به امید انتخابات آمریکا
خلق دوگانه دموکرات- جمهوری‌خواه در سیاست خارجی کشورمان خسارات محاسباتی زیادی را نیز به کشور تحمیل کرد. با این حال استقبال رسانههای اصلاح‌طلب از دموکرات‌ها نشان میدهد این دوگانه‌‌سازی همچنان در دستور کار است.
به گزارش شهدای ایران؛ خبرهای انتخاباتی ایالات متحده آمریکا حاکی از پیشی گرفتن جوبایدن نامزد دموکرات آمریکایی از دونالد ترامپ در انتخابات پیش‌روست. همین کافی است تا بار دیگر جریان غرب‌گرا با تقسیم بندی تکراری آمریکای خوب و آمریکای بد پروژه مذاکره و همکاری با یانکی‌ها را کلید بزند.
روزنامه آرمان ملی در یادداشتی به قلم داوود هرمیداس‌باوند ادعا کرده که آینده برجام به نتیجه انتخابات آمریکا گره خورده است. این روزنامه نزدیک به دولت نوشته است: «برجام مي‌تواند دستخوش تغيير و تحولاتي گردد. اگر فرض را بر اين بگيريم که در انتخابات نوامبر ايالات‌متحده جو بايدن به پيروزي برسد و دموکرات‌ها روي کار بيايند؛ از آنجايي که برجام در زمان خود آنها انعقاد يافته و محور برجام خود آنها بودند با بازگشت دموکرات‌ها به برجام اين توافق مي‌تواند سر و شکل تازه‌اي به خود بگيرد و باز هم منافع طرفين را با عمل به تعهدات جلب کند. لذا اگر دموکرات‌ها بيايند سعي خواهند کرد نسبت به ديدگاه‌هايي که زمان دونالد ترامپ اجرا مي‌شده تجديدنظر کنند و ايران نيز استقبال مي‌کند.»
این تحلیل‌گر البته قبلا نیز تحلیل‌هایی خوش‌بینانه از آمریکا ارائه داده است. هرمیداس باوند که پیش‌تر خروج آمریکا از برجام را مساله جدی نمی‌دانست، حقوق بین الملل را مانع جدی در برابر آمریکا معرفی کرده و چند ماه قبل از خروج رسمی آمریکا از برجام گفته بود: «چون 5 کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان به عنوان نماینده اتحادیه اروپا در این توافق حضور داشتند بنابراین آمریکا نمی تواند براساس دیدگاه¬ های یکسویه خود به موضوع نگاه کند. در این بین چون این توافقنامه به امضای شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز رسیده است بنابراین خروج از این توافق برای آمریکا تبعات حقوقی به دنبال دارد. چرا که به موجب بند 5 ماده 2 منشور ملل متحد و مواد 24، 25 و 26 فصل هفت، تمامی کشورها ملزم‌اند تا به مصوبات شورای امنیت پایبند باشند. ایالات متحده نیز به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت موظف است نسبت به تعهدات خود به طور تمام و کمال عمل کند.
از سوی دیگر براساس حقوق بین الملل دولت ها متعهد به اجرای تعهدات دولت قبلی کشورشان هستند و این موضوع رد کنفواسیون جانشینی مورد تاکید قرار گرفته است که آمریکا نیز باید به آن پایبند باشد. در صورتی که آمریکا عدم تعهد خود به برجام را نشان دهد چون دولت قبلی این کشور، متعهد به اجرای این توافق است، این کشور حقوق بین الملل را زیر سوال برده است.»
حالا رسانههای حامی دولت تلاش دارند تا سرنوشت انتخاباتی که 13آبان امسال در آمریکا برگزار می‌شود را بار دیگر به سرنوشت محکوم به شکست خودشان گره بزنند و دریچه‌ای برای عقب نشینی مجدد در برابر آمریکا باز کنند.
اما نظر بایدن در مورد برجام چیست؟
جوبایدن نامزد انتخاباتی آمریکا و جدی ترین رقیب رئیس جمهور کنونی آمریکا چندین بار نظر خود در مورد برجام را به صراحت اعلام کرده است. در حالی وی خواهان محدودیت‌های شدید و مادام‌العمر و پیوست برجام های دیگر در حوزه موشکی و منطقه ای و خالی کردن دست ایران از مولفه های قدرت ساز است که غرب گرایان ایرانی تحلیل‌های دیگری را به وی نسبت می‌دهند.
جوبایدن؛ قدم در مسیر ترامپ
برخی اختلاف سلیقه‌ها در بین دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان مشهود است اما مواضع آمریکایی‌ها در قبال ایران و برجام تا حد بالایی به یکدیگر نزدیکی دارد و فقط در نوع بیان و لحن و استفاده از برخی واژه‌ها اختلاف نظر وجود دارد.
در مساله برجام نیز بایدن صرفا از «بازگشت مشروط ایالات متحده به برجام» در صورت پیروزی در انتخابات سخن گفته است. اما نگاهی به معنا و مقصود این جملات نامزد انتخابات آمریکا نشان میدهد که منظور وی از «مشروط بودن بازگشت» همان خواسته‌های دونالد ترامپ در کارزار فشار حداکثری است.
بایدن اولین شرط بازگشت آمریکا به برجام را پایبندی دوباره ایران به این توافقنامه هسته‌ای عنوان کرده بدون آنکه از پایبندی آمریکا به آن سخن بگوید. وی همچنین از دیگر شرایط بازگشت آمریکا به برجام را «تقویت» و «گسترش برجام» عنوان کرده است.
جوبایدن اما در توضیح «تقویت و گسترش برجام» به شروط بعدی خود برای بازگشت به برجام که امتیاز دادن های منطقه ای و امنیتی است اشاره میکند و منظور خود از گسترش برجام را شفاف میکند. در واقع او با اشاره تلویحی به کافی نبودن ابعاد فعلی برجام تاکید کرده که همزمان باید به طور موثرتری ایران را به عقب‌نشینی از اقدامات بی‌ثبات کننده در منطقه وادار کرد، اقداماتی که به گفته آقای بایدن در چارچوب توافق هسته‌ای، انجام آنها از سوی آمریکا و متحدانش مجاز شده بود.
بایدن چند روز بعد در بخشی از برنامه‌های خود که روی وب‌سایتش قرار داد، گفت در صورت بازگشت به برجام، توافق را «تقویت» کرده و برخی مفاد آن را «تمدید» خواهد کرد. هدف از این گفته بایدن مبنی برتمدید برخی مفاد همان بند موسوم به غروب برجام است که فعالیتهای هسته‌ای ایران را تا سال 2025 محدود میکند و به نظر می‌رسد بایدن در پی تمدید سقف زمانی این محدودیت است.
به رغم تبلیغات داخل ایران صحبت های آقای بایدن نشان میدهد او به عنوان نامزدها دموکرات ها دقیقا همان راهبرد و سیاستی را در سر دارد که رقیب وی یعنی ترامپ. هر دو به دنبال گسترش توافق هسته ای در مقیاس منطقه ای و موشکی و هر دو به دنبال فریزکردن ایران و مادام العمر کردن محدودیت‌ها هستند.
ترامپ هم 18 اردیبهشت‌‌ماه سال گذشته هدف خود در مورد خروج برجام را اینگونه توضیح داده بود: «درحالی که ما از توافق هسته‌ای با ایران خارج می‌شویم، با همپیمانان‌مان کار خواهیم کرد تا راه‌حلی واقعی، جامع و درازمدت برای تهدید اتمی ایران پیدا کنیم. این دربرگیرنده تلاش‌هایی برای از بین بردن تهدید برنامه موشک بالستیک ایران و مسدود کردن فعالیتهای مخربش در سراسر خاورمیانه خواهد بود. »
قبلا نشریه «فارین‌پالیسی» به مواهبی که ترامپ برای آمریکا در مساله برجام به ارمغان آورده اشاره کرده و پیشنهاد خود به رئیس جمهور بعدی آمریکا را اینگونه توصیف کرده است: « مطمئنا این اشتباه بزرگی خواهد بود که رئیس‌جمهور آمریکا به همان توافق قبلی سال 2015 بازگردد. بهتر است رئیس‌جمهور بعدی از امتیازاتی که خروج ترامپ از برجام برای آمریکا به وجود آورده است استفاده کند و به بسیاری از مسائل باقیمانده در روابط ایران و آمریکا و همچنین رویارویی 2 کشور در حوزه‌های مختلف پرداخته و درباره آینده برنامه هسته‌ای ایران نیز مسائل دیگری را مطرح کند. پیام اصلی در این‌باره به ایران و کل جهان باید این باشد: «ما کاملا خواهان بازگشت به توافق هستیم اما در ابتدا باید گفت‌وگو کنیم»
این نشریه آمریکایی در ادامه خاطرنشان کرده است: «باید نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2020» خاطرنشان کنند تنها در صورتی تمایل به مذاکره دوباره با ایران برای رسیدن به توافق هسته‌ای جدید دارند که ایران تضمین دهد از توافق فعلی هسته‌ای خارج نمی‌شود. آنها باید این پیام را به ایران برسانند که رئیس‌جمهور بعدی آمریکا نه می‌تواند و نه می‌خواهد که دوباره به همان قراردادی بازگردد که آمریکا زمانی از آن بیرون آمده است. »
مشاور امنیت ملی جوبایدن در مورد برجام چه می‌گوید؟
مشاوران بایدن که قبلا از منتقدان خروج آمریکا از برجام بوده اند در تازه‌ترین مواضع خود استفاده از اهرم فشارحداکثری ناشی از خروج ترامپ از برجام را تحسین کرده اند و اعلام داشته که باید از آن نهایت استفاده را کرد. آسیا تایمز در مطلبی در این خصوص نوشته است: دوسال پیش دموکرات ها با خروج ترامپ از توافق هسته‌ای مخالفت کردند اما از آن زمان به این طرف، چنین به نظر می رسد که مواضع آنها در قبال این توافق تغییر کرده است. یکی از کسانی که دیدگاهش درباره توافق هسته ای تغییر یافته جیک سولیوان، مشاور ارشد هیلاری کلینتون در دوره تصدی او بر وزارت امور خارجه آمریکا در دولت اوباماست. وی سپس مشاور امنیت ملی جو بایدن معاون اوباما شد. در سال ۲۰۱۶ وقتی هیلاری کلینتون خود را برای ریاست جمهوری نامزد کرد جیک سولیوان مشاور ارشد وی در امور سیاست خارجی بود و اکنون انتظار می رود که در صورت پیروزی جو بایدن در انتخابات، سولیوان که اکنون مشاور سیاست خارجی وی است در همین سمت باقی بماند.
سولیوان از حامیان جدی توافق هسته ای و از مخالفان عمده خروج ترامپ از توافق هسته‌ای بود. وی در مقاله‌ای در نشریه آتلانتیک نوشت تحریم علیه ایران زمانی کارساز خواهد بود که همه شرکای تجاری ایران، این کشور را تحریم کنند.
اما اکنون دیدگاه او هم تغییر کرده است. چندی پیش وی در مقاله مشترکی با ویلیام برنز در نیویورک تایمز نوشت تحریم های آمریکا علیه ایران از آنچه تصور می شد کارسازتر بوده است. سولیوان در یک سمینار اینترنتی در ماه مه که از سوی موسسه هودسون برگزار شده بود گفت تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران قدرت دلار و نظام مالی آن را نشان داد.
اکنون سولیوان و برنز هر دو موضع خود را تغییر داده‌اند و در مقام مشاوران سیاسی جو بایدن می‌گویند پیروزی دموکرات ها در انتخابات به این معنی نیست که تحریم ها علیه ایران کاهش خواهد یافت، مگر اینکه ایران بی‌درنگ تضمین دهد آماده است برای تجدیدنظر در مفاد توافق هسته‌ای از جمله تمدید زمان محدودیت‌های آن، موشک‌های بالستیک و راستی آزمایی، با آمریکا وارد مذاکره شود.... چنین به نظر می رسد که در صورت پیروزی بایدن، اگر ویلیام برنز و سولیوان به عنوان مشاوران سیاست خارجی انتخاب شوند، آمریکا به برجام باز نگردد. چه بایدن پیروز شود و چه ترامپ، کاخ سفید برای دستیابی به توافق تازه با ایران برای مهار فعالیت های هسته ای این کشور و رفتاری که ایالات متحده و متحدان غربی اش بی ثبات کننده در منطقه می دانند تلاش خواهد کرد.
بازگشت دموکرات‌ها به برجام یک خیال خام
در حالی اصلاح طلبان به بازگشت دموکرات ها به برجام امیدوارند که در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا، سخت‌‌‌‌‌ترین تحریم‌های چندجانبه و یکجانبه علیه کشورمان اعمال شد. متعاقب امضای توافق هسته‌ای میان ایران و اعضای 1+5، دولت اوباما پروسه نقض و ابترسازی برجام را به صورت جدی آغاز و از خلأهای حقوقی داخل متن توافق هسته‌ای نیز در این مسیر به صورت جامع استفاده کرد.
همچنین در نخستین روز اجرای برجام دی ماه ۹۴ و در مقطعی که همین اصلاح‌طلبان و برخی دولتمردان تأکید داشتند که «تحریم‌ها به تاریخ پیوست»، دولت اوباما با تصویب تحریم‌های ضدایرانی، نقض برجام را کلید زد. پس از آن، سریال نقض برجام توسط دولت اوباما با غارت ۲میلیارد دلاری اموال ایران، تمدید قانون تحریمی آیسا، تصویب قانون محدودیت ویزا، تصویب بیش از ۸۰ طرح ضدایرانی در کنگره آمریکا و پابرجا ماندن تحریم سوئیفت و…ادامه یافت.
فراتر از آنچه ذکر شد، نباید فراموش کرد خروج ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران، مبتنی بر ریل‌‌گذاری سیاسی و حقوقی‌‌ای بود که دموکرات‌ها برای رئیس‌جمهور بعدی خود به یادگار گذاشتند. ترامپ تا قبل از خروج از برجام، به صورت جدی به مکانیسم ماشه که توسط دموکرات‌ها در برجام گنجانده شده بود استناد می‌کرد.
از سوی دیگر، امضا و تایید تعلیق تحریم‌های ایران توسط رئیس‌جمهور آمریکا در بازه‌‌های زمانی 120 روزه، سنتی بود که دموکرات‌ها آن را بنا کردند و عملا حیات توافق هسته‌ای با ایران را منوط به امضای شخص اول سیاسی و اجرایی آمریکا کردند. بنابراین، دموکرات‌ها در کنار دولت ترامپ، متهمان اصلی خروج واشنگتن از برجام محسوب می‌شوند.
اما متاسفانه خلق دوگانه دموکرات- جمهوری‌خواه در سیاست خارجی کشورمان، به‌ویژه طی 5 سال اخیر انرژی زیادی را از وزارت امور خارجه و دستگاه دیپلماسی تلف کرد و خسارات محاسباتی زیادی را نیز به ما تحمیل کرد. با این حال استقبال رسانههای اصلاح‌طلب از دموکرات‌ها نشان میدهد این دوگانه‌‌سازی همچنان در دستور کار این جریانات قرار دارد.
به رغم تبلیغات داخل ایران صحبت های آقای بایدن نشان میدهد او به عنوان نامزدها دموکرات ها دقیقا همان راهبرد و سیاستی را در سر دارد که رقیب وی یعنی ترامپ. هر دو به دنبال گسترش توافق هسته ای در مقیاس منطقه ای و موشکی و هر دو به دنبال فریزکردن ایران و مادام العمر کردن محدودیت‌ها هستند.
ترامپ هم 18 اردیبهشت‌‌ماه سال گذشته هدف خود در مورد خروج برجام را اینگونه توضیح داده بود: «درحالی که ما از توافق هسته‌ای با ایران خارج می‌شویم، با همپیمانان‌مان کار خواهیم کرد تا راه‌حلی واقعی، جامع و درازمدت برای تهدید اتمی ایران پیدا کنیم. این دربرگیرنده تلاش‌هایی برای از بین بردن تهدید برنامه موشک بالستیک ایران و مسدود کردن فعالیتهای مخربش در سراسر خاورمیانه خواهد بود. »
قبلا نشریه «فارین‌پالیسی» به مواهبی که ترامپ برای آمریکا در مساله برجام به ارمغان آورده اشاره کرده و پیشنهاد خود به رئیس جمهور بعدی آمریکا را اینگونه توصیف کرده است: « مطمئنا این اشتباه بزرگی خواهد بود که رئیس‌جمهور آمریکا به همان توافق قبلی سال 2015 بازگردد. بهتر است رئیس‌جمهور بعدی از امتیازاتی که خروج ترامپ از برجام برای آمریکا به وجود آورده است استفاده کند و به بسیاری از مسائل باقیمانده در روابط ایران و آمریکا و همچنین رویارویی 2 کشور در حوزه‌های مختلف پرداخته و درباره آینده برنامه هسته‌ای ایران نیز مسائل دیگری را مطرح کند. پیام اصلی در این‌باره به ایران و کل جهان باید این باشد: «ما کاملا خواهان بازگشت به توافق هستیم اما در ابتدا باید گفت‌وگو کنیم»
این نشریه آمریکایی در ادامه خاطرنشان کرده است: «باید نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2020» خاطرنشان کنند تنها در صورتی تمایل به مذاکره دوباره با ایران برای رسیدن به توافق هسته‌ای جدید دارند که ایران تضمین دهد از توافق فعلی هسته‌ای خارج نمی‌شود. آنها باید این پیام را به ایران برسانند که رئیس‌جمهور بعدی آمریکا نه می‌تواند و نه می‌خواهد که دوباره به همان قراردادی بازگردد که آمریکا زمانی از آن بیرون آمده است. »
مشاور امنیت ملی جوبایدن در مورد برجام چه می‌گوید؟
مشاوران بایدن که قبلا از منتقدان خروج آمریکا از برجام بوده اند در تازه‌ترین مواضع خود استفاده از اهرم فشارحداکثری ناشی از خروج ترامپ از برجام را تحسین کرده اند و اعلام داشته که باید از آن نهایت استفاده را کرد. آسیا تایمز در مطلبی در این خصوص نوشته است: دوسال پیش دموکرات ها با خروج ترامپ از توافق هسته‌ای مخالفت کردند اما از آن زمان به این طرف، چنین به نظر می رسد که مواضع آنها در قبال این توافق تغییر کرده است. یکی از کسانی که دیدگاهش درباره توافق هسته ای تغییر یافته جیک سولیوان، مشاور ارشد هیلاری کلینتون در دوره تصدی او بر وزارت امور خارجه آمریکا در دولت اوباماست. وی سپس مشاور امنیت ملی جو بایدن معاون اوباما شد. در سال ۲۰۱۶ وقتی هیلاری کلینتون خود را برای ریاست جمهوری نامزد کرد جیک سولیوان مشاور ارشد وی در امور سیاست خارجی بود و اکنون انتظار می رود که در صورت پیروزی جو بایدن در انتخابات، سولیوان که اکنون مشاور سیاست خارجی وی است در همین سمت باقی بماند.
سولیوان از حامیان جدی توافق هسته ای و از مخالفان عمده خروج ترامپ از توافق هسته‌ای بود. وی در مقاله‌ای در نشریه آتلانتیک نوشت تحریم علیه ایران زمانی کارساز خواهد بود که همه شرکای تجاری ایران، این کشور را تحریم کنند.
اما اکنون دیدگاه او هم تغییر کرده است. چندی پیش وی در مقاله مشترکی با ویلیام برنز در نیویورک تایمز نوشت تحریم های آمریکا علیه ایران از آنچه تصور می شد کارسازتر بوده است. سولیوان در یک سمینار اینترنتی در ماه مه که از سوی موسسه هودسون برگزار شده بود گفت تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران قدرت دلار و نظام مالی آن را نشان داد.
اکنون سولیوان و برنز هر دو موضع خود را تغییر داده‌اند و در مقام مشاوران سیاسی جو بایدن می‌گویند پیروزی دموکرات ها در انتخابات به این معنی نیست که تحریم ها علیه ایران کاهش خواهد یافت، مگر اینکه ایران بی‌درنگ تضمین دهد آماده است برای تجدیدنظر در مفاد توافق هسته‌ای از جمله تمدید زمان محدودیت‌های آن، موشک‌های بالستیک و راستی آزمایی، با آمریکا وارد مذاکره شود.... چنین به نظر می رسد که در صورت پیروزی بایدن، اگر ویلیام برنز و سولیوان به عنوان مشاوران سیاست خارجی انتخاب شوند، آمریکا به برجام باز نگردد. چه بایدن پیروز شود و چه ترامپ، کاخ سفید برای دستیابی به توافق تازه با ایران برای مهار فعالیت های هسته ای این کشور و رفتاری که ایالات متحده و متحدان غربی اش بی ثبات کننده در منطقه می دانند تلاش خواهد کرد.
بازگشت دموکرات‌ها به برجام یک خیال خام
در حالی اصلاح طلبان به بازگشت دموکرات ها به برجام امیدوارند که در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا، سخت‌‌‌‌‌ترین تحریم‌های چندجانبه و یکجانبه علیه کشورمان اعمال شد. متعاقب امضای توافق هسته‌ای میان ایران و اعضای 1+5، دولت اوباما پروسه نقض و ابترسازی برجام را به صورت جدی آغاز و از خلأهای حقوقی داخل متن توافق هسته‌ای نیز در این مسیر به صورت جامع استفاده کرد.
همچنین در نخستین روز اجرای برجام دی ماه ۹۴ و در مقطعی که همین اصلاح‌طلبان و برخی دولتمردان تأکید داشتند که «تحریم‌ها به تاریخ پیوست»، دولت اوباما با تصویب تحریم‌های ضدایرانی، نقض برجام را کلید زد. پس از آن، سریال نقض برجام توسط دولت اوباما با غارت ۲میلیارد دلاری اموال ایران، تمدید قانون تحریمی آیسا، تصویب قانون محدودیت ویزا، تصویب بیش از ۸۰ طرح ضدایرانی در کنگره آمریکا و پابرجا ماندن تحریم سوئیفت و…ادامه یافت.
فراتر از آنچه ذکر شد، نباید فراموش کرد خروج ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران، مبتنی بر ریل‌‌گذاری سیاسی و حقوقی‌‌ای بود که دموکرات‌ها برای رئیس‌جمهور بعدی خود به یادگار گذاشتند. ترامپ تا قبل از خروج از برجام، به صورت جدی به مکانیسم ماشه که توسط دموکرات‌ها در برجام گنجانده شده بود استناد می‌کرد.
از سوی دیگر، امضا و تایید تعلیق تحریم‌های ایران توسط رئیس‌جمهور آمریکا در بازه‌‌های زمانی 120 روزه، سنتی بود که دموکرات‌ها آن را بنا کردند و عملا حیات توافق هسته‌ای با ایران را منوط به امضای شخص اول سیاسی و اجرایی آمریکا کردند. بنابراین، دموکرات‌ها در کنار دولت ترامپ، متهمان اصلی خروج واشنگتن از برجام محسوب می‌شوند.
اما متاسفانه خلق دوگانه دموکرات- جمهوری‌خواه در سیاست خارجی کشورمان، به‌ویژه طی 5 سال اخیر انرژی زیادی را از وزارت امور خارجه و دستگاه دیپلماسی تلف کرد و خسارات محاسباتی زیادی را نیز به ما تحمیل کرد. با این حال استقبال رسانههای اصلاح‌طلب از دموکرات‌ها نشان میدهد این دوگانه‌‌سازی همچنان در دستور کار این جریانات قرار دارد.
*رجا نیوز
