وقتي ارتش عراق در هفتم مهر 1359 براي دومين بار به شهر سوسنگرد حمله می‌کند، دكتر مصطفي چمران با شنيدن احتمال سقوط اين شهر بر آشفته می‌شود چرا كه سوسنگرد با داشتن موقعيت ويژه خود در معبر حمديه به اهواز اهميت تعيين كننده اي در اين نبرد نابرابر داشته است.

اما در حالي كه تنها 500 رزمنده در سوسنگرد باقي مانده بود دكتر مصطفي چمران كه فرماندهي نيروهاي چريكي نامنظم را در آن زمان بر عهده داشت به اين شهر رفته و با در اختيار داشتن سه گروه ارتشي، مردمي و نيروهاي چريك آموزش ديده توسط خود اين دلاور مرد به مبارزه می‌پردازد.

نيروهايي وي از كردستان، لرستان، همدان،تهران، آذربايجان شرقي در اين منطقه حضور يافته بودند كه می‌توان حضور اين افراد از اقصي نقاط ايران را تشبيه به گلستاني از رزمندگان ايراني نمود.

رزمندگان سپاه استان همدان نیز در قالب گروه هایی از آغاز تهاجم دشمن در این منطقه حضور پیدا کرده و پا به پای مدافعان شهر از حریم سوسنگرد دفاع کردند.

در اين بين تعدادی از نیروهای با تجربه سپاه استان همدان نیز در قالب گروه های جنگ های نامنظم در رکاب دکتر چمران در این منطقه علیه دشمن شركت داشتند.

اين نبرد نا برابر موجب می‌شود تعدادی از رزمندگان همداني در سوسنگرد به شهادت برسند و یا مجروح شوند كه از جمله شهدا می‌توان به شهيدان مسگریان، فتحی، صیفی و یونسی اشاره كرد.

رزمندگان همداني تا اواخر اسفندماه 1359 به صورت مستمر در سوسنگرد حضور ميابند همچنین تیپ سوم زرهی شهید قهرمان نيز از اواخر آذرماه 1359 در قسمت جنوبی منطقه سوسنگرد و در مجاورت رودخانه کرخه کور استقرار یافته و در تاریخ 15 دی ماه 1359 عملیات نصر را انجام می‌دهند که با انجام این مأموریت آفن دی آخرین گام های تجاوز دشمن را خرد نموده و از آن پس دشمن بعثی در منطقه به صورت انفعالی و فقط در جایگاه پدافندی عمل نموده و اندیشه ادامه پیشروی را از فکر خود خارج کرد.

یکی از فرماندهان سپاه همدان در دوران دفاع مقدس گفت: با درایت، تیزبینی و آگاهی از فنون جنگ و استفاده رهنمودهای رهبر معظم انقلاب توانستیم سوسنگرد را نجات دهیم.

قاسم آرتیمانی با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب در زمان جنگ نماینده امام در شورای عالی دفاع بودند، اظهار داشت: جدا کردن خوزستان از خاک ایران، فروپاشی انقلاب اسلامی ایران، به دست گرفتن ژاندارمری خلیج فارس به جای ایران از اهداف راه‌اندازی جنگ علیه ایران توسط صدام بود.

این فرمانده دوران دفاع مقدس ادامه داد: جنگ در استان‌های کرمانشاه، ایلام و خوزستان آغاز شد و مهم‌ترین مرکز جنگ تحميلي نیز استان خوزستان بود.

وی قرار گرفتن سوسنگرد در منطقه میانی استان خوزستان به عنوان دشت آزادگان را یکی از دلایل حساس بودن این شهر برشمرد و بیان داشت: مجموعه نیروهای همدان در منطقه میانی استان خوزستان به ویژه منطقه سوسنگرد نقش پررنگی داشتند و با تمام تلاش خود، دفاع و نگهبانی‌های شبانه با وجود امکانات بسیار کم زیر سنگین‌ترین آتش دشمن توانستند سوسنگرد را پس بگیرند.

سوسنگرد مدینه فاضله رزمندگان هشت سال دوران دفاع مقدس بود

یکی ديگر از فرماندهان سپاه همدان در دوران دفاع مقدس نيز گفت: سوسنگرد مدینه فاضله رزمندگان هشت سال دوران دفاع مقدس بود.

ناصر احمدیان با اشاره به اینکه نیروهای همدان در سه مقطع مختلف زمانی در شهر سوسنگرد حضور داشتند، اظهار کرد: شهیدان مسگریان، مراد خوانی، فتحی، صیفی و یونسی از جمله شهیدانی هستند که در عملیات شکست حصر سوسنگرد به شهادت رسیدند.

وی  افزود: سوسنگرد مدینه فاضله بود و باید آن را شناخت تا به درک درستی از این شهر بزرگ دست یافت.

این فرمانده دوران دفاع مقدس آغاز جنگ را بسیار غافلگیرانه توصیف کرد و گفت: در آغاز جنگ مردم با آموزش‌های نظامی آشنا نبودند و بر اساس تکلیف و غیرت دینی به صورت داوطلبانه به جبهه‌ها می‌رفتند.

احمدیان که از رزمندگان دوران دفاع مقدس بوده است، گفت: در جنگ هیچ تضاد و ناهماهنگی بین رزمندگان وجود نداشت و همدلی و اتحاد باعث پیروزی ما در برابر دنیای استکبار شد، ما جنگ را زمانی تمام کردیم که تا بصره پیش رفته و پیروز جنگ بودیم.

وی در پایان با اشاره به اینکه امام خمینی (ره) فرمود «ما متجاوز نیستیم و بهتر است جنگ را تمام کنیم»، بیان داشت: طبق فرموده رهبر کبیر انقلاب ما در اوج اقتدار آتش‌بس را پذیرفتیم.

نبرد دوم براي آزاد سازي شهر سوسنگرد را می‌توان به جنگ تن با تانك اشاره كرد چرا كه شهيد چمران نيز در خاطرات خود به اين موضوع اشاره دارد.

وي معتقد بود آزادسازي سوسنگرد در نتيجه همكاري نزديك بين ارتش سپاه و نیروهای چريكي محقق شد چرا كه هيچ يك به تنهايي قادر به موفقيت نبودند.

بالاخره با شهادت و مجروح شدن بسياري از شقايق هاي ايراني،شهر سوسنگرد در روز 26 ام آذر ماه سال 1359كه مصادف با روز عاشورا نيز بود براي دومين بار از چنگ عراقی‌ها خارج شد و رزمندگان و مردم براي ابراز خرسندي از اين رويداد در مسجد جامع آن جمع شدند و خدا براي اين نصرت عظيم شکر كردند.