شهدای ایران: اگر بخواهد واکنش نشان دهد، احتمالا همان را می‌گوید که چند ماه پیش گفته بود: «نه، مرسی!»

دونالد ترامپ را می‌گوییم که بهمن‌ماه سال گذشته با کج‌فهمی‌اش از مصاحبه اشپیگل با محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان، این واکنش را نشان داده بود. ظریف حرف‌هایی درباره مذاکره با آمریکا زده بود و رئیس‌جمهور ایالات متحده، وهم برش داشته بود که این حرف‌های ظریف چراغ سبزی برای ازسرگیری مذاکرات است. آن‌موقع ظریف در پاسخ به «نه، مرسی» ترامپ گفته بود: «برای دونالد ترامپ بهتر است که اظهارات و تصمیمات سیاست خارجی خود را براساس واقعیات بنا کند و نه براساس عناوین اخبار فاکس نیوز یا مترجمین فارسی خود».

جالب این است که حالا سخنگوی وزارتخانه متبوع ظریف، در واکنشی مشابه، از رهبران آمریکا خواسته برای قضاوت ‌کردن، به افراد جعلی و جنگ‌طلبان مراجعه نکنند. این دو واکنش یک کلیدواژه هم دارد که به هم شبیه‌ترشان می‌کند: «واقعیت». ظریف به ترامپ گفته بود تصمیمات سیاسی خود را براساس واقعیت بنا کند و حالا آقای سخنگو می‌گوید رهبران آمریکا باید کتاب‌های غیرداستانی درباره امور جهانی بخوانند. اشاره سخنگو به «غیر داستانی» معادلِ همان «واقعیت» در پیام ظریف است. اما این همه آن چیزی نیست که سیدعباس موسوی گفته است. او به مقامات آمریکایی گفته توصیه‌ای رایگان برایشان دارد: کتاب بخوانید!

این قصه سر دراز دارد؛ در این گزارش، برخی از این کتاب‌های توصیه‌شده را مرور کرده‌ایم.

توصیه آمریکایی برای کتاب ایرانی

کتاب توصیه‌شده: ایران و آمریکا، گذشته شکست‌خورده و مسیر آشتی

نویسنده: سیدحسین موسویان

توصیه‌گر: سناتورهای آمریکایی

تاریخ توصیه: شهریور ۱۳۹۴

جالب بود؛ کتابی را که یک ایرانی درباره رابطه ایران و آمریکا نوشته، این سیاستمداران و سناتورهای آمریکایی بودند که خواندنش را توصیه می‌کردند. «ایران و آمریکا، گذشته شکست‌خورده و مسیر آشتی» را سیدحسین موسویان نوشته بود، دیپلمات سابق وزارت خارجه و عضو تیم پیشین مذاکره‌کننده هسته‌ای و سفیر پیشین ایران در آلمان. کتاب که به زبان انگلیسی در ایالات متحده آمریکا نیز منتشر شده، خوانندگان زیادی را در این کشور جذب و اتفاقا فروش خوبی را هم تجربه کرد. الیزابت وارن،‌ سناتور دموکرات از ایالت ماساچوست، کریس کونز سناتور ایالت دلور، و شروود براون سناتور ایالت اوهایو از جمله کسانی بودند که این کتاب را در صحن سنا خوانده و به همکاران خود توصیه کرده‌اند که برای اطلاع از رویکرد ایرانی‌ها به رابطه با آمریکا، حتما آن را بخوانند.

جیم اسلتری، عضو سابق کنگره از ایالت کانزاس، جیم والش سفیر آمریکایی و پژوهشگر در دانشگاهMIT، ولی‌رضا نصر، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل خاورمیانه مقیم آمریکا و توماس پیکرینگ سفیر سابق آمریکا در روسیه و هند و نماینده آمریکا در سازمان ملل و دارنده عالی‌ترین نشان تاریخ سیاست آمریکا هم از جمله کسانی بودند که خواندن کتاب موسویان را به آمریکایی‌ها توصیه کردند.

حداقل کتاب وزیر سابق را بخوان!

کتاب توصیه‌شده: هر روز موهبتی دیگر است

نویسنده: جان کری

توصیه‌گر: جان کری

تاریخ توصیه: شهریور ۱۳۹۸

اگر خاطرتان باشد اواخر تابستان سال گذشته شایعه‌ای مطرح شد که محمدجواد ظریف در سفرش به ایالات متحده به دیدار جان کری، وزیر امورخارجه پیشین آمریکا رفته. البته شایعه‌ای بود که با توجه به رابطه حسنه ظریف و کری دور از ذهن به نظر نمی‌رسید، اما نکته‌ای که این ادعا را در حد شایعه باقی می‌گذاشت این بود که دلیلی نداشت ظریف در سفری دیپلماتیک، به دیدار کسی برود که دیگر در دستگاه دیپلماسی ایالات متحده نقشی ندارد.

البته خب، کری چنین دیداری را بعدها تایید کرد. دونالد ترامپ در این باره آتش‌بیار معرکه شد و جنجال ‌راه انداخت مبنی بر این‌که کری به عنوان کسی که مسوولیتی در دولت او ندارد چرا با مقامی رسمی از ایران دیدار کرده است. وزیر خارجه پیشین اما در پاسخ به او پیشنهاد کرد برای دانستن بیشتر درباره توافق هسته‌ای ایران، کتاب جدید خودش با نام «هر روز موهبتی دیگر است» را بخرد و بخواند. جان کری ضمن بازنشر توییت ترامپ که در آن، دیدار کری با ظریف وزیر امورخارجه ایران را غیرقانونی خوانده بود، نوشت: «آقای رئیس‌جمهور بهتر است بیشتر نگران دیدار پل مانافورت (رئیس سابق ستاد انتخاباتی ترامپ) با رابرت مولر (بازپرس ویژه پرونده دخالت روسیه در انتخابات آمریکا) باشی تا دیدار من با وزیر امورخارجه ایران، ولی اگر می‌خواهی چیزی درباره توافق هسته‌ای که دنیا را امن‌تر کرده است بدانی، کتاب جدید من را با عنوان هر روز موهبتی دیگر است را بخر».

قرآن بخوان ترامپ!

کتاب توصیه‌شده: قرآن کریم

توصیه‌گر: علی اردکانیان پژوهشگر و مدرس دانشگاه

تاریخ توصیه: بهمن ۱۳۹۸

اواخر دی‌ماه سال گذشته، تنش بین ایالات متحده و ایران به اوج خود رسیده بود. در همین گیر و دار یک استاد دانشگاه در ایران یادداشتی نوشت و طی آن به آمریکایی‌ها توصیه کرد قرآن بخوانند. علی اردکانیان نوشت: «چرا آمریکایی‌ها باید یک بار دیگر آیات قرآن را به‌دقت بخوانند؟ خداوند کریم در این کتاب آسمانی، دلایل پیروزی گروهی اندک از مؤمنان بر گروه کثیری از مشرکان را متذکر می‌شود و به‌روشنی در آیات خود نشان می‌دهد که چگونه امدادهای غیبی همچون «ابابیل» بر سر لشکر «ابرهه» فرود می‌آید و «بیت‌ا...» را از حمله دشمنان اسلام در امان می‌دارد.

یا این نکته که چگونه مکانیزم سنت‌های لایتغیر الهی در عذاب و کیفر انکارکنندگان آیات روشن خدا مبنی بر برتری یافتن نهایی مستضعفان و مظلومان بر مشرکان و ستمگران زمان عمل می‌نماید.

براساس این منطق شاید بتوان به حوادث و رویدادهای اخیر در منطقه از زاویه‌ای دیگر که در سطور بالا به آن اشاره شد نگریست آنگاه می‌توان سطوح تحلیل در مورد این وقایع را نیز تغییر داد. آنها همه چیز را در چارچوب «برخورد آخرالزمانی» تحلیل و بررسی کرده و بر همان مبنا در حال کنش و واکنش هستند. غافل از آن‌که اراده خداوند بر امر دیگری قرار گرفته است».

اصلا مگر می‌تواند کتاب بخواند؟

حالا ما و دیگران مدام می‌گوییم آقای ترامپ بیا و فلان کتاب را بخوان، اما جالب است بدانید نویسنده‌ای معروف در آمریکا معتقد است ترامپ حتی توانایی خواندن یک کتاب را ندارد!  این اظهارنظر مربوط است به تونی شوارتز در صفحه توییترش؛ کسی که که کتاب «هنر معامله» را درباره دونالد ترامپ نوشته است. او این توییت را دو سال پیش وقتی منتشر کرد که ترامپ در توییترش ادعا کرده بود نویسنده قهاری است و هیچ‌کس نمی‌تواند از او خطای املایی بگیرد. پس از این اتفاق، تونی شوارتز حرف‌هایش را کامل کرده و گفته بود: «این‌که ترامپ ادعا می‌کند کتابی پرفروش نوشته است، فریب و توهمی بیش نیست. او حتی توانایی کتاب خواندن را ندارد، چه برسد به نوشتن کتاب! علاوه بر شوارتز، تام اوبراین، زندگینامه‌نویس ترامپ نیز ادعا کرده که هیچ‌کدام از آثار منتسب به ترامپ به دست خود او نوشته نشده است و همه را دیگران برایش نوشته‌اند. تمسخر ترامپ بابت ناتوانی‌اش در کتابخوانی به این دو واکنش محدود نمانده است. هنرمندهای هنرهای تجسمی نیز این واکنش را با هنرشان ادامه داده‌اند. چند نمونه را ببینید:

   سیمپسون‌ها را که می‌شناسید؛ یکی از محبوب‌ترین مجموعه‌های تلویزیونی در آمریکاست. سازندگان این انیمیشن این‌طور از خجالت رئیس‌جمهور درآمدند

    اجرایی خیابانی هم یکی دو سال پیش سر و صدا کرد که البته هدف اولیه‌اش اعتراض به سیاست‌های ترامپ در قبال مکزیک بود اما کتابی از هیلاری کیلنتون که به دست ترامپ است باز هم همان تمسخر پیش‌گفته را مدنظر دارد.

  فوتومونتاژ کارها هم برای تمسخر بی‌سوادی ترامپ بیکار ننشستند. در این کلاژ عکس، سر ترامپ بر بدن فردی است که کتابی با عنوان «ساخت انگلیس» را برعکس گرفته و می‌خواند!

   یک کارتون هم دقیقا با همین ایده پیدا کردیم که آن بالا نشسته روی گزارشمان!