شهدای ایران:  از عصر روز سه‌شنبه که خبر حکم اعدام سه مجرم امنیتی در جریان اغتشاشات آبان‌ سال گذشته اعلام شد، در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ «اعدام نکنید»، موجی به راه افتاد؛ اما تحلیل‌های آماری و داده‌کاوی‌ها نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از توییت‌ها توسط حساب‌هایی ارسال شده است که در مدت کوتاهی پیش از راه افتادن این موج در توییتر عضو شده‌اند و برخی هم ربات هستند.گرچه در این میان بخشی از مردم هم با این تحلیل که این افراد جرمی در حد اعدام انجام نداده اند به این کمپین پیوستند.

ظاهراً ماجرا از آنجا شروع شد که غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه در نشستی خبری حاضر شد و علاوه بر اعلام وضعیت پرونده‌های مهمی نظیر پرونده‌های اخلال ارزی، پرونده «موسوی‌مجد» و همچنین خبر آزادی۲۵۷۴ نفر از محکومان مالی، از محکومیت سه نفر به اعدام در ارتباط با حوادث آبان‌ سال گذشته اطلاع داد. او در همین نشست تصریح کرد: «اینکه حکم اجرا می‌شود یا خیر؟ باید بگویم که اجرای احکام فرایند قانونی دارد که باید طی شود؛ ممکن است در این فرایند قانونی، دادرسی‌های فوق‌العاده مانند اعمال ۴۷۷، چه در این پرونده و چه در سایر پرونده‌ها نتیجه پرونده را توأم با تغییر کند.»

 دردسرهای شفافیت در اعلام حکم پیش از فرجام‌خواهی

این درحالی بود که طبق توضیحات سخنگوی قوه قضاییه، ضمن تایید حکم این سه مجرم در دیوان عالی تشریح شد که این سه نفر جرایم مهمی را مرتکب شده بودند. «شاید برای اولین‌بار است که گفته می‌شود به این پرونده خدای متعال کمک کرد که جنایات این‌ها برملا شود. اینها جزو اصلی اغتشاشات بودند اما در صحنه دستگیر نشدند و پرونده دیگر و اتهام دیگر داشتند و دو نفر در سرقت مسلحانه برای ربودن اموال یک خانم دستگیر ‌شدند که مجهز به سلاح سرد و اسلحه بودند و خدا به این خواهر و جامعه کمک کرد و برخی بستگانش رسیدند و باعث دستگیری افراد ‌شدند. مشخص شد که در گوشی این افراد صحنه‌هایی هست که بانک و اماکن عمومی و اتوبوس‌های مربوط به شهرداری را آتش می‌زنند و با جسارت از اعمال مجرمانه خود فیلمبرداری ‌کرده و برای برخی خبرگزاری‌های خارج از کشور ارسال ‌کرده بودند و در حافظه موبایل آنها بود و اینگونه مشخص شد که از اراذل و اوباشی بودند که در اغتشاشات دست به جنایت زدند.»

باز هم نظردهی سلبریتی‌ها در موضوعی که از آن اطلاع ندارند

اما بازتاب خبر اعدام این سه نفر که جوان نیز هستند، گسترده‌تر از دلایل محکومیت آنها به این حکم بود و از همان زمان هشتگ «اعدام نکنید» و «نه به اعدام» در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه کاربران قرار گرفت. بخشی از این کاربران البته چهره‌های شناخته‌شده از میان بازیگران، ورزشکاران و افراد سیاسی بودند که بدون اطلاع از جزئیات پرونده، تلاش داشتند با اعلام مخالفت خود با اعدام این سه نفر، در کنار این هشتگ و موج برخاسته از آن بایستند و دنبال‌کنندگان خود را نیز به مشارکت تحریک و تهییج کنند.

 ترامپ هم هشتگ «اعدام نکنید» می‌زند

این همراهی تا جایی بالا گرفت که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا نیز در توییتی به زبان فارسی از این هشتگ استفاده کرد. «سه نفر در ایران برای شرکت‌کردن در تظاهرات محکوم به مرگ شده‌اند. اعدام آنها در هر لحظه قابل انتظار است. اعدام این سه نفر پیامی اسفناک به دنیا می‌فرستد و نباید انجام شود.» بسیاری دیگر از دشمنان و مخالفان مردم ایران هم در ادامه در کنار این هشتگ محتواهای مدنظرشان را منتشر ‌کردند.

با این حال در داخل نیز این موج در دو شبکه اجتماعی اصلی در ایران یعنی توییتر و اینستاگرام با استقبال میلیونی همراه شد و بسیاری با استفاده از این هشتگ، محتوای مطلوب خود را منتشر ‌کردند که البته شامل مخالفان «اعدام نکنید» و «نه به اعدام» هم می‌شد. این مخالفت‌ها تاجایی بالا گرفت که هشتگ «اعدام کنید» هم وارد کارزار شد و بسیاری هم تلاش ‌کردند تا از رای دادگاه برای این سه مجرم دفاع یا دست‌کم همراهی غیرعاقلانه دیگران بدون اطلاع از جزئیات پرونده را نقد کنند.

هشتگ فارسی در آلمان ترند می‌شود!

مجموعه این جریان‌ها باعث شد که «اعدام نکنید» در توییتر فارسی در ایران و برخی دیگر از کشورها ترند شود یا در رده هشتگ‌های پرتوییت قرار بگیرد. به گزارش «اعتمادآنلاین» -که البته پس از آن از این سایت حذف شد- «این هشتگ به مدت دو ساعت، هشتگ نخست جهان شده بود. این هشتگ در آلمان ترند اول، در کانادا ترند دوم و در بریتانیا تا رده نهم رسید. در آمریکا اما هشتگ «اعدام‌ نکنید» نتوانست جزو ۱۰ هشتگ نخست قرار گیرد.»

ترندشدن این هشتگ شاید اولین و بهترین بهانه برای بررسی و تحلیل آماری بر وضعیت توییتر فارسی و حضور جریان‌های مختلف فکری و سیاسی در آن باشد. «سها صالح» یکی از کابران توییتر است که روز گذشته هشتگ «اعدام نکنید» را داده‌کاوی و نتایج آن را منتشر

کرده است.

 هشتگی که منتقدان را با دشمنان همراه می‌کند

او نوشته است: «نتیجه بررسی نزدیک به چهار میلیون توییت جمع‌آوری‌شده بر اساس هشتگ #اعدام_نکنید نشان می‌دهد:

1- نزدیک 105هزار کاربر مختلف در این موج شرکت کرده‌اند(توییت زده‌اند)

2- بیش از 75 درصد کاربران فعال در این موج یا کمتر از 400 دنبال‌کننده دارند یا طی 6 ماه گذشته عضو توییتر شده‌اند.

3- توزیع رویکرد کاربران فعال در این موج در تصویر زیر قابل مشاهده است:

13857 کاربر اصلاح‌طلب یا منتقدان نظام(مخالفان یا منتقدان جمهوری اسلامی غیر از براندازان)

5986 کاربر سلطنت‌طلب

5870 کاربرانی که معمولاً محتوای سیاسی منتشر نمی‌کنند

990 کاربر حامی نظام

265 کاربر حامی منافقین

این متخصص شبکه‌های اجتماعی همچنین در تحلیلی چند نکته قابل توجه را اضافه می‌کند:

1- حضور بیش از 77 هزار کاربر جدید یا کم‌فالوئر نشان می‌دهد قرارگاه‌های سایبری مخالف نظام در این موج، نقش‌آفرینی قوی داشته‌اند.

2- حضور کاربران غیرسیاسی، اصلاح‌طلبان و مخالفان میانه‌رو نظام نشان می‌دهد این مطالبه در سطوح مختلف جامعه مورد توجه قرار گرفته است.

3- تقریباً همه گروه‌های شناسایی‌شده در پژوهش سال گذشته از جمله حامیان احمدی‌نژاد، طرفداران گروه‌های موسیقی BTS و EXO، کاربران افغانستانی و... در این موج حاضر بوده‌اند اما تعداد آنها نسبت به کل بسیار کم است.

واقعا ترندهای توییتر، نسبتی با نظر افکار عمومی دارد؟

اگرچه در برخی رسانه‌های جمعی رسمی آمریکایی و انگلیسی و شاخه فارسی‌زبان آنها، ترندشدن این هشتگ را به حساب اعتراض افکار عمومی ایران به حکم دادگاه برای این سه نفر گذاشته‌ و به همین بهانه حکم اعدام و ساختار سیاسی ایران را مورد حمله قرار داده‌اند اما تحلیل‌های بالا نشان می‌دهد که این موج را خیلی هم نمی‌شود به حساب افکار عمومی ایران گذاشت؛ غیر ‌از بخشی از چهره‌های شناخته‌شده سیاسی و فرهنگی که با این هشتگ همراهی کرده‌اند، طبیعتا موج مخالف برابری هم مقابل آنها وجود داشته است. وضعیت بخش ناشناخته توییتر فارسی، به‌شدت در هاله‌ای از ابهام است و نمی‌توان حساب‌ها را به مردم ایران یا حتی یک انسان نسبت داد.

در نهایت اطلاع رسانی درست مسوولان موجب می شود که جلوی سوءاستفاده دشمنان از احساسات مردم گرفته شود و در عین حال فضا برای سیاسی کاری اصلاح طلبان تندرو مهیا نگردد. در عین حال چهره های مشهور و سلبریتی ها نباید بدون اطلاع کافی خود را وارد معرکه کنند. قوه قضاییه در نهایت تصمیم عادلانه را اتخاذ خواهد کرد و در این میان شفاف سازی راه را برای تخریب ضدانقلاب خواهد بست و مردم را نسبت به واقعیت آگاه خواهد کرد. قطعا حساب مردم از ضدانقلاب و دشمنان کشور و اصلاح طلبان رادیکال جداست.