طرح عملیاتی ذوالفقار یکی از طرح‌های عملیاتی مهم ارتش در دوران دفاع مقدس است.
شهدای ایران؛ به گزارش خبرنگار دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، امیر دریادار محمد حسین ملک‌زادگان در سال ۱۳۲۳ شمسی در اردبیل متولد شد و با مهاجرت خانواده‌اش به تهران دوران تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در این شهر سپری کرد. او در سال ۱۳۴۳ وارد دانشکده افسری ارتش شد و در همان نخستین سال تحصیل با توجه به کسب رتبه اول و موفقیت در امتحان ورودی نیروی دریایی به عنوان یکی از ۱۰ نفر بورسیه این نیرو برای اعزام به کشور ایتالیا انتخاب شد.
کدام امیر ارتش طرح عملیاتی ذوالفقار را طراحی و اجرا کرد؟
از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۸ به مدت ۴ سال در دانشکده دریایی ایتالیا آموزش‌های مختلف دریایی را فرا گرفت و با درجه ناوبان دوم به کشورمان بازگشت و در پایگاه دریایی خرمشهر مشغول خدمت شد. اولین تجربه خدمتی ملک‌زادگان با افسری ناو‌های لجستیکی شروع شد و در این تجربه مسئولیت‌های مختلف مانند فرماندهی ناو لنگه و ناو لجستیکی هرمز را بر عهده گرفت و سپس وارد خدمت در ناو‌های پاسیور که یک سطح پایین‌تر از ناوشکن است، شد. در این مرحله نیز با مسئولیت‌های افسر ضد زیردریایی، فرمانده دوم، فرماندهی و عناوین دیگر مشغول خدمت شد. او طی این مراحل که به نسبت، زمان طولانی بین سال‌های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۳ بود توانست بیشترین زمان دریانوردی ارتش را به خود اختصاص دهد.
فرمانده‌ای همه فن حریف در ارتش ایران
ملک‌زادگان در سال ۱۳۵۳ برای گذراندن دوره تخصصی ضد زیر دریایی به کشور انگلستان اعزام شد و پس از گذراندن این دوره ۶ ماهه به ایران بازگشت و با ادامه خدمت خود در بندر خرمشهر و بندر امام خمینی، با اینکه بسیار جوان بود، به دلیل تخصص مهارت و لیاقتی که از خود نشان داد، از طرف مسئولان وقت به عنوان فرمانده ناو پاسیور انتخاب شد. در همین زمان دوره فرماندهی و کنترل را در کشور پاکستان سپری کرد و در سال ۱۳۵۵ بنا به درخواست معاون هماهنگ‌کننده ناوگان وقت به ناوگان نیروی دریایی در بندرعباس منتقل و در آنجا به عنوان افسر طرح‌های عملیاتی ناوگان که یکی از مشاغل فکری و حساس دریایی است، مشغول خدمت شد تا ضمن استفاده از تخصص و تجربه او زمینه‌های لازم برای واگذاری مشاغل مهم‌تر به این افسر کارآمد ارتش فراهم شود.
امیر دریادار ملک‌زادگان نفر اول از سمت چپ
در اواسط سال ۱۳۵۷ دریادار ملک‌زادگان به عنوان فرمانده یکی از زیردریایی خریداری شده از کشور آمریکا (نهنگ،کوسه و دلفین) انتخاب شد و برای تحویل گرفتن زیر دریایی دلفین همراه با تعدادی از نیرو‌های تحت امر خود به آن کشور اعزام شد. اما با گذشت چند ماه در حالی که مراحل نهایی تحویل گرفتن زیردریایی در حال انجام بود با وقوع انقلاب اسلامی ایران و قطع شدن روابط کشورمان با آمریکا، آن کشور از تحویل زیردریایی‌های مذکور به ایران خودداری کرد. در آن هنگام بود که طی حکمی مأموریت سرپرستی کارکنان نیروی دریایی مستقر در آمریکا را به امیر دریادار ملک‌زادگان واگذار کردند که این ماموریت تا اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۸ ادامه داشت.
یک وجب از خاک کشورمان را به همه امکانات و تجهیزات آمریکا نمی‌دهم
در آن زمان با اینکه نیروی دریایی آمریکا درصدد جذب تعدادی از افسران زبده نیروی دریایی ایران مانند ملک‌زادگان بود، او در مصاحبه‌ای اعلام کرد که یک وجب از خاک کشورمان را به همه امکانات و تجهیزات شما نمی‌دهم و همراه با افسران همراهش به کشورمان بازگشت.در خردادماه ۱۳۵۸ ملک‌زادگان در پست فرماندهی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران مشغول خدمت شد و مسئولیت طرح‌های عملیات دریایی را برعهده گرفت و در این سمت طرح‌های مختلف عملیاتی را برنامه‌ریزی کرد که در سال‌های اولیه جنگ تحمیلی مورد استفاده قرار گرفت.
امیر دریادار ملک‌زادگان نفر اول از سمت چپ
با توجه به کارآمدی و لیاقت ایشان در بحبوحه جنگ تحمیلی در سال ۱۳۶۴ از طرف فرمانده کل قوا امام خمینی به عنوان فرمانده نیروی دریایی ارتش انتخاب شد.
در سال ۱۳۶۸ ملک‌زادگان طی حکمی مشاورت رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه‌ای را برعهده گرفت و در سال ۱۳۷۴ پس از سی سال خدمت شایسته و ارزشمند برای کشور بازنشسته شد. نگاهی به سیر اقدامات و مسئولیت‌های دریادار ملک‌زادگان نشان می‌دهد که بسیاری از اقدامات وی با ابتکار عمل و نبوغ نظامی همراه بوده و هر کدام از این اقدامات نتایج ارزشمند و موفقیت آمیزی را همراه داشته است.
طرح عملیاتی ذوالفقار چگونه طراحی و اجرا شد؟
پس از انتصاب دریادار ملک‌زادگان در مسئولیت طرح‌های عملیات دریایی در خردادماه ۱۳۵۸، وی که تخصص‌ها و تجربیات لازم دریایی را کسب کرده و به عنوان یک افسر هوشیار و کارآمد همه تحرکات و اقدامات رژیم عراق به عنوان مهم‌ترین کشور همسایه تهدیدکننده ایران در خلیج فارس و مرز‌های آبی زیر نظر داشت، با اینکه هنوز آثار چندانی از وقوع جنگ بین عراق و ایران مشهود نبود و بسیاری از مسئولان توجه چندانی به این امر نداشتند، طرح ابتکاری و جامع ذوالفقار را که متشکل از چندین طرح عملیات کوچک‌تر می‌شود را تهیه کرد که در تیر ماه ۱۳۵۸ به تائید ستاد مشترک وقت و سپس به تصویب فرماندهی کل قوا رساند.
طرح عملیات مروارید و طرح اسکورت کاروان کشتی‌های جمهوری اسلامی ایران از جمله مهم‌ترین بخش‌های طرح ذوالفقار بود که با هدف قطع خطوط مواصلاتی رژیم عراق حفظ خطوط مواصلاتی خودی و تسلط بر خلیج فارس به مرز‌های آبی تهیه شده بودند و با شروع تهاجم رژیم بعثی عراق به کشورمان به وسیله نیروی دریایی ارتش به اجرا گذاشته شد و در همان اولین سال شروع جنگ باعث انهدام و ناکارآمدشدن نیروی دریایی عراق شد.
ابتکار دریادار ملک‌زادگان در ساخت اهداف کاذب دریایی
عملیات مروارید در هفتم آذر ماه ۱۳۵۹ بر اساس همان طرح اصلی ذوالفقار که در قرارگاه نیروی رزمی ۴۲۱ در بوشهر تشکیل و عملیاتی شده بود و نقشی که در ادامه ملک‌زادگان طرح ریزی و پیش بینی کرده بود اجرا شد. نتیجه عملیات مروارید نابودی نیروی دریایی عراق در خلیج فارس و انهدام سکو‌های نفتی البکر و الامیه بود. طرح اسکورت کاروان کشتی‌های ایران نیز بر اساس همان طرح اصلی و برنامه او از سال ۱۳۶۰ تا پایان جنگ به مرحله اجرا گذاشته شد و خطوط مواصلاتی رژیم عراق نیز طی چندین عملیات به طور کامل قطع شد.
با ساخت هدف کاذب برای انحراف موشک‌های دشمن پس از قطع خطوط مواصلاتی رژیم عراق و وارد شدن شکست‌های پی در پی به نیروی دریایی آن رژیم نیروی دریایی عراق به دقت خود مراقبتی ایران افتاد و چون موشک‌های استیکس و ناگفته‌های اوضاع ساخت روسیه آنان توان مقابله با موشک انداز و مجهز به موشک هارپون که برد آن حدود ۲ برابر موشک استیکس بود و نافله‌ها همچنین نیروی هوایی را نداشتند اقدام به خرید تعداد موشک اگزوسه از کشور فرانسه کرد تا بتواند کشتی‌های ایران را مورد هدف قرار دهند.
موشک‌های پیشرفته‌ای که ناکارآمد شدند
در مواجهه با این اقدام عراق دریادار ملک‌زادگان نیز با استفاده از نیروی نظامی و ابتکار عمل خود طرح ابتکاری دیگری ارائه کرد. او دستور داد که یک هدف کاذب با پژواک بسیار بالا ایجاد شود؛ به گونه‌ای که صفحه رادار دشمن، پژواک این هدف کاذب را بسیار بیشتر از پژواک کشتی‌های ایران نشان می‌داد و در نتیجه موشک‌های کروز دریایی دریایی عراق دچار اشتباه شده و به هدف کاذب برخورد می‌کردند، با این ابتکار عمل دریادار ملک‌زادگان موشک‌های اگزوسه دشمن کارایی خود را از دست دادند و با وجود شلیک تعداد بسیار زیادی از موشک‌های مذکور توسط دشمن فقط یک کشتی ایرانی مورد هدف این موشک‌ها قرار گرفت و آسیب ناچبزی به آن‌ها وارد شد.
تصویری از موشک اگزوسه
به گونه‌ای که پس از مدتی رژیم عراق از عدم کارایی موشک‌های مذکور به کشور فرانسه گلایه کرد و خواهان دریافت موشک‌های پیشرفته‌تری شد.
در واقع اقدامات در ملک‌زادگان در مقابل حملات مختلف و متعدد دشمن مشخصه‌های کاملی از نبوغ نظامی و ابتکار عمل را ارائه می‌کند که مهم‌ترین این مشخصه‌ها، پیش نگری و تخمین حوادث و اقدامات آینده دشمن است، زیرا پیش بینی‌های اولیه و در نظر گرفتن جوانب امر، نقش بسیار مهمی در تصمیم‌گیری نهایی و میزان ابتکار عمل دارد و فرمانده خلاق و دارای نبوغ نظامی، کسی است که تمام جوانب و اطراف یک موضوع را بررسی کند؛ تمام پیش‌بینی‌ها را انجام دهد و سپس بهترین راه رسیدن به موفقیت انتخاب و اجرا کند.
دیگر مشخصه نبوغ نظامی دریادار ملک‌زادگان هوش و ذکاوت ایشان است؛ زیرا هرچه توانایی ذهنی و قدرت تفکر یک فرمانده بالاتر باشد، در مقابل ترفند‌ها و تجهیزات تهاجمی دشمن، روش‌های بهتر و دقیق تری به کار خواهد گرفت و با ابداع تجهیزات روش‌های مناسب از میزان تاثیرگذاری دشمن کم می‌کند.
