس را که مرور می‌کنیم، هر چه به شهریور ۵۹ نزدیک می‌شویم، موارد حمله و تجاوز ارتش بعث عراق به آسمان و خاک و آب‌های کشورمان بیشتر و بیشتر می‌شود. آن سال (۱۳۵۹) تابستان داغی داشتیم. آن زمان هم مماشات با دشمن و عدم اتکا به توانایی‌های داخلی و نگاه مرکزمحور به اداره کشور، باعث شده بود تا توجه به مرز‌ها جای خود را به سیاسی‌بازی برخی جریان‌ها بدهد و جنگ آشکاری که صدام شروع کرده بود، در مرکز کشورمان توسط همین عده از سیاستمداران کتمان می‌شد و هر روز بعثی‌ها جری‌تر می‌شدند.

کل روز‌های مرداد ۵۹، گزارش تجاوز جنگنده‌های دشمن به حریم هوایی کشورمان دیده می‌شد. خبرنگار روزنامه کیهان مستقر در آبادان و خرمشهر، به چشم می‌دید که جنگنده‌های دشمن چطور هر بار میدان تجاوز خود را افزایش می‌دهند و از سوسنگرد گرفته تا آبادان و خرمشهر و اروند و خسروآباد و... تقریباً هر روز به آسمان کشورمان ورود می‌کنند و آن پایین، روی خاک و آب هم تجاوز واحد‌های زمینی و دریایی عراق، هر روز ابعاد جدیدتری به خود می‌گیرد. اگر تنها مردادماه را در نظر بگیریم، از همان اولین روز این ماه، واقعه‌ای در هورگان و طلائیه رخ داد و طی این دو واقعه، نیرو‌های بعثی به بخشی از کشورمان ورود کردند و با واحد‌های نظامی ایرانی درگیر شدند. گشتی‌های عراقی به دنبال شناسایی موقعیت نظامی‌های ایرانی بودند و آن بالا، روی آسمان هم پشت سر هم جنگنده‌ها و هواپیما‌های شناسایی بعثی به حریم هوایی تجاوز می‌کردند و به شناسایی خطوط دفاعی و نظامی کشورمان می‌پرداختند. تجاوز بعثی‌ها آن‌قدر ادامه پیدا کرد که تنها در مرداد ۵۹، گزارش ۱۳ مورد تجاوز هواپیما‌های بعثی به آسمان کشورمان به ثبت رسیده است. یک نکته جالب در تحولات مرداد ۵۹، ارتباط‌هایی است که امریکایی‌ها با عراقی‌ها برقرار می‌کردند. همواره این‌طور عنوان می‌شود که حداقل دو سال پس از شروع جنگ تحمیلی و در پی شکست‌های بعثی‌ها از رزمندگان اسلام، امریکا سعی کرد با عراق بعثی به جهت کمک به او، ارتباط برقرار کند. اما آن طور که تاریخ به ثبت رسانده است، حتی قبل از شروع جنگ نیز، بعثی‌ها از برخی کمک‌های امریکایی‌ها بهره‌مند بودند. چنانچه روز سیزدهم مرداد ۵۹، امریکا با فروش موتور‌های جت برای کاربرد در کشتی‌های جنگی عراقی موافقت کرد. کشتی‌هایی که هر از گاهی به بندر‌های ایرانی حمله می‌کردند و زخمی می‌زدند. گزارش حمله نیروی دریایی عراق به اروندرود و منطقه پاسگاه دریایی خرمال و تجاوز به خاک ایران، تنها یک نمونه از تجاوز‌هایی است که نیروی دریایی عراق بعثی پیش از شروع جنگ تحمیلی انجام داده بود. آن روز‌ها علاوه بر ارتش که در مقطع شروع جنگ منسجم‌ترین نیروی نظامی ایران به شمار می‌رفت، سپاه تازه‌تأسیس و جوان نیز بار‌ها و بار‌ها هشدار می‌داد که عراق قصد یک حمله سراسری و سنگین را دارد. علاوه بر تجاوز‌های پی در پی یگان‌های زمینی و دریایی و هوایی دشمن، آن طرف مرز‌ها اوضاع نابسامان به نظر می‌رسید. آماده‌باش یگان‌های عراقی از پیش اعلام شده بود و کم‌کم به ادوات زرهی و سنگین‌شان در طول مرز‌ها افزوده می‌شد، اما کسی به حرف رزمندگان ارتشی و پاسدار‌های جوان گوش نمی‌داد و آن عده از مسئولان که گویی ایران را تنها در تهران می‌دیدند، هیچ عکس‌العملی به این هشدار‌ها و دلسوزی‌ها نشان نمی‌دادند. این امر در حالی بود که در همان روز‌های پرالتهاب مرداد ۵۹، از قول برژینسکی مشاور عالی رئیس‌جمهور وقت امریکا نقل شده بود که «هدف اصلی سرنگون ساختن رژیم وقت ایران است.» در همان روز‌هایی که سیاستمداران اهل مماشات سعی می‌کردند چشم بر خون دل خوردن‌های جریان انقلاب ببندند، صدام سفر‌های خارجی‌اش را افزایش داده بود و مرتب بین کشور‌های منطقه در رفت و آمد بود. چنانچه در همین ایام به عربستان رفت و ابراز تمایل کرد تا با امریکا مراودات دیپلماتیک برقرار کند. تجاوز‌های محدود ارتش بعث عراق و عدم پاسخ مناسب از سوی کشورمان، این اطمینان را به بعثی‌ها داده بود که هر کاری انجام بدهند، ایران پاسخ قاطعی به آن‌ها نخواهد داد. بنابراین تنها سه روز پس از شروع شهریور ۱۳۵۹، نیروی دریایی عراق با حمله به بندر خرمشهر ۴۳ فروند ناوچه گارد ساحلی ایران را که متعلق به شرکت اروندان بود، به غنیمت برد و باز هم هیچ‌یک از مسئولان سیاسی وقت نظیر بنی‌صدر که علاوه بر ریاست جمهوری، فرماندهی کل قوا و ریاست شورای عالی دفاع را برعهده داشت، واکنش خاصی نشان ندادند تا صدام مطمئن شود که با ایرانی ضعیف روبه‌رو است و در صورت حمله به آن، چند روزه خوزستان را به اشغال خود درخواهد آورد. در پایان مروری بر روزشمار ماقبل جنگ در روز‌های مرداد ۱۳۵۹ داریم: ۵۹/۵/۱۸: نیروی هوایی عراق به آسمان آبادان تجاوز کرد. ۵۹/۵/۲۱: نیروی هوایی عراق به آسمان خرمشهر تجاوز کرد. همان روز ارتش عراق به پاسگاه‌های بندر جوق و برار عزیز در از مأموران دو پاسگاه انجامید.۲۲ مرداد: نیروی هوایی عراق به آسمان آبادان تجاوز کرد. ۲۴ مرداد: نیروی هوایی عراق بازهم به آسمان آبادان تجاوز کرد. ۲۵ و ۲۶ مرداد: نیروی هوایی عراق دو بار به آسمان خرمشهر و یک‌بار به آسمان آبادان تجاوز کرد.۲۸ مرداد: نیروی هوایی عراق به آسمان خرمشهر و شلمچه تجاوز کرد. روز ۳۱ مرداد هم باز نیروی هوایی عراق به آسمان آبادان تجاوز کرد. درست یک ماه بعد جنگ تحمیلی رسماً شروع شد.

* جوان